به گزارش مشرق، در دو روز اخیر، دو خبر درباره دو رسانه با ماهیت و کارویژه کاملا متفاوت منتشر شد. روز دوشنبه و در جلسه هیات نظارت بر مطبوعات، عملکرد رسانه های مکتوب و الکترونیک در خصوص مذاکرات هسته ای بررسی و با توجه به تبصره 2 ماده 5 قانون مطبوعات و بند 8 ماده 6 هفته نامه« 9دی» توقیف و پرونده آن به دادگاه ارجاع شد. همچنین مقرر شد بابت برخی تیترها و مطالب روزنامه «کیهان» و پایگاه اطلاع رسانی«رجا نیوز» به این رسانه ها تذکر داده شود.درست یک روز پس این اقدام، وزرات ارشاد مجوز فعالیت محدود شبکه «بی بی سی» برای تهیه گزارش در ایران را صادر کرد.مجوزی که در جریان وقایع پس از انتخابات سال 88 و به خاطر نقش آفرینی مخرب شبکه«بی بی سی فارسی» در آن شرایط لغو شده بود.
بنابر اعلام اداره کل رسانه‌های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 141 رسانه بین المللی دارای دفتر نمایندگی فعال در ایران هستند و رسانه‌های دیگری که در ایران دفتر ندارند، می توانند مجوز فعالیت زمان دار دریافت کنند.تلویزیون BBC یکی از رسانه های خارجی غیرمقیم به کشور در ماه مرداد که از اداره امور خبرنگاران و رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجوز فعالیت دریافت کرده،مجوزی که البته مشروط و محدود است. «حسین نوش آبادی» سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت یازدهم در مصاحبه خود با نسیم با محدود دانستن مجوز فعالیت بی بی سی به تهیه گزارش پیرامون مسائل هسته ای گفت:«دفتر بی‌بی‌سی در ایران از مدت‌ها قبل تعلیق بوده و همچنان هم مجوزی ندارد و تعلیق است و تنها برای یک هفته فعالیت خواهد کرد آنها تعهد داده اند که در چهارچوب مقررات و ضوابطی که برایشان تعیین شده است طی یک هفته گزارشی را در خصوص مسائل هسته ای تهیه کنند».
همزمانی این دو اتفاق با انتقاد و هجمه سنگین رسانه های اصولگرا مواجه شد. رسانه هایی که با یاد آوری وعده های انتخاباتی روحانی مبنی لزوم شنیدن صدای منتقدین و دلسوزان از یک سو و سابقه نامطلوب فعالیت شبکه BBC در وقایع مختلف کشور از سوی دیگر، این تصمیمات را خلاف منافع کشور می دانند. وطن امروز در شماره امروز خود در این باره نوشت:«ردپای گرگ فرانسوی هنوز پاک نشده، صدای پای روباه می‌آید! انگلیسی‌ها میهمانان بعدی پاستور هستند! این بار اما آنها می‌آیند که بمانند! ….انتشار خبر لغو موقت تعلیق مجوز بی‌بی‌سی در ایران در حالی است که در ایران دیپلمات‌های حسن روحانی خود را برای پذیرایی از وزیر خارجه انگلیس آماده می‌کنند! سفری که می‌تواند بازگشایی سفارت انگلیس در تهران را که با روی کار آمدن دولت حسن روحانی مطرح شد، تسریع کند». رجا نیوز هم در یادداشتی با عنوان«روحانی دوست و دشمن را مشخص کرد» با انتقاد از آن چه «برخورد گاز انبری با سه رسانه انقلابی» نامیده بود نوشت:«به نظر می رسد علاقه مندی برای تولید گزارش های هسته ای توسط BBC و در مقابل دلخوری از گزارش های هسته ای رسانه های خودی سبب شده است تا دولت اقدام به صدور مجوز برای این رسانه کند».
همان گونه که پیش بینی می شد با توافق هسته ای میان ایران و 1+5 شاهد افزایش و تسهیل مروادات بین ایران و کشورهای غربی در عرصه های مختلف هستیم. مراوداتی که در حوزه اقتصاد و تجاری زودتر آغاز شده و به تدریج به سایر حوزه ها نیز تسری می یابد. در این میان حضور پررنگ رسانه ها و حتی نهادهای فرهنگی این کشور ها نیز امری محتمل و تاحدودی ناگزیر است. البته این فضا متقابل بوده و با اندکی تدبیر و دور اندیشی می توان زمینه را برای فعالیت موثر و پررنگ رسانه های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای اروپایی نیز فراهم کرد. انتقادات تند و تیز برخی رسانه های اصولگرا و استفاده از تعابیری همچون گرگ و روباه برای کشورهای اروپایی اگرچه پایی در حقایق تلخ گذشته و اقدامات مخرب این کشورها در قبال جمهوری اسلامی ایران دارد اما رویکردی ایجابی نیست و گرهی از وضعیت فعلی باز نمی کند. اتفاقا اعلام رسمی فعالیت شبکه های غربی و نطارت بر فعالیت های آنان می تواند مانع از بروز بسیاری از ناهماهنگی ها و مشکلات بعدی باشد. ضمن این که قدرت چانه زنی رسانه ای ایران برای داشتن دفاتر نمایندگی در این کشورها را هم افزایش می دهد. البته این به معنای فراموش کردن برخی اتفاقات گذشته نیست. به یاد داریم که فعالیت شبکه هایی نظیر پرس تی وی و یا العالم هم در حوزه فعالیت خبرنگاران و هم در فراهم ساختن زیر ساخت های فنی و ماهواره ای با چه محدودیت هایی از جانب مدعیان آزادی بیان مواجه بود. اخراج خبرنگاران و عدم همکاری با دفاتر رسمی رسانه ای در کنار قطع کردن کانال های تلویزیونی بخشی از این اقدامات مخرب بود تا از فعالیت رسانه هایی که به زعم آنان برای منافع ملی ضرر داشتند جلو گری شود. با در نظر گرفتن چنین سابقه ای و در فضایی به دور از جنجال های بی نتیجه سیاسی، می توان این مرادوات رسانه ای را به گونه ای مدیریت کرد که کفه فرصت ها بر تهدیدها و چالش ها بچربد. همان گونه که اقتصاد و بازرگانی دوران پساتوافق نیاز به مدیریت دارد،از هم اکنون باید تدابیر لازم برای مدیرت تعاملات رسانه ای پساتوافق را نیز پیش بینی کرد. تدابیری که در صورت موفقیت به افزایش قدرت مانور دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران خواهد انجامید.
جلیل خبره/
منبع: رصد، پایگاه تحلیلی دفتر پژوهش
