به گزارش مشرق، نشست «زن متدین و همسویی با جامعه آسیب‌یافته» هفته گذشته با حضور خانم نعیمه اسلام‌لو، پژوهشگر و نویسنده حوزه حجاب و مطالعات زنان به همت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در مرکز تخصصی طوبی برگزار شد.

اسلام‌لو در این نشست ضمن بررسی دو الگوی خانه‌نشینی و خانه‌گریزی زن گفت: در واقع ما به‌دنبال ترسیم الگوی سومی هستیم که مد نظر رهبر معظم انقلاب است و درباره همین مضمون شهید مطهری بیان می‌کند که یک نوع نگاه به زن، زن بی‌تأثیر عزلت‌نشین و بی‌ارزش و دوم زن ارزشمند و عزلت‌نشین است؛ الگویی که به‌عنوان «زن مؤثر»، شهید مطهری مطرح می‌کند در واقع «زن ارزشمند مؤثر» است که همان الگوی سوم است.

او افزود: زنان ما از چند جهت تحت فشار هستند؛ یکی اینکه زن از لحاظ جسمی توان پایین‌تری دارد و دوم اینکه زن از لحاظ جذابیت‌های جنسی در مرتبه بالاتری نسبت به مرد قرار دارد و این دو ویژگی باعث شده است که نگاه‌های متفاوتی در طول تاریخ درباره زن به وجود آید. رهبر معظم انقلاب وقتی الگوی سوم را با چهار ویژگی معرفی می‌کنند که عفیف، نجیب و محجبه است و در متن و مرکز جامعه است، گاه از زبان متولیان دینی شنیده می‌شود که از نظر اسلام اشکالی نیست که زن در اجتماع حضور داشته باشد، اما در نگاه رهبر این موضوع تأکید می‌شود که نه‌تنها حضور اجتماعی زن اشکالی ندارد بلکه زن باید در متن جامعه باشد.

اسلام‌لو الگوهای حضور موفق اجتماعی زنان را طرح کرد و گفت: حضرت زینب(ع) و حضرت زهرا (ع) در مرکز هستند اما در ظاهر نیستند در حالی که در ضرورت‌ها حضور دارند و وضعیت جامعه را با حضور خود تغییر می‌دهند و سپس به خانه برمی‌گردند. از این دسته حضورهای اجتماعی- سیاسی در تاریخ معاصر می‌توان به ماجرای تنباکو اشاره کرد. زنانی که در آن زمان در پستو بودند وقتی حضور آنان نیاز شد، حکم مرجع شیعه را اجرا کردند و از این طریق اثرگذار شدند.

او ادامه داد: در شرایط فعلی با بستر جامعه آن‌گونه نیست که پاسخگوی همه نیازها باشد و در واقع شیب اجتماعی به سمت بی‌حجابی است. اگر فردی مصمم و بااراده نباشد، ترجیح می‌دهد که بی‌حجاب باشد. وقتی افراد متدین چادری جامعه به سمت بی‌حجابی می‌روند به این دلیل است که جامعه بستر بی‌حجابی را فراهم کرده و تبیین درستی درباره حجاب از سوی متولیان این امر برای افراد ارائه نشده است. در واقع زن دوست دارد که دیده شود و این دیده شدن اگر در توانایی‌های واقعی او قرار داده نشود از جسم خود استفاده خواهد کرد؛ با توجه به اینکه خداوند زن را به‌گونه‌ای آفریده که زیبایی را دوست دارد و می‌خواهد دیده شود. آیات و روایات ما نشانه‌ای از توجه به این امر است که سفارش به خریدن سوغاتی برای دختران دارد. احادیث بسیاری درباره مقدم بودن دخترها در این موضوع وجود دارد و از طرفی سفارش بسیار به نیکی رفتار کردن با زن‌ها شده، به همین دلیل نیاز است که میل درونی زن به دیده شدن در عرصه‌های دیگری غیر از خودنمایی بروز کند.

اسلام‌لو گفت: نهادها و متولیان فرهنگی ما که در حوزه زنان کار می‌کنند، ۷۰ اولویت دارند که یکی از آن‌ها حجاب است، در حالی که حجاب نقطه ثقل است. قدرت زن به این است که بتواند خویشتنداری کند و با پنهان کردن جذابیت‌های ظاهری توانایی واقعی خود را نشان دهد. وقتی این فرصت در جامعه فراهم نشود، زن ترجیح می‌دهد که حجاب را کنار بگذارد. بروز زنان بی‌حجاب در جامعه بیشتر است درحالی که زنان محجبه بیشتر از آنان هستند و دلیل اینکه زنان محجبه نمود کمتری در جامعه دارند این است که وقتی تعریف و هویت زن از خود فقط به بدن و جسم ختم شود که دائماً آرایش دارد و جراحی زیبایی می‌کند و لباس می‌خرد، در واقع او فکر می‌کند که همه هویت زن جسم و تن اوست که برایش هزینه می‌کند و می‌خواهد آن را به نمایش بگذارد. به همین دلیل زنان بی‌حجاب در جامعه بسیار دیده می‌شوند. از طرفی دلیل حضور زنان باحجاب در جامعه چیزهایی مانند درس خواندن و زیارت است؛ بنابراین کمتر در جامعه حضور پیدا می‌کنند و به همین دلیل در جامعه کمتر دیده می‌شوند.

