گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های
مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به
عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین
منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان
اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز سه‌شنبه را با تمرکز خبری-تحلیلی پیرامون سخنان بابک زنجانی در دادگاه و سخنان حجت الاسلام سید حسن خمینی درباره محبوبیت ظریف آغاز کردند.
از سوی دیگر جدال برای سرلیستی در میان اصلاح‌طلبان بالا گرفته است؛ برخی از اعضای حزب کارگزاران سازندگی با گزینه ناطق نوری وارد مناقشه اصلاح‌طلبان شده است اما دیگر احزاب محمدرضا عارف را گزینه هم تراز با اهداف اصلاحات می‌دانند گرچه محمدرضا عارف هنوز در تردید پذیرش ریاست شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات است؛ با این وجود گروهی دیگر از حزب کارگزاران سازندگی از سرلیستی محمدعلی نجفی که به دلیل بیماری از دولت جدا شده بود، خبر می‌دهند تا گزینه های سرلیستی اصلاحات برای انتخابات آتی افزایش یابد.
روزنامه قانون
روزنامه اصلاح‌طلب قانون سه‌شنبه را با تیترهای «بانک یا بابک کدام مقصرند؟» و «با حفظ ماهیت انقلابی به دنبال ارتباط عادی با آمریکا هستیم» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· حمله به دولت یا تیتر!
روزنامه‌های اصلاحات هرگونه انتقاد به دولت را «حمله» تعبیر می‌کنند؛ این‌بار نوبت به رسانه‌های جمعی رسیده است که زیر تیغ فشار حامیان دولت بروند. آنان مدعی‌اند گروه‌های سیاسی رقیب با تیترسازی به دولت حمله می‌کنند.
در همین راستا روزنامه قانون نوشت: «حمله به دولت این بار با تیتر سازی در روزنامه‌هاوسایت‌های خبری نزدیک به جریان اصولگرای تندرو شکل گرفته است. یکی از نکات جالبی که این روزها بسیار به چشم می‌آید نحوه مواجهه منتقدان دولت تدبیروامید با این دولت است. دراقدامی عجیب، مخالفان دولت یازدهم، جوسازی علیه برخی افراد شاخص دولت ازجمله چهره‌های اقتصادی به راه انداخته‌اند که این رویه برخلاف سال‌های گذشته وتقریباکمتر مسبوق به سابقه بوده است. دراین رویه رسانه هاتیترهای عجیب و غریب از قول برخی وزراواعضای هیات دولت به کارمی برندکه دربسیاری ازموارد این افراد مجبور می‌شوند که چنین نقل قول‌ها و تیترها و تعابیرنامتعارف راتکذیب ویا منظور اصلی سخنان خود را شفاف سازی کنند. متاسفانه باید اذعان کرد این روش ناپسند در هفته‌های گذشته در مورد آقای نعمت‌زاده وزیر محترم صنعت، معدن وتجارت درماجرای خبر سازی درباره عملکرد مدیران ایرانی، آقای عباس آخوندی درخبرتکریم ارباب رجوع ودست آخر تلاش برای اختلاف انداختن درمجموعه هیات دولت بادستکاری و تیترسازی سخنان آقای اکبر ترکان همراه بود. یکی از بزرگ‌ترین حاشیه هاکه ناشی ازعدم رعایت امانت واخلاق رسانه‌ای بود، دامنگیر اکبر ترکان، مشاور عالی رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزادشد. همزمان درحالی که برخی رسانه‌های خاص در تلاش برای تحریف واقعیت هاووارونه جلوه دادن اظهارات مقامات دولت یازدهم هستند، برخی اخبار مهم که ازسوی نمایندگان مجلس و بسیاری ازمسئولان مطرح وتاییدشده کاملاسانسورمی شود.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار سه‌شنبه را به تیترهای «حاضریم برای امنیت مذاکره کنیم» و «محبوبیت ظریف نزد مردم بی‌سابقه است» اختصاص داد.
· تردیدهای همیشگی عارف
محمدرضا عارف در تردید و ابهام است؛ آیا بار دیگر اصلاح‌طلبان او را مجبور به حضور در معادلات انتخاباتی و سپس «انصراف» می‌کنند؟ تحلیلگران سیاسی معتقدند مرزبندی کارگزاران سازندگی و یاران عارف از مهم‌ترین دلایل تردید وی برای حضور در شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات است.
