سرویس جهان مشرق - برای اولین بار بعد از پایان نشست سه جانبه اخیر در تهران بین روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه و در حالی که هیچ تصمیم قطعی در رابطه با یکسره کردن عرصه درگیری‌ها در ادلب ضد گروه‌های مسلح اتخاذ نکردند، به نظر می‌رسید که نتایج این نشست به نفع جریان‌هایی بود که به دولت سوریه و متحدانش فشار وارد می‌کردند.  اما وقتی نتایج نشست دیروز سوچی منتشر شد، نشان داد که حل و فصل قطعی تحولات در ادلب بر اساس معادله ثابتی که دولت سوریه آن را مشخص کرده در عرصه نظامی و مذاکرات به دست خواهد آمد.  

رویکرد سیاسی این توافق همانطور که پیش‌بینی می‌شد، بر اساس نقاط مشترکی بود که در اغلب مذاکرات و نشست‌های طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تاثیر گذار در عرصه سوریه وجود داشت.  در عرصه سیاسی طرفین بر ضرورت فعالیت برای تکمیل روند نشست‌های آستانه و مذاکرات و بررسی اصلاحات و تعدیل قانون اساسی در این کشور و پایان دادن به چهره نظامی درگیری‌های ادلب بعد از مهار گروه‌های مسلح معتدل و پایان دادن به موجودیت گروه‌های تروریستی از طریق راهکارهای ممکن تاکید کردند.  

در عرصه میدانی نیز بندهایی از این توافق با دقت و حساسیت کامل تدوین شده است تا بتوانند نتایج تاثیر گذاری بر اوضاع میدانی و نظامی داشته باشد.  این موارد را می‌توان در نکات زیر برشمرد: 

اول: منطقه عاری از سلاح در ادلب و اطراف آن در حومه حماه و حلب و لاذقیه در بخش‌هایی که گروه‌های مسلح و تروریست به عرض 20 کیلومتر کنترل آن را در اختیار دارند، ایجاد می شود. این موضوع پیامدهای زیر را به دنبال دارد:‌

-  مساحت این منطقه عاری از سلاح نصف مساحت ادلب و اطراف آن است که در کنترل گروه‌های مسلح قرار دارد. چرا که عملا در خارج از محیط پیرامونی این شهر واقع شده است.  این موضوع به معنی ایجاد راه حل برای بحران ادلب است.  این همان چیزی است که همواره دولت سوریه در تمامی درگیری‌های خود با گروه‌های مسلح به دنبال آن است،  یعنی خلع سلاح و خارج کردن عناصر مسلح و تروریست و برقراری سازش با دیگران که در نتیجه این توافق انجام شده است.  

بیشتر بخوانید:

چرا نظر مسکو درباره حمله نظامی به ادلب تغییر کرد؟

- منطقه‌ای که قرار است خلع سلاح شود و به صورت ویژه سلاح‌های سنگین از آن خارج شود،  عملاً به معنی توقف درگیری‌ها در اطراف ادلب است.  این موضوع باعث می شود هرگونه تاثیرگذاری و تجاوز نظامی تروریست‌ها به غیرنظامیان و نظامیان در استان‌های حلب و حماه و لاذقیه متوقف شود.  به عبارت دیگر این توافق باعث ایجاد امنیت و آتش‌بس و آرامش فراگیر در بیشتر مناطق شمال سوریه می‌شود و این موضوع همواره یکی از اهداف ارتش عربی سوریه در تمامی درگیری‌ها است.  

دوم:  گشتی‌های مشترک روسیه و ترکها در تمامی مناطق کاهش تنش که در کنفرانس مطبوعاتی ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان به آن اشاره شده بود، اجرا می‌شود و  تنها مربوط به بخش‌های عاری از سلاح نیست. این اقدام نیز می‌تواند در ابعاد میدانی و نظامی پیامدهای زیر را داشته باشد: 

-  گسترش و  کنترل یگان‌های نظارت و امنیت روسیه و ترکیه در تمامی بخشهای استان ادلب که  به صورت عملی به معنی از بین بردن قدرت و حاکمیت عناصر مسلح در این مناطق است.  این اتفاق حتی اگر در کوتاه مدت به نفع یگان های نظامی روسیه و ترکیه باشد،  یک اتفاق استثنایی به شمار می‌رود که یکی از اهداف دولت سوریه است.  

سوم: بر اساس این توافق نقاط نظارت ثابت و متحرک توسط روسیه و ترکیه در مناطق مرزی و داخل مناطق عاری از سلاح تشکیل می‌شود.   این موضوع بخشی از راهکارهای اجرایی تثبیت منطقه عاری از تسلیحات است.  همچنین این اقدام برای تضمین آتش‌بس و آرامش در این منطقه انجام می‌شود.  این اقدام بخشی از فعالیت‌های اصلی ارتش عربی سوریه است که قرار بود در صورت آغاز عملیات آزادسازی ادلب آن را انجام دهد.  

چهارم: ایجاد خط تماس در منطقه ادلب  برای جدا سازی مخالفان معتدل از عوامل تروریستی بخشی از این توافق است.  می‌توان این بند را بخشی از فعالیت‌های اساسی و عملیاتی از توافق آستانه دانست که تأکید دارد گروه‌های تروریستی باید از سایر گروه‌ها جدا شوند.   این موضوع در واقع یکی از مطالبات سوریه و روسیه و ایران بوده است.  

پنجم: باز شدن مسیر حلب به لاذقیه و مسیر بین‌المللی حلب به حماه: این بند شاید در درجه اول اتفاقی آسان به نظر برسد،  اما در ابعاد مختلف میدانی و نظامی و استراتژیک و حتی اداری و رسمی برای دولت سوریه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.  

بازگشایی دو مسیر مذکور بدان معنی است که منطقه خلع سلاح تا اطراف این دو مسیر کشیده خواهد شد.  همچنین باید حاشیه گسترده‌ای برای تامین امنیت و سلامت عابران این مسیر فراهم شود.   به عبارت دیگر امنیت و آرامش به بیشتر مناطق جغرافیایی ادلب بزرگ بازخواهد گشت که این اقدام با حضور و نظارت دولت سوریه خواهد بود.  تامین امنیت در مسیرهای حلب به حماه و حلب به لاذقیه نیازمند اقدامات امنیتی و اداری است که مختص دولت سوریه و موسسات قانونی این کشور است.  

در پایان باید گفت که می‌توان از بندهای این توافق نتیجه گرفت که دولت سوریه گام بزرگ و مهمی در روند بازگرداندن کنترل در بیشتر مناطق و آزادسازی ادلب بزرگ برداشته است.  مهمتر از همه اینکه این اتفاق تحت نظارت و با رسمیت منطقه‌ای و بین‌المللی صورت گرفته است.