به گزارش مشرق، بر اساس آمار منتشر شده در رسانه ها،تنها 8 درصد از اراضی کشور ایران از جنگل پوشیده شده و به واقع 92 درصد از این عرصه خاکی از چنین موهبتی محروم است.
با چنین اوصافی،حفظ و حراست از اراضی جنگلی،ضرورتی است که هرگونه کوتاهی،قصور،سهل انگاری یا عدم برنامه ریزی مناسب،اصولی و کارشناسانه می تواند به پیامدهای مخاطره آمیز و فاجعه باری در این حوزه همراه شود.
بر اساس ارزیابی های انجام شده،سرانه جهانی جنگل در دنیا حدود شش دهم هکتار است،در حالیکه این رقم و عدد در ایران به دو دهم هکتار برآورد می شود.
فقر سرانه جنگل در کشور ما بسیار مشهود و بارز است و برخلاف تصور عده ای که تنها به مناطق خوش و آب و هوا مسافرت داشته اند و گمان می کنند کشور ایران همچون برخی مناطق حوزه شرقی و شمالی تهران،استان های مازندران و گیلان،برخی مناطق در کردستان،لرستان و...پوشیده از سبزی و طراوت است،در این مرز و بوم عرصه بیابانی کویر و خشکی با به مراتب با وسعت و گستردگی افزون تری خود نمایی می کند.
به واقع کشور ایران از مناطقی به شمار می رود که با وجود برخورداری از مواهب و نعمت های بسیار طبیعی و زیرزمینی و موقعیت استراتژیکی منحصر به فرد،از دیرباز با خشکسالی دست و پنجه نرم می کرده و این پدیده در سالیان اخیر با شدت و نمود فزاینده تری ظهور و بروز پیدا کرده است.
* نابودی سالیانه یکصد هزار هکتار از جنگل های کشور در دو دهه گذشته
نابودی سالیانه قریب به یکصد هزار هکتار از اراضیِ جنگلی این مرز و بوم در دو دهه گذشته،پدیده ای حزن انگیز، تاسف آور و فاجعه بار است که به واقع موید عمق تخریب و نابودی ظرفیت های بالقوه ای است که شاید با دقت نظر و توجه هر چه بیشتر به نحو مطلوب تری حفظ می شد.
چندی پیش عباس پاپی زاده،عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به این اعداد و ارقام عنوان کرد:طرح تنفس جنگل،ضرورتی اجتناب ناپذیراست که اجرای آن از بسیاری برداشت های غیر قانونی و غیر مجاز جلوگیری خواهد کرد.
وی با بحرانی عنوان کردن وضعیت جنگل های کشور افزود:با اتکای به چنین طرح ها و دستورکارهایی می توان اراضی جنگلی این مرز و بوم را به شرایط مطلوب و مناسبی سوق داد.
البته در این میان،برخی از مسئولان و کارشناسان معتقدند،بحرانی خواندن وضعیت فعلی جنگل ها در کشور،مستلزم تحقیقات،بررسی ها و مطالعات کارشناسی شده خاص به خود است زیرا صرفا با اعداد و ارقام احصاء شده دقیق و مستقل می توان وضعیت موجود را کنکاش،واکاوی و بررسی کرد.
*عدم تامین چوب،به قاچاق دامن خواهد زد
رضا پور مختار،کارشناس حوزه محیط زیست و عضو انجمن دوستداران طبیعت، با اشاره به جذابیت تجارت چوب و نیاز بازار به این محصول عنوان کرد:تجارت چوب یکی از فعالیت های اقتصادی پر سود است که در صورت عدم نظارت،برنامه ریزی و اتخاذ پیش بینی های لازم بصورت بالقوه مستعد قاچاق و خرید و فروش غیر قانونی خواهد بود.
وی افزود:بدون تردید بازار و نظام تقاضا برای تهیه و تامین اقلام و ادوات مورد تقاضا،نیازمند تامین چوب است و هرگونه محدودیت در نظام عرضه می توان بستر و زمینه قاچاق چوب را فراهم کند.
از سوی دیگر برخی گمان می کنند،قاچاق چوب صرفا در نواحی شمال کشور وجود دارد در حالیکه برخی مسئولان و کارشناسان همچون شاهرخ جباری ارفعی،عضو شورای عالی جنگل معتقد است،قاچاق این محصول در تمام کشور انجام می شود.
