به گزارش مشرق، جان کری وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با نشریه «آتلانتیک» گفت در صورتی که کنگره این کشور توافق هستهای با ایران را رد کند، ائتلاف شکلگرفته علیه ایران از هم میپاشد.
جان کری در پاسخ به سوال خبرنگار آتلانتیک مبنی بر اینکه آیا اظهاراتش در خصوص اینکه در صورت عدم تصویب توافق ایران در کنگره، اسرائیل منزوی میشود، گفت: «من به چالشهایی که اسرائیل با آن مواجه است بسیار حساس هستم. اسرائیل سالهاست که از نظر قانونی محصور است. من با برخی از گزینههایی که رهبران آن اتخاذ کردهاند و دلیل محصور بودن آن است، مخالف هستم.»
وی در اینباره ادامه داد: «فکر میکنم که چیزهایی وجود دارد که اسرائیل میتواند برای کاهش این محصور بودن خود انجام دهد اما آنها چنین نکردهاند. اما اسرائیل دوست ما است. اسرائیل همپیمان ما است. ما ارتباطی با اسرائیل داریم که حساس بودن ما نسبت به آنها را حتی مهمتر میکند.»
وی همچنین گفت که تاکنون رژیم صهیونیستی را تهدید نکرده بلکه به آنها درباره درباره تبعات عدم اجرای توافق هستهای ایران هشدار داده است.
کری سپس به بازی «گلف» اشاره کرد و گفت: «شما کسی را تهدید نمیکنید بلکه به آنها هشدار میدهید که مراقب باشید که توپ به شما برخورد نکند. تشابه زیادی در این زمینه وجود دارد... من میگویم که نمیخواهم به طور قطع اسرائیل منزوی شود. من نمیخواهم شاهد تنشها و مشکلات بیشتر اسرائیل باشم... من در واقع میگویم که انتخابهای هر شخص، پیامدهایی در پی دارد. من نگرانیهای اسرائیل را درک میکنم. اسرائیل احساس میکند که در تلاش است که از خو محافظت کند. من به این مسئله حساس هستم.»
وزیر خارجه آمریکا در خصوص مخالفت بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل، با توافق هستهای ایران گفت: «فکر میکنم سالهاست، بیبی نتانیاهو در آرایش سیاسی خود و بینش خود از ایران و چالشهایی که اسرائیل با آن مواجه است، اعتقاداتی دارد. او درباره ایران به این نتیجه رسیده است که آنها از هر ابزاری استفاده میکنند و هرکار لازم را برای پیشبرد تهدیدات خود به کار میگیرد.»
کری تصریح کرد: «ما معتقدیم که اختلاف ما با نتانیاهو این نیست که ایران بد است یا خیر یا اینکه اقدامات بدی مرتکب میشود یا اینکه اسرائیل را تهدید میکند بلکه بر سر این است که آیا این توافق و این گام واقعاً به نفع اسرائیل است و اسرائیل را در جایگاه بهتری برای دفاع از خود قرار میدهد یا نه.»
وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که با نتانیاهو در خصوص اینکه اجرای توافق هستهای ایران به نفع اسرائیل است، صحبت کرده است و گفت: «من فکر میکنم که نتانیاهو به این قضیه نگاه اشتباهی دارد.»
وی در پاسخ به سوال خبرنگار آتلانتیک درباره ایدئولوژی ایران برای از بین بردن رژیم صهیونیستی گفت: «من فکر میکنم که آنها در این برهه خاص یک تقابل اساسی ایدئولوژیکی با اسرائیل دارند. اینکه بخواهند این عبارت "محو کردن" را عملی کنند، پاسخی برای آن ندارم. ولی چیزی ندیدم که بگوید آنها میخواهند چنین کنند.»
کری در توضیح اینکه شواهدی ندیده که نشان دهد ایران میخواهد چنین چیزی را عملی کند، گفت: «آنها (ایران) 80 هزار موشک در دست حزبالله دارند که به سوی اسرائیل نشانه گرفته شدهاند و هر گزینهای ممکن است اتخاذ شود. ایران وقتی مواد کافی برای 10 تا 12 سال داشت، بمب نساخت. آنها معاهدهای را امضا کردهاند که میگویند هرگز برای ساخت بمب تلاش نمیکنند و بمب نمیسازند. ما مکانیسمی داریم میتوانیم آن را اثبات کنیم. بنابراین میخواهم در این بحث خود را محصور کنم. فکر میکنم اتلاف وقت است که در اینباره بحث کنم.»
