به گزارش مشرق،‌ پایگاه اینترنتی نشریه هیل در مطلبی به قلم دو ستون نویس و کارشناس امور پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی، این ادعا را که ایران قرار است از فعالیت‌های هسته‌ای خود نمونه برداری کند بی‌پایه و اساس خواند. 

در این مطلب که کار مشترک مارک هیبز و توماس شی از کارشناسان آژانس در امور پادمان است می‌خوانیم: با نزدیک شدن به رای گیری سرنوشت ساز در کنگره آمریکا بر سر توافق هسته‌ای ایران، تحریف کردن حقیقت برای همراه کردن دیگران، سیاستی مرسوم است؛ اما آنچه که درباره اجرای این توافق در برخی محافل گفته و نوشته می شود دیگر قابل کنترل کردن نیست. مخالفان در ابتدای اوت (مرداد) به نقطه عطفی در تحریف اطلاعات دست یافتند و آن زمانی بود که آژانس بین المللی انرژی اتمی را که مسئول راستی آزمایی اجرای توافق است، متهم کردند با ایران توافق نامه‌های جانبی سری امضا کرده است. 

به دنبال آن، هفته گذشته نیز ادعاهایی کاملا ساختگی مطرح شد مبنی بر اینکه آژانس به ایران اجازه داده است بازرسی از اتهام‌هایی را مبنی بر اینکه در گذشته کار مرتبط با سلاح هسته‌ای در پایگاه نظامی پارچین انجام داده خودش به عهده بگیرد. ایران کشوری است غیرمسلح به سلاح هسته‌ای که پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای را امضا کرده و در نتیجه توافق پادمان آژانس را پذیرفته است. ایران بر اساس این توافق متعهد شده همه فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای خود را به آژانس اعلام کند.

 آژانس نیز وظیفه دارد صحت و سقم اعلامیه‌های ایران را راستی آزمایی نماید. برای این کار، آژانس موظف است محرمانه ماندن اطلاعات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند. صد و هشتاد کشور توافق پادمان آژانس را پذیرفته‌اند و مفاد مربوط به حفظ اطلاعات در این توافق نامه همه یکسان است. در غیر این صورت، دولت‌ها اجازه نمی‌دادند برنامه هسته‌ای کشورشان در معرض نظارت چند جانبه قرار بگیرد. بنابراین، وقتی "یوکیو آمانو،" مدیرکل آژانس، پنجم اوت (14 مرداد) به اعضای کنگره آمریکا گفت نمی‌تواند جزئیات پروتکل راستی آزمایی آژانس را که به عنوان بخشی از یک نقشه راه دو‌جانبه برای حل و فصل اتهام‌های باقی مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران بر سر آن گفتگو و توافق شده بود در اختیار آنان قرار دهد، داشت از قوانین پیروی می‌کرد. آمریکا هم همچون ایران با آژانس توافق نامه پادمان دارد. اگر نمایندگان مجلس ایران از آژانس می‌خواستند اسناد مربوط به گفتگوهایش را با آمریکا در اختیار آنان قرار دهد، به نظر می‌رسد اعضای کنگره خوشحال می‌شدند اگر آمانو جواب رد می‌داد. البته، شاید ایران تصمیم بگیرد اطلاعاتش را با دیگر طرف‌ها تبادل کند و در این مورد خاص هم ایران جزئیات نقشه راه را در اختیار مذاکره کنندگان وزارت امور خارجه آمریکا قرار داد. شاید اعضای کنگره از اینکه به آنان کم توجهی شده خوشحال نباشند؛ اما آژانس نمی‌تواند تصمیم بگیرد که آیا اطلاعاتی را درباره اینکه کارمندانش کجا و چگونه داخل ایران کار می‌کنند در اختیار دیگران قرار بدهد. در بحبوبه کشمکش بر سر این بحث ساختگی، چالش بی‌اساس دیگری هفته گذشته اعتبار آژانس را هدف قرار داد. 

خبرگزاری آسوشیتدپرس مطلبی را منتشر کرد که ادعا کرده بود پیش نویس توافقی سری میان ایران و آژانس است. در این پیش نویس ادعا شده بود: ایران اجازه دارد برای بازرسی از سایتی که متهم شده از آنجا برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده کرده از بازرسان خود بهره بگیرد.

آژانس می‌خواهد برای بررسی اتهام هایی به پارچین دسترسی پیدا کند که در آن ایران متهم شده است به اجرای اقدام‌های مرتبط با سلاح هسته ای. این احتمال که ایران شاید از مواد هسته‌ای در آزمایش‌هایی که در پارچین انجام داده استفاده کرده باشد نگرانی هایی را سبب شده مبنی براینکه شاید همه مواد هسته‌ای خود را به آژانس اعلام نکرده باشد. پارچین هر چه که باشد، پایگاهی نظامی است. و همانگونه که در چنین مواری صدق می‌کند، آژانس بر سر شیوه‌هایی با ایران گفتگو کرده که به کمک آنها بتواند اطلاعات مورد نیازش را جمع آوری کند و امنیت پایگاه هم حفظ شود. 

