گروه سیاست مشرق -
رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی
رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای
است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های
متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
روزنامه‌های جریان اصلاحات روز دوشنبه را با تمرکز بر چگونگی مناسبات اصلاحات با علی لاریجانی و بررسی رفتارهای نمایندگان زن بهارستان آغاز کردند.
مهم‌ترین محورهای که امروز روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات به آن پرداختند، عبارت‌اند از:
1
. کنش‌های تنگ‌نظرانه لاریجانی؛ تقابل میان لاریجانی و عارف همچنان ادامه دارد؛ برخی از اصلاح‌طلبانی هنوز مقصر شکست محمدرضا عارف را عدم «تعامل» علی لاریجانی تلقی می‌کنند و به رویکردهای وی انتقادات تند می‌کنند.
درهمین راستا روزنامه قانون نوشت: « اگرچه حضور لاريجاني به جاي عارف در كسوت رياست مجلس دهم روند اصلاحات را متوقف نمي‌كند. روشن‌ترين علت اين است كه اگر لاريجاني چنين قصدي داشت، اصلاح‌طلبان همان شور و شوقي را كه براي كانديداتوري عارف نشان مي‌دادند براي او نيز ابراز مي‌داشتند و او را بدون چون و چرا در صدر ليست انتخاباتي خود قرار مي‌دادند و اين‌همه مناقشه بر سر حضور وي در انتخابات شكل نمي‌گرفت.
علت دوم اينكه حاميان اصلي و فعال لاريجاني را بايد در ميان اصولگرايان يافت.....او در گذشته نشان داده است كه سياست‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي‌اش بسته و تنگ نظرانه نيست؛ ولي او در حوزه سياسي معمولا نيمه بسته و به صورت دوگانه ( مكانيسم يكي به نعل يكي به ميخ ) عمل كرده است.»
2
. احمدی نژاد معضل اصولگرایان؛ فصل مشترک سخنان حامیان محمود احمدی‌نژاد را در می‌توان دو محور خلاصه کرد؛
1. حضور احمدی نژاد در کارزار رقابت خرداد 96 قطعی است
2. اصولگرایان مجبور هستند برای عبور از معضل فعلی احمدی‌نژاد را گزینه اصلی خود معرفی کنند.
اميررضا واعظ آشتیانی از حامیان احمدی نژاد در روزنامه اعتماد نوشت: « آنچه مسلم است اين است كه در سه سال گذشته نكته مثبتي كه دولت يازدهم از خود نشان داده باشد و مردم را قانع كرده باشد كه به او مجددا راي دهند، وجود ندارد و در اين مساله جاي ترديد وجود دارد. لذا خانواده اصولگرايان در مقطع خاص خود به جمع بندي رسيده و فرد موردنظر خود را براي كانديداتوري معرفي خواهند كرد. با توجه به عملكردي كه دولت در اين سه سال داشته است، جاي ترديد است و احتمال يك‌دوره بودن رياست‌جمهوري روحاني وجود دارد. اين دودستگي در اردوگاه اصولگرايي نسبت به او وجود دارد. اين مساله خود يكي از چالش‌هاي مهم اردوگاه اصولگرايي در انتخابات ٩٦ خواهد بود. هرچند كه زمينه اجتماعي براي احمدي‌نژاد براي ديگر نامزدهاي اصولگرايي بيشتر فراهم است.»
3
. گلایه از تبریک پایداری‌ها به علی لاریجانی؛ نماینده مردم قم رای آوری خود را به دلیل حضور در لیست امید ندانست؛ علی لاریجانی در رقابت برابر نماینده فراکسیون امید در بهارستان پیروز شد تا برداشت جدیدی در مجلس دهم در افکار عمومی ایجاد شود.
روزنامه آرمان امروز در مطلبی از حمایت پایداری‌ها از علی لاریجانی گلایه کرد و در همین راستا نوشت:« بررسي‌ها نشان مي‌دهد رياست لاريجاني در مجلس به نوعي مي‌تواند به نفع جريان اصلاح‌طلب و معتدل‌ها باشد، به اين معني كه با عدم رياست عارف، طبعا از ميزان و حجم حمله به اصلاح‌طلبان نيز كاسته خواهد شد و در نتيجه اين امر مي‌تواند توفيق جريان اصلاح – اعتدال را در انتخابات رياست‌جمهوري سال آينده را به همراه داشته باشد. در اين ميان، سوءاستفاده اصولگرايان و پايداري‌ها در پيشقدم شدن براي تبريك به لاريجاني بي‌شك موج سواري سياسي و اقدامي در راستاي مغلوب نشان دادن ليست اميد بود.»