وزیر خارجه آمریکا در خصوص اینکه در قبال ایران بر اساس اعتماد عمل نمیکند، گفت: «من بر فرض اینکه ایران یک خطر بنیادین است و در فعالیتهای منفی در سراسر منطقه مشارکت دارد و مکانهایی را بیثبات میکند و اسرائیل را یک دشمن اساسی در این برهه از زمان میداند، عمل میکنم. ما از هیچ چیز چشمپوشی نکردیم و هیچ یک از این موارد را نادیده نگرفتیم.»
وی اینگونه ادامه داد: «ما در حال ساخت یک سنگر و یک پادزهر هستیم. اگر آنچه که نتانیاهو میگوید، حقیقت داشته باشد و ایران واقعاً توطئه تخریب را در سر بپروراند، بنابراین مکانیسم رهایی از تسلیحات هستهای در واقع خلاص شدن از شر بدیهی است و بنابراین اگر ایران برنامه ساخت سلاح هستهای را داشته باشد، از این طریق بهتر میتوان آن را از بین برد.»
کری درباره بازه زمانی اجرای توافق و بعد از آن گفت: «ما یک نگرش 20 ساله درباره تولید سانتریفیوژ آنها داریم. به بیان دیگر ما تولید سانتریفیوژ آنها را از طریق یک تلویزیون به صورت زنده تحت نظارت داریم و به مدت 20 سال در تمامی لحظات بر آن نظارت داریم... مهمتر از آن به مدت 25 سال بر تمامی فعالیتها نظارت داریم و آن را دنبال میکنیم. جامعه اطلاعاتی به شما میگویند که آنها نمیتوانند یک چرخه سوخت جداگانه، کامل و مخفیانه داشته باشند. بنابراین ما نه 15 سال، بلکه 25 سال در اختیار داریم و حتی میتوانم بگویم که زمانی که (برای نظارت و کنترل) در اختیار داریم حتی 25 سال نیست.»
وی به پروتکل الحاقی اشاره کرد و گفت: «توافق پادمانی ایران را ملزم میکند که حساب دقیقی از تمامی مواد هستهای خود تحت پادمانها ارائه دهد و تمام عملیاتی را که در تمام تأسیسات این کشور انجام میشود به طور دقیق اعلام کند. در حال حاضر، در یک برنامه غیرنظامی هستهای، تمامی تأسیسات اعلام شده است و تمامی تأسیسات قابل بازرسی است. بنابراین هم تأسیسات در تمامی ساعات هفتهها قابل مشاهده است. توافق جامع پادمانها، طیفی از بازرسیهای آژانس از جمله تأیید مکان، هویت، کمیت و ترکیب تمامی مواد هستهای تحت پادمانها و همچنین طراحی تأسیسات را ارائه میدهد. همچنین شروطی درباره تحقیقات هستهای که شامل مواد هستهای نیست وجود دارد. شروطی درباره تأسیسات اعلام نشده وجود دارد، شروطی درباره بازرسیها وجود دارد.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا تهران نمیتواند به غنی سازی ۹۰ درصد برسد، گفت: «از منظر فیزیکی نه و در نتیجه وقتی شما پروتکل الحاقی را که اضافه کنید، ما چیزی بیشتر از مطمئن هستیم. چنین موضوعی مسالهای غیرمعمول است که در هیچ یک از توافقات دیگر در جهان وجود ندارد. آنها (ایرانیها) قادر به دستیابی به بمب نیستند.»