* توقف طرح بهره برداری از جنگل،مستلزم تامین پیش نیازهای لازم است
برخلاف تصور برخی از مسئولان که اعتقاد دارند تنها راهکار حفظ و حراست از جنگل ها مشروط به اجرای طرح توقف بهره برداری از جنگل و تنفس است،عده ای از کارشناسان بر این نظر تاکید دارند که دولت برای اجرایی و عملیاتی کردن چنین دستورکاری،باید پیش نیازهای این طرح را فراهم و برآورده سازد،در غیر اینصورت عملیاتی شدن این طرح،توفیقی و کامیابی لازم را در حراست از جنگل ها در پی نخواهد داشت.
فرهاد مزروعی،یکی از کارشناسان حوزه منابع طبیعی، یکی از اصلی ترین نیازهای این طرح را منوط به تامین اعتبارات و بودجه لازم می داند.
وی افزود:تردیدی وجود ندارد که عملیاتی شدن طرح توقف بهره برداری از جنگل ها،بدون تامین منابع مالی لازم، حرکت در مسیر بیراهه ای است که می تواند بر بار مشکلات این عرصه بیفزاید.
مزروعی عنوان کرد:در حال حاضر،دولت با محدودیت های مالی و اعتباراتی جدی مواجه است که البته بررسی عوامل این محدودیت ها در این مجال نمی گنجد و به واقع باید گفت بخشی از این کاستیها،ناشی از میراثی است که از گذشته نصیب دولت فعلی شده اما با همه این اوصاف،نمی توان منکر ضرورت تخصیص و تامین اعتبارات مورد نیاز برای چنین طرح هایی شد.
* از معیشت تا تولید انرژی
پورمختار،کارشناس محیط زیست با اشاره به لزوم توجه به ضروریات و الزاماتی که وابسته به جنگل های کشور است گفت:برای حفظ و صیانت ازاین موهبت خدادای در ابتدا باید عواملی که باعث گرایش و تمایل به تخریب این ظرفیت ها می شود با دقت نظر بسیار مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
وی افزود:اگرچه برای برخی سوداگری و کسب سودهای کلان به عنوان عاملی برای تخریب و نابودی جنگل ها مطرح است،اما در این میان هستند گروه ها و افرادی که معیشت و ارتزاق روزمره آنان به این درختان وابسته است و هرگونه مانع و محدودیت برای انسداد چنین فعالیت هایی می تواند با اثرات و پیامدهای منفی و زیان باری همراه شود.
کارشناس محیط زیست عنوان کرد:یقینا حفظ سلامت زیست محیطی و رفع و مهار و کنترل عوامل تخریبی،اولویتی است که بر چنین مسائل فرعی ارجحیت دارد اما این بدان معنا نیست که برای حصول این ضرورت انکار ناپذیر، برنامه ریزی مدون و اصولی لازم در جهت تامین معیشت و اشتغال گروه ها و افرادی که نان و رزق خانواده آنها به این مشاغل وابسته است،نادیده گرفته شود.
وی افزود:منطق حکم می کند با یک برآورد دقیق میزان و تعداد افرادی که در چنین شرایطی، معیشت روزمره آنها از این راه تامین می شود،احصاء شده و با جایگزین سازی فرصت های شغلی همچون مشاغل خانگی،مهارت آموزی ،صنایع دستی،تسهیل زمینه فروش محصولات تولیدی در این عرصه،ارائه تسهیلات کم بهره و...خلاء شغلی که به تبع اجرای چنین طرح هایی ایجاد می شود پر شود.
پورمختار گفت:فارغ از مباحث معیشتی،تامین انرژی و ایجاد امکانات لازم برای تولید گرما در مناطق سردسیر از دیگر ضروریات قابل توجه در این عرصه است زیرا بخشی از ساکنان مناطق جنگلی همچون مناطق زاگرس نشین با هدف تامین انرژی به چنین منابعی روی می آورند.
کارشناس محیط زیست عنوان کرد:البته بنا بر گزارشات منتشر شده در رسانه ها،طرح های بسیار مفید و سازنده ای برای تامین انرژی ساکنان این مناطق عملیاتی و اجرایی شده که ضرورت گسترش،تقویت و افزایش دامنه آن احساس می شود.
وی افزود:اخبار منتشر شده در رسانه ها،گواهی می دهد که تاکنون قریب به 340 هزار خانوار از خدمات مرتبط با حوزه انرژی در قالب تامین تنور و آب گرمکن های خورشیدی،سوخت رسانی و...بهره مند شده اند که البته همچنان با رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیاری وجود دارد.
کارشناس محیط زیست در خاتمه یاد آور شد:حفظ و حراست از جنگل ها بدون مشارکت و نقش آفرینی عمومی از سوی مردم میسر نخواهد شد و حصول موفقیت در این عرصه مستلزم زنجیره ای از برنامه ها،تهدیدات و تدابیر سلبی،ایجابی،حمایتی و فرهنگی و اقتصادی خواهد بود.
