کوریدور زمینی - نمایه

مقامات و کارشناسان غربی ادعا می‌کنند ایران به دنبال ایجاد یک کوریدور زمینی از تهران تا مدیترانه است که از طریق آن نیروهای تحت حمایت خود را در مرزهای فلسطین اشغالی مستقر کند.

سرویس جنگ نرم مشرق مقامات دولتی و کارشناسان آمریکایی و همین‌طور سرکردگان رژیم صهیونیستی که نفوذ منطقه‌ای ایران برای آن‌ها یک تهدید موجودیتی به شمار می‌رود، از مدت‌ها قبل جمهوری اسلامی را به تلاش برای برقراری یک مسیر زمینی از ایران تا دریای مدیترانه متهم کرده‌اند. این «پروژه ادعایی» که از آن تحت عنوان‌های مختلفی مانند «پل زمینی» (Land Bridge)، «کوریدور زمینی» (Land Corridor) نام برده می‌شود موجب «نگرانی ادعایی» کارشناسان و مقامات غربی شده است و اندیشکده‌های غربی تا کنون گزارش‌های بی‌شماری با همین موضوع نوشته‌اند.

نشریه مهم‌ترین دانشکده افسری آمریکا نیز پیش‌تر اذعان کرده بود اگر قاسم سلیمانی اراده کند می‌تواند با خودروی خودش از تهران تا مرز رژیم صهیونیستی برود (جزئیات بیش‌تر(+)

در همین‌باره بخوانید:

›› حاج قاسم؛ قوی‌ترین ژنرال خاورمیانه و معمار استراتژی قدرتمند ایران

«بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» یکی از ایران‌ستیزترین اندیشکده‌های آمریکایی است که اخیراً گزارش دیگری را به هشدار درباره دسترسی زمین ایران از طریق عراق و سوریه به قلب لبنان و مرزهای رژیم صهیونیستی اختصاص داده است. این اندیشکده شناخته‌شده و تأثیرگذار آمریکایی عنوان گزارش خود را «پلِ سوزان: کوریدور زمینی ایران تا مدیترانه [۱] » گذاشته و در اهمیت این گزارش همین بس که «هربرت ریموند مک‌مستر [۲] » مشهور به «اچ‌آر مک‌مستر» سپهبد بازنشسته ارتش آمریکا و مشاور امنیت ملی سابق ترامپ (بعد از «مایکل فلین» و قبل از «جان بولتون») که رئیس هیأت مشاوره «مرکز قدرت نظامی و سیاسی» در اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها هم هست، پیش‌گفتار این گزارش را نوشته است. نویسندگان گزارش عبارتند از «دیوید آدسنیک» مدیر تحقیقات بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و کارشناس مسائل سوریه و ایران، و «بهنام بن طالبلو» عضو ارشد این اندیشکده و کارشناس مسائل امنیتی و سیاسی ایران که اسمش پای تعداد بی‌شماری از گزارش‌های بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها درباره جمهوری اسلامی وجود دارد. آن‌چه در ادامه می‌آید منتخبی از مهم‌ترین نکات گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی‌هاست.

 

برای خواندن متن کامل گزارش روی تصویر بالا یا همین نوشته کلیک کنید


لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.


 

«پل زمینی» یا «محور مقاومت»

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در مقدمه گزارش خود به اظهارات برخی مقامات آمریکایی درباره پل زمینی ایران تا مدیترانه اشاره می‌کند:

مایک پمپئو، وزیر خارجه، گفته است: «حکومت ایران همچنان به دنبال کوریدوری است که از مرزهای ایران تا سواحل مدیترانه کشیده شده باشد. تهران این کوریدور را برای انتقال نیرو و یک سیستم پیشرفته تسلیحاتی به دمِ درِ [و مرزهای] اسرائیل می‌خواهد [۳] جان بولتون هم کمی پیش از انتصابش به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ، نوشته بود: «تهران بر منطقه‌ای هلالی‌شکل از ایران و از طریق عراق تا حکومت اسد در سوریه و حزب‌الله در لبنان مسلط شده است [۴] .» بولتون می‌نویسد که «این موقعیت ژئواستراتژیکِ بی‌اندازه ارزشمند» توانایی تهران برای تهدید اسرائیل، اردن، و متحدان آمریکا در خلیج فارس را تقویت می‌کند. شخص رئیس‌جمهور آمریکا هم خاطرنشان کرده است که «ما نمی‌خواهیم ایران را به فصل شکار در مدیترانه دعوت کنیم [۵]

 

سخنرانی مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، که وی در آن (از ۰۷:۴۵) مدعی می‌شود ایران به دنبال یک کوریدور زمینی تا مدیترانه است [دانلود]

 

آدسنیک و بن طالبلو البته اذعان می‌کنند: «هنوز مشخص نیست که طرز تفکر رهبران ایران درباره مسئله «پل زمینی» چیست؛ عبارتی که آن‌ها به کار نمی‌برند، بلکه به جایش درباره یک «محور مقاومت» صحبت می‌کنند که ایران را با حزب‌الله لبنان، حکومت بشار اسد و سایر بازیگران هم‌فکر با آن‌ها متحد می‌سازد.» نویسندگان گزارش مدعی هستند: «ایران پیشاپیش یک مسیر را تا مدیترانه باز کرده است و تقویت کنترلش روی این مسیر و مسیرهای دیگری که تهران را به بغداد، دمشق و بیروت متصل می‌کنند، مزایای استراتژیک واقعی‌ای را برای این کشور به ارمغان می‌آورد. با این حال، ساختن پل زمینی تنها یک عنصر از استراتژی تهران برای محکم کردن جای پایش به عنوان قدرت مسلط در خاورمیانه است. اگرچه مسیرهای لجستیک ضروری هستند، اما شباهت‌های سیاسی و ایدئولوژیک هستند که اساس محور مقاومت را تشکیل می‌دهند.»