کری در مورد سوال جفری گلدبرگ خبرنگار آتلانتیک که پرسید در این زمینه تا چه حد هراس تاریخی یهودیان ایفای نقش میکند، گفت: «من نمیتوانم به این سوال جواب بدهم این سوال تبدیل به سوالی فرضی شده و رویکرد من این است که من این ترس را جدی بگیرم. این ترس جدی است و بر اساس تاریخی است تاریخی بیشتر از دو هزار سال. من به شدت با این ترس مردم همدل و همدرد هستم و من این بحث تاریخی را میفهمم. دلیل اینکه من با آن مخالف هستم آن است که ما تاکنون از هیچ گزینهای صرفنظر نکردهایم. اگر به جایی برسیم که اگر کاری طی سه هفته آینده نشود ایران به بمب میرسد، رئیسجمهور آمریکا آنچه را که باید انجام میدهد و همه در کنگره از آن حمایت میکنند.»او در مورد اینکه واشنگتن پول آزادشده بر اثر توافق را نادیده میگیرد، گفت: «من با این حرف مخالفم. تحریمها هم اکنون هم در حال فرسایش است. ما به سختی کار کردیم و دلیل آنکه افراد با ما همراه شدند آن است که ما وارد مذاکرات شدیم و ما در مذاکرات بودیم. افراد با آنچه در مذاکرات اتفاق افتاد، موافق بودند. اگر ما یکجانبه از این فرایند خارج شویم و به همکاریهایشان پشت کنیم، آنها هم میروند. میدانم که آنها میروند. روسیه؟ چین؟ روسیه و چین حتی (در ابتدا) مخالف اعمال تحریمهای تسلیحاتی یا تحریمهای موشک بالستیک بودند.»
وی افزود: «من میدانم که آنها به چندین دلیل از مذاکرات خارج خواهند شد و این فقط موضوع آن نیست که من "فکر میکنم" آنها میروند بلکه این موضوع موضوع علم و دانش است. شما باید با جامعه اطلاعاتی صحبت کنید. ما در جریان این فرایند اطلاعات خوبی دریافت کردیم. ارزیابیهای ما بر اساس اطلاعات جامعه اطلاعاتی که ما را در جریان آنها قرار دادند آن است.»
رد توافق، سوءظن رهبر ایران به آمریکا را ثابت میکند
کری با بیان اینکه رهبر ایران با احتیاط مجوز آغاز مذاکرات را صادر کرد، گفت مذاکرات ریسکی برای حسن روحانی رئیسجمهور ایران بود. وی افزود: «با توجه به بسیاری از مکالماتم با ظریف و همچنین کلیت وضعیت، کاملا برای من روشن بود مسیری که با هم میرویم تا چه حد شکننده است.»
وزیر خارجه آمریکا گفت: «آیتالله اعتقاد دارد که ما غیرقابل اعتماد هستیم و اینکه شما نمیتوانید با ما مذاکره کنید. ما توافق کردیم، آن را اعلام کردیم، 5 کشور دیگر به آن اعتماد کردند. اکنون کنگره آمریکا (در صورت رد توافق) تردید و ظن آیتالله را ثابت خواهد کرد و دیگر امکان ندارد او به میز مذاکره بازگردد. او به مذاکره بازنخواهد گشت. به دلیل شأن و به دلیل این سوظن که شما نمیتوانید به آمریکا اعتماد کنید و اینکه آمریکا با حسن نیت مذاکره نمیکند و با حسن نیت مذاکره نکرد.»
وی با اشاره به اثرات مخالفت کنگره با «برجام» بر تحریمها و منابع مسدود شده ایران افزود: »دوستان ما به خاطر اینکه ما با حسن نیت مذاکره میکنیم تحریمها را حفظ کردند. مشکل اینجا است که ما پولها را کنترل نمیکنیم و در بانکهای ما نیست. ۵۵ میلیارد دلار در هند، چین و ابوظبی است و به خاطر درخواست و اصرار ما آن را (بلوکه) باقی نگهداشتهاند.»
خبرنگار آمریکایی سوال کرد: آیا شما از این موضوع رنجیده نمیشوید که این پول به اسد و حزبالله داده شود؟
کری گفت: «بله، اما این قطعی نیست. این پولی نیست که تغییری در وضعیت کنونی ایجاد کند. ما مکانیسمهای بسیاری داریم که از طریق آنها میتوانیم (آنها) را به عقب بزنیم و بزرگترین و مهمترین چیزی که باید از طریق آن این کار را بکنیم آن است که یک رابطه امنیتی قویتر بین ما و کشورهای خلیج (فارس) و با اسرائیل ایجاد کنیم. ما روشهای بی شماری برای عقب زدن چنین فعالیتهایی داریم. البته این موضوع این مساله را به آزمون خواهد گذاشت که آیا روحانی و ظریف وقتی میگویند خواهان روابط متفاوت با منطقه هستند، جدی هستند یا نه.»
