به گزارش مشرق به نقل از برنا، نيروگاه اتمي بوشهر اولين نيروگاه توليد سوخت هسته‌اي ايران است که با همکاري روسيه ساخته شده است.مراحل ساخت و آغاز به کار اين نيروگاه افت و خيزهاي بسياري داشت که در اين گزارش نگاهي اجمالي به آن خواهيم داشت.

تاريخچه

در سال ????، ? سال بعد از تاسيس سازمان انرژي اتمي ايران، اين سازمان با بخش تکنولوژي و تحقيقات سازمان انرژي اتمي آلمان غربي موافقتنامه‌اي براي همکاري‌هاي بلند مدت امضا کرد و در پي آن شرکت "کرافت ورک يونيون" يکي از شرکت‌هاي وابسته به زيمنس آلمان ساخت ? واحد نيروگاه اتمي هر يک به توان اسمي ???? مگاوات و توان خالص ???? مگاوات را در بوشهر برعهده گرفت.

اما در سال ???? در شرايطي که حدود ?? درصد از واحد اول و ?? درصد واحد دوم نيروگاه ساخته شده بود با پيروزي انقلاب در ايران طرف آلماني کار بر روي پروژه را متوقف کرد.

دولت ايران از شرکت آلماني در دادگاه بين‌المللي شکايت کرد که براساس راي ?? مارس ???? دادگاه بين‌المللي، مقرر شد، کليه قطعات و دستگاه‌هاي ساخته شده دو نيروگاه بوشهر تا آن زمان، به اضافه نيمي از سوخت هسته‌اي به مالکيت ايران درآيد و پيمانکار موظف شد که اين قطعات را به صورت تحويل در بندر بوشهر، به ايران تحويل دهد.

در دهه ?? بار ديگر کار درنيروگاه بوشهر از سر گرفته شد، اما همزمان با حضور کارشناسان آلماني در نيروگاه، حمله موشکي عراق به بخشي از ساختمان نيروگاه بوشهر، آلمان را از ادامه پروژه منصرف کرد.

در اوايل سال ???? با سفر علي اکبر هاشمي رفسنجاني رييس جمهور وقت به روسيه، موافقتنامه همکاري هسته‌اي ميان دو کشور تدوين شد و متعاقب آن در ?? اوت سال ???? (? شهريور ????) موافقتنامه کاملي از همکاري‌هاي هسته‌اي ايران و روسيه امضا شد.

در نوامبر ???? قرارداد تکميل واحد اول نيروگاه بوشهر ايران و روسيه به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد مقرر شد ساخت نيروگاه تا پايان ???? به پايان برسد. اين قرار داد در ژانويه ???? ميان سازمان انرژي اتمي ايران و شرکت اتم استوري اکسپورت روسيه اعتبار اجرايي پيدا کرد.طرف روس متعهد شد تا سال ???? ساخت نيروگاه را به پايان برساند. همچنين ايران متعهد شد، پسماند سوخت نيروگاه هسته‌اي بوشهر را به روسيه بازگرداند.

تاخير 10 ساله در تکميل پروژه

با وجود اينکه زمان آغاز به کار نيروگاه اتمي بوشهر از سوي مقامات روسيه سال 2000 اعلام شده بود،ولي خلف وعده هاي مکرر روس ها تا حدود 10 سال ادامه داشت.

اسفند 87- آزمايش موفقيت آميز نيروگاه با سوخت مجازي

سرانجام با پايان يافتن عمليات نصب تجهيزات بخشهاي مختلف نيروگاه اتمي بوشهر، راکتور اين نيروگاه نيز اسفند ماه 87 با سوخت مجازي آزمايش شد. آقازاده رئيس سازمان انرژي اتمي وقت جمهوري اسلامي ايران ابراز اميدواري کرد با پايان يافتن مرحله پيش راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر، اين نيروگاه در آينده نزديک بخشي از برق مورد نياز کشور را تأمين کند.

سرگئي کرينکو رييس سازمان فدرال انرژي اتمي روسيه نيز در اين مراسم با بيان اينکه مراحل احداث اين نيروگاه اتمي به پايان رسيده است و ما هم اکنون در مرحله پيش راه اندازي هستيم که اين عمليات ، ترکيبي از فرايندي پيچيده است ، ابراز اميدواري کرد : با آزمايش نرم افزاري نيروگاه اتمي بوشهر مرحله اصلي توليد انرژي در اين نيروگاه به زودي آغاز شود.

