به گزارش مشرق به نقل از مهر، ايران با در اختيار داشتن 155 ميليارد بشکه ذخاير نفت، سهم 13 درصدي از توليد سبد نفتي و ظرفيت توليد روزانه چهار ميليون بشکه نفت خام همواره در 50 سال تاسيس اوپک يکي از کشورهاي تاثير گذار و محوري اين مجموعه بين المللي بوده است.

تا پيش از پيروزي انقلاب با توجه به اينکه وزارتخانه اي به نام نفت وجود نداشت همواره وزيران وقت اقتصاد و دارايي به عنوان نماينده ايران در نشستهاي سالانه اوپک حاضر مي شدند تا اينکه پس از پيروزي انقلاب وزارت نفت تاسيس شد.
در اواسط دهه 60 شمسي مهمترين هدف دولتمردان وقت از تاسيس وزارت نفت افزايش مديريت و نظارت بر شرکت ملي نفت ايران و به تبع آن مخازن نفت و گاز کشور بود و با ايجاد اين وزارتخانه جديد، وزير نفت به عنوان نماينده ايران در اوپک همواره در نشستهاي سالانه اين مجموعه حاضر شده است.
سال 2007 ميلادي با وجود آنکه ايران به عنوان نامزد دبيرکلي اوپک ثبت نام کرده بود اما عبدالله سالم البدري اهل ليبي با حمايت کشورهاي عربي و به ويژه ليبي به عنوان دبير کل سازمان اوپک انتخاب شد که اين انتخاب با انتقاد برخي از کشورهاي عضو و به ويژه وزير وقت نفت ايران همراه شد.
در نهايت با پيشنهاد ايران اعضاي اوپک از سال 2007 ميلادي تصميم گرفتند مطابق با ترتيب حروف الفبا به صورت دوره اي و سالانه يکي از کشورهاي عضو را به عنوان رياست کنفرانشهاي اوپک انتخاب کنند و بر اين اساس الجزاير، آنگولا، اکوادر و در سال 2011 ميلادي ايران به عنوان رئيس اوپک انتخاب شد.
مرتضي بهروزي فر کارشناس اقتصاد انرژي با تاکيد بر اينکه رئيس کنفرانسهاي اوپک بر خلاف دبير کل از اختيارات محدودي در يکسال دوره رياست خود برخوردار است گفت: در دوره يکساله رئيس اوپک در دو تا سه نشست سالانه مسئوليت اداره نشستهاي اين سازمان را بر عهده دارد.
وي با اعلام اينکه رئيس اوپک در سالهاي اخير به ترتيب حروف الفبا انتخاب مي شود، تصريح کرد: براي انتخاب رئيس دوره اي اوپک هيچ گونه راي گيري انجام نمي شود و از سال 2012 ميلادي هم عراق به عنوان رئيس جديد اوپک انتخاب خواهد شد.
رئيس جمهور رئيس جديد اوپک را تعيين مي کند
روز گذشته اعضاي کابينه دولت براي ادغام وزارتخانه هاي نفت و نيرو چراغ سبز نشان دادند و با تصويب کليات اين تغييرات ساختاري تا اطلاع ثانوي مجيد نامجو مامور تاسيس وزارت انرژي شده است.
اما اين تغييرات جديد مديريتي و ساختاري در سطح وزارتخانه هاي نفت و نيرو انجام مي شود که خرداد ماه سالجاري اعضاي اوپک در وين نشست عادي و سالانه خود را برگزار مي کنند.
از سوي ديگر با توجه به بحرانهاي سياسي در خاورميانه و شمال آفريقا و نوسانهاي شديد قيمتي طلاي سياه در بازارهاي جهاني برگزاري يکصد و پنجاه و نهمين نشست را به يکي از حساس ترين نشستهاي دوره اي اين سازمان در سالهاي اخير تبديل کرده است.
اهميت برگزاري اين نشست براي جمهوري اسلامي ايران دو چندان است زيرا کنفرانس آينده اوپک بايد با رياست و مديريت وزير نفت ايران برگزار شود و اين در حالي است که تغييرات جديد ساختاري تعيين رئيس جديد اوپک با را ابهاماتي روبرو کرده است.
سيدمحمد علي خطيبي با تاکيد بر اينکه رياست اوپک هم اکنون به عهده ايران است، گفت: بنابراين هر فردي که در کشور مسئوليت وزارت جديد را به عهده مي گيرد رياست اوپک را نيز به طور طبيعي به عهده خواهد داشت.
نماينده ايران در اوپک با تاکيد بر اينکه در واقع رياست اوپک قائم به فرد نيست، تصريح کرد: سال 2010 ميلادي هم به دليل تغييرات مديريتي که وزارت نفت اکوادور پيش آمد وزير جديد به عنوان رئيس اوپک معرفي شد.
اين مقام مسئول با اعلام اينکه بر همين اساس ايران با ارسال نامه اي رسما به اوپک شخص جديد را در صورت هرگونه تغيير معرفي مي کند، بيان کرد: تاکنون هم مسعود ميرکاظمي اين مسئوليت را به عهده داشته است و از اين پس يا وي يا هر فرد ديگري که به تشخيص رئيس جمهور سکاندار وزارتخانه جديد شود رياست اوپک را به عهده مي گيرد.
به گفته خطيبي مشکلي در اين رابطه وجود ندارد و در اجلاس آينده اوپک که ژوئن 2011 در وين برگزار مي شود رئيس اوپک هر فردي باشد حضور خواهد يافت.
احتمال تصاحب رياست اوپک توسط عراق
برخي از کارشناسان اقتصاد انرژي معتقدند تغيير وزير نفت ايران و به تبع رئيس دوره اي اوپک در کاهش اعتبار ايران در اين مجموعه بين المللي اثرگذار است.
جواد يارجاني کارشناس بازار نفت با تاکيد بر اينکه مهمترين ماموريت رئيس کنفرانس اوپک مديريت نشستهاي سالانه اين سازمان است اعلام کرد: با توجه به اينکه انتخاب رئيس دوره اي اوپک به ترتيب حروف الفبا انتخاب مي شود اگر تعللي در معرفي وزير جديد انجام شود در نشست وين وزير نفت عراق رياست اوپک را بر عهده مي گيرد.
محمود خاقاني کارشناس انرژي هم با تاکيد بر اينکه قطعا تغييرات متعدد مديريتي منجر به خدشه به اعتبار 50 ساله ايران در اوپک خواهد شد اظهار داشت: رياست اوپک قائم به فرد نيست و از اين رو اين احتمال وجود دارد که رياست اوپک به مجيد نامجو وزير نيرو واگذار شود.
مرتضي بهروزي فر کارشناس اقتصاد انرژي هم با اعلام اينکه اعتبار کشورهاي عضو اوپک به ميزان ذخاير نفت خام و ميزان توليد و صادرات نفت است، تاکيد کرد: تغيير وزير نفت هيچ خدشه اي به اعتبار بين المللي ايران در اوپک وارد نمي سازد.
وي با يادآوري اينکه رئيس کنفرانس همچون دبيرکل اوپک از اختيارات گسترده اي برخوردار نيست، بيان کرد: اما قطعا اين تغييرات گسترده در ديپلماسي انرژي ايران در بازارهاي بين المللي و جهاني تاثير گذار است.
در نشست يکصد و پنجاه و هفتمين اجلاس وزارتي اوپک با تصميم 12 عضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت، رياست اوپک در سال 2011 ميلادي پس از 36 سال به وزير نفت ايران واگذار شده است.