گروه سیاسی مشرق - مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای 1+5 با همه کش و قوس های خود این روزها در حال نزدیک شدن به ایستگاه پایانی خود است؛ ایستگاهی که یا دو طرف با توافق از آن خارج می شوند یا ترجیح می دهند که همچنان این قطار ایستگاه های دیگری را نیز پشت سر بگذارد تا به هر شکلی که هست توافقی حاصل شود و یا دو طرف به حالت عدم رسیدن به توافق آن را ترک خواهند کرد.

مهم اما در این میان برای ملت ایران، حفظ استقلال و عظمت ملت ایران و رسیدن به توافقی است که عزت ملت ایران در آن حفظ شده باشد؛ بدیهی است ملتی که بیش از دوازده سال است فشار تحریم در خصوص مسائل هسته ای را به جان خریده و اکنون در موضع اقتدار قرار گرفته است، حاضر نیست توانمندی هسته ای خود را به ثمن بخش معامله کند؛ اکنون ملت ایران در موضع اقتدار قرار دارد و این طرف مقابل است که برای رسیدن به توافق لَه لَه می زند.

این را البته مذاکره کنندگان کشورمان نیز خوب می دانند که ملت حاضر نیست عزت خود را با هیچ چیزی معامله کند؛ از این روست که آنان نیز سعی کرده اند در برابر فشارها و زورگویی های طرف مقابل بایستند و ان شاء الله تا پایان نیز خواهند ایستاد.

علیرغم اعتمادی که ملت و رهبری به مذاکره کنندگان ارشد کشورمان دارند، این روزها اما تناقضات گفتاری تیم خودمان بیش از روزهای قبل شده که این امر بر نگرانی ها افزوده است؛ نگرانی از سوی افرادی که قصد دارند با فشار بر دولت و تیم مذاکره کننده، آنان را مجبور به پذیرش هر توافقی کنند و اتفاق نامبارکی رقم بزنند؛ همان ها که امروز از مقاومت خسته شده اند و در به در دنبال تحقق شعار « هر توافقی بهتر از عدم توافق است» هستند.

یک تیم و این همه تناقض...

بخوانید این چند بند را:

1. دبه کردن آمریکایی ها

- صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی: غربی ها از حالا روی یکسری مباحثی که توافق کردیم دبه در می‌آورند. (20 اردیبهشت 94)

- صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی: دبه درآوردن را به مزاح گفتم شکر خدا همه چیز به‌خوبی پیش می‌رود. (23 اردیبهشت)

البته معلوم نشد که صالحی چرا در یک سخنرانی رسمی و عمومی شوخی می کند و در عیادتی که از او در بیمارستان می شود و پس از یک عمل جراحی موفقیت آمیز – به لطف خدا – که همگان به خنده و شوخی می پردازند، تا بیمار روی تخت سختی های عمل جراحی را فراموش کند، بیمار ما با جدیت موضوع بسیار مهم روزهای قبل و موضع بسیار مهم خود را یک شوخی عنوان می کند!

2. ماجرای بازرسی نظامی

اما مهم تر از دبه کردن آمریکایی ها – که انصافا تاریخ 35 ساله انقلاب پر است از این دبه کردن ها و اگر صالحی هم اعتراف نمی کرد اتفاقی نمی افتاد – موضوع بسیار مهم بازرسی از مراکز حساس نظامی است. موضوعی که متاسفانه با برخی مواضع متناقض یکی از اعضای اصلی تیم مذاکره کننده کشورمان همراه شده است؛ شرح این تناقضات در بندهای زیر ارائه می شود:

1. عراقچی: دسترسی مدیریت شده به مراکز نظامی طبق پروتکل الحاقی امکان پذیر است... (24 اردیبهشت)[1] (فیلم ذیل)

2. عراقچی: جناب آقای دکتر ظریف و بنده در این جلسه بر مخالفت با بازرسی یا بازدید از هرگونه مراکز نظامی و یا مصاحبه با دانشمندان هسته ای کشورمان تاکید و تشریح کردیم که در طول مذاکرات اصولا راه هرگونه سواستفاده مسدود شده است. (ایرنا؛ 3 خرداد)[2]

نکته مهم و قابل ذکر دیگر در کنار اظهارات متناقض عراقچی، نقل قول های نمایندگان مجلس از این جلسه غیر علنی است؛ ببینید:

جواد کریمی قدوسی نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگوی با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، با اشاره به جلسه غیرعلنی مجلس گفت:‌ در این جلسه سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه در گزارش خود عنوان کرد: بازرسی از مراکز نظامی در پروتکل الحاقی پذیرفته شده، اما این بازرسی مدیریت شده است و مدیریت آن با جدیّت انجام می‌شود. (فارس 3 خرداد)[3]

نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس (در خصوص جلسه غیر علنی 3 خرداد): عراقچی در این باره (موضوع بازرسی از تاسیسات و مراکز نظامی) توضیح داد که بازرسی ها در چارچوب پروتکل الحاقی بوده و این گونه نخواهد بود که آمریکایی ها هر زمان که بخواهند از هر جایی بتوانند بازدید کنند . این بازرسی ها قطعا مدیریت شده خواهد بود.[4] (ایرنا؛ 3 خرداد)