او دلیل حجاب‌گریزی را عدم تبیین درست معارف الهی دانست و گفت: از طرفی دشمن قوی کار می‌کند. در عرصه تبیین حجاب ضعف‌هایی وجود دارد که تذکر لسانی تعطیل است؛ افراد متدین در این عرصه کم‌کاری دارند چراکه مهارت ندارند و این مسأله به شوخی گرفته شده است. همه می‌خواهند برای حجاب کار کنند، اما در این راستا توانمندی ارتباط با مخاطب‌های خاص را ندارند. در ریشه‌یابی این مشکل که چرا متدینین همسو با فضای بی‌حجابی می‌شوند، علل این مسأله به سه دسته افراد برمی‌گردد که یا نمی‌دانند یا نمی‌توانند یا نمی‌خواهند؛ دسته سوم بسیار اندک هستند و بیشتر افراد یا نمی‌دانند یا نمی‌توانند. «نمی‌دانند» در حوزه بینش و «نمی‌توانند» در حوزه انگیزش تعریف می‌شود و «نمی‌خواهند» در حوزه رفتار است. برای افرادی که نمی‌دانند احتمال دارد ارزش واقعی خود را ندانند یا از شرع اطلاع کمی داشته باشند. آن‌هایی که نمی‌توانند در واقع خوبی حجاب را قبول دارند، اما دوستان و خانواده با حجاب مخالف هستند یا فرد ضعف شخصیتی و اعتماد به نفس کمی دارد یا در فضای مد قرار گرفته است.

اسلام‌لو ادامه داد: دشمن همچنان درحال سرمایه‌گذاری است و مسوولان فرهنگی در خواب غفلت هستند و در این وضعیت چادری‌ها هم بی‌حجاب می‌شوند چراکه بی‌حجابی در جامعه ارزش شده است و افراد فکر می‌کنند که اگر تن و جسم زیباتری داشته باشیم، ارزشمندتر هستیم. باید در حوزه بینش برای افرادی که نمی‌دانند و در حوزه گرایش برای افرادی که نمی‌توانند، کاری کنیم. حکومت در تسهیل‌سازی امر حجاب وظیفه دارد. وقتی در بازار اسلامی به‌دنبال خرید مانتو هستیم، آیا مانتوی پوشیده زیبا در این بازار وجود دارد؟ چرا در بازار ما مانتوی اسلامی نیست؟ چرا به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی فرش قرمز برای زنان بازیگر جشنواره فیلم فجر پهن می‌شود؟ در حالی که ما انقلاب را مدیون زنانی هستیم که در عرصه علم و اجتماعی درخشیده‌اند و نسبت به آنان غفلت صورت می‌گیرد، اما هر سال از بازیگران زن و سلبریتی‌ها به بهانه جشنواره فجر حمایت می‌شوند. در شرایط فعلی در واقع پیام‌های رسانه ملی، بازار و جشنواره فیلم فجر سنخیتی با ارزش‌های دینی ما ندارد و سیاست‌مداران که ادعای این موضوع را دارند که می‌خواهند مجری اسلام باشند، اما در زمان انتخابات شعارهای انتخاباتی متفاوت دارند و با حجاب و جایگاه زن بازی می‌شود. مخاطب در این وضعیت باید قوی باشد، مطالبه‌گر باشد و مطالبه اجرای قانون را داشته باشد.او در پایان بیان کرد: شناسایی قوانین و مطالبه‌گری به‌عنوان شهروند از دانشگاه‌ها و دیگر مراکز علمی و اجتماعی داشته باشیم چراکه همه نهادها وظیفه دارند برای حجاب و عفاف کار کنند.

در واقع نبود فعالیت‌های فرهنگی و هنری درباره حجاب مانند ساختن فیلم و نوشتن رمان برای حجاب سبب شده است که بستر بی‌حجابی فراهم شود و امروز جبهه مردمی در دفاع از حجاب جلوتر از نهادهای حکومتی و اجرایی است و آن‌هایی که بودجه و ساختمان دارند و حقوق می‌گیرند که برای حجاب کار کنند، کاری نمی‌کنند، اما مؤسسات مردمی سراسر کشور برای حجاب کار می‌کنند. باید با مهارت در کف میدان برای دفاع از حجاب حضور پیدا کرد. در واقع مشکل ما، مشکل اجرا نشدن قانون است و از طرفی روی فطرت و عقلانیت درباره حجاب باید کار کرد. در عین حال ما درباره استراتژیک‌ترین مسأله‌ای که می‌خواهند جمهوری اسلامی را با آن نابود کنند، فاقد آموزش هستیم. برای مقابله با دشمن در عرصه حجاب باید در فضای مجازی وارد شد و نباید به کارهای تکراری پژوهشی در این عرصه اکتفا کرد. وقت این آزمون و خطاها گذشته است و نیاز به هم‌افزایی در این عرصه است و بدون مهارت کارکردن در این عرصه خطرناک است.

*صبح نو