در همین راستا غریبانی به روزنامه ابتکار گفت: «رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات با بیان اینکه در جلسه اول شورا، هیات ۳ نفرهای مرکب از بنده، حجت‌الاسلام موسوی لاری و عارف، هیات رئیسه موقت شورا را تشکیل دادیم، گفت: این هیات ۳ نفره مسئول تدوین و تهیه آیین‌نامه شورای‌عالی اصلاح‌طلبان برای انتخابات شدند که امیدواریم در اسرع وقت این آیین‌نامه آماده شود. عضو هیات رئیسه موقت شورای‌عالی سیاست‌گذاری با بیان اینکه در شورای‌عالی سیاست‌گذاری مجموعه‌ای از احزاب اصلاح‌طلب مانند بنیاد امید ایرانیان و بنیاد امید باران حضور دارند، گفت: اگر صلاح باشد، ممکن است احزاب و تشکل‌های دیگری به این شورا اضافه شوند که در این باره تمام بحث‌ها و پیشنهادات به محمدرضا عارف منتقل شده است.
به گفته غریبانی، به احتمال 99 درصد عارف، رئیس بنیاد امید ایرانیان به ریاست شورای‌عالی سیاست‌گذاری انتخابات منصوب می‌شود. وی اضافه کرد: اگر محمدرضا عارف رئیس این شورا شود جلسه بعدی شورای‌عالی سیاست‌گذاری با ریاست وی آغاز خواهد شد. دبیر کل انجمن مهندسان ایران به جلسه موقت شورای‌عالی سیاست‌گذاری هفته جاری اشاره کرد و افزود: در جلسه این هفته نتیجه بحث‌ها و پیشنهادات هر چه که باشد در شورای‌عالی سیاست‌گذاری در دستور کار قرار می‌گیرد و جلسه شورای‌عالی به تصمیمات هیات رئیسه موقت که در کنار من، موسوی لاری و عارف حضور دارند، موکول شده است.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «پیام دیپلماسی روحانی به جهان» و «جمع‌آوری سانتریفیوژها» اختصاص داده است.
· احمدی‌نژاد و همفکرانی که مخالف اشغال سفارت بودند امروز مخالف برجام هستند
محسن میردامادی از دانشجویان خط امام که در تسخیر سفارت آمریکا حضور داشته است در گفت و گو با روزنامه اعتماد پیرامون افشاگری های اسناد لانه جاسوسی اظهار داشت: «این اسناد منابعی ارزشمند برای محققینی است که در مورد سیاست خارجی امریکا به طور عام و در مورد سیاست‌های آن کشور در عرصه‌های سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی در ایران و منطقه، به طور خاص، تحقیق می‌کنند. ولی در کنار این وجه مثبت، اقدام دیگری که برای مدتی به صورت تبلیغاتی انجام شد و به «افشاگری‌ها» معروف شد، انتشار اسناد و گزارش‌های مربوط به افراد بود. فشارهایی از طرف برخی از گروه‌های سیاسی اعمال می‌شد که دانشجویان باید همه اسناد موجود در سفارت را منتشر کنند و مردم باید از همه اسناد سفارت مطلع شوند، و عدم انتشار یا حتی تأخیر در انتشار آن‌ها را مخفی کردن مطالب و نامحرم دانستن مردم تفسیر و تبلیغ می‌کردند. یکی از شعارهای ثابت جمعیت‌های قابل توجهی که هر روز در اطراف سفارت اجتماع می‌کردند هم شعار «دانشجوی خط امام افشا کن افشاکن» بود. ولی اینک با نگاهی نقادانه و منصفانه به آن مساله، به نظر من افشاگری‌ها در مورد افراد، اشتباهی مهم از طرف دانشجویان بود؛ هرچند در آن زمان بنده هم مشابه نوع دوستان دیگر موافق این اقدام بوده‌ام. به دو دلیل: اول اینکه اشغال سفارت اقدامی در مقابل یک تهدید خارجی بود و نباید وارد دسته‌بندی‌ها و رقابت‌های سیاسی داخلی می‌شد و افشاگری‌ها عملاً ورود به چنین عرصه‌ای بود. دوم اینکه دانشجویان پس از اشغال سفارت و به خصوص پس از حمایت حضرت امام از آن‌ها مقبولیتی فوق‌العاده در میان مردم پیدا کرده و به مرجعی معتبر و مورد توجه مردم تبدیل شده بودند. این جایگاه و موقعیت به نحوی بود که کافی بود از سوی دانشجویان تنها اعلام شود نام فردی در اسناد سفارت بوده یا سندی مربوط به فردی در آنجا پیدا شده است.»