اسماعیل جلیلی نماینده مسجد سلیمان در مورد صحبت های ظریف و عراقچی در جلسه غیرعلنی مجلس درباره بازدید از مراکز نظامی ایران گفت: آقای ظریف و عراقچی بیان کردند که چیزی فراتر از پروتکل الحاقی را نمی پذیرند و پروتکل الحاقی را می پذیرند. (ایرنا، 3 خرداد)[5]

سادات ابراهیمی نماینده مجلس: در این جلسه ظریف درباره بازرسی از اماکن نظامی گفت ما چیزی فراتر از پروتکل الحاقی را نمی پذیریم؛ پروتکل الحاقی هم می گوید می شود بازرسی کرد ولی بازرسی مدیریت شده. (ایرنا، 3 خرداد)[6]

کاظم جلالی، نماینده مجلس: تیم مذاکره کننده ما در این جلسه بیان کردند اگر کسانی بخواهند تاسیسات نظامی را بازدید کنند ما زیر بار بازرسی از این تاسیسات نمی رویم ولی اگر بخواهند تاسیسات هسته ای را براساس آنچه در ان پی تی و قواعد بین الملل آمده بررسی کنند همکاری ها انجام می شود. (ایرنا، 3 خرداد)[7]

همچنان که می بینیم حتی اظهارات خود نمایندگان مجلس نیز در این خصوص با تناقض همراه شده است؛ برخی نمایندگان تاکید کرده اند که مذاکره کنندگان ما گفته اند آژانس دسترسی های مدیریت شده به سایت های نظامی ما خواهد داشت و برخی دیگر به صراحت می گویند که آنان تاکیده کرده اند زیر بار بازرسی از تاسیسات نظامی نمی رویم؛ یعنی تناقض روی تناقض.

البته با اینکه تنها نظر یکی از نمایندگان با نظر دیگران تفاوت دارد (کاظم جلالی) با این حال از بین دیگر نمایندگان (کریمی قدوسی، نعمتی، سادات ابراهیمی و جلیلی) و خبرگزاری هایی که این خبر را مطرح کردند (ایرنا و فارس)، مذاکره کننده کشورمان تنها کریمی قدوسی و فارس را متهم به دروغگویی و به خدا واگذار کرد؛ حال آنکه حرف خبرگزاری دولت نیز چیزی جز حرف فارس و حرف سایر نمایندگان نیز چیزی جز حرف کریمی قدوسی نبود و باید از آقای عراقچی سوال کرد، چگونه جنابعالی در رسانه ملی به صورت واضح و روشن اعلام می کنید بر اساس پذیرش پروتکل الحاقی، آژانس می تواند به تأسیسات غیر هسته ای از جمله نظامی به صورت مدیریت شده بازدید کند ولی اگر همان اظهارات از زبان نماینده ملت خارج شود - اگرچه نباید جزئیات جلسه غیرعلنی را رسانه‌ای کرد- ولی چرا ایشان ابتدا به خدا واگذار می کند و سپس تکذیب می‌کند، این همه خلاف واقع گویی برای چه هدفی است و تیم هسته‌ای چرا با رسانه‌های اصلاح‌طلب در بازی دادن افکار عمومیف یکدست و هم‌رنگ می‌شود؟

بفرمایید پروتکل؛ بفرمایید بازرسی از مراکز حساس

نکته ای که از مجموع تمام سخنان قابل برداشت است، این است که تیم هسته ای تصمیم خود را گرفته که پروتکل الحاقی را بپذیرد؛ و بعد هم البته این وظیفه و حق نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی خواهد بود که آن را تصویب کنند یا رد؛ البته تیم نیز باید حواس خود را جمع کند که مسئولیت شکست مذاکرات را به گردن مجلس نیاندازد؛ به زبان صریحتر نباید از جانب مجلس قولی به طرف غربی بدهد.

اما نکته اینجاست که طبق پروتکل الحاقی آژانس این حق را دارد که به غیر از مراکز هسته ای از هر جا که تشخیص داد بازرسی به عمل آورد؛ یعنی پذیرش بدون قید و شرط پروتکل الحاقی از سوی کشورمان این نتیجه را نیز در پی دارد؛ از همین روست که بحث تناقضات پیش می آید؛ پذیرش پروتکل را تا کنون تیم هسته ای ما رد نکرده است ولی مدعی هستند که نگفته اند اجازه بازرسی های نظامی را می دهند.

بله؛ تیم ما هر از گاهی که از پروتکل و بازرسی های آن سخن به میان می آید این را نیز مطرح می کند که مراکز غیر هسته ای نیز می تواند تحت بازرسی های مدیریت شده قرار گیرد، ولی وقتی که سخن از بازرسی های نظامی به میان می آید آن را رد می کند! واقعا چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟

حاشیه مهم تر از متن

تا کنون از ابتدای مذاکرات، کسی به این امر فکر هم نمی کرد که ما روزی مجبور باشیم در مذاکرات سر موضع بازرسی های نظامی نیز بحث کنیم؛ ابتدا تلاش می کردیم تحریم ها را بدون کاهش توان هسته ای لغو کنیم، حال خودمان را مجبور به پذیرش پروتکلی کرده ایم که امنیت ملی ما را به خطر می اندازد.