5. اصولگرایان تندرو در لیست امید!؛ تحلیل‌ها پیرامون چرایی رای 50 نماینده لیست امید به علی لاریجانی همچنان ادامه دارد؛ برخی از فعالان سیاسی اصلاحات یک گام جلوتر نهاده اند و از تکرار «پدیده الهه راستگو» در «لیست امید» خبر دادند. صادق زیباکلام در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار داشت: « نمی‌خواهم بگویم تمامی افرادی که با لیست امید وارد مجلس شدند بر اهداف و پیمان دموکراسی‌خواهی باقی خواهندماند بلکه نباید از پدیده الهه راستگو غافل شد و چه بسا افرادی که با لیست امید و رای اصلاح‌طلبان وارد مجلس شدند و با توجه به اینکه احساس می‌کنند قدرت و ثروت و اختیارات در دست اصولگرایان است به سوی اصولگرایان تندرو که قدرت بیشتری دارند، تمایل پیدا کنند. این امر کاملا قابل پیش بینی است و به هیچ وجه این انتظار را نداریم که تمامی اشخاصی که با حمایت لیست امید وارد مجلس شدند بر سر عهد و پیمان خود باقی بمانند.»
6
. به دنبال کاظم جلالی...؛ اصلاح‌طلبان از کاظم جلالی و بهروز نعمتی گلایه دارند؛ آنان معتقدند که این دو نماینده مجلس به دلیل حضور در لیست امید امکان حضور مجدد در بهارستان را یافته‌اند ولی در انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی با دفن «اخلاق» میثاق انتخاباتی خود را فراموش کرده‌اند.
کاظم جلالی پاسخ این افراد را به آینده موکول کرد.
در همین راستا روزنامه فرهیختگان نوشت: « کاظم جلالی، رئیس دوره نهم این مرکز و محمدرضا عارف گزینه‌هایی هستند که هر دو جناح سیاسی از آنها به‌عنوان گزینه‌های مطرح یاد می‌کنند. اصولگرایان معتدل که در طیف علی لاریجانی، رئیس مجلس قرار میگیرند، بر ریاست هم‌تیمی خود اصرار و انتظار ابقای جلالی را دارند. فردی که در سال‌های سخت مجلس نهم لیدری آنها در فراکسیون را هم برعهده داشته است. اما در مقابل این گزینه حامیان عارف، نفر اول تهران قرار دارند که برخی خود برای ریاست او بر مجلس راغب نبوده‌اند و برخی تلاش‌های‌شان نتیجه مورد انتظار را نداشت. این گروه که اگر اکثریت نباشند، با وزن‌کشی که در هیات‌رئیسه انجام شده نشان داده‌اند که اقلیت قدرتمندی هستند، مطرح می‌کنند حالا که او به ریاست مجلس نرسیده، مرکز پژوهش‌ها بهترین مکان ممکن است.»
• بازی سیاسی اصلاحات با مطالبات زنان
اصلاح‌طلبان به عهد خود وفادار نبودند؛ آنان به نامزد زن لیست امید برای حضور در هیات رئیسه رای نداند تا میزان تناسب تکاپوی آنان برای اجرای وعده‌های سیاسی آشکار شود.
در همین راستا چندی پیش پروانه مافی در گفت‌وگو با روزنامه ابتکار اظهار داشت: « شاید زنان نماینده با اختلاف محدود آراء نتوانستند در موقعیت هیات رئیسه قرار بگیرند اما آرای بالایی که در این انتخابات کسب کردند نشان می‌دهد که نگاه کلی و عمومی مجلس نسبت به حضور زنان تغییر کرده و بهبود یافته است بنابراین بنده از هم‌اکنون به شما قول می‌دهم که برای انتخابات هیات رئیسه سال آینده زنان نماینده در ترکیب هیات رئیسه مجلس جای خواهند داشت.»
اصلاح‌طلبان به دنبال جبران اشتباهات خود هستند؛ آنان بار دیگر خواهان موج‌سواری بر مطالبات زنان برای اهداف سیاسی خود می‌باشند در همین راستا اشرف بروجردی در یادداشت روزنامه وقایع‌اتفاقیه نوشت: « فی‌النفسه تشکیل کمیسیون زنان در مجلس، کار بسیار خوبی است اما در حوزه عملیاتی و کاربردی باید بگویم که زنان نماینده به جای اینکه در‌حال‌حاضر فقط به ساختار فکر کنند، بهتر است بر موضوعات زنان بیندیشند و سعی کنند برموضوعات خاص زنان تمرکز کنند. اگر تمام انرژی زنان نماینده صرف تغییر ساختار شود، مسلما مسائل اصلی زنان مغفول می‌ماند؛ بنابراین بهتر است که نمایندگان زن مجلس، مسائل و مشکلات زنان را طبقه‌بندی کنند و با اولویت‌بندی این موضوعات به مسائل روز زنان بپردازند و با پیگیری مصوبات گذشته مجالس قبل، در مسیر عملیاتی‌شدن این مصوبات گام بردارند. در‌حال‌حاضر بیشترین مسئله‌ای که باید به آن پرداخته شود، نواقص حقوقی است.»
