گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

القای واگرایی در بدنه اصول‌گرایان مهم‌ترین محور زنجیره‌ای‌ها

حزب موتلفه اسلامی در نوک پیکان هجمه اصلاح‌طلبان قرار دارد؛ آنان دلواپس هستند که جلسات منظم جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، جبهه پایداری و حزب موتلفه اسلامی به نتیجهٔ واحد که لیست مشترک است، بیانجامد به همین خاطر حملات خود را به ضلع سنتی این سامانه وحدت آغاز کرده‌اند.

اولین محور روزنامه‌های زنجیره‌ای حمله به دبیر کل جدید حزب موتلفه اسلامی است؛ اصلاح‌طلبان مدعی هستند که با فوت مرحوم عسگراولادی رویکرد حزب به دلیل حضور محمد نبی حبیبی تغییر کرده است و به‌سوی آنچه افراط‌گرایی خوانده می‌شود، تغییر کرده است. در همین راستا روزنامه ابتکار نوشت: «به عقیده این عده، زمانی که وی در حزب موتلفه اسلامی حضور و فعالیت داشت این حزب رفتار و منش اعتدال را مدنظر قرار داده بود. بااین‌حال، بعد از مرگ عسگراولادی حزب موتلفه دچار دگرگونی و تغییر رویه سیاسی شده است و مانند جریان تندرو و افراطی رفتار کرده و می‌کند. رفتار رادیکالی این حزب از زمان تصویب برجام و به‌خصوص ائتلاف با احزاب جبهه پایداری و ایثارگران رنگ و بوی جدی به خود گرفت و این قضیه بیشتر از پیش نمایان و مبرهن شد.»

از سوی دیگر بدون هیچ‌گونه مستنداتی جریان اصلاحات مدعی اختلاف در بدنه حزب موتلفه اسلامی است به‌نحوی‌که صادق زیباکلام در پیش‌بینی آینده این حزب را همانند جمهوری اسلامی توصیف می‌کند و اظهار داشت: «اگر این حزب رفتار سیاسی خود را تغییر ندهد مطمئناً دچار انشقاق، انزوای سیاسی و اقتصادی خواهد شد و همین مختصر طرفدارانی که از بازار دارد را از دست می‌دهد و مهم‌تر از هر چیز ممکن است سرنوشت این حزب مانند حزب جمهوری اسلامی شود.»

حمله اصلاح‌طلبان به "نفوذ" بعد از اظهارات تأمل برانگیز روحانی

یکی دیگر از محورهای مهم در فضای سیاسی کشور هشدار رهبر معظم انقلاب نسبت به «نفوذ» در کشور در ساحت‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی و... است. روزنامه دولتی ایران در واکنشی شتاب‌زده نسبت به دستگیری اخیر شبکه نفوذ واکنش نشان داده است؛ این روزنامه دولتی مدعی است که صداوسیما در تفسیر نفوذ دچار اشتباه شده است و در همین راستا می‌نویسد: «رسانه اول کشور رشته تفسیر و تحلیل بحث رهبری در باب مقوله خطیر نفوذ را به فردی سپرد که طی دو سال دوره مذاکره هسته‌ای در صف اول مخالفان دولت اعتدال ایستاده است. بنابراین دور از انتظار نبود که از فرصت برنامه پربیننده «گفت‌وگوی خبری» برای اتهام زنی یا زیر سؤال بردن عملکرد مدیران سیاست خارجی و تیم مذاکره‌کننده بهره تام ببرد.»

به نظر می‌رسد دلیل رفتار پرخاشگرانه مقاله‌نویس روزنامه دولتی ایران به موارد با اهمیتی که در ماه‌های آینده اعلام می‌شود مرتبط است؛ وی در ادامه تفسیر نفوذ را تکرار بولتن‌سازی دانست و نوشت: «تهیه‌کنندگان برنامه و میهمان ویژه سیما دائم سخن از کشف زوایای تازه در باب نفوذ به میان آوردند اما آنچه درنهایت روی آنتن رفت، مونتاژ و بازنشر مطالبی بود که ظرف دو سال اخیر به‌صورت بی‌وقفه در چند بولتن و روزنامه تندروها منتشرشده است»