وظیفه مهم راستی آزمایی آژانس در پارچین نمونه برداری داری محیطی است، این کار به منظور کشف رده‌های جزئی مواد هسته‌ای باقیمانده از آزمایش‌های احتمالی در گذشته صورت می‌گیرد. ایران و آژانس پروتکلی را ترتیب داده‌اند که بر اساس آن ، این مهم امکان پذیر می شود و با رضایت هر دو طرف انسجام فرآیند نیز تضمین خواهد شد. بازرسان آژانس در پارچین‌، بدون اطلاع از جزئیات دقیق تفاهم نامه ایران و آژانس ، احتمالا بر کار چندین مورد نمونه برداری با استفاده از کیت‌های نمونه داری محیطی که آژانس تهیه کرده نظارت می‌کنند. نمونه برداری‌ها در هر مکانی که بازرسان آژانس شناسایی کنند آماده خواهد شد. هر طرف نمونه‌هایی را که از کیت‌ها گرفته شده برای خود بر می‌دارد. نکته مهم تر اینجاست که آژانس نمونه برداری‌هایی دارد که با استفاده از کیت‌هایی که از قبل در آزمایشگاه خودش آماده شده تهیه می‌شوند. نمونه برداری واقعی را کارکنان ایرانی آژانس تحت نظارت دقیق بازرسان آژانس انجام می‌دهند و بازرسان آژانس هستند که محل مشخصی را برای جمع آوری نمونه برداری ها تعیین می کنند. 

نمونه برداری‌ها با استفاده از بافت‌های نمونه برداری پاک شونده از روی کف و سطوح دیگر جمع آوری می‌شوند. در صورتی که در سطوح تغییری ایجاد شده باشد، بازرسان درخواست کنارزدن سطوح تازه را می‌دهند به گونه ای که کار نمونه برداری بدون هیچ مانعی انجام شود. هر طرف مسئولیت دارد نمونه برداری خود را برای بررسی به آزمایشگاه خودش ببرد. نمونه برداری‌های اضافی هم در مکانی با مهر و موم مشترک ایران و آژانس ذخیره می‌شود و در صورتی که نتایج بدست آمده جامع نبود از آنها استفاده خواهد شد. آژانس برخی از نمونه برداری‌های خود را در آزمایشگاه خود موسوم به آزمایشگاه پاک بررسی می‌کند. پس از طی شدن رویه های استاندارد ، آژانس برخی نمونه برداری‌ها را به آزمایشگاه‌هایی که در کشورهای عضو (از جمله آمریکا) دارد ارسال می‌کند. در این مرحله به منظور جلوگیری از این موضوع که آزمایشگاه ها بتوانند تشخیص بدهند نمونه برداری‌ها از کجا آمده و یا نتایج را تغییر بدهند از نمونه برداری های کور استفاده می شود. هنگامی که همه بررسی‌ها برروی نمونه برداری های آژانس تکمیل شد ، نتایج بدست آمده با هم ترکیب می‌شوند تا همه اطلاعات بدست آمده را در بر بگیرند. ایران هم با بررسی نمونه برداری های خود می‌تواند خودش را راضی کند که فرآیند نمونه برداری نقصی نداشته و یا نتایجی که آژانس بدست آورده تحت تاثیر شواهد ساختگی و یا تغییرات دیگر که شاید پس از انتقال به آژانس برای بررسی اتفاق افتاده باشد قرار نداشته است. پس از بررسی ، مقام های ایران و آژانس برای بازنگری یافته های مشترک دیدار می‌کنند. 

اگر به توافق رسیدند فرآیند بر اساس نتیجه پیش می رود. اگر به توافق نرسیدند، نمونه برداری‌های اضافی برای بررسی‌های تبعی مورد استفاده قرار می گیرد. آمانو در جریان هر گونه اختلافی قرار خواهد گرفت. نکته مهم در اینجا این است که در این فرآیند آژانس در موضع پیش داوری و نتیجه گیری بر اساس یافته های خود قرار نمی گیرد. آژانس همچنین می تواند در هر مقطعی تصمیم بگیرد یافته هایش این اجازه را می‌دهد که شورای حکام را برای اقدام های مقتضی در جریان قرار دهد. 

کوتاه سخن اینکه ، بر خلاف اتهام های منتشر شده در 19 اوت (28 مرداد)، ایران اجازه ندارد از خودش بازرسی کند. رویه‌های استاندارد آژانس برای بدست آوردن و چکش کاری اطلاعات از زمین به این خاطر تهیه شد که آژانس بتواند به شکلی بی‌طرف و عینی در پادمان داوری کند. گرچه بازرسان آژانس محدودیت‌هایی دارند؛ اما این محدویت‌ها جلوی نتیجه گیری مستقل را از این نهاد نمی‌گیرد. بر اساس آنچه تاکنون آشکار شده است ، دلیلی وجود ندارد شک کنیم شاید یافته‌های آژانس درباره ایران درست نباشد.