مهم‌ترین محورهای که امروز روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات به آن پرداختند، عبارت‌اند از:
1
. کنش‌های تنگ‌نظرانه لاریجانی؛ تقابل میان لاریجانی و عارف همچنان ادامه دارد؛ برخی از اصلاح‌طلبانی هنوز مقصر شکست محمدرضا عارف را عدم «تعامل» علی لاریجانی تلقی می‌کنند و به رویکردهای وی انتقادات تند می‌کنند. درهمین راستا روزنامه قانون نوشت: « اگرچه حضور لاريجاني به جاي عارف در كسوت رياست مجلس دهم روند اصلاحات را متوقف نمي‌كند. روشن‌ترين علت اين است كه اگر لاريجاني چنين قصدي داشت، اصلاح‌طلبان همان شور و شوقي را كه براي كانديداتوري عارف نشان مي‌دادند براي او نيز ابراز مي‌داشتند و او را بدون چون و چرا در صدر ليست انتخاباتي خود قرار مي‌دادند و اين‌همه مناقشه بر سر حضور وي در انتخابات شكل نمي‌گرفت.
علت دوم اينكه حاميان اصلي و فعال لاريجاني را بايد در ميان اصولگرايان يافت.....او در گذشته نشان داده است كه سياست‌هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي‌اش بسته و تنگ نظرانه نيست؛ ولي او در حوزه سياسي معمولا نيمه بسته و به صورت دوگانه ( مكانيسم يكي به نعل يكي به ميخ ) عمل كرده است.»
2
. احمدی نژاد معضل اصولگرایان؛ فصل مشترک سخنان حامیان محمود احمدی‌نژاد را در می‌توان دو محور خلاصه کرد؛1. حضور احمدی نژاد در کارزار رقابت خرداد 96 قطعی است
2. اصولگرایان مجبور هستند برای عبور از معضل فعلی احمدی‌نژاد را گزینه اصلی خود معرفی کنند.
اميررضا واعظ آشتیانی از حامیان احمدی نژاد در روزنامه اعتماد نوشت: « آنچه مسلم است اين است كه در سه سال گذشته نكته مثبتي كه دولت يازدهم از خود نشان داده باشد و مردم را قانع كرده باشد كه به او مجددا راي دهند، وجود ندارد و در اين مساله جاي ترديد وجود دارد. لذا خانواده اصولگرايان در مقطع خاص خود به جمع بندي رسيده و فرد موردنظر خود را براي كانديداتوري معرفي خواهند كرد. با توجه به عملكردي كه دولت در اين سه سال داشته است، جاي ترديد است و احتمال يك‌دوره بودن رياست‌جمهوري روحاني وجود دارد. اين دودستگي در اردوگاه اصولگرايي نسبت به او وجود دارد. اين مساله خود يكي از چالش‌هاي مهم اردوگاه اصولگرايي در انتخابات ٩٦ خواهد بود. هرچند كه زمينه اجتماعي براي احمدي‌نژاد براي ديگر نامزدهاي اصولگرايي بيشتر فراهم است.»
3
. گلایه از تبریک پایداری‌ها به علی لاریجانی؛ نماینده مردم قم رای آوری خود را به دلیل حضور در لیست امید ندانست؛ علی لاریجانی در رقابت برابر نماینده فراکسیون امید در بهارستان پیروز شد تا برداشت جدیدی در مجلس دهم در افکار عمومی ایجاد شود. روزنامه آرمان امروز در مطلبی از حمایت پایداری‌ها از علی لاریجانی گلایه کرد و در همین راستا نوشت:« بررسي‌ها نشان مي‌دهد رياست لاريجاني در مجلس به نوعي مي‌تواند به نفع جريان اصلاح‌طلب و معتدل‌ها باشد، به اين معني كه با عدم رياست عارف، طبعا از ميزان و حجم حمله به اصلاح‌طلبان نيز كاسته خواهد شد و در نتيجه اين امر مي‌تواند توفيق جريان اصلاح – اعتدال را در انتخابات رياست‌جمهوري سال آينده را به همراه داشته باشد. در اين ميان، سوءاستفاده اصولگرايان و پايداري‌ها در پيشقدم شدن براي تبريك به لاريجاني بي‌شك موج سواري سياسي و اقدامي در راستاي مغلوب نشان دادن ليست اميد بود.»