 

مسیر شمالی؛ باز هم پای حاج قاسم در میان است؟

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها توضیح می‌دهد که صحبت درباره پل زمینی منتسب به ایران تا کم‌تر از سه سال پیش «غیررایج» بود و تا پیش از پاییز سال ۲۰۱۶ غیرممکن به نظر می‌رسید که ایران بتواند بر کوریدوری از تهران تا مدیترانه مسلط شود. با این وجود، سال ۲۰۱۷ و با توجه به تحولات میدانی در سوریه و عراق، ارزیابی‌های کارشناسان در این‌باره متحول شد و اوایل سال ۲۰۱۸ تقریباً اتفاق‌نظر درباره معنای «پل زمینی» به وجود آمده بود. آدسنیک و بن طالبلو معتقدند آغاز جنگ در سوریه جرقه بحث درباره پل زمینی را در واشینگتن زده است، اگرچه این مفهوم در ابتدا مسیرهای کوتاه‌تری از فرودگاه‌ها و بندرگاه‌های سوریه تا مناطق تحت کنترل حزب‌الله در لبنان را در بر می‌گرفت. به اعتقاد نویسندگان، گسترش نفوذ ایران در عراق به لطف ظهور حشدالشعبی موجب شد تا تعریف پل زمینی به «کوریدوری از تهران تا مدیترانه» تعمیم پیدا کند، نه فقط مسیری از دمشق تا لبنان.

 

نقشه‌ای که «گاردین» سال ۲۰۱۶ از مسیر شمالی کوریدور زمینی ادعایی تهران-مدیترانه منتشر کرد (+)

در بخشی از گزارش درباره «مسیر شمالی» ادعایی برای کوریدور تهران تا مدیترانه می‌خوانیم:

ماه اکتبر [سال ۲۰۱۶] روزنامه انگلیسی «گاردین» اولین نقشه تفصیلی از مسیر ادعایی را منتشر کرد؛ مسیری که از ایران وارد مرکز عراق می‌شد، سپس راه خود را به سمت شمال غرب کج می‌کرد و با عبور از شهر «سنجار» از گذرگاه مرزی «ربیعه» وارد سوریه می‌شد. گزارش گاردین این پل در حال ظهور را یک «دستاورد تاریخی پس از بیش از سه دهه زمینه‌سازی» توصیف می‌کند. «مارتین چولوف» نویسنده این گزارش می‌نویسد که این کوریدور در دستورکار تهران یکی از «مهم‌ترین پروژه‌ها برای تأمین یک هلال نفوذ در عراق و سوریه بوده که به دریای مدیترانه ختم می‌شود. [۶] » چولوف با استناد به منابع بی‌نامی که صرفاً آن‌ها را «مقامات منطقه‌ای» توصیف کرده، مدعی است که ایران طرح مشخص و کاملاً مدونی برای ساخت پل زمینی دارد که «توسط مقامات ارشد دولتی و امنیتی در تهران، بغداد و دمشق هماهنگ شده» و همه این‌ها تحت هدایت فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، سرلشکر قاسم سلیمانی است. [بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها البته یادآور می‌شود که چولوف تنها خبرنگار غربی است که مدعی نقش قاسم سلیمانی در طرح‌ریزی پل زمینی شده است.]

خط‌چین‌ها یکی از مسیرهایی را نشان می‌دهد که به اعتقاد «علی صوفان» مأمور ویژه سابق اف‌بی‌آی، حاج قاسم می‌تواند از طریق آن‌ها به راحتی خود را به مرز فلسطین اشغالی برساند (+)

«گاردین» این عکس از حاج قاسم را منتشر کرده و زیر آن نوشته: «سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس بی‌نهایت قدرتمند ایران» (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› «فرمانده سایه‌ها»: فرماندهان آمریکایی درباره حاج قاسم چه می‌گویند

›› انعکاس بین‌المللی سفر بشار اسد به تهران/ چرا همه سراغ حاج قاسم را می‌گیرند؟

›› حاج قاسم چگونه قدرت نظامی جمهوری اسلامی را چندبرابر کرد

›› اندیشکده آمریکایی: قاسم سلیمانی ما کیست؟

›› قاسم سلیمانی وزیر خارجه دوم ایران است

 

مسیر جنوبی؛ دو شاخه مجزا

آدسنیک و بن طالبلو درباره یک کوریدور زمینی دیگر هم هشدار می‌دهند که معتقدند با ادامه تحولات میدانی در سال ۲۰۱۷ ظهور پیدا کرده است. این دو می‌نویسند:

سال ۲۰۱۷، ائتلافی تحت رهبری ایران که شامل شبه‌نظامیان شیعه خارجی و نیروهای حکومت اسد می‌شد، [در سوریه] شروع به پیش‌روی به سمت شرق و به مقصد مرز سوریه با عراق کرد و نهایتاً به شهر مرزی «البوکمال» [یا «ابوکمال»] در دره رود فرات رسیدند. ماه می آن سال، «ایهود یاری» خبرنگار اسرائیلی نوشت ایران دارد «دو کوریدور زمینی را تا دریای مدیترانه می‌سازد [۷] .» کوریدور اول، همان مسیر شمالی بود که از سنجار عبور می‌کرد. مسیر دوم در امتداد فرات از بغداد خارج می‌شد و مسیر مارپیچ خود را از دل صحرا به سمت غرب و شمال ادامه می‌داد تا به شهر مرزی «القائم»  برسد و وارد سوریه شود.

