به گزارش مشرق ، بر اساس اسناد به دست آمده از ساواک دولتهاي آمريکا و انگليس در قالب فعاليتها و موسسات فرهنگي، اقدام به جاسوسي از ايران مي نموده اند. سند زير که از سوي مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي انتشار يافته، يکي از دهها سندي است که اين موضوع را اثبات مي نمايد.
توضيحات: از: ساواک اصفهان
شماره 44 ـ 4457/10/و
تاريخ 28/11/44
به: مديريت کل اداره سوم 321
درباره: انجمنهاي روابط فرهنگي و بيگانگان
به طوري که استحضار دارند و دولت آمريکا داراي انجمن روابط فرهنگي ايران و آمريکا و دولت انگليس داراي شوراي فرهنگي بريتانيا مي‌باشد که اين مؤسسات علاوه بر تدريس زبان انگليسي فعاليتهاي ديگري از قبيل کلاس درس خصوصي انگليسي در منازل اشخاص و کلاس درس آشپزي به خانمها و کلاسهاي مطالعه و برنامههاي خارج از تدريس زبان انگليسي ترتيب داده‌اند که عده‌اي از خانمها و رؤساي ادارات و افراد سرشناس جزو اعضاي آن مي‌باشند و ضمن اين ملاقاتها و در پوشش مطالعه انگليس امکان دارد که بيگانگان به طور غيرمحسوس اطلاعات موردنياز خود را کسب نموده و اشخاصي را نيز نشان نمايند.
کمااينکه آقاي امامي فروشاني واعظ و دبير دبيرستانهاي اصفهان شخصاً به اين ساواک اعلام داشته در يکي از جلسات وعظ مشاراليه که کنسول آمريکا نيز حضور داشته در پايان به وي گفته است که شما خيلي خوب صحبت مي‌کنيد ترتيبي خواهم داد که به آمريکا عزيمت نماييد. از طرف ديگر تعداد خارجيان مقيم اصفهان به مناسبت طرح‌هاي صنعتي و عمراني با سرعت رو به ازدياد گذارده‌اند و اين اشخاص به مناسبت کاري که انجام مي‌دهند با ايرانيان دوستي نموده و رفت و آمد پيدا مي‌نمايند که مواردي از آن به شرح زير مي‌باشد.
1ـ سرهنگ بازنشسته متين از بعضي از رؤساي ادارات منجمله آقاي استاندار و اينجانب دعوتي به شام در منزل به عمل آورده بود که در آن ضيافت تعدادي از متنفذين و سرشناسان شهر و چند نفر بيگانه از جمله آقايان لورنز کنسول آمريکا. مندي رئيس شوراي فرهنگي بريتانيا ـ در اصفهان و آقاي هامبرگر عضو شوراي فرهنگي مزبور و چند نفر بيگانه ديگر نيز حضور داشتند.
کنسول آمريکا از رئيس بانک اعتبارات کشاورزي درباره ميزان وام و کمکي که به زارعين مي‌گردد سئوالاتي نمود که رئيس بانک مزبور نيز پاسخ او را داد با اينکه اين مذاکره جنبه سياسي نداشته بعيد به نظر نمي‌رسد که بيگانگان در چنين مجالس هم اطلاعاتي که بدان نياز دارند به دست آورند و هم اينکه اشخاص موردنظر خود را نشان کرده و از وجود آنان استفاده نمايند.
2ـ انگليسي‌ها علاوه بر شوراي فرهنگي بريتانيا داراي مؤسسات ديگري از قبيل دايره اسقفي، کليساي لوقا ـ بيمارستان مسيحي ـ پرورشگاه نابينايان و تعدادي دبستان و دبيرستان مي‌باشد و با معاشرت و دوستي که کارکنان غيرايراني اين مؤسسات با عده‌اي از سرشناسان شهر و کارمندان ادارات دولتي و ساير مؤسسات ملي پيدا نموده‌اند امکان دارد اطلاعات مورد نياز خود را کسب نمايند.
