سرویس جهان مشرق- اگرچه سرمایه‌گذاری خارجی امری بسیاری طبیعی در روابط اقتصادی میان کشورهاست اما همین امر طبیعی که در حالت عادی برای کسب منافع اقتصادی صورت می‌گیرد قواعد و ویژگی‌های خاص خود را دارد، قواعدی که اگر در نظر گرفته نشود باید در منظومه‌ی اهداف کشور سرمایه‌گذار به دنبال هدفی غیر از منفعت مالی بود.

اگرچه صربستان به‌عنوان یک کشور اروپایی شناخته می‌شود اما آمارهای اداری و اقتصادی این کشور گویای این واقعیت است که سرمایه‌گذاری در این کشور چندان برای سرمایه‌گذار خارجی جذاب و حداقل در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی مقرون‌به‌صرفه نیست. به‌طور مثال یکی از معیارهای مهم برای سرمایه‌گذاران خارجی کیفیت نهادی یک کشور می‌باشد که طبق آمارهای بین‌المللی صربستان از میان ۱۳۷ کشور رتبه ۱۰۴ را کسب کرده است که این یعنی بسیاری از کشورهای غیراروپایی نیز شرایط بسیار بهتری از صربستان دارند. از طرف دیگر فساد در این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین معضل شناخته می‌شود به‌طوری‌که طبق آمار بین‌المللی این کشور در مسئله فساد جایگاه ۷۶ را در میان ۱۷۳ کشور به خود اختصاص داده است علاوه بر این‌ها صربستان به‌عنوان بیشترین کشور اروپایی از حیث تجارت غیرقانونی اسلحه شناخته می‌شود. طبق اظهارات رسمی مقامات صربستان سرمایه‌گذاری امارات در این کشور به ۴ میلیارد دلار می‌رسد که به اذعان رئیس‌جمهور کشور مذکور بیشتر در بخش گردشگری و زراعت است.

اما چرا امارات توجه خود را در بحث سرمایه‌گذاری معطوف به کشوری با این ویژگی‌ها قرار داده است؟ پاسخ این سؤال را در گزارشی که «middleeasteye» منتشر کرده می‌توان یافت، این پایگاه در گزارشی فاش کرد که سرمایه‌گذاری امارات در صربستان در بخش تجارت اسلحه بوده است، این پایگاه می‌افزاید که هدف از این تجارت بیشتر تأمین سلاح جنگجویان خاورمیانه است که برای مصالح آمریکا و اسراییل می‌جنگند (عراق، سوریه، یمن و ...). این تحلیل زمانی قوت می‌گیرد که چند نکته را در نظر بگیریم اول اینکه بر اساس اسناد پاناما که چندی پیش فاش شد روابط سری و نزدیکی میان مسئولان صربستان و محمد بن زاید وجود داشته است همچنین سهولت تجارت مخفی اسلحه از صربستان و فساد اداری بالا در این کشور دومؤلفه‌ای است که تحلیل پایگاه میدل ایست را تقویت می‌کند. درنتیجه همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد، شرایط صربستان به‌گونه‌ای است که با بررسی اندکی می‌توان فهمید امارات گزینه‌های بسیار بهتری برای سرمایه‌گذاری در اختیار داشته است اما درصورتی‌که هدف این کشور از سرمایه‌گذاری منافع مادی باشد؛ اما شرایط آشفته صربستان بهترین موقعیت را برای امارات در جهت تجارت اسلحه و تأمین تسلیحات تروریست‌ها برای تأمین منافع خود و هم‌پیمانان خود در عراق، سوریه و ... فراهم می‌کند.

همان نقشه اما این بار در عراق

با توجه به سیر اقدامات امارات در عراق می‌توان سرنخ‌های اجرای نقشه صربستان در عراق را نیز مشاهده کرد:

شرکت امنیتی اولیف

این شرکت که همان شاخه‌ی اماراتی بلک واتر می‌باشد با تغییر نام از بلک واتر به اولیف و تأسیس دفتر در ابوظبی خود را تحت مالکیت امارات معرفی کرد و به بهانه سرمایه‌گذاری دوباره وارد بازار امنیتی عراق شد، این ورود از طریق سرمایه‌گذاری خارجی در تأمین امنیت مسیر بغداد- عمان بود، اما اندکی پس از عقد قرارداد بغداد از انعقاد آن منصرف شد و عقب‌نشینی کرد و به گفته مقامات عراقی تلاش‌های جاسوسی اعضای این شرکت علیه عراق و کشورهای منطقه یکی از دلایل مهم انصراف عراق از این پیمان بوده است.

ماجراجویی‌های جدید در عراق

اما تلاش‌های این کشور برای وصول به اهداف خود در منطقه با فسخ قرارداد مذکور پایان نیافت در این راستا انور قرقاش وزیر امور خارجه امارات در کنفرانس بازسازی عراق که سال پیش در کویت برگزار شد اعلام کرده بود این کشور ۵۰۰ میلیون دلار در راستای بازسازی عراق کمک خواهد کرد که نکته حائز اهمیت ترکیب مصرف این سرمایه است، بنا به اظهارات وی ۱۰۰ میلیون دلار برای حمایت از شرکت‌های اماراتی که در بخش برق عراق فعالیت می‌کنند و ۱۰۰ میلیون دلار نیز در راستای حمایت از صادرات امارات به عراق در نظر گرفته‌شده است.

صادرات برق ایران به عراق به عنوان بخش مهمی از صادرات ایران به این کشور به نوعی با استراتژی «قورباغه پخته» مورد هدف قرار گرفته است؛ به بیانی دیگر امارات می داند با عملیات دفعی علیه منافع اقتصادی ایران در عراق با واکنش ایران و چاره جویی های متعدد مواجه خواهد شد اما وقتی در طی چند سال و به صورت آهسته این کار را انجام دهد ایران خود را در عمل انجام شده یافته و فقط فشار اقتصادی ناشی از کاهش صادرات در شرایط تحریم را همراه خود خواهد داشت.

تمرکز امارات بر کشورهایی که منافع اقتصادی چندانی برای این کشور ندارند تهدیدی برای ایران به‌خصوص در نزدیکی مرزهای خود محسوب می‌شود چراکه این کشور حدود ۵/۵ میلیارد دلار در پایگاه نظامی الرشید و بندر ام قصر سرمایه‌گذاری خواهد کرد. با توجه به نزدیکی پایگاه الرشید به مرزهای ایران و همچنین توجه به این نکته که بندر ام قصر از مهم‌ترین بندرها عراق می‌باشد و با در نظر گرفتن تلاش ناموفق امارات برای استفاده مخرب از اولیف برای اهداف نظامی-جاسوسی خود در عراق و کشورهای همسایه مانند ایران باید دید چگونه این کشور از مسیر سرمایه‌گذاری اهداف خود در اولیف را در ام قصر و الرشید دنبال می‌کند. اگرچه حمایت از کردهای عراق به‌عنوان سدی در برابر ترکیه و همچنین تسلط بر بندرها و بازارهای آینده دار منطقه از اهداف امارات در این اقدامات است اما با توجه به اینکه هنوز در این راستا اقدام عملی نکرده است به نظر می‌رسد اهداف دیگری را نیز مدنظر دارد که انتظار می‌رود پس از خروج از مهلکه یمن تمرکز بیشتری بر اقدامات مخرب خود در منطقه داشته باشد.