سواستفاده از سید حسن خمینی در سایه سکوت نوه امام

آینده سیاسی حجت‌الاسلام سید حسن خمینی یکی از مهم‌ترین محورهای رسانه‌های اصلاحات است؛ حزب کارگزاران سازندگی خواهان ایفا نقش حجت‌الاسلام سید حسن خمینی در چینش لیست نامزدهای حامی اصلاحات در انتخابات مجلس خبرگان است و حضور وی را در استراتژی «دو حَسن» برای دستیابی کرسی‌های خبرگان توصیف می‌کند و همچنین حضور وی را «استراتژیک» تلقی می‌نماید و در همین راستا محمدجواد روح در یادداشتی در هفته‌نامه صدا با عنوان «خمینی جوان کلید خبرگان» نوشت: «نامزدی سیدحسن خمینی می‌تواند دو طیف سنت‌گرا و بنیادگرای بلوک راست را به جایگاه تاریخی خویش بازگرداند؛ بنیادگرایان را به حاشیه براند و سنت‌گرایان راست را در اردوگاه کلان «جمهوری اسلامی خواهان» نگه دارد. رخدادی که با وقوع آن، بازی کلیدی سیدحسن خمینی در انتخابات خبرگان رقم خواهد خورد. بازی مهمی که هم ساختار سیاسی و هم نیروهای سیاسی را در انتخابات آینده به الگوی دوران امام نزدیک خواهد کرد.

با ایفای این نقش کلیدی، نوه، میراث پدربزرگ را احیا می‌کند و جایگاه خود را درصحنه سیاست و نقاهت ایران بیش‌ازپیش پیدا می‌کند.» اما احمد غلامی روایت دیگر از خبرسازی‌ها پیرامون حضور سید حسن خمینی در انتخابات دارد و در همین راستا نوشت: «در اغلب رسانه‌ها نقل‌قول‌هایی یافت می‌شود که از آمدن سیدحسن خمینی برای انتخابات خبرگان خبر می‌دهد. این خبرها یا نقل‌قول‌ها برآنند تا نوه امام را ترغیب به تکلیف کنند. اما اینجا پرسش دیگری مطرح می‌شود: این احساسِ تکلیف، سویه‌ای حزبی و جناحی دارد یا پروژه‌ای سیاسی است؟» وی با این نحوه ورود به بحث حضور نوه امام راحل به انتخابات خواهان عدم حضور وی در این کارزار است و در همین راستا نوشت: «اگر سیدحسن خمینی در انتخابات آتی مجلس خبرگان حضور پیدا نکند، بالقوه‌گی‌اش را از دست نمی‌دهد. پس نباید بالقوه‌ای را که می‌تواند فعلیت پیدا کند و سیاستی را خلق و دگرگونه کند، به امر ممکن و امر واقع تخفیف و تقلیل داد.» و سپس جواب منفی سید حسن خمینی به حامیان خرد سیاسی که جز سودانگاری متغییر در دستگاه تحلیلی آن نیست؛ خواستار شد. هرچند این اولین مخالفت با حضور سیدحسن خمینی در انتخابات است ولی بارقه امیدی برای صیانت وی از سوء استفاده‌های پیش‌رو است.

دعوت اصلاحات برای ثبت نام حداکثری در جهت فشار به نهادهای انقلابی

نهضت ثبت نام برای انتخابات مجلس شورای اسلامی از دیگر محورهای مهم روزنامه‌های اصلاحات امروز بود. روزنامه آرمان‌امروز وابسته به خانواده هاشمی رفسنجانی از حضور احتمالی عباس عبدی، جواد اطاعت، محمدعلی نمازی، مهدی آیتی و شهربانو امانی در انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی خبر داد و از سوی دیگر روزنامه اعتماد نیز از حضور محمدجواد حق‌شناس از حوزه انتخابیه تهران خبر داد. هفته نامه صدا ارگان حزب کارگزاران سازندگی نیز از حضور اعضای شورای مرکزی این حزب در انتخابات آتی حکایت کرد و از افرادی مانند محسن هاشمی، رضاامرالهی، فاطمه مقیمی، فرزانه ترکان، یدالله طاهرنژاد، دکتر دل انگیزان، عباسعلی اللهیاری حکایت کرد. به نظر می‌رسد در این موج ثبت نام هدف فشار به شورای نگهبان است زیرا بسیاری از این افراد به دلیل رفتارهای غیرقانونی در دوران فتنه 88 امکان احراز صلاحیت در شورای نگهبان را ندارند.