گروه سیاسی مشرق – این روزها که به سالگرد رحلت امام خمینی (ره) نزدیک می‌شویم، بازار خاطرات، تفسیرها و سخنرانی‌ها در خصوص شخصیت، سخنان و سیره امام (ره) داغ است. اما همانطور که شاهد این تعریف و تبیین‌ها از شخصیت امام راحل هستیم، انحرافات چندی نیز بر این زمینه دیده می‌شود که متاسفانه از سوی برخی از مسئولین و کسانی که خود را یار امام و وارث انقلاب اسلامی می‌دانند، این مساله مشهودتر است.

در همین رابطه روزنامه دولتی ایران گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور ایران در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی درباره شخصیت و رویکرد امام (ره) انجام داده است که بعضاً انحرافاتی در آن دیده می‌شود.

خبرنگار روزنامه ایران در این زمینه با طرح سئوالی جهت‌دار از یونسی به این مضمون می‌پرسد که « یکی از موانعی که بر سر راه تشکیل چنین مجلسی (مجلسی آرمانی که یونسی ترسیم می‌کند) ایجاد می‌کنند و حتی از ورود افرادی از خانواده انقلاب به مجلس هم جلوگیری می‌کنند، تکیه آنان به این بیان امام (ره) است که «ملاک حال فعلی افراد است». با استفاده از این نقل قول بسیاری را کنار می‌گذارند یا مانع فعالیت بسیاری دیگر می‌شوند. به نظر شما منظور امام (ره) از این جمله چه بود؟»

یونسی نیز در پاسخ به این سئوال اینگونه پاخ می‌دهد: «به امام (ره) ظلم‌های زیادی شد، که یکی از ظلم‌ها، تحریف این نظر ایشان است. امام (ره) که فرمودند ملاک حال فعلی افراد است، یعنی چنانچه در زمان شاه افرادی راه و روش دیگری داشتند، مثلاً به اقتضای شرایط مجبور می‌شدند در ادارات دولتی باشند یا در احزاب فعالیت می‌کردند، اما اگر با انقلاب، برگشتند – چنانکه دیدیم بسیاری از این افراد انقلابی شدند یا حتی در جبهه‌ها شهید هم شدند – حتی اگر در زمان انقلاب شرایط دیگری داشته بودند، در دیدگاه امام (ره)، ما در قضاوت خود نسبت به این افراد، نباید در گذشته نبش قبر کنیم، بلکه باید ببینم الان چه می‌گوید و چگونه رفتار می‌کند.»

البته چنین تفسیری از نظر امام در جمله معروف «ملاک حال فعلی افراد است» مسبوق به سابقه است و پیش از این نیز توسط یکی از سایت‌های نزدیک به دولت در گفت‌وگو با هاشمی رفسنجانی به طور معناداری مطرح شده است.

در این مصاحبه نیز، یک سایت خبری در سئوالی کاملاً جهت‌دار و حتی خلاف عرف ژورنالیستی است که بیشتر به حرف در دهان مصاحبه شونده گذاشتن می‌ماند تا مصاحبه از هاشمی رفسنجانی می‌پرسد «این سال‌ها همواره بحثی در فضای سیاسی کشور، در مورد این سخن حضرت امام (ره) وجود دارد که «ملاک حال فعلی افراد است» از این سخن حضرت امام در سال‌های اخیر از ناحیه چهره‌هایی که نه تنها سابقه‌ای در انقلاب نداشتند بلکه با اندیشه‌ها و سخنان حضرت امام (ره) مخالفت می‌کردند؛ بارها و بارها برای مقابله و هتک شخصیت‌های اصیل و برجسته انقلاب استفاده شده. آنطور که از سابقون انقلاب شنیده‌ام، شأن نزول این فرمایش حضرت امام چنین بود که برخی از انقلابیون در استفاده از پاره‌ای افراد که سابقه‌ای در انقلاب نداشتند؛ مخالفت می‌ورزدیدند. حضرت امام از باب رأفت اسلامی و ضرورت استفاده از همه کسانی که توانایی ارائه خدماتی به کشور داشتند؛ چنین فرمودند. حضرتعالی به عنوان یکی از افرادی که در آن مقطع حساس، رابطه بسیار نزدیکی با حضرت امام (ره) داشتید، در این مورد توضیح دهید.»