چندي بعد منوچهر متکي وزير امور خارجه وقت نيز شهريور 88 را زمان نهايي اتمام نيروگاه بوشهر اعلام کرد. 2 ماه مانده به اين زمان (تير ماه) سخنگوي اتم استروي اکسپورت، مشکلات مالي را براي زيرپاگذاشتن تعهدات روسيه بهانه کرد و پس از او وزير انرژي روسيه هم گفت که تا پايان سال 88، کار تکميل اين نيروگاه به پايان نخواهد رسيد.
روزهاي پاياني اسفند 88 از سوي مقامات هسته اي ايران اعلام شد نيروگاه بوشهر که ساخت و تکميل آن از اواسط دهه 90 ميلادي با مشارکت روسيه در حال انجام است، تابستان 89 سرانجام به بهره‌برداري خواهد رسيد.

تابستان 89 -راه اندازي رسمي و آغاز روند سوخت گذاري به نيروگاه

در روزهاي پاياني تابستان 89 خبرگزاري ريانوستي روسيه از راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر در 21 اوت (30 مرداد) خبر داد. ريانووستي اين خبر را به نقل از سرگئي نويکوف مسئول روابط عمومي "روس اتم"(سازمان انرژي اتمي روسيه)منتشر کرد.

بر همين اساس و با تاييد مقامات کشورمان راه اندازي نيروگاه اتمي با سوخت گذاري رسمي در تاريخ 30 مرداد آغاز شد که با مراسم باشکوهي همراه بود و در آن به طور نمادين پايان آزمايش نيروگاه اتمي نمايش داده شد. در اين مراسم هيئت روسي به سرپرستي "سرگئي کرينکو" مدير کل روس اتم و "علي اکبر صالحي" معاون رئيس جمهوري اسلامي ايران و رئيس سازمان انرژي اتمي ايران شرکت داشتند. بنابراين در روز 30 مرداد 89 سوخت اصلي نيروگاه اتمي بوشهر به استخر جنب قلب راکتور منتقل شد.

کرينکو: راه‌اندازي فيزيکي نيروگاه بوشهر يک واقعيت مهم است

سرگئي کرينکو، رييس روس اتم در سخنراني در مذاکرات کاري‌اش با علي اکبر صالحي، رييس سازمان انرژي اتمي گفت: امروز براي ايران و روسيه روز مهمي است و ما شاهد آغاز مرحله راه‌اندازي فيزيکي نيروگاه اتمي بوشهر هستيم.

وي گفت: نيروگاه بوشهر نيروگاهي ويژه است که مشابه آن در دنيا نيست. ساخت اين نيروگاه از 1974 تاکنون به طول انجاميده است که زمان زيادي از آن مي‌گذرد. کارشناسان روسي توانسته‌اند تجهيزات اين نيروگاه را بر روي سازه‌هايي که از قبل وجود داشته است، بنا کنند.

صالحي: امروز شاهد انتقال سوخت به راکتور هستيم

رييس سازمان انرژي اتمي کشورمان با بيان اين که از همکاران روسي و ايراني خود تشکر مي‌کنم، اظهار کرد: امروز شاهد انتقال سوخت به راکتور نيروگاه اتمي بوشهر خواهيم بود.وي خاطرنشان کرد: امروز روزي به ياد ماندني در تاريخ روابط ايران و روسيه است.

براساس اعلام مقامات کشورمان اين نيروگاه در اواخر شهريور ماه و بعد از ورود سوخت به قلب رآکتور وارد مرحله عملياتي شده و تا اواخر آبان ماه نيز با 50 درصد ظرفيت به شبکه برق سراسري متصل خواهد شد.

راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر و بروز اختلاف در گروه وين

در حالي که مسکو به وعده خود عمل کرد و بيست و يکم اوت اولين نيروگاه هسته اي ايران راه اندازي شد،اين تصميم روسيه موجب تفرقه در گروه وين شد؛ به‌طوري که واکنش شتابزده امريکا و فرانسه را به دنبال داشت.اين دوکشور اعلام کردند ايران بايد غني سازي خود را متوقف کند. امريکا و فرانسه در حالي بر توقف غني سازي ايران اصرار مي کردند که به نظر مي‌رسيد اين اصرار بيشتر به منظور حفظ وجهه در شوراي امنيت باشد.

بازتاب هاي بين المللي راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر

به دنبال آغاز به کار نخستين نيروگاه هسته اي ايران، خبرگزاري رويترز در تحليلي نوشت: براي روسيه نخستين نيروگاه هسته‌اي ايران به مثابه پروژه‌اي است که در آن همه برنده شده‌اند. اظهار نظري که اسراييل، آمريکا و بسياري از کشورها به شدت با آن مخالف هستند..