مسیرهای شمالی (قرمز) و جنوبی (سبز) کوریدور زمینی ادعایی ایران تا مدیترانه؛ مسیر سیاه مستقیماً به پایگاه آمریکا در التنف برخورد می‌کند (+)

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در ادامه گزارش خود به اندیشکده صهیونیستی «مؤسسه مطالعات امنیت ملی» استناد می‌کند که نشان می‌دهد ادعاهایش درباره کوریدور زمینی ایران تا مدیترانه چه اندازه قابل‌اعتماد هستند. این اندیشکده صهیونیستی که خود بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها هم اذعان دارد تحت حمایت رژیم صهیونیستی است، دو گزارش مفصل درباره پل زمینی منتسب به ایران منتشر کرده است: «گزارش اول مفصلاً سه مسیر احتمالی را برای پل زمینی مشخص می‌کند [۸] . این گزارش علاوه بر مسیر شمالی و مسیر جنوبی در امتداد فرات، یک مسیر جنوبی ثانویه را هم ترسیم می‌کند که از بغداد عبور می‌نماید و به طرف تقاطع مرزهای عراق، سوریه و اردن می‌رود. گزارش دوم نیز بر نقش حیاتی شبه‌نظامیان شیعه تحت حمایت ایران در تأمین امنیت یک کوریدور زمینی تأکید دارد [۹]

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها یادآور می‌شود که پائیز سال ۲۰۱۷ موضوع پل زمینی برای اولین بار و با سخنرانی «اِد رئیس» (نماینده جمهوری‌خواه ایالت کالیفرنیا) و رئیس وقت کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا [۱۰] به یک موضوع اصلی در یکی از جلسات استماع کنگره آمریکا تبدیل شد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، نیز پس از آن شروع به ابراز نگرانی در همین خصوص کرد، چون مدعی بود ایران از طریق این کوریدور زمینی می‌تواند «از فاصله نزدیک‌تر به اسرائیل حمله کند [۱۱]

سرباز عراقی در بالکن خانه‌ای در «سنجار» در نزدیکی مرز با سوریه پس از بازپس‌گیری شهر از داعش به دست نیروهای کُرد (+)

کاربردهای یک کوریدور زمینی برای ایران

آدسنیک و بن طالبلو بخشی از گزارش خود را به کاربردهای احتمالی برای کوریدور زمینی منتسب به ایران از تهران تا مدیترانه اختصاص می‌دهند. در این بخش از گزارش فواید بهره‌مندی ایران از یک «پل زمینی» به جای «پل هوایی» و استفاده از هواپیما به این ترتیب برشمرده می‌شوند:

انتقال پرسنل: ایران و سوریه در حال حاضر برای چرخش و جایگزینی نیروها در جنگ سوریه به هواپیماهای غیرنظامی وابسته هستند. اگرچه نیروهای حزب‌الله می‌توانند از طریق زمینی از مرز لبنان و سوریه عبور کنند، اما این امکان برای افغان‌ها، پاکستانی‌ها یا حتی بسیاری از عراقی‌ها وجود ندارد. اوایل سال ۲۰۱۸، بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها برآورد کرد که ایران (بدون احتساب نیروهای حزب‌الله) حدود ۱۵ هزار نیروی خارجی شیعه در سوریه دارد [۱۲] . از طرف دیگر «فرزین ندیمی» کارشناس اندیشکده «مؤسسه سیاست خاور نزدیک واشینگتن» تخمین زده است که هواپیماهای ایرانی و سوری بیش از ۲۱ هزار مسافر را طی یک دوره دو ماهه در سال ۲۰۱۷ به دمشق منتقل کرده‌اند [۱۳] . بنابراین حمل‌ونقل هوایی احتمالاً برای چرخش و جایگزینی نیروهای خارجی شیعه در سوریه کافی است. با این حال، به دلیل تحریم‌ها ایران و سوریه روی یک ناوگان کوچک و قدیمی از هواپیماهای مسافربری متکی هستند و اگر شمار زیادی از این هواپیماها از کار بیفتند، جایگزینی این روش با یک پل زمینی ممکن است ضرورت پیدا کند. علاوه بر این، حمل‌ونقل جاده‌ای بسیار ارزان‌تر است و وسایل نقلیه زمینی می‌توانند به سرعت مسیر خود را تغییر دهند، در صورت لزوم توقف کنند و در میان ترافیک غیرنظامی پنهان شوند. انتقال پرسنل از طریق زمینی همچنین ظرفیت حمل‌ونقل هوایی را برای انتقال کالاهای ارزشمندتری مانند سلاح‌های پیشرفته آزاد می‌کند.

 

نویسندگان گزارش معتقدند انتقال نیرو از طریق زمینی می‌تواند مناسب‌تر از مسیر هوایی باشد (+)

انتقال سلاح: یک پل زمینی می‌تواند کاربرد قابل‌ملاحظه‌ای به عنوان ابزار انتقال تسلیحات، مانند سلاح‌های سبک و یا راکت‌ها و موشک‌های کوتاه‌برد، داشته باشد [۱۴] . با این حال، پل هوایی نیز تا کنون برای پاسخ‌گویی به نیازهای ایران در این زمینه کافی بوده است. ندیمی برآورد می‌کند که هواپیماهای ایرانی و سوری طی همان دوره دو ماهه ۵ هزار تُن اقلام مورد نیاز را به دمشق منتقل کرده‌اند. انتقال همین میزان محموله روی زمین نیاز به ۱۲۵ تا ۲۵۰ کامیون دارد، اما با توجه به این‌که کامیون به راحتی در دسترس است و در طرف مقابل ایران و سوریه یک ناوگان کوچک و قدیمی از هواپیماهای تجاری دارند، مسیر زمینی ممکن است گزینه مناسب‌تری باشد. این گزینه حتی توانایی گسترش چشم‌گیر ظرفیت لجستیکی ایران را نیز دارد. اگرچه انتقال محموله از طریق دریایی کارآمدتر از حمل‌ونقل هوایی و زمینی است، اما ریسک قابل‌توجهی برای رهگیری و توقیف دارد.