با چنین اوصافی،حفظ و حراست از اراضی جنگلی،ضرورتی است که هرگونه کوتاهی،قصور،سهل انگاری یا عدم برنامه ریزی مناسب،اصولی و کارشناسانه می تواند به پیامدهای مخاطره آمیز و فاجعه باری در این حوزه همراه شود.
بر اساس ارزیابی های انجام شده،سرانه جهانی جنگل در دنیا حدود شش دهم هکتار است،در حالیکه این رقم و عدد در ایران به دو دهم هکتار برآورد می شود.
فقر سرانه جنگل در کشور ما بسیار مشهود و بارز است و برخلاف تصور عده ای که تنها به مناطق خوش و آب و هوا مسافرت داشته اند و گمان می کنند کشور ایران همچون برخی مناطق حوزه شرقی و شمالی تهران،استان های مازندران و گیلان،برخی مناطق در کردستان،لرستان و...پوشیده از سبزی و طراوت است،در این مرز و بوم عرصه بیابانی کویر و خشکی با به مراتب با وسعت و گستردگی افزون تری خود نمایی می کند.
به واقع کشور ایران از مناطقی به شمار می رود که با وجود برخورداری از مواهب و نعمت های بسیار طبیعی و زیرزمینی و موقعیت استراتژیکی منحصر به فرد،از دیرباز با خشکسالی دست و پنجه نرم می کرده و این پدیده در سالیان اخیر با شدت و نمود فزاینده تری ظهور و بروز پیدا کرده است.
* نابودی سالیانه یکصد هزار هکتار از جنگل های کشور در دو دهه گذشته
نابودی سالیانه قریب به یکصد هزار هکتار از اراضیِ جنگلی این مرز و بوم در دو دهه گذشته،پدیده ای حزن انگیز، تاسف آور و فاجعه بار است که به واقع موید عمق تخریب و نابودی ظرفیت های بالقوه ای است که شاید با دقت نظر و توجه هر چه بیشتر به نحو مطلوب تری حفظ می شد.
چندی پیش عباس پاپی زاده،عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به این اعداد و ارقام عنوان کرد:طرح تنفس جنگل،ضرورتی اجتناب ناپذیراست که اجرای آن از بسیاری برداشت های غیر قانونی و غیر مجاز جلوگیری خواهد کرد.
وی با بحرانی عنوان کردن وضعیت جنگل های کشور افزود:با اتکای به چنین طرح ها و دستورکارهایی می توان اراضی جنگلی این مرز و بوم را به شرایط مطلوب و مناسبی سوق داد.
البته در این میان،برخی از مسئولان و کارشناسان معتقدند،بحرانی خواندن وضعیت فعلی جنگل ها در کشور،مستلزم تحقیقات،بررسی ها و مطالعات کارشناسی شده خاص به خود است زیرا صرفا با اعداد و ارقام احصاء شده دقیق و مستقل می توان وضعیت موجود را کنکاش،واکاوی و بررسی کرد.
*عدم تامین چوب،به قاچاق دامن خواهد زد
رضا پور مختار،کارشناس حوزه محیط زیست و عضو انجمن دوستداران طبیعت، با اشاره به جذابیت تجارت چوب و نیاز بازار به این محصول عنوان کرد:تجارت چوب یکی از فعالیت های اقتصادی پر سود است که در صورت عدم نظارت،برنامه ریزی و اتخاذ پیش بینی های لازم بصورت بالقوه مستعد قاچاق و خرید و فروش غیر قانونی خواهد بود.
وی افزود:بدون تردید بازار و نظام تقاضا برای تهیه و تامین اقلام و ادوات مورد تقاضا،نیازمند تامین چوب است و هرگونه محدودیت در نظام عرضه می توان بستر و زمینه قاچاق چوب را فراهم کند.
از سوی دیگر برخی گمان می کنند،قاچاق چوب صرفا در نواحی شمال کشور وجود دارد در حالیکه برخی مسئولان و کارشناسان همچون شاهرخ جباری ارفعی،عضو شورای عالی جنگل معتقد است،قاچاق این محصول در تمام کشور انجام می شود.
* توقف طرح بهره برداری از جنگل،مستلزم تامین پیش نیازهای لازم است
برخلاف تصور برخی از مسئولان که اعتقاد دارند تنها راهکار حفظ و حراست از جنگل ها مشروط به اجرای طرح توقف بهره برداری از جنگل و تنفس است،عده ای از کارشناسان بر این نظر تاکید دارند که دولت برای اجرایی و عملیاتی کردن چنین دستورکاری،باید پیش نیازهای این طرح را فراهم و برآورده سازد،در غیر اینصورت عملیاتی شدن این طرح،توفیقی و کامیابی لازم را در حراست از جنگل ها در پی نخواهد داشت.