اين خبرگزاري در ادامه افزود: آنچه روشن است، اين که روسيه از نيروگاه بوشهر که پانزده سال پس از اعلام موافقت براي ساخت رآکتور آن راه‌اندازي شد، چيزي از دست نخواهد داد. براي کرملين، آغاز به کار اين نيروگاه، مي‌تواند تلاش‌هايش در به دست آوردن بازار انرژي هسته‌اي در خارج را به سرانجام رساند و موجب بهبود موقعيت اين کشور در قلب ديپلماسي جهاني پيرامون برنامه هسته‌اي ايران شود.

خبر سوخت‌گذاري نيروگاه هسته‌اي بوشهر در شبکه‌هاي خبري منطقه و جهان بازتاب گسترده‌اي داشت. به گونه اي که برخي از شبکه ها و روزنامه ها آن را تيتر اول خود قرار دادند.بي‌بي‌سي، الجزيره، المنار و العربيه و بسياري ديگر از رسانه هاي منطقه اي با برگزيدن تيترهايي مانند " ايران به طور رسمي به باشگاه کشورهاي هسته‌اي پيوست" ، "همه نگاه‌ها به سوي نيروگاه بوشهر" ،"ايران وارد باشگاه کشورهاي توليد کننده انرژي هسته‌اي شد" و "بارگذاري سوخت هسته اي در نيروگاه بوشهر نقطه پاياني بر احتمال تعرض نظامي به تاسيسات هسته‌اي" اين خبر مهم را پوشش دادند.

سلطانيه :با راه‌اندازي نيروگاه بوشهر چرخه هسته‌اي ايران عملا کامل مي‌شود

علي اصغر سلطانيه، سفير و نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي گفت : با راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر چرخه هسته اي ايران عملا کامل مي شود.

سفير ايران در آژانس افزود: با راه اندازي نيروگاه اتمي بوشهر، کشورمان جزو اندک کشورهاي جهان است که مشرف و مسلط بر چرخه کامل سوخت هسته اي محسوب مي گردد که اين دستاوردها را به ملت شريف کشورم تبريک مي گويم.

سلطانيه خاطر نشان کرد: پروژه نيروگاه اتمي بوشهر در تاريخ صنعت هسته اي و صنابع بطور کل منحصر بفرد است زيرا پس از نزديک به سه دهه تاخير راه اندازي مي شود. اين تاخير ناشي از سياست هاي غيرمنطقي غرب در سياسي کردن يک پروژه کاملا فني و با اهداف صلح آميز است.

4 آبان- وارد شدن سوخت به قلب نيروگاه اتمي بوشهر

سه شنبه 4 آبان با حضور مسئولان سازمان انرژي اتمي و پيمانکار پروژه احداث نيروگاه اتمي بوشهر عمليات سوخت گذاري اين نيروگاه با انتقال سوخت به داخل قلب رآکتور آغاز شد. بالاخره با تاخيري 10 ساله و با کش و قوس هاي فراوان اين نيروگاه به مرحله سوخت گذاري رسيد.

بر همين اساس اعلام شد راه اندازي فيزيکي نيروگاه پس از اتمام فرآيند انتقال مجتمع هاي سوخت آغاز مي شود.

بهمن 89- بدافزار استاکس نت

بهمن ماه 89 زماني که همه منتظر اتصال برق از نيروگاه اتمي بوشهر به شبکه سراسري بودند، اخباري مبني بر حمله ويروسي توسط بدافزاري با عنوان "استاکس نت" به سيستم نيروگاه اتمي بوشهر به گوش رسيد.

روزنامه ديلي‌تلگراف، چاپ لندن، هفته گذشته گزارش داده بود که سازمان‌هاي اطلاعاتي غربي مي گويند گروهي از دانشمندان هسته‌اي روسي در گزارشي به کرملين درباره خساراتي که ويروس استاکس‌نت به رايانه‌هاي نيروگاه بوشهر زده، و همچنين احتمال وقوع فاجعه اتمي در اين نيروگاه ايران ابراز نگراني شديد کرده‌اند.