 

آدسنیک و بن طالبلو اعتقاد دارند انتقال سلاح از طریق مسیر زمینی ظرفیت لجستیکی ایران را به شدت گسترش خواهد داد (+)

 

انتقال تدارکات: ایران قطعاً در حمل‌ونقل دریایی اقلامی غیر از سلاح موفق بوده است. پس از کنترل تروریست‌ها بر مناطق شمال شرقی سوریه که بیش از ۹۰ درصد نفت خام این کشور را تولید می‌کردند، حکومت اسد به طور فزاینده‌ای به واردات نفت ایران وابسته شد. نفتکش‌هایی که از سمت ایران راهی سوریه می‌شدند و هر کدام حدود یک میلیون بشکه نفت خام حمل می‌کردند، سال ۲۰۱۸ بدون مشکل محموله‌های خود را در بندر «بانیاس» سوریه تخلیه می‌کردند، اگرچه سخت‌گیری آمریکا در اِعمال تحریم‌ها موانع جدیدی در این مسیر ایجاد کرده است. با این حال، زمانی که داعش [که بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها از آن تحت عنوان «دولت اسلامی» یاد می‌کند] بر میدان‌های نفتی شمال شرق سوریه مسلط بود، اسد نفت خریداری‌شده از این گروهک را با کامیون و از طریق زمینی حمل می‌کرد؛ معامله‌ای که کُردها پس از بیرون کردن داعش با حکومت اسد آن را ادامه داده‌اند [۱۵] . البته از آن‌جایی که یک نفتکش می‌تواند معادل ۴۰۰۰ کامیون نفت حمل کند، انتقال نفت از راه زمینی بصرفه نیست و همچنین در مقابل حملات هوایی نیز آسیب‌پذیر است. یک پل زمینی امن می‌تواند تبادل نفت و سایر کالاهای تجاری را تسهیل کند، اما نه در مقادیری که اهمیت استراتژیک قابل‌توجهی داشته باشد.

 

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها می‌گوید انتقال تدارکات از طریق زمینی از نظر استراتژیک بصرفه نیست (+)

 

مسیرهای سه‌گانه ایران از تهران تا مدیترانه

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در بخش دیگری از گزارش خود مسیرهای سه‌گانه‌ای را ارزیابی می‌کند که برای دسترسی ایران از تهران تا مدیترانه ترسیم کرده است. این مسیرها، مشخصات آن‌ها و ارزیابی آدسنیک و بن طالبلو درباره آن‌ها از این قرار است:

 

مسیر شمالی

امکان استفاده برای ایران: نه

گذرگاه مرزی کلیدی: «ربیعه» (عراق) به «الیعربیه» (سوریه)

جاده‌های کلیدی: بزرگراه شماره ۱ و بزرگراه شماره ۴۷ در عراق؛ بزرگراه شماره ۶ و اتوبان در سوریه

ارزیابی: اگر آمریکا همکاری قوی خود با نیروهای کُرد در سوریه حفظ کند، این مسیر عملاً برای ایران بسته باقی خواهد ماند، اما اگر خروج آمریکا از سوریه این رابطه را تضعیف کند، «یگان‌های مدافع خلق» (ی‌پ‌گ) به عنوان گروه اصلی شبه‌نظامی کُرد در سوریه-کرد ممکن است [۱۶] مسیر شمالی را برای ایران باز کند، چنان‌که در سال‌های ابتدای جنگ در سوریه با تهران و حکومت اسد همکاری کرده بود [۱۷] . اگرچه نقشه‌ها اغلب تهران را به عنوان نقطه شروع برای هر یک از مسیرهای زمینی تا مدیترانه تعریف می‌کنند، اما نقطه شروع در حقیقت هر جایی است که ایران در آن تجهیزات خود را تولید و ذخیره می‌کند. جغرافیا و عوامل سیاسی تعیین می‌کنند که محموله‌ها از کدام نقطه مرزی از ایران وارد عراق می‌شوند. مرز میان دو کشور اندکی کم‌تر از ۱۶۰۰ کیلومتر طول دارد؛ بنابراین گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد.

گذرگاه‌های شمالی از ایران به عراق در کوه‌های زاگرس واقع شده‌اند که «در طول زمستان تبدیل به گردنه‌های خطرناک با خطرات زیست‌محیطی» می‌شوند. در طرف عراقی، برخی مناطق تحت کنترل چریک‌های کُردی هستند که از رفتار ایران با جمعیت کُرد خود ناراضی هستند [۱۸] . سایر کُردهای عراق روابط صمیمانه‌ای با ایران دارند، اما ممکن است نخواهند با همکاری با دشمن اصلی آمریکا در منطقه، واشینگتن را تحریک کنند. بنابراین، ایران احتمالاً ترجیح می‌دهد از گذرگاه‌های جنوبی‌تر استفاده کند که عناصر هم‌جهت با ایران در دولت عراق و یا حتی گروه‌های شیعه تحت حمایت تهران کنترل آن‌ها را در دست دارند. محموله‌ها پس از ورود به عراق از طریق مسیر شمالی تا گذرگاه ربیعه در مرز سوریه می‌روند که در شمال غربی موصل قرار دارد. همچنین مسیرهای غیررسمی‌ای هم وجود دارد که از شمال عراق وارد سوریه می‌شوند. با این حال، نیروهای کُرد هم‌سو با آمریکا (حداقل فعلاً) این مناطق را در طرف سوریه کنترل می‌کنند، بنابراین این مسیر نمی‌تواند تبدیل به یک شریان مهم تدارکاتی شود.

شلیک نیروهای کُرد «یگان‌های مدافع خلق» به پهپاد داعش؛ اگر ایران بتواند ی‌پ‌گ را جذب خود کند، مسیر شمالی از درون سوریه تا مدیترانه باز خواهد شد (+)

بخشی از اظهارات ترامپ درباره کُردها و ایران [دانلود]

مسیر جنوبی، شاخه بالا

امکان استفاده برای ایران: بله

گذرگاه مرزی کلیدی: «القائم» (عراق) به «البوکمال» (سوریه)