برابر ماده 2 آئين‌نامه انجمنهاي فرهنگي که در جلسه بيستم مهرماه 1328 هيأت وزيران به تصويب رسيده مقرر گرديده (انجمنهاي روابط فرهنگي فقط در تهران تشکيل مي‌گردند و حق فعاليت در شهرستانها و تأسيس شعب را ندارند) که تصويبنامه مذکور طي بخشنامه شماره 3701/303 ـ 25/1/42 جهت اجرا به اين ساواک ابلاغ گرديده در حاليکه شوراي فرهنگي بريتانيا در اصفهان به استانداري اصفهان اعلام داشته که شوراي مزبور با رعايت مقررات و برابر تصويبنامه مورخه 11/11/41 هيأت دولت که در مورد انجمنهاي روابط فرهنگي ايران با بيگانگان به تصويب رسيده تأسيس گرديده است.
با توجه به مراتب فوق خواهشمند است دستور فرمائيد پاسخ موارد خواسته شده زير را به اين ساواک اعلام و در صورت تصويب ترتيبي اتخاذ گردد که رويه تمام ساواکها در مقابل اينگونه انجمنها يکنواخت باشد.
1ـ در صورتي که اساسنامه انجمن روابط فرهنگي ايران آمريکا و شوراي فرهنگي بريتانيا در مرکز موجود است يک نسخه از آن را به اين ساواک ارسال دارند.
2ـ حدود فعاليتهاي مجاز انجمنهاي روابط فرهنگي ايران و بيگانگان تا چه حد مي‌باشد و آيا مي‌توانند برنامه‌هايي به جز برنامههاي فرهنگي و آموزشي آن هم در خارج از محل انجمن انجام دهند يا خير.
3ـ آيا تصويبنامه سال 1328 قابل اجرا است يا تصويبنامه مورخه 12/11/36 هيأت وزيران و در صورتي که تصويبنامه اخيراً بايد اجرا شود يک نسخه از آن را به اين ساواک ارسال دارند.
رئيس سازمان اطلاعات و امنيت استان اصفهان. تقوي
گيرنده. مديريت کل اداره هشتم (843) جهت استحضار
(رونوشت مطابق با اصل است)
فعاليتهاي اطلاعاتي نمايندگان فرهنگي آمريکا و انگليس
توضيحات: از: ساواک اصفهان
شماره 44 ـ 4457/10/و
تاريخ 28/11/44
به: مديريت کل اداره سوم 321
درباره: انجمنهاي روابط فرهنگي و بيگانگان
به طوري که استحضار دارند و دولت آمريکا داراي انجمن روابط فرهنگي ايران و آمريکا و دولت انگليس داراي شوراي فرهنگي بريتانيا مي‌باشد که اين مؤسسات علاوه بر تدريس زبان انگليسي فعاليتهاي ديگري از قبيل کلاس درس خصوصي انگليسي در منازل اشخاص و کلاس درس آشپزي به خانمها و کلاسهاي مطالعه و برنامههاي خارج از تدريس زبان انگليسي ترتيب داده‌اند که عده‌اي از خانمها و رؤساي ادارات و افراد سرشناس جزو اعضاي آن مي‌باشند و ضمن اين ملاقاتها و در پوشش مطالعه انگليس امکان دارد که بيگانگان به طور غيرمحسوس اطلاعات موردنياز خود را کسب نموده و اشخاصي را نيز نشان نمايند.
کمااينکه آقاي امامي فروشاني واعظ و دبير دبيرستانهاي اصفهان شخصاً به اين ساواک اعلام داشته در يکي از جلسات وعظ مشاراليه که کنسول آمريکا نيز حضور داشته در پايان به وي گفته است که شما خيلي خوب صحبت مي‌کنيد ترتيبي خواهم داد که به آمريکا عزيمت نماييد. از طرف ديگر تعداد خارجيان مقيم اصفهان به مناسبت طرح‌هاي صنعتي و عمراني با سرعت رو به ازدياد گذارده‌اند و اين اشخاص به مناسبت کاري که انجام مي‌دهند با ايرانيان دوستي نموده و رفت و آمد پيدا مي‌نمايند که مواردي از آن به شرح زير مي‌باشد.