هاشمی نیز به چنین سؤال هدفمندی پاسخ مثبت می‌دهد و می‌گوید:

بله، سوءاستفاده که می‌شود. هم این طرف و هم آن طرف؛ همه کلمات امام (ره) را به میل خودشان تفسیر می‌کنند. سخنان امام (ره) موقعی بود که یک دفعه این نگاه اوج گرفته بود که همة نیروهایی را که در زمان شاه کار می‌کردند یا با انقلاب همراهی نمی‌کردند؛ از کار برکنار کنند و خیلی کارهای تند دیگر. ایشان آن تذکر را در آنجا دادند و گفتند: اگر این‌ها آدم‌های قابل استفاده و مفیدی هستند و الان دیگر آن حالت را ندارند؛ از آن‌ها استفاده شود. البته گناهانی هست که بخشیده نمی‌شود مثلاً دین که به عهده‌شان هست و باید این را بپردازند، مال مردم یا دولت را که خوردند باید بپردازند. کارهایی هم هست که مجازات‌هایی دارد. آن‌ها بحث دینی است و اصول زیادی هم دارند.»

این درحالی است که با نگاهی به صحیفه امام راحل و وصیت‌نامه عبادی سیاسی که آخرین نظرات ایشان در آن به وضوح و صریحا ذکر شده است، خلاف چنین تفسیر جهت‌دار و انحرافی مشاهده می‌شود. آنچه در وصیت‌نامه سیاسی الهی رهبر فقید انقلاب اسلامی خطاب به آحاد مردم نوشته شده امری واضح و آشکار است که هیچ تأویلی را برنمی تابد. امام خمینی در پایان وصیت‌نامه خود 4 تذکر مهم قید می‌کنند که آخرین آن‌ها بدین قرار است:

« من در طول مدت نهضت و انقلاب به واسطه سالوسی و اسلام نمایی بعضی افراد ذکری از آنان کرده و تمجیدی نموده‌ام، که بعد فهمیدم از دغلبازی آنان اغفال شده‌ام. آن تمجیدها در حالی بود که خود را به جمهوری اسلامی متعهد و وفادار می‌نمایاندند، و نباید از آن مسائل سوء استفاده شود. و میزان در هرکس حال فعلی او است.»

این دقیقاً همان امری که در این سال‌ها در مورد گردش رفتارهای برخی یاران انقلاب اسلامی از سابقه انقلابی و ضدیت کردارشان با آرا و اندیشه‌های امام خمینی مورد استناد قرار گرفته و باعث اعتراض کسانی شده که از یک طرف خود را به امام خمینی نزدیک می‌دانند و از طرف دیگر با عملکردشان در خلاف جهت منویات و اهدافی که امام در نظر داشتند و عمر شریفشان را در آن صرف کردند حرکت می‌کنند.

آنچه از وصیت‌نامه امام راحل به‌خوبی دریافت می‌شود، دقیقاً عکس سخنانی است که از سوی یونسی و هاشمی و برخی از رسانه‌های خاص روایت می‌شود. امام (ره) با بیانی صریح و روشن با تکیه بر تجربه‌ تاریخی اسلام که البته نمونه‌هایی ازآن نیز در دوران ایشان رخ داد، از طلحه و زبیر‌های زمانه جامعه را برحذر می‌دارد و به طور صریح ملت ایران را نسبت به سوء استفاده‌های اینچنینی هوشیار می‌سازند.

به نظر می‌رسد در این باب و با توجه به تحریفات بعضا منفعت‌طلبانه‌ای که از آرا و اندیشه امام راحل صورت می‌گیرد، نگاهی دیگر به آرا و اندیشه امام خمینی(ره) و بویژه وصیت نامه الهی سیاسی برای بازبینی نگاه و نگرش بنیانگذار انقلاب اسلامی بسیار ضروری می‌نماید.

از سوی دیگر آنچه از موسسه تنظیم و نشر اثار امام به عنوان حافظ این آثار انتظار می‌رود، جلوگیری از نشر چنین تحریفات و مراقبت و تذکر در چنین مواقعی است که متاسفانه در این باب چنین رویکردی را شاهد نبوده‌ایم.