جاده‌های کلیدی: بزرگراه شماره ۱۲ در عراق؛ بزرگراه شماره ۴ در سوریه

ارزیابی: مسیر جنوبی در حال حاضر به روی ایران باز است، اگرچه ممکن است کاملاً امن نباشد. عبور از مرز عراق در استان «دیاله» [یا «دیالی»] فاصله تا بغداد را کوتاه می‌کند، اما این استان همان جایی است که داعش بیش‌ترین پیشروی مجدد خود پس از فروپاشی خلافتش را در آن انجام داده است [۱۹] . بنابراین احتمالاً منطقی‌تر است که گذرگاهی جنوبی‌تر انتخاب شود، جایی که اکثریت قاطع جمعیت شیعه هستند. شاخه بالای مسیر جنوبی، از بغداد امتداد رودخانه فرات را به سمت شمال غرب دنبال می‌کند و از طریق استان «الانبار» به شهر مرزی القائم می‌رسد. الانبار دارای بیش‌ترین جمعیت یکپارچه سنی در عراق است و شاهد بیش‌ترین شورش‌ها علیه آمریکا و داعش بوده است. با این وجود، «کتائب حزب‌الله» گروه شبه‌نظامی شیعه تحت حمایت ایران، در حال حاضر حضور قدرتمندی در نزدیکی مرز، از جمله در جاده‌های داخل و خارج از القائم دارد [۲۰] .

هک شدن پهپاد آمریکایی توسط «کتائب حزب‌الله» در عراق [دانلود]

آن سوی مرز در سوریه، شهر البوکمال است که تحت کنترل نیروهای طرفدار حکومت اسد است. گذرگاه مرزیِ رسمی هنوز باز نشده است، اما گزارش‌های اسرائیل نشان می‌دهد شبه‌نظامیان شیعه برای عبور از مرز از جاده‌های خاکی‌ای استفاده می‌کنند که داعش آن‌ها را ساخته است [۲۱] . اگرچه داعش دیگر منطقه‌ای را در شرق سوریه کنترل نمی‌کند، اما اخیراً حملاتی در البوکمال رخ داده [۲۲] و ارتش سوریه را وادار به تقویت خطوط دفاعی خود برای جلوگیری از هرگونه نفوذ احتمالی کرده است [۲۳] . این تحولات نشان می‌دهد مسیر تدارکاتی از طریق البوکمال همچنان به طور کامل امن نیست. خطر دیگر درباره البوکمال، نزدیکی محل استقرار نیروهای آمریکایی و شرکای سوری آن‌هاست، چراکه این شهر آن‌سوی فرات و مناطق تحت کنترل ائتلاف ضدداعش است [۲۴] . پس از البوکمال دیگر زمین صاف است و موانع انگشت‌شماری برای طی کردن بقیه مناطق سوریه وجود دارند. پایگاه هوایی ، جایی که ایران سال ۲۰۱۸ از آن یک پهپاد مسلح را به درون اسرائیل [فلسطین اشغالی] هدایت کرد، حدود ۳۲۰ کیلومتری غرب البوکمال و در میانه صحرای صاف واقع شده است [۲۵] .

«البوکمال» یکی از شهرهای مهم در مرز سوریه با عراق است که کنترل نیروهای طرفدار اسد بر آن ضربه بزرگی به ائتلاف آمریکایی-داعشی بود (+)

مسیر جنوبی، شاخه پایین

امکان استفاده برای ایران: نه

گذرگاه مرزی کلیدی: «الولید» (عراق) به «التنف» (سوریه)

جاده‌های کلیدی: بزرگراه شماره ۱۱ یا آزادراه شماره ۱ در عراق؛ بزرگراه شماره ۲ در سوریه

ارزیابی: شاخه پایینی مسیر جنوبی، کوتاه‌ترین مسیر از بغداد تا دمشق است، اما مستقیماً از شهر استراتژیک التنف در غرب مرز سوریه و عراق عبور می‌کند که تحت کنترل نیروهای آمریکایی است. شاخه پایین مسیر جنوبی از ایران تا بغداد فرقی با شاخه بالایی ندارد، اما حدود ۱۲۰ کیلومتری غرب بغداد از آن جدا می‌شود و با حرکت به سمت غرب از دل صحرا به مرز سوریه منتهی می‌شود. این مسیر از آن جهت برای کامیون‌ها ایده‌آل است که از جاده عوارضی تازه‌تأسیس عراق عبور می‌کند، که اولین جاده در نوع خود در عراق است [۲۶] . شاخه پایینی پس از خروج از عراق از طریق گذرگاه مرزی الولید، به التنف می‌رسد که میزبان حدود ۲۰۰ نیروی آمریکایی و ۳۰۰ سرباز «جیش مغاویر الثوره» (به معنای «ارتش کماندوهای انقلاب») است؛ گروه شورشی سوری متحد با آمریکا که علاوه بر انجام عملیات علیه داعش، مسئول حفاظت از یک «منطقه امن» [یا «منطقه آتش‌بس»] با شعاع ۵۵ کیلومتری به محوریت پایگاه التنف هستند. پس از عبور از التنف دیگر هیچ مانع عمده‌ای بر سر راه پل زمینی وجود ندارد. محموله‌های احتمالی می‌توانند ۲۴۰ کیلومتر بزرگراه‌های سوریه را طی کنند و مستقیم به دمشق برسند.

پایگاه نیروهای آمریکایی در «التنف» در کوتاه‌ترین مسیر از بغداد تا دمشق واقع شده است (+)

سیاست‌های پیشنهادی به واشینگتن برای مقابله با ایران

نویسندگان گزارش برخی از نقاط قوت ایران را این‌گونه برمی‌شمارند: «ایران ترجیح می‌دهد از رویکردهای نامتقارنی استفاده کند که نقاط قوت سیاسی و ایدئولوژیک تهران را برجسته و نقاط قوت آمریکا و متحدانش از نظر مالی و نیروی متعارف را خنثی می‌کنند... قوی‌ترین ابزار ایران در عراق و شام، روابط این کشور با دیگر اعضای «محور مقاومت» است. پل زمینی به عملیاتی‌سازی این روابط کمک خواهد کرد.» آدسنیک و بن طالبلو به نقل از گزارش «گروه اقدام ایران» در وزارت خارجه آمریکا، ادعا می‌کنند دخالت ایران در سوریه پرهزینه‌ترین عملیات منطقه‌ای تهران بوده است [۲۷] و هشدار می‌دهند که خروج آمریکا از سوریه به معنای خودزنی است و موجب می‌شود تا علاوه بر کنترل ایران بر مسیرهای احتمالی کوریدور زمینی، همچنین ثروت نفتی و زمین‌های ارزشمند کشاورزی در شمال شرق سوریه تحت کنترل مجدد دولت این کشور دربیاید و به این ترتیب تهران به طور چشم‌گیری از حمایت از دمشق بی‌نیاز شود [۲۸] .

