این فروشگاه‌های مجازی با شعار «ایرانی بپوشیم» به مشتریان خود این نوید را می‌دهند که محصولات شرکت‌های خارجی هم در کنار تولیدات ایرانی قرار دارند تا با مقایسه محصولات داخلی و نمونه‌های خارجی، خرید اینترنتی داشته باشید.[2]

 

در بخش حریم خصوصی نیز به مشتریان خود اعلام می‌کند که برای ارائه خدمات امن و مطمئن به کاربران از جمله خرید، ثبت نظر یا استفاده از برخی امکانات، وب‌سایت اطلاعاتی مانند آدرس، شماره تلفن و ایمیل را از کاربران درخواست می‌کند. برای پردازش و ارسال سفارش، اطلاعاتی مورد نیاز است.

اما مراجعه به وبگاه این فروشگاه‌های اینترنتی تصویر دیگری را نمایش می‌دهند:

انبوهی از محصولات خارجی

کافی است تا صفحه اول وبگاه این فروشگاه‌های اینترنتی را ببینید، تولیدات داخلی در میان برندهای رنگارنگ و مختلف خارجی چندان جلوه‌ای ندارند. محجوریت کالای ایرانی علی‌رغم شعار و ادعای ایرانی بپوشیم مشخص است در صفحات داخلی کمتر از تولید ایرانی و محصولات وطنی است. به تبع تبلیغات بیشتر برای محصولات خارجی، تولیدات غیر ایرانی فروش بیشتر و برندهای داخلی فروش کمتری خواهند داشت. نکته قابل‌تأمل این است که این فروشگاه‌های اینترنتی که دم از محصول ایرانی می‌زنند نمایندگی مستقیم همه آن برندهای خارجی را در اختیار دارند.

شمایی از برندهای مورد استفاده فروشگاه اینترنتی

در صفحات داخلی تأکید بر برندهای خارجی است

سبکی که نه اسلامی است نه ایرانی

باوجوداینکه مراکز فروش اینترنتی یکی از اهداف خود را ارائه محصول فاخر ایرانی معرفی می‌کنند و مدعی سبک زندگی ایرانی- اسلامی هستند اما بخش عمده‌ای از محصولات آن‌ها به‌ویژه پوشاک و زیورآلاتی که برای مشتری ایرانی تبلیغ هیچ‌یک از دو ویژگی موردادعا در سبک ایرانی – اسلامی را ندارند.

مهم‌ترین شاهد در این رابطه این است که اغلب محصولات این فروشگاه اینترنتی اساساً تولید داخل نیستند که با فرهنگ و سبک زندگی جامعه ایرانی هم‌خوانی داشته باشند. متأسفانه آن بخش از تولیداتی هم که به نام محصولات ایرانی عرضه می‌شوند در سبک‌کاری خود از برندهای خارجی کپی‌برداری می‌کنند.

نمونه‌ای از پوشاک مردانه این فروشگاه اینترنتی

عدم توجه به الگوهای بومی نه تنها در پوشاک مردان بلکه در البسه زنان کاملاً مشهود است. نکته جالب این است که سبک پوششی به تصویر کشیده می‌شود که کاملاً مغایر قوانین و هنجارهای اجتماعی کشور است.

نمونه‌ای از مانتوهای جلوباز که توسط این مرکز برای زنان و دختران ایرانی عرضه می‌شود

محصولات مغایر شرع

عدم نظارت درست نهادهای ذی‌ربط بر این مراکز فروش اینترنتی، موجب شده تا علاوه بر رعایت نکردن سبک زندگی ایرانی – اسلامی که در مقام ادعا خود را پایبند به آن می‌دانند، خطوط قرمز شرع مقدس را نیز نقض کنند. به طور مثال یکی از محصولاتی که فروشگاه اینترنتی دیجی استایل به عنوان محصول ایرانی به خریداران آقا ارائه می‌کند، دستبندهای طلا است.