وی در پاسخ به این سؤال که اکنون که برجام مورد توافق ایران و ۱+۵ قرار گرفته است برداشت شما از این رویداد چگونه است؛ اظهار داشت: «بدون تردید قاطبه آن دانشجویان از این رویداد دفاع می‌کنند و اتفاقاً برخی از آنان همچون آقای احمدی‌نژاد و همفکران آن‌ها که مخالف اشغال سفارت بودند امروز مخالف این توافق هستند. ولی مساله مهم این است که برجام نشان داد تنها موضوعی که میان طرفین برای حل مسائل وجود ندارد همان تصرف سفارت است، که عده‌ای در داخل سعی دارند همچنان آن را برجسته کنند. اگر نیک‌بنگریم تصرف سفارت پایه‌ای برای برقراری روابط متوازن با امریکا شده است زیرا پس از این واقعه دیگر جراحات ناشی از کودتای امریکایی ۲۸ مرداد را کمتر حس می‌کنیم و به عقده‌ای فراموش‌نشدنی در وجودمان تبدیل نشده است. به نظر من اشغال سفارت در ۱۳۵۸ و برجام در ۱۳۹۴ یک ماهیت دارند. هر دو برای دفع تهدید محتملی از خارج شکل گرفتند و هر دو مورد خواست و حمایت اکثریت قاطع مردم زمانه خود بودند.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «بدترین روز حسابرسی تاریخ شهرداری تهران» و «افکارعمومی قابل خریداری نیست» اختصاص داد.
· جریان اصولگرایی محدود به پایداری‌ها نیست
حسین مرعشی، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران، در گفت‌وگو با «شرق»، به روش دولت یازدهم در مبارزه با آنچه تندروی در کشور می‌خواند؛ پرداخته است؛ وی معتقد است که دولت یازدهم درصدد «خشکاندن» افراط‌گرایی است.
حسین مرعشی پیرامون اختلافات در بدنه اصولگرایی، آن را اتفاقی «مبارک» دانست و سپس اظهار داشت: «اتفاقاتی که در دو ماه اخیر در مجلس و علیه فراکسیون رهروان ولایت به‌عنوان جریان نزدیک به لاریجانی افتاد، اتفاقات مبارکی بود. در این دوماه مشخص شد اصولگرایان معتدلی مانند آقای لاریجانی هم در مقاطعی نمی‌توانند با جبهه پایداری که جریان تندرو در مجلس و بیرون آن را نمایندگی می‌کند، متحد باشند. مردم هم متوجه شدند جریان اصولگرایی محدود به پایداری‌ها نیست و اخباری از اقدامات خردورزانه جریان اصولگرایی منتشر شد. البته اختلاف میان اصولگرایان معتدل و گروه‌های تندرو از قبل در سطح نخبگان مطرح بود. در شرایط فعلی، این آگاهی به مردم منتقل شده و آنان از برخی از این اختلافات، آگاه شده‌اند.»
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی در پاسخ به این سؤال که آیا تندروها می‌توانند در انتخابات آتی علیه جریان‌های میانه‌رو و اصولگرا اقدام کنند؛ اظهار داشت: «تندروها سروصدای بسیاری خواهند داشت اما در شرایط امروز ایران و سیاست‌هایی که دولت میانه‌رو دولت یازدهم در پیش گرفته و همچنین تأیید مقام معظم رهبری از نتایج مذاکرات، فکر می‌کنم در این دوره مؤثر نباشند. البته بااین‌همه نباید جریان یا گروهی را از مشارکت سیاسی منع و محدود کرد. باید قضاوت و داوری مردم را ملاک عمل سیاسی قرار داد. فکر می‌کنم خوب است گروه‌های مختلف ازجمله گروه‌های تندرو، به اندازه سهمی که در سبد آرای مردم دارند، در انتخابات حضور پیدا کنند. این گروه نباید سهم اکثریت را از آنِ خود کند، بلکه باید سهم خود در سطوح مختلف مدیریت را داشته باشد.»
روزنامه آرمان‌امروز
روزنامه آرمان‌امروز صفحه اول خود را به تیترهای «کار بزرگ سختی‌های خود را دارد» و «اولتیماتوم به بابک» اختصاص داد.