نویسندگان گزارش هشدار می‌دهند که آمریکا نباید اجازه دهد اقتصاد سوریه به حالت عادی بازگردد (+)

ترامپ: سوریه فقط ماسه و مرگ است؛ بگذارید ایران و روسیه در آن بجنگند [دانلود]

در همین‌باره بخوانید:

›› «برایان هوک» کیست و در «گروه اقدام ایران» چه مأموریتی دارد؟

 

بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها ضمن انتقاد از کنگره آمریکا به خاطر تلاش برای مشروط کردن هرگونه اقدام نظامی توسط ترامپ علیه ایران به دریافت مجوز از نمایندگان آمریکایی، برخی سیاست‌ها را به دولت ترامپ پیشنهاد می‌کند تا برای مقابله با ایران از آن‌ها استفاده نماید. این سیاست‌ها به سه دسته نظامی، اقتصادی، و سیاسی و دیپلماتیک تقسیم شده‌اند و به طور خلاصه از این قرارند:

 

اقدامات نظامی

■ تقویت حضور نظامی آمریکا و متحدانش در سوریه

■ حفظ نیروهای آمریکایی در التنف

■ آماده‌سازی طرح‌هایی برای عملیات احتمالی جهت بازپس‌گیری البوکمال

■ ایجاد یک شراکت نظامی مداوم با عراق

■ کمک به «نیروهای دموکراتیک سوریه» برای تبدیل شده به یک شریک خودکفا

■ حمایت از حملات اسرائیل به محموله‌هایی که از پل‌های هوایی و زمینی ایران عبور می‌کنند

■ درخواست یک «مجوز استفاده از نیروی نظامی» به صورت محدود و مختص توقیف محموله‌های غیرقانونی تسلیحات ایرانی که از مرز عراق و سوریه عبور می‌کنند

نیروهای حشدالشعبی در غرب سامرا؛ یکی از پیشنهادات نظامی نویسندگان گزارش به واشینگتن حمله به محموله‌های ایران برای نیروهای تحت حمایتش است (+)

اقدامات اقتصادی

■ زمین‌گیر کردن [و جلوگیری از فعالیت] کمپانی‌های هواپیمایی که در مسیر هوایی ایران به سوریه فعالیت می‌کنند

■ وضع تحریم‌های تروریستی علیه تمامی گروه‌های نیابتی عراقی که تحت کنترل یا به نیابت از نیروی قدس سپاه پاسداران عمل می‌کنند

■ وضع تحریم‌های تروریستی علیه تمامی نیروهای نیابتی در سوریه که تحت کنترل یا به نیابت از نیروی قدس سپاه پاسداران یا حزب‌الله لبنان عمل می‌کنند

■ کمک به عراق برای کاهش وابستگی اقتصادی‌اش به ایران

■ تشدید کمپین فشار اقتصادی آمریکا علیه حکومت اسد

■ تشدید اجرای تحریم‌ها علیه حزب‌الله

گروه‌های مهمی که نویسندگان گزارش مدعی‌اند تحت حمایت ایران هستند و واشینگتن باید آن‌ها را تحریم کند (+)

اظهارات و تهدیدهای کم‌سابقه سردار سلیمانی علیه آمریکا: ایران نمی‌خواهد، من حریف شما هستم [دانلود]

اقدامات سیاسی و دیپلماتیک

■ حمایت از اقدامات بغداد در جهت خارج کردن کنترل یگان‌های حشدالشعبی از دست نیروی قدس سپاه پاسداران

■ تلاش برای حل‌وفصل تنش‌ها میان ترکیه و کُردها در شمال شرق سوریه

■ کمک به حفظ استقلال شرکای محلی کُرد و عرب در سوریه

■ بهره‌برداری از نقاط اختلاف احتمالی میان منافع روسیه و ایران در سوریه

■ متقاعد کردن اتحادیه اروپا به تحمیل مسئولیت به ایران به خاطر اقدامات بی‌ثبات‌کننده‌اش در خاورمیانه

نگهبانی نیروهای حشدالشعبی از امنیت شهر «القائم» در مرز با سوریه؛ نویسندگان گزارش به واشینگتن توصیه کرده‌اند نفوذ ایران در نیروهای بسیج مردمی عراق را کاهش دهد (+)

آیا «کوریدور زمینی» ایران یک توهم است؟

لازم به یادآوری است که اگرچه جمهوری اسلامی قائل به تشکیل یک جبهه گسترده مقاومت در منطقه و بلکه تمام جهان هست و گزارش‌های دیگر اندیشکده‌های غربی هم اذعان کرده‌اند که مثلاً اگر قاسم سلیمانی اراده کند فاصله تهران تا مرز رژیم صهیونیستی را با خودروی خودش طی کند در این مسیر هیچ‌کس متعرض او نخواهد شد، اما این واقعیت‌ها ناظر بر نفوذ استراتژیک عمیق ایران در منطقه است و لزوماً تأییدی بر ادعاهای غربی مبنی بر ساخت یک «کوریدور زمینی» یا «پل زمینی» از تهران یا مدیترانه نیست. به عبارت دیگر، دسترسی ایران از تهران تا مرزهای رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی ایران است، اما در قالب تعریف یک مسیر زمین با مبدأ و مقصد مشخص نمی‌گنجد، و چنان‌که صهیونیست‌ها هراس دارند، هدف نهایی این قدرت صرفاً نابودی رژیم صهیونیستی نیست، بلکه هدف از گسترش نفوذ جمهوری اسلامی تشکیل و تقویت محور مقاومت برای خلاص کردن منطقه و جهان از شر سلطه‌گری آمریکایی‌ها و نوکری متحدان واشینگتن در خاورمیانه و فراتر از آن است.