5. اصولگرایان تندرو در لیست امید!؛ تحلیل‌ها پیرامون چرایی رای 50 نماینده لیست امید به علی لاریجانی همچنان ادامه دارد؛ برخی از فعالان سیاسی اصلاحات یک گام جلوتر نهاده اند و از تکرار «پدیده الهه راستگو» در «لیست امید» خبر دادند. صادق زیباکلام در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار داشت: « نمی‌خواهم بگویم تمامی افرادی که با لیست امید وارد مجلس شدند بر اهداف و پیمان دموکراسی‌خواهی باقی خواهندماند بلکه نباید از پدیده الهه راستگو غافل شد و چه بسا افرادی که با لیست امید و رای اصلاح‌طلبان وارد مجلس شدند و با توجه به اینکه احساس می‌کنند قدرت و ثروت و اختیارات در دست اصولگرایان است به سوی اصولگرایان تندرو که قدرت بیشتری دارند، تمایل پیدا کنند. این امر کاملا قابل پیش بینی است و به هیچ وجه این انتظار را نداریم که تمامی اشخاصی که با حمایت لیست امید وارد مجلس شدند بر سر عهد و پیمان خود باقی بمانند.»
6
. به دنبال کاظم جلالی...؛ اصلاح‌طلبان از کاظم جلالی و بهروز نعمتی گلایه دارند؛ آنان معتقدند که این دو نماینده مجلس به دلیل حضور در لیست امید امکان حضور مجدد در بهارستان را یافته‌اند ولی در انتخابات ریاست مجلس شورای اسلامی با دفن «اخلاق» میثاق انتخاباتی خود را فراموش کرده‌اند.کاظم جلالی پاسخ این افراد را به آینده موکول کرد.
در همین راستا روزنامه فرهیختگان نوشت: « کاظم جلالی، رئیس دوره نهم این مرکز و محمدرضا عارف گزینه‌هایی هستند که هر دو جناح سیاسی از آنها به‌عنوان گزینه‌های مطرح یاد می‌کنند. اصولگرایان معتدل که در طیف علی لاریجانی، رئیس مجلس قرار میگیرند، بر ریاست هم‌تیمی خود اصرار و انتظار ابقای جلالی را دارند. فردی که در سال‌های سخت مجلس نهم لیدری آنها در فراکسیون را هم برعهده داشته است. اما در مقابل این گزینه حامیان عارف، نفر اول تهران قرار دارند که برخی خود برای ریاست او بر مجلس راغب نبوده‌اند و برخی تلاش‌های‌شان نتیجه مورد انتظار را نداشت. این گروه که اگر اکثریت نباشند، با وزن‌کشی که در هیات‌رئیسه انجام شده نشان داده‌اند که اقلیت قدرتمندی هستند، مطرح می‌کنند حالا که او به ریاست مجلس نرسیده، مرکز پژوهش‌ها بهترین مکان ممکن است.»
• بازی سیاسی اصلاحات با مطالبات زناناصلاحطلبان به عهد خود وفادار نبودند؛ آنان به نامزد زن لیست امید برای حضور در هیات رئیسه رای نداند تا میزان تناسب تکاپوی آنان برای اجرای وعده‌های سیاسی آشکار شود.
در همین راستا چندی پیش پروانه مافی در گفت‌وگو با روزنامه ابتکار اظهار داشت: « شاید زنان نماینده با اختلاف محدود آراء نتوانستند در موقعیت هیات رئیسه قرار بگیرند اما آرای بالایی که در این انتخابات کسب کردند نشان می‌دهد که نگاه کلی و عمومی مجلس نسبت به حضور زنان تغییر کرده و بهبود یافته است بنابراین بنده از هم‌اکنون به شما قول می‌دهم که برای انتخابات هیات رئیسه سال آینده زنان نماینده در ترکیب هیات رئیسه مجلس جای خواهند داشت.»
اصلاح‌طلبان به دنبال جبران اشتباهات خود هستند؛ آنان بار دیگر خواهان موج‌سواری بر مطالبات زنان برای اهداف سیاسی خود می‌باشند در همین راستا اشرف بروجردی در یادداشت روزنامه وقایع‌اتفاقیه نوشت: « فی‌النفسه تشکیل کمیسیون زنان در مجلس، کار بسیار خوبی است اما در حوزه عملیاتی و کاربردی باید بگویم که زنان نماینده به جای اینکه در‌حال‌حاضر فقط به ساختار فکر کنند، بهتر است بر موضوعات زنان بیندیشند و سعی کنند برموضوعات خاص زنان تمرکز کنند. اگر تمام انرژی زنان نماینده صرف تغییر ساختار شود، مسلما مسائل اصلی زنان مغفول می‌ماند؛ بنابراین بهتر است که نمایندگان زن مجلس، مسائل و مشکلات زنان را طبقه‌بندی کنند و با اولویت‌بندی این موضوعات به مسائل روز زنان بپردازند و با پیگیری مصوبات گذشته مجالس قبل، در مسیر عملیاتی‌شدن این مصوبات گام بردارند. در‌حال‌حاضر بیشترین مسئله‌ای که باید به آن پرداخته شود، نواقص حقوقی است.»