وی افزود: «باید این اظهارات به آزمون گذاشته شود. موضوع آنچه شما میگویید نیست، بلکه مساله آن چیزی است که شما انجام میدهید. هیچ چیز در این توافق مبتنی بر اعتماد کردن یا باور کردن آنچه آنها میگویند نیست. ما این مسائل را مد نظر قرار نمیدهیم. ما فقط توافق هستهای کردیم.»
ایران اگر میخواست میتواست بمب بسازد
کری با بیان اینکه واشنگتن تلاش کرده است مسئله سلاح هستهای را حذف کند، ادامه داد: «همه آنهایی که از این توافق انتقاد کرده و میگویند "خدای من پس از ۱۵ سال چه اتفاقی میافتد؟" دارند فراموش میکنند که این موضوع قبلا اتفاق افتاده است. آنها به چرخه سوخت رسیدند و مواد لازم برای تولید ۱۰ تا ۱۲ بمب را داشتند. آنها نحوه غنی سازی را میدانند و ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارند. با نه گفتن به این توافق، شما ما را فورا به همان لحظه قریب الوقوع انتقالی برمیگردانید و این کار در حالی صورت میگیرد که هیچ جایگزین برای آن نیست. کاری که ما کردیم و هیچ کس دیگری قادر به انجام آن نبود، به عقب برگرداندن برنامه (هستهای ایران) بود.»
وی در پاسخ به این سوال که چرا دولت آمریکا تصور میکند جایگزین توافق جنگ است، گفت: «آیا بازگشت به وضعیتی که نمیدانید آنها چه کار میکنند، بازرسی نداریم و هیچ کاهش ذخایری در کار نباشد، بهتر است. شما تنها به این نقل و قول متکی خواهید شد که "خدا کند که آنها عاقلانه رفتار کنند". این چگونه است که ناگهان از افرادی که خواهان محو اسرائیل هستند به عنوان افرادی با عقل سلیم یاد میکنید. این تناقض و پارادوکس نیست؟»
کری در پاسخ به سوالی درباره احتمال ارسال راکت و موشک به حزبالله ایران، گفت: «ما مانع این اقدام میشویم و اگر این بمبها را ببینیم این کار را میکنیم. اسرائیل آنها را از بین میبرد. اگر اسرائیل اینها را ببیند به آنها حمله و آنها را هدف قرار میدهد و ما هم قصد داریم در این زمینه بیشتر حضور و دخالت داشته باشیم. رئیسجمهور گفت که ما تلاشهایمان را در این زمینه مضاعف میکنیم.»
وزیر خارجه اوباما افزود: «اگر کنگره توافق را رد کند و ایران بگوید ما دوباره مذاکره نمیکنیم. فکر نمیکنم که فردا آن سراغ غنیسازی 90درصدی بروند، اما آنچه اتفاق میافتد این است که ظرف یک ماه و نیم بعد ما اطلاعاتی از سوی اسرائیل دریافت میکنیم که میگوید "تاسیساتی است که به نظر ما تاسیسات غنی سازی است". در نتیجه ما آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به چالش کشیده و آژانس میگوید که میخواهیم به آن دسترسی داشته باشیم اما ایران میگوید "ما به شما اجازه ورود نمیدهیم". آن وقت است که ما به خانه اول برمیگردیم. به نظر شما ۱۶ نامزد جمهوریخواه درباره این تاسیسات بازرسی نشده که بیبی (نتانیاهو) شروع به فریاد زدن درباره آن میکند، چه خواهند گفت؟ به نظر شما فشار بر سر چه خواهد بود؟ آن وقت هیچ بازرسیها وجود نخواهد داشت. آنها (ایرانیها) احتمالا شروع به کندن بیشتر برای ایجاد تاسیساتی در یک کوه جدید میکنند، یک حفره دیگر، احتمالا هم دقیقتر کار میکنند و عمیقتر خواهند رفت، آن وقت است که شما دیگر بمبهای سنگرشکن (MOP) قادر به هدف قرار دادن آنها را ندارید و در نتیجه آنها توان تولید بمب خواهند داشت.»