فرهاد مزروعی،یکی از کارشناسان حوزه منابع طبیعی، یکی از اصلی ترین نیازهای این طرح را منوط به تامین اعتبارات و بودجه لازم می داند.
وی افزود:تردیدی وجود ندارد که عملیاتی شدن طرح توقف بهره برداری از جنگل ها،بدون تامین منابع مالی لازم، حرکت در مسیر بیراهه ای است که می تواند بر بار مشکلات این عرصه بیفزاید.
مزروعی عنوان کرد:در حال حاضر،دولت با محدودیت های مالی و اعتباراتی جدی مواجه است که البته بررسی عوامل این محدودیت ها در این مجال نمی گنجد و به واقع باید گفت بخشی از این کاستیها،ناشی از میراثی است که از گذشته نصیب دولت فعلی شده اما با همه این اوصاف،نمی توان منکر ضرورت تخصیص و تامین اعتبارات مورد نیاز برای چنین طرح هایی شد.
* از معیشت تا تولید انرژی
پورمختار،کارشناس محیط زیست با اشاره به لزوم توجه به ضروریات و الزاماتی که وابسته به جنگل های کشور است گفت:برای حفظ و صیانت ازاین موهبت خدادای در ابتدا باید عواملی که باعث گرایش و تمایل به تخریب این ظرفیت ها می شود با دقت نظر بسیار مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
وی افزود:اگرچه برای برخی سوداگری و کسب سودهای کلان به عنوان عاملی برای تخریب و نابودی جنگل ها مطرح است،اما در این میان هستند گروه ها و افرادی که معیشت و ارتزاق روزمره آنان به این درختان وابسته است و هرگونه مانع و محدودیت برای انسداد چنین فعالیت هایی می تواند با اثرات و پیامدهای منفی و زیان باری همراه شود.
کارشناس محیط زیست عنوان کرد:یقینا حفظ سلامت زیست محیطی و رفع و مهار و کنترل عوامل تخریبی،اولویتی است که بر چنین مسائل فرعی ارجحیت دارد اما این بدان معنا نیست که برای حصول این ضرورت انکار ناپذیر، برنامه ریزی مدون و اصولی لازم در جهت تامین معیشت و اشتغال گروه ها و افرادی که نان و رزق خانواده آنها به این مشاغل وابسته است،نادیده گرفته شود.
وی افزود:منطق حکم می کند با یک برآورد دقیق میزان و تعداد افرادی که در چنین شرایطی، معیشت روزمره آنها از این راه تامین می شود،احصاء شده و با جایگزین سازی فرصت های شغلی همچون مشاغل خانگی،مهارت آموزی ،صنایع دستی،تسهیل زمینه فروش محصولات تولیدی در این عرصه،ارائه تسهیلات کم بهره و...خلاء شغلی که به تبع اجرای چنین طرح هایی ایجاد می شود پر شود.
پورمختار گفت:فارغ از مباحث معیشتی،تامین انرژی و ایجاد امکانات لازم برای تولید گرما در مناطق سردسیر از دیگر ضروریات قابل توجه در این عرصه است زیرا بخشی از ساکنان مناطق جنگلی همچون مناطق زاگرس نشین با هدف تامین انرژی به چنین منابعی روی می آورند.
کارشناس محیط زیست عنوان کرد:البته بنا بر گزارشات منتشر شده در رسانه ها،طرح های بسیار مفید و سازنده ای برای تامین انرژی ساکنان این مناطق عملیاتی و اجرایی شده که ضرورت گسترش،تقویت و افزایش دامنه آن احساس می شود.
وی افزود:اخبار منتشر شده در رسانه ها،گواهی می دهد که تاکنون قریب به 340 هزار خانوار از خدمات مرتبط با حوزه انرژی در قالب تامین تنور و آب گرمکن های خورشیدی،سوخت رسانی و...بهره مند شده اند که البته همچنان با رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیاری وجود دارد.
کارشناس محیط زیست در خاتمه یاد آور شد:حفظ و حراست از جنگل ها بدون مشارکت و نقش آفرینی عمومی از سوی مردم میسر نخواهد شد و حصول موفقیت در این عرصه مستلزم زنجیره ای از برنامه ها،تهدیدات و تدابیر سلبی،ایجابی،حمایتی و فرهنگی و اقتصادی خواهد بود.
