یکی از شبکههایی که وابسته به دولت انگلیس است و در حوزه سبک زندگی فعالیت میکند و تمرکز ویژهای بر موضوع زنان دارد، شبکه «من و تو» است. نگاهی به عملکرد، تبلیغات و القائات این شبکه به خوبی نشان میدهد که هدفگذاری اساسی در این شبکه بر تأثیرگذاری در مخاطبان زن جامعه ایران قرار گرفته است. هرچند که میزان مخاطبان این شبکه همواره با افت و خیز بسیار همراه بوده، اما انتخاب هوشمندانه زنان و دختران برای جذب به عنوان مخاطب تا حدی تأثیرگذاری این شبکه را قابل تأمل کرده است. به عبارت دقیقتر زنان در جامعه ایران نقش پررنگی در هدایت خانواده دارند و تغییر در سبک زندگی و سلیقه آنها میتواند منجر به تغییر در باورها و خواست خانواده شده و در نهایت در جامعه اثرگذار خواهد بود. از سوی دیگر طیف زنان و دختران در جامعه ما بیش از مردان اوقات خود را با تلویزیون سپری میکنند و به نوعی بینندهای ثابت برای رسانههای تصویری محسوب میشوند که ماهواره بخشی از آن است.
نگاهی به ساختار برنامههای این شبکه در ابتدا مهمترین مؤلفه آنها یعنی الگوسازی برای جامعه زنان ایران را نمایش میدهد. این الگوی غربی، سعی میکند از نوع پوشش و آرایش، اندام، اعتقاد، مذهب و حتی سلیقه زن ایرانی را هدایت کرده و تغییر دهد.
به این منظور میبینیم که تقریباً در تمامی برنامههای این شبکه از برنامههای تفریحی و سرگرمی و آشپزی تا سیاسی و اقتصادی زنان با همان الگوی پوشش و آرایش غربی ظاهر میشوند و درواقع سعی دارند به عنوان یک مدل زنده در مقابل چشمان مخاطب باشند.
مؤلفه دوم در من و تو به شکلدهی و تعریف جایگاه اجتماعی زنان میپردازد؛ بدین معنی که سعی میکند زن را از قالب و ساختار معروف جامعه ایران خارج کرده و در جایگاههای مردانه حاضر کند. در این میان تبلیغ زن موفق، آزاد اندیش، غیر سنتی و جذاب و مقبول نیز در بطن اجتماع الگوسازی میشود.
سومین مؤلفه مهم نیز در این میان تحریک زن ایرانی برای مطالبات اجتماعی، اعتراضات مدنی و حقوقی است که مطابق با سبک زندگی غربی برایش تعریف شده است. آنچه در این مؤلفه بیشتر به چشم میخورد، القای نقش کنشگری اجتماعی در این شبکه انگلیسی است که حساب ویژهای بر روی اعتراض و مخالفت با محوریت زنان باز کرده است.
در این میان نگاهی به یکی از برنامههای این شبکه به نام «سمت نو»، میتواند به نوعی بیانگر شیوه و روش "من و تو" در تأثیر گذاری بر زنان باشد. «سمت نو» میز گردی است با حضور سه مجری زن که هر هفته از این شبکه بر روی آنتن میرود و در هر برنامه نیز یک مهمان معمولاً زن در این برنامه شرکت کرده و سه موضوع عموماً اجتماعی با دربرگیری جامعه زنان را بررسی میکنند و ارتباط با مخاطبان برنامه نیز در قالب شبکههای متنوع اجتماعی صورت میگیرد.
اما چند شاخصه مهم در این میز گرد اجتماعی وجود دارد که بررسی دقیقتر آن هم بیانگر نقش این برنامه و هم شبکه "من و تو" در حوزه زنان است.
اولین مشخصههای «سمت نو» در قالبهای شکلی آن خودنمایی میکند که مهمترین آنها شکل و شمایل کاملاً قراردادی و از پیش تعیین شده است؛ در حالی که این برنامه سعی دارد با ژست چالشی و نقادانه به بحث و بررسی در مورد معضلات اجتماعی بپردازد، نوبت صحبتکردن مجریان و حتی میهمان برنامه، نظرات تکتک آنها که در ادامه یکدیگر بیان شده و مکمل سخنان پیش خود است، همه حکایت از متنی از پیش نگارش شده دارد که مجریان و حتی گاهی میهمان فقط وظیفه بیان موبهموی آن را دارند. این در حالی است که مجریان برنامه هر یک در وبسایت شبکه "من و تو"، سابقه از فعالیتهای اجتماعی و مدارک تحصیلی خود را ارائه دادهاند و سعی دارند در جایگاه صاحبنظر و کارشناس در برنامه ظاهر شوند!
میز گرد «سمت نو» که هیچگاه هیچ صدای مخالف، نظر متفاوت و حتی سلیقهای دیگر در آن بیان نمیشود و عنوان «موافقها» بیشتر برازنده آن است، شاخصه دیگری هم دارد که به نتیجهگیری برنامهها و موضوعات مطرح شده در آن مربوط است. درواقع همه برنامههای با موضوع معضلات اجتماعی بدون استثنا در انتها ساختار نظام ایران را ریشه معضلات اجتماعی میدانند و چند دقیقهای را نیز بهطور غیرمستقیم به تحریک و تهییج مخاطبان بهویژه زنان برای تغییر در وضعیت نظام و مخالفت به آن میپردازند.
بررسی وضعیت این برنامه در احترام به مخاطبش نیز جالب توجه است؛ اول از همه محتوای عنوان شده در هر یک از برنامههای این شبکه است که با بیان مفروضات غلط وارد بحث و نتیجهگیری میشود و در برخی موارد فرض ارائه شده نیز به قدری غیرواقعی در نظر گرفته شده که گویا "من و تو" سطح سواد و شعوری بسیار پایین برای مخاطبش در نظر گرفته است.
در وهله دوم نیز باید به برخی توهینهای مستقیم به مخاطبان در این برنامه اشاره کرد که یکی از نمونههای آن بیان یکی از میهمانان برنامه است که مخاطبان ایرانی را فقیر از لحاظ فرهنگ و شعور معرفی میکند.
در مجموع «سمت نو» نمونهای روشن از رویکرد شبکه "من و تو" برای مواجهه و تأثیرگذاری بر مخاطبان ایرانی این شبکه است؛ مخاطبانی که بیشتر آنان را زنان جامعه ایران تشکیل میدهند که در جستجوی سرگرمی به این رسانه روی میآورند. این در حالی است که آمارها و ارقام مربوط به نظرسنجیها نشان میدهد، مخاطبان "من و تو" هیچگاه عدد قابل توجهی را تشکیل نداده، اما به هر حال آگاهسازی این مخاطب نسبت به محتوای مخرب این شبکه از وظایف رسانههای داخلی است.