کری افزود: «در این صورت داد و فریاد و قیل و قال این است که "ایران در حال دستیابی به سلاح اتمی است بهتر است آنها را بمباران کرده و آنها را متوقف کنیم". این موضوع اجتناب ناپذیر است. پس از آن شما اقدامات تلافی جویانه ایران را خواهید داشت حتی سیا و ژنرال (مارتین) دمپسی (رئیس ستاد مشترک) و اشتون کارتر (وزیر دفاع) هم در جلسه استماع گفتند که ایران (به حمله) پاسخ خواهد داد. خوب سوال این است که چه تعداد راکت به تنگه شلیک میشود؟ آیا تنگه هرمز بسته خواهد شد؟ آیا به سربازان ما در افغانستان حمله خواهد شد؟ آیا به دیگر پایگاههای ما در منطقه حمله خواهد شد؟»
نه سازمان ملل، نه حقوق بینالملل و نه متحدانمان از اقدام نظامی حمایت نمیکنند
وزیر خارجه اوباما ادامه داد: «ضمنا اگر ما مجبور به انجام کار نظامی شویم، آن وقت سازمان ملل، قوانین و حقوق بینالملل و متحدانمان از ما حمایت نخواهند کرد.»
خبرنگار آمریکایی از «حمایت فرانسه از اقدام نظامی علیه ایران» سخن گفت که کری جواب داد: «من مطمئن نیستم اینگونه باشد. فرانسه فکر میکند این یک توافق خوب است. من صدها بار این موضوع را بررسی کردم و به شما میگویم این توافق به نفع اسرائیل و به نفع امنیت اسرائیل است و اینکه نه گفتن به این توافق، اقدامی بی پروا و ناشی از بی مسئولیتی است.»
گلدبرگ پرسید «اگر شما بمبهای سنگرشکن را به اسرائیل بدهید چطور؟»، که کری جواب داد: «من نمیدانم ما چه اقداماتی شاید اتخاذ کنیم و شاید نکنیم. گزینههای قطعی درباره چگونگی اقدامات ما برای تقویت بازدارندگی اسرائیل و اقداماتی از این دست وجود دارد. همه این گزینهها روی میز هستند».
کری در پاسخ به سوالی درباره همچنان مطرح شدن گزینه نظامی در قبال ایران از سوی مقامات آمریکایی گفت: «باراک اوباما تئوری خاصی درباره آخرین گزینه مطرح دارد که البته این گزینه نخست نخواهد بود. گزینه نظامی همچنان روی میز خواهد بود. البته شاید این آخرین اقدامی باشد که در صورت عدم پایبندی ایرانیها به تعهداتشان مجبور به انجام آن باشیم. اما اعتقاد راسخ ما بر این است که به منظور حفظ اتحاد و انسجام میان ۶ کشور، و رفتار بر اساس حقوق بینالملل، حفظ این گزینه و فرصت دادن به آن، شیوه هوشمندانهتری است تا اینکه با سرعت بخواهیم به دلیل عدم اعتماد به آنها سراغ این گزینه برویم.»
وی در پاسخ به سوالی درباره مسئله فلسطین اشغالی گفت: «دستیابی به صلح منطقه نیازمند زمانبندی خاصی است. طرحی که هم اکنون ارائه شده کاملا ناپخته است. و نیازمند اقدامات بیشمار دیگری است. آنچه من امیدوارم با همکاری بنیامین نتانیاهو بتوانیم انجام دهیم، تلاش برای ایجاد نوعی اعتماد و تغییر فضای کنونی است. احتمال انجام مذاکرات نیز همچنان وجود دارد. به اعتقاد من این باید نخستین گام باشد. ما پیشنهاداتی در این زمینه داریم، اسرائیلیها نیز همچنین، و فلسطینیان نیز ایدههایی دارند و مایلند که فرصتی برای مطرح شدن این طرح ها و پیشنهادات بوجود آید.»
