به گزارش مشرق به نقل از مهر، تصاوير حکاکي شده گلهاي لوتوس و سربازان ارتش هخامنشي در بخشهايي از ديوارهاي تخت جمشيد اصلي ترين محلهاي تخريبي گلسنگها هستند. گلسنگها گياهاني متشکل از قارچ و جلبک هستند که با سرعت بسيار کم رشد مي کنند و مي توانند در زيستگاههاي نامناسب مثل کوير زنده بمانند.برخي از گونه هاي اين گياه روي سنگها مي رويند و مواد معدني آنها را جذب مي کنند. اين فعل و انفعال گلسنگها باعث شکستگي و ترک روي سنگها مي شود تا اينکه از آن سنگ جز خاک چيزي بر جاي نماند.
اما برچيده شدن گلسنگ نيز کار چند روزه نيست. گلسنگها بايد چنان برداشته شوند که آسيبي به سنگ وارد نکنند و در ضمن در همان نقطه از محل گلسنگ اجازه رشد دوباره به آنها داده نشود. به عقيده کارشناسان، گلسنگها را نمي توان به طور کامل از روي آثار تاريخي برداشت و از بين برد بلکه تنها بايد رشد آنها را متوقف کرد به همين دليل بايد براساس نوع و مدل هر گلسنگي براي برداشتن آن اقدام کرد.
دکتر پريسا محمدي ميکروبيولوژيست و عضو هئيت علمي دانشگاه الزهرا در گفتگو با خبرنگار مهر در همين رابطه با اشاره به آسيبي که گلسنگ ها مي توانند به يک اثر تاريخي وارد کنند مي گويد: گلسنگ ها به دو روش فيزيکي و شيميايي قادر به تخريب بستر خود هستند. در روش فيزيکي ريسه و يا بافت گلسنگ به درون سنگ نفوذ مي کند و به واسطه فشار مکانيکي که به لايه هاي سنگ وارد مي کند باعث خرد شدن و تخريب سنگ مي شود اين عمل را مي توان به مته اي تشبيه کرد که با فشار بر لايه هاي دروني راه پيدا مي کند و باعث خرد شدن بستر مي شود.
لوتوس اصلي ترين نماد هخامنشي
محمدي مي افزايد: گلسنگها از لحاظ ظاهري به چند دسته تقسيم مي شوند. نوع اول کاملا به بستر خود مي چسبند که اين بستر مي تواند سنگ، صخره و يا تنه درخت باشد و نوع دوم آن شبيه برگ است و دسته ديگر آن نيز ساختار بوته اي يا درختچه اي دارد.
اين استاد دانشگاه که تحقيقات مفصلي در رابطه با آثار سنگي تاريخي انجام داده است در مورد دليل وجود گلسنگ ها بر روي بسترهاي سنگي صخره اي معتقد است: مکانسيمهاي شيميايي تخريب سنگها توسط گلسنگ ها نسبتا پيچيده است. ترکيبات مختلفي شناسايي شده که در حين رشد و نمو گلسنگ توليد و به بيرون ترشح مي شود که اين ترکيبات غالبا اسيدي بوده و موجب حل شدن بستر سنگي که متشکل از مواد معدني است مي شود و از سوي ديگر ترکيباتي نيز توليد و ترشح مي شود که قادر به استخراج کاتيونها از بسترهاي سنگي است. در نهايت مجموع اين عوامل بيولوژيکي به همراه عوامل فرسايش شيميايي و فيزيکي موجب تخريب صخره با سنگ مي شود.
درهمين رابطه مدير گروه رشته باستانشناسي دانشگاه آزاد مرودشت نيز معتقد است براي جلوگيري از رشد و توسعه گلسنگها بر ديوارههاي تخت جمشيد بايد سنگهاي تاريخي به شکل کارشناسي و علمي عايق کاري شود.
نوروز رجبي تاکيد کرد: با استفاده از متدهايي که در ديگر نقاط دنيا بر آثار سنگي تاريخي اجر مي شود مي توان تخت جمشيد را نيز از دست گلسنگها نجات داد.
اين استاد دانشگاه افزود: با عايق کاري سنگهاي بنا از نفوذ آب در آنها و فراهم شدن شرايط براي رشد گياهان، قارچها و گلسنگها بر روي بدنه بنا جلوگيري مي شد، اما با ايجاد لايه چوبي و عدم عايق کاري بعد از گذشت زمان و جمع شدن گرد و خاک در زير آن شرايط براي رشد گياهان فراهم شده است.
سال گذشته مسئولان حفاظت از مجموعه تخت جمشيد با استفاده از مواد شيميايي اقدام به پاکسازي اين گلسنگها کردند اما مشاهدات جديد نشان مي دهد اين اقدامات نيز نتوانسته حريف برچيده شدن گلسنگها از سر و روي سربازان ديوارهاي تخت جمشيد شود به طوري که بعد از يکسال از اقدامات پاکسازي مسئولان ميراث فرهنگي، همچنان گلسنگها روي ديوارهاي تخت جمشيد خود نمايي کرده و هر روز وضعيت نگران کننده تري را نسبت به روز قبل براي عمر سنگهاي تخت جمشيد بوجود مي آورند.
