«ديپلم فوري بگيريد»، «اخذ ديپلم رسمي»، «سيكل‌دارها بشتابيد»؛ حتما شما هم در كوچه پس‌كوچه‌هاي شهر اين تبليغات را بر در و ديوارها ديده‌ايد. آگهي‌هاي تبليغاتي موسسات كمك آموزشي كه ادعا مي‌كنند يك شبه شما را به مدرك مي‌رسانند و نيازي به چند سال تحصيل و درس و مشق نيست. رد اين آگهي‌ها را كه بگيريد به موسساتي مي‌رسيد كه با اطمينان مي‌گويند كارشان قانوني است و شما فقط بياييد ثبت نام كنيد و خيالتان راحت باشد.
پول از شما، مدرك از ما
تماس با اين موسسات به نتايج جالبي مي‌رسد؛ فردي به نام «الف.ش» كه در آگهي‌اش آورده «اخذ دیپلم رسمی از آموزش و پرورش» مي‌گويد كار و بارش كاملا قانوني است. به گفته او پاي راهكار ساده‌اي هم در ميان است:«ترک تحصیلی ها دارای مدرک سیکل با گذراندن 53.5 واحد دروس عمومی و 42.5 واحد مهارت کامپیوتر در مدت یک‌سال موفق به کسب دیپلم شوید. ترک تحصیلی‌های مقاطع مختلف بر حسب تعداد واحدهای گذرانده شده و 42.5 واحد مهارت کامپیوتر در کمتر از یک‌سال موفق به کسب دیپلم شوید.» تماس با تلفن همراهي كه زير تبليغش آورده از جزئيات اين مدل مدرك دادن رمزگشايي مي‌كند:«فرقي نمي‌كند كه در دبيرستان درس خوانده باشيد يا نه. مدرك سيكل داشته باشيد كفايت مي‌كند.
بابت هر كدام از واحدها مبلغي مي‌پردازيد كه جمعا مي‌شود 450 هزار تومان.» فرقي هم ندارد كه چه موقع از سال به اين موسسات زنگ بزنيد، هميشه راهكاري دارند كه پيش پاي شما بگذارند: «الان هم اگر بخواهيد اقدام كنيد مي‌توانيم كارهاي شما را رديف كنيم كه از ترم دوم شروع كنيد و ادامه واحدها را تا شهريور ماه بگذرانيد.» وقتي مي‌پرسيم مدرك معتبر است يا نه، با اطمينان و با لحن خاصي مي‌گويد: « آقا جان ما از وزارت ارشاد و سازمان فنی و حرفه‌ای مجوز داريم!» در اين سال‌هاي اخير موسساتي به عنوان آموزش از راه دور راه افتاد كه حكم مدرسه بزرگسالان را دارد و آنهايي كه سن و سال‌شان از تحصيل در مدارس عادي گذشته مي‌توانند با قيد داشتن مدرك سال‌هاي قبلي اقدام به ثبت‌نام كنند. حالا خيلي از موسساتي كه شكل و شمايل مدرك‌دهي آنها به اين موسسات رسمي نمي‌خورد خودشان را جاي موسسات آموزش از راه دور جا مي‌زنند و در اغلب موارد با ترفندهايي از زير بار مدرك دادن درمي‌روند و تقصير را گردن متقاضي مي‌اندازند. با اين حساب نه تعهدي براي خودشان قائل هستند و نه به شكايت‌ها و اعتراض‌هاي دانش‌آموزان رسيدگي مي‌كنند. از آنجايي هم كه آموزش و پرورش نسبت به اين موسسات تعهدي نداده، اعتراض متقاضيان به نتيجه خاصي نمي‌رسد. نحوه شركت در امتحانات اين موسسات هم روند جالبي دارد.
وقتي با آنها در ميان مي‌گذاريد كه سال‌ها از درس و مشق دور بوده‌ايد و آمادگي شركت در امتحانات را نداريد پاي حرفهاي جالبي به ميان مي‌آيد: «نگران نباشيد. اين امتحانات تقريبا فرماليته است. امتحانات در حوزه‌اي آشنا برگزار مي‌شود تا هم كادرش كمك‌تان كند و هم سختگيري حوزه‌هاي امتحاني ديگر را نداشته باشد. از طرف ديگر هم شما اگر حداقل نمره امتحان كتبي را بگيريد، معلم‌ها در نمره مستمر شما دخيل هستند و باقي نمره را جبران مي‌كنند تا بتوانيد واحدهايتان را پاس كنيد.»