توافق رد شود، ظریف و روحانی به دردسر میافتند
گلدبرگ در ادامه پرسید: «آیا به اعتقاد شما این توافق میتواند تعادل جدیدی در خاورمیانه بوجود آورد؟ اگر صحبت شما درباره آیتالله [خامنهای] و واکنش وی به [احتمال رد توافق توسط ] کنگره آمریکا صحت داشته باشد، آنوقت کار ظریف و روحانی تمام میشود.»
کری در پاسخ به وی تأکید کرد: «بله، این درست است. آنها به دردسر میافتند؛ آنها با مشکلی جدی مواجه میشوند.»
گلدبرگ در ادمه پرسید: «پس اگر چنین مطلبی صحت داشته باشد، آیا به اعتقاد شما میانهروها تقویت خواهند شد و آنوقت یک فضای جدید شکل خواهد گرفت؟»
کری در پاسخ به این سوال گفت: «ما در مذاکرات، برای هیچ مسئله دیگری جز رهایی از تسلیحات هستهای وقت صرف نکردیم. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، ما به طور مشخص منتظر میمانیم که ببینیم آنها چگونه رفتار خواهند کرد و خواست آنها چه خواهد بود، اما هیچ فرضیه قاطع و مشخصی در این رابطه هنوز وجود ندارد. هنوز فرصتی پیش نیامده تا روی این موضوع نیز متمرکز شویم و اصلا به آن بپردازیم. اعتقاد ما بر این است که ما میخواهیم آنها را از دستیابی به تسلیحات هستهای بازداریم. آنها در آستانه دستیابی به این تسلیحات بودند. و این نقطه خطرناکی بود که به آن رسیده بودیم. ما با مقادیری مواد شکافت پذیر مواجه بودیم که احتمال ساخت ۱۰ تا ۱۱ بمب هستهای با آن وجود داشت. دیگر چیزی به تکمیل رآکتور اراک و عملیاتی شدن آن نمانده بود؛ رآکتوری که قابلیت تولید پولوتونیوم کافی برای ساخت ۲ بمب در هر سال را داشت. آنها تقریبا به این مرحله رسیده بودند. ما مانع از وقوع این امر شدیم. مردم فراموش میکنند: ما تجربه ۲ سال از اجرای این توافق را داریم و آنها تمام اقداماتی را که متعهد شده بودند، انجام دادند. ما بسیار قانونمند رفتار کردیم و هیچ تغییری صورت ندادیم.»
ظریف گفت میشود بعد از اجرای توافق برای موضوعات منطقهای گفتوگو کرد
وی در ادامه گفت: «ما با ایرانیها از سال ۱۹۷۹ [بعد از وقوع انقلاب] گفتوگو نکرده بودیم. در حقیقت، تنها گفتوگویی توسط «رایان کراکر» سفیر سابق آمریکا در افغانستان [در گذشته درباره موضوع افغانستان] انجام شده بود. مذاکرات ما در آن زمان در سطح عالی انجام نشده بود همچون مذاکراتی که من در حال انجام آن بودم. ما در مذاکرات بسیار مصمم بودیم که تأکید داشته باشیم این یک توافق هستهای است، ما باید مسئله تسلیحات هستهای را از مسیر پیش رو خارج سازیم و اجازه دهیم فضایی بوجود آید که ببینیم آیا میتوانیم با یکدیگر تعامل داشته باشیم.»
کری در پایان گفت: «ظریف به طور خاص در دو هفته گذشته به من گفت، "اگر این توافق اجرایی شود، آن زمان قدرت کافی برای من جهت همکاری بیشتر و گفتوگو با ما درباره مسائل منطقهای بوجود خواهد آمد." حالا من هنوز این کار را تمام نکردهام، اما مسیر پیشرو همچنان باز است و ظریف اخیرا به کویت و قطر رفته بود و تلاش آنها بر ایجاد تعامل با دیگر کشورها است. سرنوشت این کار در دست کنگره است. اگر کنگره با این توافق مخالفت کند، همه چیز تمام میشود، گفتوگوها تمام میشود و همه چیز به قبل باز میگردد و یک سری رخدادهای غیرقابل اجتناب به جریان خواهد افتاد و به هر حال این پایان کار تحریمها خواهد بود.»