باید توجه داشت که ماهیت، گستره و هدف قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در روایت غربی مورد تحریف قرار نگیرد. گزارش فوق نیز از این جهت که قدرت و نفوذ گسترده ایران در منطقه را به تصویر می‌کشد قابل‌اعتناست، اما بدیهی است که هدف نویسندگان آن از طرح ادعاهایی مانند پل زمینی از تهران تا مدیترانه یا هلال نفوذ از عراق و سوریه تا لبنان، تکرار روایت غربی و اتهام‌افکنی علیه جمهوری اسلامی و تحریف واقعیت‌های منطقه‌ای است.


[۱] Burning Bridge: The Iranian Land Corridor to the Mediterranean Link

[۲] Ltg (Ret.) H.R. McMaster Link

[۳] After the Deal: A New Iran Strategy Link

[۴] Thanks to Obama, America is two steps behind Iran in Middle East Link

[۵] Remarks by President Trump and President Macron of France in Joint Press Conference Link

[۶] Amid Syrian chaos, Iran’s game plan emerges: a path to the Mediterranean Link

[۷] Iran's Ambitions in the Levant Link

[۸] Iran’s Land Bridge to the Mediterranean: Possible Routes and Ensuing Challenges Link

[۹] Iran’s Shiite Foreign Legion Link

[۱۰] Confronting the Full Range of Iranian Threats Link

[۱۱] Full text of Netanyahu’s ۲۰۱۸ address to AIPAC Link

[۱۲] FDD Profiles of Leading Iranian-Backed Militias Link

[۱۳] Iran Is Still Using Pseudo-Civilian Airlines to Resupply Assad Link

[۱۴] Exclusive: Iran moves missiles to Iraq in warning to enemies Link

[۱۵] U.S.’s Syria Ally Supplies Oil to Assad’s Brokers Link

[۱۶] The PKK’s Fateful Choice in Northern Syria Link

[۱۷] Syrian Kurds seek Damascus deal regardless of U.S. moves Link

[۱۸] منبع شماره ۸

[۱۹] ISIS Re-Establishes Iraqi Sanctuary: March ۷, ۲۰۱۹ Link

[۲۰] As Iraq’s Shiite militias expand their reach, concerns about an ISIS revival grow Link

[۲۱] Increasing Iranian control of the Albukamal border crossing area… Link

[۲۲] Syria Situation Report: January ۲۳ - February ۶, ۲۰۱۹ Link

[۲۳] Desperate ISIS terrorists attempting to breakout of eastern Euphrates through Syrian Army lines Link