دستبند طلای مردانه

قیمت‌های نامتعارف

در شرایطی که اکثر افراد جامعه با مشکلات اقتصادی مواجه‌اند و به لحاظ مالی در مضیقه هستند این شرکت‌های تجاری اینترنتی محصولاتی را به مشتریان ارائه می‌کنند که در توان خرید بخش متوسط جامعه نبوده و نیست. احتمالاً مدیران فروشگاه اینترنتی خود به این امر معترف‌اند اما برای تأمین نظر اقلیت نوکیسه و بخشی که تفاخر را مبنای رفتار خود کرده‌اند، محصولاتی را با قیمت‌های نجومی عرضه می‌کنند. به طور نمونه کفش پاشنه بلند زنانه ارائه شده در این فروشگاه اینترنتی به مبلغ 1259000 تومان به فروش می‌رسد که با تخفیف 755000 تومان فروخته می‌شود.

ذائقه سازی

این فروشگاه‌های اینترنتی یکی مزایای خود را چنین عنوان می‌کند که شما مشتریان «نه تنها برندهای معروف و آشنای مورد علاقه خود را می‌توانید پیدا کنید بلکه با برخی نام‌های تجاری باکیفیت و شناخته شده جهانی نیز آشنا می‌شوید».[3]

بایستی از مدیران این فروشگاه اینترنتی پرسید که معرفی برندهای تجاری خارجی در شرایطی که تولید کنندگان داخلی به دلیل نابسامانی سیاست‌های اقتصادی دولت و عدم توجه به تولید ملی، توان رقابت با شرکت‌های خارجی را ندارند با چه هدفی است؟ هدف هر چه باشد نتیجه آن یکی خواهد بود و آن ذائقه سازی است. حتی تصاویری هم که از پوشش بانوان و نوع البسه ارائه می‌شود مؤید این مسئله است.

نمونه از شلوارهای پیشنهادی به خانم‌های جوان

مشتریان این فروشگاه‌های اینترنتی به‌منظور خرید بایستی آدرس، شماره تلفن و ایمیل خود را در اختیار فروشگاه قرار دهند. ممکن است این مراکز مجازی به دلایل مختلف از خریدار تقاضای اطلاعات بیشتری را نمایند که در بلندمدت به یک بانک اطلاعاتی مبدل می‌شوند.

گرچه به مشتری مثل همیشه این اطمینان داده می‌شود که اطلاعات وی فقط برای پردازش و سفارش محصول درخواستی است اما اخبار ماه‌های اخیر همچون آنچه در شب یلدا رخ داد، نشان می‌دهند که فروشگاه‌های اینترنتی در حوزه امنیت شبکه چندان توانمند نیستند و به‌سادگی اطلاعات شخصی کاربران به فضای عموم نشت پیدا می‌نماید.

ضمن آنکه در مقیاسی وسیع‌تر دسترسی سرویس‌های اطلاعاتی خارجی به این «ابر اطلاعات» که حاوی داده‌های مهمی در مورد اقبال شهروندان به محصولات مختلف است، می‌تواند به‌سادگی نبض فرهنگی جامعه ایرانی را بدون انجام هرگونه پیمایش هزینه‌بری در اختیار طرف‌های خارجی قرار دهد.
 

ارائه پوشاک اسلامی

در میان انبوه محصولات متنوع خارجی و برندهای غیر ایرانی، به شکل موردی البسه همسو باارزش‌های دینی نیز پیدا می‌شوند که قیمت نسبتاً مناسبی هم دارند. به طور مشخص این مورد در رابطه با چادر است که طراحان فروشگاه با آن توجه نموده‌اند؛ اما در وزن‌کشی میان محصولات مبتنی بر ارزش‌های ایرانی –اسلامی و تولیداتی که الگویی مغایر هنجارهای فرهنگ ایرانی دارند، کف ترازو به سمت البسه و تولیدات خارجی سنگینی می‌نماید.

علی‌رغم شعارهای فروشگاه‌های اینترنتی در مورد حمایت از تولید داخلی، جهت‌گیری کلان آن‌ها به سمت فروش برندهای خارجی برای کسب سود بیشتر است. همین منفعت طلبی و کسب سود مضاعف موجب شده تا توجه به سبک زندگی اسلامی – ایرانی به یک شوخی تلخ شبیه شود. چرا که اساساً تولیدات نه ریشه ایرانی دارند و نه اسلامی؛ برندهای داخلی مدنظر فروشگاه‌های اینترنتی هم از این امر مستثنا نیستند. در واقع چنین مراکزی به مثابه نمایندگی مجازی شرکت‌های غیر ایرانی هستند که به نام تولید داخلی و به کام شرکت‌های خارجی، با تبر به جان معیشت کارگر ایرانی افتاده‌اند.