به نظر می رسد موضوعی که تیم باید به آن توجه کند این است که حال که تصمیم به پذیرش پروتکل گرفته، باید چند نکته را مد نظر خود قرار دهد:

1. بازرسی از مراکز غیر نظامی یعنی چه!؟ یعنی اگر فردا روزی تصمیم سازان برای آژانس – چون خود آژانس یک ابزار در دست قدرت ها بیشتر نیست و ماهیت سیاسی خود را بارها نشان داده – تصمیم گرفتند که از ساختمان ریاست جمهوری ما و یا مناطق حساس سیاسی کشورمان بازدید به عمل آورند، تکلیف ما با آنان چیست؟ اگر آنان – که متخصص در پرونده سازی و سند سازی های جعلی هستند – مدعی شدند در زیر زمین نزدیک پاستور جمهوری اسلامی ایران مشغول کار غنی سازی است، ما چه می توانیم بکنیم؟ اگر نپذیریم یعنی توافق بی توافق؟ اگر آنان با استناد به ماده 5 پروتکل ادعا کردند که « هر مکان تعیین شده توسط آژانس به غیر از مکان‌های اشاره شده در بندهای الف و ب این ماده جهت انجام نمونه برداری‌های محیطی مختص آن مکان » باید برای آنان فراهم گردد و آن مکان یک مکان نظامی و امنیتی ما بود چه؟ بپذیریم؟

2. چگونه است که وقتی ما پیمان معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای را می پذیریم، آژانس و کشورهای 1+5 لوازم آن را نیز با آن نمی پذیرند؟ چرا قبول نمی کنند ما این حق را داریم که به هر میزان می خواهیم غنی سازی کنیم و ... ؛ ولی حال که بحث پروتکل پیش می آید ما باید همه آن را بپذیریم؛ « یک بام و دو هوا » تا کی؟

3. به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران نمی خواهد و تیم مذاکره کننده ما نیز نبایست این پروتکل را بدون قید و شرط بپذیرد؛ همچنان که کشورهای امریکا، روسیه، انگلیس و فرانسه در توافقات خود با آژانس انرژی اتمی، آن ها را با قید و شرط و طبق منافع خود پذیرفته اند. اکنون نیز لزومی ندارد که به خاطر اعتماد سازی کشورهایی که اشتهای سیری ناپذیری در کسب اعتماد دارند، به هر بیگانه ای اجازه بازرسی و یا نمونه برداری و ... از مراکز نظامی کشورمان داده شود. به نظر می رسد بیان رهبر انقلاب در این باره کاملا صریح بود:

حالا در همین مذاکرات باز حرفهای تازه‌ای میزنند. [مثلا] بازرسی‌ها، گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچ‌یک از مراکز نظامی هیچ بازرسی‌ای از سوی بیگانگان صورت بگیرد... این را هم دشمنان بدانند، هم کسانی که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه میشود، بدانند.[8]

این یعنی عدم توافق شرف دارد به اینکه چنین توافقات خفت باری را انجام دهیم! مذاکره کنندگان ما نیز باید در برابر جریان فشاری که آنان را وادار به تناقض گویی می کند مقاومت کنند و همچنان که در مذاکرات انقلابی عمل می کنند – ان شاء الله – در مواضع خود نیز به خوبی نشان دهند که منافع و عزت ملت را با هیچ توافقی معامله نخواهند کرد.

4. و البته موضوع مصاحبه – بخوانید بازجویی – از دانشمندان هسته ای کشورمان؛ این اتفاق نیز باید از توافق نهایی به هر شکل ممکن حذف شود. جملات هشدارگونه رهبر انقلاب به خوبی حساسیت فوق العاده ایشان نسبت به بازجویی بیگانگان از فرزندان عزیز این ملت را نشان می داد:

میگویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. ما اجازه نمیدهیم به حریم دانشمندان هسته‌ای ما و دانشمندان در هر رشته‌ی حسّاس و مهمّی، اندک‌اهانتی بشود. من اجازه نمیدهم بیگانگان بیایند با دانشمندان ما، با فرزندان برجسته و عزیز ملّت ایران که این دانش گسترده را به اینجا رسانده‌اند، بخواهند بنشینند حرف بزنند. در دنیا هیچ عاقلی اجازه نمیدهد، هیچ دولتی اجازه نمیدهد؛ دانشمندانشان را مخفی میکنند، نمیگذارند اسمهایشان را هم کسی بفهمد. دشمن پُررو و وقیح توقّع دارد اجازه بدهند راه را باز کنند و بیایند با دانشمندان ما، با اساتید ما، با محقّقین ما گفتگو کنند، مذاکره کنند. درباره‌ی چه؟ درباره‌ی یک پیشرفت اساسی بومی علمی در کشور. این اجازه مطلقاً داده نخواهد شد؛ این را هم دشمنان بدانند، هم کسانی که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه میشود، بدانند.[9]