· محمدعلی نجفی گزینه جایگزین کارگزاران سازندگی
کارگزارانیها گزینه جدی در مقابل عارف معرفی کردند؛ آنان که ابتدا ناطق نوری را گزینه مناسب برای سرلیستی دانستند اما با بازخوردهای مناسبی از سوی اصلاح طلبان همراه نشد و ترجیح گروه های دیگر اصلاح طلب محمدرضا عارف بود که رویکرد اصلاح‌طلبی بیشتری دارد؛ حالا کارگزارانیها از محمدعلی نجفی به عنوان گزینه جدید یاد می‌کنند.
در همین راستا گروه سیاسی روزنامه آرمان امروز نوشت: «نباید فراموش کرد که نجفی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران است و اینکه حزب کارگزاران بدون تعارف در این انتخابات ایفاگر نقش پدری است؛ یعنی به نحوی برنامه‌ریزی کرده که تصمیماتش بر تصمیمات گروه‌های دیگر اولویت داشته باشد؛ مثلاً این حزب چندی پیش بر حمایت از ناطق نوری برای مجلس دهم تاکید کرد و این تاکید زمانی رخ داد که بخش دیگر اصلاح‌طلبان، محمدرضا عارف را بهترین گزینه برای حمایت می‌دانستند اما کارگزاران چنان فضاسازی و سعی در اقناع دیگران کرد که بسیاری از اصلاح‌طلبان با آن‌ها همصدا شدند. البته این موضوع را نباید فراموش کرد که ناطق‌نوری برای اصلاح‌طلبان دارای احترام ویژه‌ای است اما ذات اصولگرایی او و تاکید خودش بر عدم‌حضور مستقیم در جریان انتخابات برخی سؤالات را در اذهان ایجاد کرد. به گفته برخی، گزینه عارف هم برای حزب کارگزاران هنوز مطرح نشده است. چون به هر حال در درون جبهه اصلاحات برخی تمایل دارند مرزی ایجاد و اینگونه القا کنند که مثلاً میان حزب اتحاد با کارگزاران اختلاف سلیقه‌های زیادی است اما کارگزاران قائل به این مرز نیست و سعی در حذف این تفکر دارد.
اکنون که نام محمدعلی نجفی به میان آمده است تصور می‌شود تمایل حزب کارگزاران برای سرلیستی او در جهت وحدت اصلاح‌طلبان است یعنی آن‌ها این بار بر گزینه‌ای دست گذاشته‌اند که نامش ناطق‌نوری نیست و از سوی دیگر تمام اصلاح‌طلبان بر ویژگی‌های مثبت او اذعان دارند؛ یعنی نمی‌توان عضوی از حزب اتحاد، مردمسالاری و کارگزاران و غیره را یافت که بتواند ابهامی درباره نجفی بیان کند پس می‌توان اینگونه بیان کرد که نجفی پل وحدت اصلاح‌طلبان می‌شود.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «برجام پیروزی عظیم سیاسی ملت ایران است» و «برف و باران پائیزی در 16 استان» اختصاص داد.
· تشکیل حزب لاریجانی منتفی شد
گروه سیاسی روزنامه دولتی ایران در صفحه سیاسی خود از پایان گمانه‌زنی‌ها برای حضور حامیان لاریجانی در قالب حزبی سیاسی خبر داد.
گروه سیاسی روزنامه ایران در همین راستا نوشت: «عضو فراکسیون رهروان ولایت مجلس، تشکیل حزب علی لاریجانی را منتفی اعلام کرد و گفت: «بعد از انتخابات هیأت رئیسه مجلس در خردادماه عملاً شکل‌گیری حزب رهروان ولایت به زمان‌های بعد موکول شد که آرامش برفضا حاکم گردید که البته این آرامش گویای آن بود که دیگر چنین حزبی پا نخواهد گرفت.»
جواد هروی در گفت‌وگو با «آریا»، تأکید کرد: «تصور نمی‌کنم که ما شاهد شکل‌گیری حزبی به دبیرکلی آقای لاریجانی باشیم.» نماینده مردم قائنات تأکید کرد: «بی تردید، اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل حرکت خزنده‌ای را به سمت مشی میانه برداشته‌اند چراکه جامعه از افراطیون هردو طیف سرخورده شده. در انتخابات آتی مردم به سمت اعتدال‌گرایی که برگرفته از دو دیدگاه اصلاح‌طلب و اصولگراست، حرکت خواهند کرد.»