فقط دنبال منافع خودشان هستند
در سال‌هاي اخير اين موسسات رشدي قارچي شكل داشته‌اند و هر گوشه از شهر مي‌توانيد نمونه‌هاي زيادي از آنها را پيدا كنيد. سعدالله نصيري قيداري، عضو كميسيون آموزش مجلس اعتقاد دارد موسساتي كه قانوني فعاليت مي‌كنند براي نظام آموزشي مفيد هستند: «وجود برخي مراكز و مؤسسات آموزشي كه با برگزاري دوره‌هاي ويژه و تحت نظارت مستقيم وزارت آموزش و پرورش افراد را در گرفتن مدارك ديپلم ياري مي‌كند، براي برداشتن بار از دوش آموزش و پرورش و كاهش هزينه‌هاي تحميل شده بر اين سازمان مفيد است. امكاناتي فراهم شده كه دانش‌آموزاني كه به هر دليلي نتوانسته‌اند دوره متوسط را در مدارس به اتمام برسانند با شركت در كلاس‌هاي اين مؤسسات مجاز بتوانند مدرك ديپلم خود را بگيرند، اما تحت شرايط و قاعده و قوانين مشخص و مجاز وزارت آموزش و پرورش.» نصيري قيداري با اشاره به اينكه اين روزها تعداد مؤسساتي كه به صورت غيرمجاز اقدام به اعطاي مدرك ديپلم به دانش‌آموزان مي‌كنند افزايش يافته، مي‌گويد: «تعداد مؤسسات مجاز كاملاً مشخص است و داشتن مجوز از وزارت آموزش و پرورش به اين معناست كه اين اماكن بايد دقيقاً در چارچوب مقررات اين سازمان عمل كنند بنابراين گرفتن مدرك ديپلم در كمتر از زمان مشخص شده (سه‌سال) غيرقانوني و خلاف به حساب مي‌آيد و در صورت گزارش چنين مواردي، با متخلفان مطابق قانون برخورد شده، مجوز اين مراكز لغو مي‌شود و اگر ديپلمي نيز در اين مدت زمان به برخي افراد اعطا شده باشد، آن مدرك باطل مي‌شود.» البته اين عضو كميسيون آموزش مجلس اعتقاد دارد تعداد مراكز و مؤسساتي كه مجاز به اعطاي مدرك ديپلم هستند بسيار محدود و نادر است: «افزايش تعداد و گسترش اين نوع مراكز خلاف قانون اساسي و مخرب كيفيت نظام آموزش است. بنا به استانداردهاي آموزشي، لزوماً هر آموزشي نبايد در چارچوب حضور در كلاس انجام شود و به اين دليل كه مؤسسه زير نظر وزارت آموزش و پرورش است، انتظار برخوردار شدن از امكان تحصيل رايگان را داشت، اما قطعاً عملكرد صحيح و قانوني اين مؤسسات تنها با كنترل و نظارت شديد و مستمر و همه‌جانبه امكانپذير خواهد بود.»
نظري كه عليرضا سليمي، عضو ديگر كميسيون آموزش مجلس هم تاييد مي‌كند: «با وجود چنين مؤسساتي كه در زمان اندك و با هدف سودجويي اقدام به ارائه مدرك تحصيلي مي‌كنند، به شدت مخالف بوده و وجود چنين مراكزي باعث ضربه جدي به كيفيت نظام آموزشي است. اقدام اين افراد سوءاستفاده‌گر و فرصت‌طلب منجر به تخريب پيكره آموزش كشور و ايجاد بي‌عدالتي و تبعيض خواهد شد.چطور مي‌توان معلومات مورد نيازي كه طبق مصوبات وزارت آموزش و پرورش ظرف سه الي چهار سال به طور مستمر و قدم به قدم فراگرفته مي‌شود، در مدت زمان چند ماهه آموزش داد. با افرادي كه با گرفتن چنين مدركي و سطح معلومات و مهارت ناكافي در دستگاه‌ها و ادارات دولتي و خصوصي استخدام مي‌شوند، به شدت مقابله شده و اعلام مي‌كنيم كه اين مدارك فاقد هرگونه اعتباري است.» سليمي بهترين راه ادامه تحصيل براي افرادي كه به هر دليلي نتوانسته‌اند طبق روال معمول مدرك ديپلم خود را دريافت كنند، تحصيل در مدارس شبانه و بزرگسالان زير نظر مستقيم وزارت آموزش و پرورش مي‌داند.