1ـ سرهنگ بازنشسته متين از بعضي از رؤساي ادارات منجمله آقاي استاندار و اينجانب دعوتي به شام در منزل به عمل آورده بود که در آن ضيافت تعدادي از متنفذين و سرشناسان شهر و چند نفر بيگانه از جمله آقايان لورنز کنسول آمريکا. مندي رئيس شوراي فرهنگي بريتانيا ـ در اصفهان و آقاي هامبرگر عضو شوراي فرهنگي مزبور و چند نفر بيگانه ديگر نيز حضور داشتند.
کنسول آمريکا از رئيس بانک اعتبارات کشاورزي درباره ميزان وام و کمکي که به زارعين مي‌گردد سئوالاتي نمود که رئيس بانک مزبور نيز پاسخ او را داد با اينکه اين مذاکره جنبه سياسي نداشته بعيد به نظر نمي‌رسد که بيگانگان در چنين مجالس هم اطلاعاتي که بدان نياز دارند به دست آورند و هم اينکه اشخاص موردنظر خود را نشان کرده و از وجود آنان استفاده نمايند.
2ـ انگليسي‌ها علاوه بر شوراي فرهنگي بريتانيا داراي مؤسسات ديگري از قبيل دايره اسقفي، کليساي لوقا ـ بيمارستان مسيحي ـ پرورشگاه نابينايان و تعدادي دبستان و دبيرستان مي‌باشد و با معاشرت و دوستي که کارکنان غيرايراني اين مؤسسات با عده‌اي از سرشناسان شهر و کارمندان ادارات دولتي و ساير مؤسسات ملي پيدا نموده‌اند امکان دارد اطلاعات مورد نياز خود را کسب نمايند.
برابر ماده 2 آئين‌نامه انجمنهاي فرهنگي که در جلسه بيستم مهرماه 1328 هيأت وزيران به تصويب رسيده مقرر گرديده (انجمنهاي روابط فرهنگي فقط در تهران تشکيل مي‌گردند و حق فعاليت در شهرستانها و تأسيس شعب را ندارند) که تصويبنامه مذکور طي بخشنامه شماره 3701/303 ـ 25/1/42 جهت اجرا به اين ساواک ابلاغ گرديده در حاليکه شوراي فرهنگي بريتانيا در اصفهان به استانداري اصفهان اعلام داشته که شوراي مزبور با رعايت مقررات و برابر تصويبنامه مورخه 11/11/41 هيأت دولت که در مورد انجمنهاي روابط فرهنگي ايران با بيگانگان به تصويب رسيده تأسيس گرديده است.
با توجه به مراتب فوق خواهشمند است دستور فرمائيد پاسخ موارد خواسته شده زير را به اين ساواک اعلام و در صورت تصويب ترتيبي اتخاذ گردد که رويه تمام ساواکها در مقابل اينگونه انجمنها يکنواخت باشد.
1ـ در صورتي که اساسنامه انجمن روابط فرهنگي ايران آمريکا و شوراي فرهنگي بريتانيا در مرکز موجود است يک نسخه از آن را به اين ساواک ارسال دارند.
2ـ حدود فعاليتهاي مجاز انجمنهاي روابط فرهنگي ايران و بيگانگان تا چه حد مي‌باشد و آيا مي‌توانند برنامه‌هايي به جز برنامههاي فرهنگي و آموزشي آن هم در خارج از محل انجمن انجام دهند يا خير.
3ـ آيا تصويبنامه سال 1328 قابل اجرا است يا تصويبنامه مورخه 12/11/36 هيأت وزيران و در صورتي که تصويبنامه اخيراً بايد اجرا شود يک نسخه از آن را به اين ساواک ارسال دارند.
رئيس سازمان اطلاعات و امنيت استان اصفهان. تقوي
گيرنده. مديريت کل اداره هشتم (843) جهت استحضار
(رونوشت مطابق با اصل است)