[۲۴] Is the Pentagon About to Hand Iran a Major Border Crossing? Link

[۲۵] Iran-Israel Conflict Escalates in Shadow of Syrian Civil War Link

[۲۶] U.S. Sees a Vital Iraqi Toll Road, but Iran Sees a Threat Link

[۲۷] Outlaw Regime: A Chronicle of Iran’s Destructive Activities Link

[۲۸] Syria’s Economy: Picking up the Pieces Link

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 32
  • در انتظار بررسی: 2
  • غیر قابل انتشار: 10
  • IR ۱۶:۴۷ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    مطالب مهم و ارزنده ای بود. استفاده کردیم
    • سید IR ۱۷:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      یکی از تحولات مهم درمنطقه بین تنگه ها (هرمز ــ باب المندب ــ بسفر داردانل) این است که پس از پایان اقتدار عثمانی و تسلط اروپاییان و سپس آمریکا بر این منطقه، برای نخستین بار یکی دیگر از کشورهای قدرتمند آن یعنی ایران راهبرد و راهکنش مورد نظر خود را پیاده می کند که سلطه جویان غربی را در حالت انفعال و مقابله گر قرار داده است و قدرت برنامه ریزی را از دستشان بیرون کرده است!
  • IR ۱۶:۵۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    ایران پیروز جهان خواهد شد این را همه میدانند
    • IR ۱۷:۰۹ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      اگر زبان دنیا بلدها از پشت به مدافعان ایران خنجر نزنند
  • IR ۱۶:۵۹ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    مشرق نکشیمون با اینهمه نبوغت! این کریدور در همون روز اول ساختش توسط اسراعیل بمباران میشه و طرح آبکی تون در نطفه خفه میشه
    • علی یم IR ۱۷:۵۸ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      حزب الله هم الغالبون
    • IR ۱۸:۰۱ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      حیف خودت و خاندانت به کنیزی داعش و جبهه النصره مشرف نشدی
    • IR ۱۸:۴۶ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      14 70
      خخخخخ شرط می بندم حتی نمی دونی کریدور چیه...! روز اول ساختش!؟ بمباران میشه!؟.....بعد از بمباران هم حتما سوراخ میشه دیگه نمیشه کاری کرد.....!؟ احتمالا با دکور، کمد دیواری، کروکودیل و .... اشتباه نگرفتی....!
    • IR ۱۹:۴۶ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      15 34
      توکه اسراییل را اسراعیل نوشتی حرف نزن .هرچی هم گفتی خودتی.
  • LB ۱۷:۱۶ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    10 34
    کریدور وقتی عملیاتی هست که بشه شهروند هم بفرستی. نه اینکه روی کاغذ باشه. الان هیچکسی نمیتونه بره و بیاد با ماشین و اتوبوس. کریدوری که باز نباشه به چه درد میخوره.
    • دیده بان IR ۱۸:۳۰ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      18 59
      ابله! کریدور برای عشق و حال در ساحل مدیترانه که نیست برای جمع کردن سفره ی صهیونیسته انشاء الله به زودی
  • IR ۱۷:۲۸ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    قیافه سردار قاسمی رو ببینید، مردی پر از ذکاوت، هوشیاری، صلابت، تعهد و قدرت ایمان. کوه هم نمیتونه تکونش بده. کسی که هشت سال تو جبهه باشه و به قول آقا شهید زنده، حتما خدا و ائمه بهش نظر دارند. تا اینها هستند ایران در امانه، شک نکنیم.
    • حسین IR ۲۲:۲۰ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      5 5
      سردار قاسمی؟!! یا سردار قاسم سلیمانی؟
    • IR ۲۳:۰۰ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
      4 3
      احسنت.
  • IR ۱۷:۴۴ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    بی شک ایران یکی از بزرگترین قدرتهای آینده دنیاست.. وحرف اول را در منطقه.. خاورمیانه وحتی جهان خواهد زد
  • IR ۱۷:۵۴ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    انشالله زودتر مسیر زمینی باز بشه تا به محضر مرقد حضرت زینب شرفیاب بشیم. همچنین صادرات و واردات ما به کشورهای دوست تقویت بشه
  • IR ۱۸:۰۱ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    سلام خدا بر سپاه پاسداران تاابد.
    • سهراب IR ۰۸:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
      11 43
      لعنت بر دشمنان سپاه بیش باااااااااااااااااااااااااااد
  • Adnan IR ۱۸:۴۴ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    7 40
    به حول قوه ی اللهی برتری ازآن ایران است منطقه ای که داریم کوریدور میکشیم زمانی مال ما بوده .
  • IR ۱۹:۱۶ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    17 24
    آماده سلاخی صهیون می شویم
  • IR ۲۰:۱۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    11 40
    غارتگران جهانی از اون طرف کره زمین میان از تروریستها و اربابان سعودی اونها حمایت میکنن و ذخایر ملتها چپاول میکنن وب ایجاد نا امنی اجازه توسعه وپیشرفت رو به ملتها نمیدن اون وقت درمورد کمک ایران به ملتهای همسایه اش گستاخی میکنند!
  • IR ۲۱:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    17 66
    خوبه هر خبری علیه اسراییل باسه سر کله سگ دست آموزش اینجا پیدا میشه شروع میکنه منفی فیک زدن
  • IR ۲۱:۴۱ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    16 50
    کریدور اصلی از کشمیر تا تنگه جبل الطارق است
    • IR ۰۰:۲۷ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
      12 40
      پیر و فرتوتهای آلبانی. برید بخوابید. فشارتون نیفته.
  • IR ۲۲:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    5 25
    موتور توربوفن سنگین بسازیم . سوخو 57 بخریم .
  • چمانچی IR ۲۳:۳۳ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    9 45
    منافقای بدبخت پیرزن و پیرمردای آلبانی خسته نشید اینقدر منفی رو کلیک می کنید.؟؟؟ کجاتون می سوزه. برید بخوابید بابا. اوووووسکلا
  • هادی IR ۲۳:۵۲ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۵
    9 59
    سردار در قلب های همه ی ما جا داری اگر نبودی خدا می دانست چه بر سر منطقه می آمد روزی که داعش موصل را گرفت و به سرعت به سمت بغداد می رفت حضور شما در ساعت های اولیه حمله داعش در بغداد آرامش بخش همه شد در حالی که دولت امریکا از دادن هواپیما و حتی یک فشنگ برخلاف تعهد قبلی به مردم عراق خودداری کرد و منتظر سقوط بغداد بود و به قول سیاست مداران آمریکا جنگی نیابتی بود حضور سردار به طور معجزه آسایی ورق را برگرداند و نیروی عجیبی در دل مردم عراق و منطقه ایجاد کرد مردم شاهد همین گونه صحنه هابرای کردستان عراق هم بودند اگر نبودی تا کردستان عراق را نجات دهی خدا می داند که چه بلایی داعش بر سر کردستان عراق می آورد و چه فجایع دیگری به بار می آورد و به راحتی بر کل کردستان عراق و سوریه مسلط می شد امریکا که فهمید شما دل ها را به دست آورده ای برای اینکه از قافله پایان کار نابودی داعش عقب نماند حضوری سمبلیک پیدا کرد و به بمباران هوایی عین العرب و رقه روی آورد تا در جبهه بین المللی اندک آبروی برباد رفته خود را حفظ کند گر چه سنگ اندازی های زیادی کردند تا نفس تازه به داعش بدمند و می خواست پایان داعش را به نام خود تمام کند همه این را می دانند که پایان کار داعش از آمرلی تا بوکمال، نیروهای مقاومت به همراهی شمارقم زده اند یادی کنیم از شهید حججی که الگوی جوانان ایرانی شده است.چه مجاهدت هایی که در دور بغداد ،دیاله، سلیمانیه، کرکوک، صلاح دین، موصل، سنجار و حلب و دیگر شهر های کشور سوریه و کشور عراق که نشد آمریکایی ها کجا بودندخدا می داند ما همه مدیون نیروهای مقاومت هستیم
  • US ۰۱:۴۲ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
    27 18
    عراق را خیلی نمیشه روش حساب باز کرد حتی ممکنه در دراز مدت دوباره به تهدیدی علیه تمامیت ارضی ایران تبدیل بشه سوریه هم با اون همه ناامنی و مخالفان بی شماری که اسد داره وضعیت شکننده ای داره منظور اینکه حفظ این کریدوری که الان وحود داره هزینه های زیادی را می طلبه.
  • نادر IR ۰۲:۳۹ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
    7 25
    مسایل را شخصی نکنید . اینها نیروهای سپاه اسلام هستند نه نیروهای حاج قاسم
  • IR ۰۳:۰۰ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
    13 50
    جانم فدای حاج قاسم و راه مقدس ایشان
  • سید رضا DE ۱۴:۴۲ - ۱۳۹۸/۰۵/۱۶
    18 10
    شکر خدا پیروزی نزدیکه ،جهان بدون اسراییل یقینا جهان بهتری هست مرگ بر اسراییل کودک کش و منافقین پیر و فرتوت و ایزی لایف لازم البانی خخخ
  • مهدی کرمی IR ۱۸:۵۳ - ۱۳۹۹/۰۹/۲۷
    0 0
    سلام. این مطالبتان جذاب است واقعا. دست مریزاد دارد.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس