به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، کوچه های تو در توی خیابان پاکی در محله آذری را پشت سر می گذاریم تا چراغ های مسجد «حمزه سیدالشهدا» نمایان می شود. خانه های قدیمی، مغازه هایی با سقف های کوتاه و پیاده روهای باریک با درختانی که به یکباره سر از وسط محل گذار عابران دراورده اند نشان از قدیمی بودن محله دارد. مسجد کوچک که در اواسط خیابان قرار دارد روزگاری محل رفت و آمد رزمنده هایی بود که تمام روزشان را مشغول انجام فعالیت های انقلابی و فرهنگی بودند.45 شهیدی که عکسشان به عنوان شهدای مسجد حمزه سیدالشهدا بر روی دیوار نصب شده است روزگاری بهترین دقایق عمرشان را در کنار دوستان هم محلی در فضای معنوی مسجد گذرانده بودند.
ابتکار مسجدی‌ها در نام گذاری خیابان به نام «شهدای گمنام»
سال 1343 مسجد حمزه سیدالشهدا در محله آذری تاسیس شد. حاج آقا امامی از همان ایام امامت جماعت مسجد را برعهده گرفت. قبل از انقلاب مسجد پایگاه فعالیت های انقلابی علیه رژیم ستم شاهی شد. در گیر و دار تظاهرات و اعتراضات دو نفر از جوانان محل نیز توسط عاملان رژیم در مقابل مسجد به شهادت رسیدند و چون بچه های محل از نام این دو شهید اطلاعاتی نداشتند در ابتکاری جالب برای اولین بار نام خیابان را به «شهید گمنام» تغییر دادند.
در بحبوحه اعتراضات مردمی علیه شاه اکثر شب ها مقابل مسجد محله، تظاهرات ها و تجمع هایی علیه رژیم طاغوت برپا می شد، اواخر دوران حکومت شاه و آغاز پیروزی انقلاب مردمی بود که دو جوان دیگر از اهالی محله و مسجد در تصرف پادگان جی و شمس آباد به شهادت می رسند. شهیدان باقری و فکوری دو شهید انقلاب اسلامی مسجد حمزه سیدالشهدا در بهمن 57 بودند.
با شروع انقلاب، مسجد محل تجمع نیروهای انقلابی از محدوده پل ساوه تا امام زاده معصوم بود. مرکز کمیته نیز با هماهنگی بچه های محله در مسجد بنا گذاشته شد و کار امنیت محله را برعهده گرفتند. بعد از تشکیل بسیج، فعالیت گروه های بسیجی آغاز شد. با شروع قائله کردستان و درگیری دموکرات ها و کوموله ها در مناطق غربی کشور، چندتن از جوانان مسجد حمزه سیدالشهدا به جبهه غرب اعزام شدند و چند شهید را پیش از شروع رسمی جنگ تحمیلی در مریوان و پاوه تقدیم اسلام و انقلاب کردند.
مسجد و بچه های جنگ
با شروع جنگ مسجد به پایگاه فعالی برای جذب نیروهای انقلابی و اعزام به جبهه تبدیل می شود. مردمی که این بار راه کربلا را از جبهه های جنگ جنوب یافته بودند برای همراهی و کمک به جبهه ها از جان و مال خود گذشتند. عده ای از جوانان برای پیوستن به صف رزمندگان اسلام در پایگاه های اعزام به جبهه نام نویسی کردند و عده ای دیگر در پشتیبانی از جنگ شب و روز مشغول جمع آوری و تهیه اقلام مورد نیاز جبهه ها شدند. هرچه بود مسجد سنگر نفوذ ناپذیری شد که اهالی محل را برای همیاری با جبهه ها متحد می کرد.
عده ای از بچه های مسجدی در همان ابتدای جنگ به تشکیلات جنگ های نامنظم شهید چمران پیوستند و باقی رزمنده ها نیز در طول 8 سال دفاع مقدس از پایگاهی که در مسجد شکل گرفته بود به جبهه ها اعزام شدند. کم کم ساماندهی نیروهای مردمی در قالب بسیج و سپاه منسجم تر شکل گرفت.
در کنار اعزام، کمک های نقدی و غیر نقدی اهالی محل توسط مسجدی ها جمع آوری و پس از بسته بندی و تقسیم توسط خانم های محل از طریق جهاد و سازمان های متولی به جبهه ها فرستاده می شد.
حاج جواد جبلی یکی از معتمدین محله، خود از رزمنده ها و جانبازان هشت سال دفاع مقدس است که از کودکی در کنار دوستانش در مسجد حمزه سیدالشهدا فعالیت می کند. خاطرات زیادی از خانواده شهدا و دوستان و همرزمان شهیدش به یاد دارد که اگرچه در گذر زمان بخش کوچک خاطرات را از یاد برده ولی هنوز خاطره آن دوران در ذهن و فکر حاج آقا جبلی زنده است.
جبلی از فعالیت های مسجد حمزه در سال های پس از دفاع مقدس صحبت کرده و می گوید: «همه ساله در هفته دفاع مقدس یادواره شهدا را برگزار می کنیم و در طول سال نیز به مناسبت شهادت هر یک از شهدای محل مراسمی را برگزار می کنیم.»
وی از استقبال اهالی محله و خانواده شهدا از برنامه های مسجد می گوید و ادامه می دهد: «خیلی از خانواده شهدای مساجد دیگر تقاضا دارند که در زمینه برگزاری برنامه های فرهنگی تحت پوشش مسجد ما قرار بگیرند چرا که این مسجد به نحو ویژه ای یاد شهدا را زنده نگه می دارد و به عنوان مسجد الگو شناخته می شود.»
شهیدی که برات شهادتش را از مسجد گرفت/ هفت سامورایی های مسجد حمزه
به واسطه آشنایی جبلی با رزمنده ها و اهالی محله آذری، کار تدفین و تشییع بسیاری از شهدا توسط وی انجام شده است. جبلی از روزهایی صحبت می کند که در لشکر 27 مسئولیت داشت و بچه های مسجدی رزمنده اکثرا برای اینکه کنار هم باشند به لشکر 27 می آمدند. وی در اینباره می گوید: «گروهی به نام هفت سامورایی را تشکیل دادیم که از بین ما شهیدان رنجبر و کبیری به همرزمان شهیدشان پیوستند. نزدیک به 80 رزمنده از مسجد حمزه سیدالشهدا داشتیم که 45 شهید مسجد از این همین رزمنده ها بودند.»
وی ادامه می دهد: «شهیدی به نام علی مقتدی داشتیم که کارگر کارگاه یخچال سازی بود و پشت جبهه هم کارهای پشتیبانی انجام می داد و با کانال های ارتباطی که داشت یخچال از اینور و از آنور می گرفت و به گردان های جبهه اهدا می کرد. مشکلات زیاد و زندگی سختی داشت، در آخرین اعزامش گفتیم علی نرو، گفت این بار می روم و اگر برگشتم دیگر نمی روم، رفت و در عملیات نصر7 به شهادت رسید.»
جبلی درباره چند تن دیگر از شهدای مسجد حمزه سیدالشهدا می گوید: «شهید جواد مومنی در حالی که مادرش در کما بود به جبهه می رفت، و یا شهید شفیع پور که پدر و مادر نداشت و از بچه های شرور محل بود ولی به واسطه دوستانش جذب مسجد شد و در عملیات مرصاد به شهادت رسید. حمید و رحیم چارلی دو برادر شهید و اهل همین مسجدند. هم پدر و هم مادرشان می گفتند اگر چند فرزند دیگر داشتند آنها را در راه اسلام فدا می کردند.»
«رضا شاعری» از خانواده های شهدای محله آذری و از قدیمی های مسجد حمزه سیدالشهدا است که برادرش از نیروهای همین مسجد در دفاع مقدس به شهادت می رسد، درباره یکی از شهدای محله به نام یعقوب فرخ بلاغی که کوچه ای به همین نام درست رو به روی مسجد قرار گرفته است ، می گوید: شهید بلاغی نزدیک اعزامش برای دیدن برادرم به منزلمان می آید که برادرم به شوخی به مادر می گوید هرچه قدر می خواهی یعقوب را نگاه کن چون قرار است شهید شود. همین اتفاق می افتد و دو هفته بعد در مهرماه به شهادت می رسد.
شاعری می گوید: مسجد حمزه سیدالشهدا از جمله مساجدی است که در خصوص شهدایش کتاب چاپ کرده است. کتابی با عنوان «چتربازی امواج» نوشته «محمد علی گودینی» که خود از اهالی همین محله و از قدیمی های مسجد حمزه سید الشهدا است و در این کتاب خاطرات چند شهید محله را با محوریت شهید غواص «جواد شاعری» جمع آوری می کند. این کتاب برگزیده جشنواره «ره آورد سرزمین نور» نیز شده است.
کارخانه انسان سازی یک مسجد با 45 شهید دفاع مقدسی
حاج آقا جبلی گلایه ای هم از سازمان ها و نهادهایی دارد که متولی امور مربوط به شهدا و خانواده هایشان هستند. جبلی می گوید: جانبازی را داریم که از بچه های همین مسجد است و سال ها به دلیل از کارافتادگی اکنون به مشاغل کاذب روی آورده است. دولت، بنیاد شهید، بسیج و سپاه پاسداران باید به فکر این عزیزان باشد تا فراموش نشوند و زندگی روزمره شان را بتوانند، بگذرانند.
