سرویس جهان مشرق - چندی از توقیف بدون توجیه نفتکش ایران در جبل‌الطارق توسط بریتانیا نگذشته بود که این خودشیرینی کار دست لندن داد و نفتکش بریتانیایی به محض ورود به خلیج فارس دستانش را در مقابل اقتدار ایران بالا برد. انگلیس که فکر می‌کرد ایران از ترس کشتیِ نظامیِ همراه نفتکش دست به چنین کاری نمی‌زند، ظاهراً هیچ برنامه‌ای برای حل این مشکل نداشت.

دست به دامن آمریکا

اولین کاری که برتانیا انجام داد، این بود که دست به دامن آمریکا شد. طبیعی هم بود. بریتانیا عملاً بخاطر تحریم‌های یکجانبه واشینگتن بر ایران دست به چنین کاری زده بود. اما دو روز بعد پمپئو در مصاحبه‌ای گفت برتانیا خودش باید حواسش به نفتکش‌هایش باشد!

دست به دامن اروپا

قدم بعدی این بود که اروپاییان را تحریک کند تا طرح ارتش اروپایی را به این بهانه یک قدم به پیش ببرند و در مرحله اول، یک عملیات دریایی اروپایی برای گشت در آب‌های غرب آسیا به راه اندازند. فرانسه مشکل چندانی نداشت و پیش از این نیز مکرون با وجود اینکه می‌دانست ترامپ عصبانی می‌شود گفته بود اروپا برای مقابله با «روسیه، چین و حتی ایالات متحده» نیازمند ارتش مستقل است. ایتالیا و دانمارک نیز موافقت اولیه خود را اعلام کردند اما قضیه آلمان فرق داشت.

آلمان در این مورد بسیار محتاطانه عمل می‌کند هم به این دلیل که نمی‌خواهد بدون اینکه ضرورتی داشته باشد اقتصاد خود را درگیر بی‌ثباتی دنیای سیاست و جنگ کند و هم برای اینکه احتمالاً منتظر یک ورود شاهانه به بازی بین‌المللی است. بنابر این نهایت واکنشی که آلمان از خود بروز داد، این بود که وزارت خارجه‌اش در بیانیه‌ای، اقدام ایران را محکوم،‌ آن را موجب افزایش تنش و با بریتانیا ابزار همدردی کرد و دست آخر خواستار آزادی نفتکش شد. 

عربستان و سازمان ملل؟

عادل الجبیر، وزیر مشاور عربستان در امور خارجه در واکنش به توقیف نفتکش انگلیس توسط ایران توییت کرد: ایران بداند که رفتار آنها و نقض قوانین بین‌المللی از جمله هدف قرار دادن کشتی‌های غیر نظامی و توقیف نفتکش انگلیس در خلیج(فارس) را نمی‌پذیریم.

در واقع عربستان از اینکه به بازی گرفته نشده ناراحت بود و می‌خواست به گونه‌ای خود را ام‌القرا و همه‌کاره منطقه نشان دهد. بنابر این بار دیگر در واکنشی تهاجمی علیه ایران، شورای وزیران عربستان به ریاست ملک سلمان جلسه تشکیل داد و در بیانیه‌ای رفتارهای ایران از جمله تعرض به کشتی‌های غیرنظامی و توقیف نفتکش انگلیس در خلیج (فارس) نقض قوانین بین‌المللی به شمار می‌رود.

خود ملکه انگلیس هنوز در این مورد جلسه تشکیل نداده ولی ظاهراً ملک سلمان بیش از او پیگیر این اتفاق است!

یکی دیگر از کارهای انگلیس نیز طرح شکایت در سازمان ملل بود. ایران بعد از توقیف نفتکش در جبل‌الطارق بلافاصله چنین اقدامی انجام داده بود و حالا برتانیا در تلاش برای اقدام متقابل بود. به هر حال جاناتان الن نماینده بریتانیا در سازمان ملل نامه‌ای را مبنی بر توقیف نفتکش بریتانیایی بدون اینکه قانونی را نقض کرده باشد، تسلیم کرد که فعلاً واکنش خاصی از نیویورک نداشته است.

دست به دامن ایران

بالاخره لندن به این نتیجه رسید که باید با خودِ ایران وارد تعامل شود و مشکلی که به دست خود درست کرده را حل کند. بنابر این در مرحله اول بن علوی وزیر خارجه عمان را به ایران فرستاد تا ظاهراً پیغام دهد اگر ایران نفتکش استنا امپرو را آزاد کند، بریتانیا نیز چند ساعت بعد نفتکش گریس 1 را که در جبل‌الطارق بازداشت کرده، آزاد خواهد کرد. 

هیبت انگلیس با واسطه‌قراردادن عمان و عراق برای آزادی نفتکش از توقیف ایران شکست

اما بن علوی در دیدار با شمخانی و ظریف نتوانست پاسخ مثبت را دریافت کند. طبیعی بود که وقتی بریتانیا اول اقدام به توقیف نفتکش کرده، خودش باید برای آزادی نفتکش ایرانی پیشقدم شود. بریتانیا به عراق نیز پیغام داد که هر کاری از دستتان برمی‌آید انجام دهید فقط ایران نفتکش ما را آزاد کند! اما این چیزی نبود که با واسطه‌گیری حل شود.

امام جمعه نجف در یک سخنرانی اخیرا فاش کرد که انگلیسی‌ها حتی آنها را به حضرت ابالفضل العباس (ع) نیز قسم داده‌اند تا ایران را به آزادی نفتکش انگلیسی متقاعد کند!

بعد از آن پیشنهاد دیگری در رسانه‌های انگلیسی مطرح شد که این دو نفتکش به صورت همزمان آزاد شوند. بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن در توییتی این پیشنهاد را رد کرد و آن را غیرممکن خواند.

ایران در مقابل یک پیشنهاد دیگر را از زبان کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی بیان کرد: بریتانیا نفتکش ما را آزاد کند تا مراحل حقوقی رسیدگی به تخلف کشتی انگلیسی در ایران پیگیری شود. این بدان معنا بود که احتمالاً تخلف بریتانیا در بازداشت نفتکش ایران و همچنین تخلف نفتکش بریتانیایی در ورود به آب‌های ایران بدون غرامت نخواهد ماند.

لندن که می‌داند به جز این راهی ندارد، واکنشی برآشفته از خود بروز داد. این بار وزیر خارجه جدید، دومینیک راب اعلام کرد که چنین چیزی ممکن نیست چون موضوع به یک معامله پایاپای مربوط نیست بلکه نقض قوانین بین‌المللی در میان است!

این صرفاً یک اقدام رسانه‌ای بوده و هفته‌های آتی همه خواهند دید بریتانیا راهی جز پذیرش شروط ایران ندارد. بعد از شکست هیمنه قدرت دریایی بریتانیا، حالا نوبت شکست هیمنه سیاسی این کشور بعد از چندین قرن است.

منابع

https://www.tabnak.ir/fa/news/914871

https://www.khabaronline.ir/news/1284736

https://www.irna.ir/news/83403451

https://kayhan.london/fa/1398/05/05

http://www.ion.ir/news/488197

https://namehnews.com/fa/news/547564

https://www.radiofarda.com/a/britain-rejects-idea-of-tanker-swap-with-iran/30081035.html

https://ir.sputniknews.com/politics/201907224997944

http://www.bbc.com/persian/iran-49092673

https://fa.alalamtv.net/news/4351456

https://www.mashreghnews.ir/news/978964