گروه فرهنگ و هنر مشرق - نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی قرآنی کشور به شمار می‌رود. نمایشگاهی که در سال‌های نه‌چندان دور، با تبلیغات بیشتر و البته با فراگیری بیشتر دستگاه‌های فرهنگی به مدت یک ماه در ایام ماه مبارک رمضان میزبان مردم بود ولی رفته‌رفته از سال 92، حجم برگزاری و تبلیغات چنین رویدادی کمرنگ شد. نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم امسال در حالی به ایستگاه بیست‌وششم خود می‌رسد که سال آینده به دلیل همزمانی با ایام برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، احتمال حذف یا ادغام شدن را داشته باشد.

سال 93 این نمایشگاه با یک جابه‌جایی به باغ موزه دفاع مقدس رفت، مکانی که برای مخاطب نمایشگاه قرآن آشنا نبود و همین آشنا نبودن مکانی باعث کم رونقی و عدم‌استقبال مردم از نمایشگاه شد. در طول سه هفته‌ای که نمایشگاه در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد حتی نشست‌های مختلفی که در طول نمایشگاه برپا می‌شد به دلیل عدم‌استقبال مردم و حضور نداشتن مخاطبان، دیگر برگزار نشد و ناشران و همین‌طور شرکت‌کنندگان بخش‌های مختلف اعتراض خود را به گوش مسئولان نمایشگاه رساندند و همین باعث شد تا نمایشگاه برای سال بعد به مصلا بازگردد.

بخش بسیار مهم نمایشگاه قرآن، بخش دانشگاهی آن بود که طی 30 روز با برگزاری نشست‌های مختلف و گفت‌وگوهای چالش‌برانگیز باعث جذب اساتید و دانشجویان به این نمایشگاه می‌شد. نشست‌هایی که به دلیل جذابیت زیاد همه را به سالن برگزاری می‌کشاند و حتی گاهی به دلیل ازدحام، مخاطبان روی زمین می‌نشستند تا از برنامه‌ها استفاده کنند. اما حالا دیگر این بخش رونق سابق را ندارد و حتی برای یک هفته تا 10 روز هم برای این بخش و اساسا کل نمایشگاه قرآن برنامه‌ریزی خاصی نمی‌شود.

امسال نیز با توجه به اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت‌ در مصلا ادامه داشت، امکان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم حتی یک هفته قبل از آغاز ماه مبارک رمضان هم ممکن نبود، برای همین زمان برگزاری نمایشگاه  قرآن امسال، طی 18 روز و در فاصله زمانی 26 اردیبهشت‌ تا 12 خرداد مصادف با هفدهم ماه مبارک رمضان، ادامه خواهد داشت.

 نمایشگاه قرآن و برخورد سلیقه‌ای

نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم یکی از ظرفیت‌های هدر رفته‌ای است که در سال‌های اخیر با نبود نگاه جدی به اهمیت آن، گرفتار برخوردهای سلیقه‌ای مدیران فرهنگی شده است. این نمایشگاه می‌توانست ظرفیت‌های مهم فرهنگی را برای حضور و ارتباط فرهنگی بین کشورهای مسلمان را فراهم کند و نقش مهمی در ترویج فرهنگ قرآنی و آشنایی جهانیان با دستاوردهای قرآنی کشور داشته باشد. حضور کشورهای مختلف طی 30 روز در کشورمان باعث می‌شد تا روابط فرهنگی با کشورهای مسلمان منطقه گسترده‌تر شود و نیز حضور مسلمانانی که از آمریکا و اروپا می‌آمدند و شناخت خوبی نسبت به ایران با توجه به تبلیغات سوئی که از کشورمان می‌شد پیدا می‌کردند. همه اینها می‌توانست چهره خوبی از ایران به دنیا نشان دهد.

زمانی که دولت یازدهم برسرکار آمد، حرف‌شان این بود که این نمایشگاه طی 30 روز برگزاری در ماه رمضان فقط مختص تهرانی‌ها می‌شود، برای همین زمان شروع نمایشگاه یک هفته زودتر و در ماه شعبان مقرر شد تا مخاطبان شهرستانی‌ هم از این نمایشگاه استفاده کنند اما رفته رفته این نمایشگاه کوچک و کوچک‌تر شد.

 بخش بین‌الملل و انتقاد وزرای ارشاد

در سال‌های گذشته شاهد بودیم که بخش بین‌الملل نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم همواره ضعیف برگزار شد به حدی که مورد انتقاد وزرای ارشاد وقت هم قرار گرفت. حتی سال گذشته، نمایشگاه بدون حضور مدعوین خارجی و به صورت ملی برپا شد. عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از این اعلام کرده بود که نمایشگاه قرآن امسال قرار است با حضور ۲۶ میهمان خارجی از ۷ کشور جهان برپا شود. واضح است که این نوع آمار دادن‌ها، برآمده از نگاه حداقلی و بولتن‌محوری است که در سطح برگزاری نمایشگاه قرآن هم شکل گرفته است.
 
 نمایشگاه کتاب نافی برگزاری نمایشگاه قرآن نیست

عده‌ای معتقدند با برگزاری نمایشگاه کتاب، دیگر نمایشگاه قرآن نباید برگزار شود چون همان کتاب‌ها در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود و مخاطبان با توجه به فاصله کمی که بین این دو نمایشگاه در این چند سال به وجود آمده است، کتاب‌های خود را از همان نمایشگاه کتاب تهیه می‌کنند و دیگر لازم نیست این نمایشگاه برگزار شود. اما اگر نگاهی اجمالی به برگزاری این 26 دوره بیندازیم، متوجه می‌شویم که بخش فروش یکی از بخش‌های نمایشگاه قرآن است و شاید جزء بخش‌های اصلی نباشد، برای همین تعطیل کردن یا کم کردن روزهای آن فقط باعث بی‌رونقی آن می‌شود.

 توجه دیگر کشورها به برنامه‌های فرهنگی در ماه رمضان

با نگاهی هرچند کوتاه به برخی از کشورهای اسلامی مخصوصا کشورهای شرق آسیا ازجمله مالزی و اهمیت آنها به ماه مبارک رمضان و قرآن کریم در این ماه، این امر به اثبات می‌رسد. چرا دیگر مراکز اسلامی مالزی به جز مساجد نیز در ماه مبارک رمضان برنامه‌های فرهنگی و دینی مخصوص سنین مختلف به‌ویژه برای جوانان تدارک می‌بینند و مردم مالزی از این برنامه‌ها استقبال خوبی به عمل می‌آورند. جلسات آموزش قرآن و قرائت این کتاب آسمانی نیز در ماه مبارک رمضان در مساجد مالزی رونق خاصی دارد و جمعیت زیادی برای قرائت قرآن به مساجد می‌آیند که هر ساله با نظم و ترتیب خاصی به اجرا درمی‌آید. حال باید این برنامه‌های فرهنگی را با نمایشگاه قرآن خودمان که هر سال با تغییراتی برگزار می‌شود، مقایسه کرد.

 تعطیلی یا برگزاری

نگاه سلیقه‌ای که در این چند سال به نمایشگاه قرآن حاکم شده است باعث شده تا این نمایشگاه با توجه به استقبالی که مردم از آن دارند، به نمایشگاهی بی‌رونق طی این چند سال تبدیل شود. حال باید دید این نوع نگاه این نمایشگاه را به تعطیلی کامل می‌کشاند یا فکری برای برگزاری آن در طول ماه مبارک رمضان خواهد شد.

*فرهیختگان