هيچ آموزشگاهي حق صدور ديپلم ندارد
حالا رئيس مركز سنجش آموزشوپرورش به ميدان آمده و درباره برخي تبليغات آموزشگاه‌ها مبني بر صدور ديپلم رسمي و فوري هشدار مي‌دهد:«بر اساس قانون هيچ‌يك از آموزشگاه‌هاي آزاد مجاز به صدور ديپلم رسمي نيستند و تنها مي‌توانند كلاس‌هاي آموزشي و تكميلي را براي دانش‌آموزان برگزار كنند. »
عبدالامير عرفي مي‌گويد: «آموزشگاه‌هايي كه از وزارت آموزش و پرورش مجوز فعاليت دريافت كرده‌اند، بر اساس قانون مجاز به برگزاري كلاس‌هاي آموزشي و تكميلي هستند و براي امتحانات و برگزاري آزمون‌ها دانش‌آموزان را به محيط‌هاي رسمي آموزش و پرورش يعني مدارس و هنرستان‌ها معرفي مي‌كنند. هيچ آموزشگاهي حق صدور ديپلم و يا گواهي رسمي براي رشته‌هاي تحصيلي را در هيچ يك از شاخه‌هاي نظري و فني و حرفهاي ندارد و تنها مي‌تواند كلاس‌هاي تكميلي را طبق ضوابط برگزار كنند. »
رئيس مركز سنجش وزارت آموزش و پرورش در ادامه حرف‌هايش اعلام مي‌كند تمام پروسه آموزش و صدور گواهي و ديپلم دانش‌آموزان بازمانده ازتحصيل كه در آموزشگاه‌هاي آزاد ادامه تحصيل مي‌دهند، صرفا از طريق فرآيندهاي قانوني و آموزش و پرورش بايد طي شود. اين مراكز و واحدهاي آموزشي كه موظف مي‌شوند دانش‌آموزان را براي برگزاري آزمون و امتحانات نهايي به مدارس معرفي كنند بيشتر از ساير مراكز ضوابط و مقررات را رعايت مي‌كنند. عرفي تاكيد مي‌كند ديپلم‌هايي مورد تاييد وزارت آموزش و پرورش است كه امتحانات درسهاي مربوط به آن در مدارس و محيط‌هاي رسمي آموزش و پرورش برگزار شده باشد.
همچنين ابوطالب حافظي، مدير دفتر پشتيباني مدارس و مراكز غيردولتي آموزش و پرورش هم در اين‌باره مي‌گويد: «بر اساس قانون آموزشگاه‌ها حق صدور هيچ‌گونه ديپلم و يا گواهي رسمي را ندارند و تنها درسهاي مصوب آموزشوپرورش را مي‌توانند در اين مراكز برگزار كنند. هر مركز و يا واحد آموزشي كه اقدام به صدور ديپلم و يا گواهي رسمي كرده باشد اقدامش غيرقانوني است. آموزش و پرورش و سازمان مراكز غيردولتي اينگونه مراكز را تاييد نمي‌كنند و چنانچه گزارشي از اين مراكز مبني بر صدور ديپلم عنوان شود با آنها طبق قانون برخورد مي‌شود.» او درباره برخي رشته‌هاي فني كه در مراكز آموزشگاه‌هاي آزاد برگزار مي‌شود و خيلي از موسسات از همين ترفند استفاده مي‌كنند، مي‌گويد: «ديپلم رسمي رشته‌هاي فني حرفهاي و كارودانش زير نظر وزارت آموزش و پرورش و وزارت كار و امور اجتماعي صادر مي‌شود.»
رئيس مركز سنجش وزارت آموزش و پرورش در ادامه حرف‌هايش اعلام مي‌كند تمام پروسه آموزش و صدور گواهي و ديپلم دانش‌آموزان بازمانده ازتحصيل كه در آموزشگاه‌هاي آزاد ادامه تحصيل مي‌دهند، صرفا از طريق فرآيندهاي قانوني و آموزش و پرورش بايد طي شود. اين مراكز و واحدهاي آموزشي كه موظف مي‌شوند دانش‌آموزان را براي برگزاري آزمون و امتحانات نهايي به مدارس معرفي كنند بيشتر از ساير مراكز ضوابط و مقررات را رعايت مي‌كنند. عرفي تاكيد مي‌كند ديپلم‌هايي مورد تاييد وزارت آموزش و پرورش است كه امتحانات درسهاي مربوط به آن در مدارس و محيط‌هاي رسمي آموزش و پرورش برگزار شده باشد.
همچنين ابوطالب حافظي، مدير دفتر پشتيباني مدارس و مراكز غيردولتي آموزش و پرورش هم در اين‌باره مي‌گويد: «بر اساس قانون آموزشگاه‌ها حق صدور هيچ‌گونه ديپلم و يا گواهي رسمي را ندارند و تنها درسهاي مصوب آموزشوپرورش را مي‌توانند در اين مراكز برگزار كنند. هر مركز و يا واحد آموزشي كه اقدام به صدور ديپلم و يا گواهي رسمي كرده باشد اقدامش غيرقانوني است. آموزش و پرورش و سازمان مراكز غيردولتي اينگونه مراكز را تاييد نمي‌كنند و چنانچه گزارشي از اين مراكز مبني بر صدور ديپلم عنوان شود با آنها طبق قانون برخورد مي‌شود.» او درباره برخي رشته‌هاي فني كه در مراكز آموزشگاه‌هاي آزاد برگزار مي‌شود و خيلي از موسسات از همين ترفند استفاده مي‌كنند، مي‌گويد: «ديپلم رسمي رشته‌هاي فني حرفهاي و كارودانش زير نظر وزارت آموزش و پرورش و وزارت كار و امور اجتماعي صادر مي‌شود.»