سخنگوي سازمان انرژي اتمي ايران: استاکس نت بر نيروگاه اتمي بوشهر تاثير منفي نگذاشته است

درهمين زمينه در واکنش به اين گزارش ديلي تلگراف، حميد خادم قائمي، سخنگو و مديرکل روابط عمومي انرژي اتمي ايران، گفت : «ويروس استاکس‌نت هيچ‌گونه تاثير منفي بر روند پيشرفت فعاليت‌هاي نيروگاه اتمي بوشهر نداشته است و همان‌طور که رياست سازمان انرژي اتمي تاکيد کرده ‌است، از حدود يک سال و نيم پيش، کارشناسان و متخصصان امنيتي سازمان با هوشياري کامل اين ويروس را شناسايي کرده و اقدامات لازم در اين زمينه انجام شده است.» سخنگوي سازمان انرژي اتمي ايران طرح اين گونه خبرها را در «راستاي عمليات جنگ رواني» عليه ايران ارزيابي کرده بود.

بر همين اساس مقامات مرتبط با برنامه هسته اي ايران اعلام کردند کارشناسان هسته اي کشورمان توانسته اند اختلال موجود در برخي کامپيوترهاي مراکز هسته اي را رفع کنند.

استاکس نت، محصول مشترک آمريکا و اسراييل

روزنامه نيويورک‌تايمزدر اين زمينه نوشت ويروس رايانه‌اي استاکس‌نت کار مشترک سازمان‌هاي اطلاعاتي آمريکا و اسرائيل است که در سايت هسته‌اي ديموناي اسرائيل در صحراي «نقب» ساخته شده است. برپايه اين گزارش که در نيويورک‌تايمز منتشر شد، بر روي پرورش اين ويروس دو سال وقت صرف شده و سرانجام به رايانه‌هاي تاسيسات اتمي ايران انتقال داده شده است.

اسفند 89- خروج سوخت از نيروگاه اتمي بوشهر

هفتم اسفند، در روزهايي که به‌نظر مردم مي‌رسيد که ديگر چيزي تا استفاده از برق هسته‌اي بومي نمانده، خبر خارج کردن سوخت هسته‌اي از قلب رآکتور منتشر شد.سفير ايران در روسيه گفت: باز کردن در رآکتور بوشهر، هيچ ارتباطي به کرم رايانه‌اي استاکس‌نت ندارد و با هدف چک نهايي رآکتور است. اين اقدام، با توافق کارشناسان روسي و ايراني انجام شده است.

سيدرضا سجادي در حالي اين خبر را اعلام کرد که برق توليدي در نيروگاه بوشهر ‌بايد تا آخر فروردين 90 وارد مدار سراسري کشور مي شد. با اين وجود از زمان مجدد تزريق مجدد سوخت و تست گرم دوباره آن، دست‌کم 2ماه طول خواهد کشيد تا برق هسته‌اي بوشهر وارد مدار سراسري شود.

سفير ايران در روسيه در اين باره تاکيد کرد: روس‌ها نه تنها نيروگاه بوشهر را رها نکرده‌اند بلکه تأسيسات نيروگاه را کامل کرده، ‌سوخت را به کشور منتقل و در محل رآکتور قرار دادند و نيروگاه را به مرحله افتتاح رساندند. سياست دشمنان جمهوري اسلامي ايران اين است که اين پيروزي را در ذائقه ملت ايران تلخ کنند و با شايعه پراکني، روابط ايران و روسيه در ارتباط با اين پروژه را دچار اضطراب و بحران کنند. ما بايد، با هوشياري، کام دشمن را از شکست در جنگ رواني‌اش تلخ کنيم.

آژانس انرژي اتمي روسيه (روس اتم) نيز در بيانيه اي در رابطه با علت خروج سوخت از نيروگاه اتمي بوشهر اعلام کرد: مشکل داخلي به يکي از چهار پمپ خنک کننده مربوط مي شود که آسيب ديده است. به علاوه بررسي سه پمپ ديگر نيز انجام شد. در اين اطلاعيه با اشاره به اينکه قطعات کوچک فلزي وارد سيستم خنک کننده شده، آمده است: پس از اينکه سوخت نيروگاه بوشهر خارج شد، اين قطعات شسته شده و پس از آن راکتور دوباره سوخت گذاري مي شود.

سخنگوي وزارت امورخارجه ايران نيز در توضيحي در اين خصوص گفت: براي تست مجدد و آزمايش‌هاي فني که به دنبال نقص يکي از پمپ‌هاي خنک کننده نيروگاه به وجود آمد، قرار شد سوخت نيروگاه تخليه شود.

سازمان انرژي اتمي: خروج سوخت، عادي است

براساس گفت‌وگوهاي اخير پيش از اين نيز سخنگو و مديرکل روابط عمومي و اطلاع‌رساني سازمان انرژي اتمي ايران اعلام کرد: در اخبار منتشره در خبرگزاري‌ها و رسانه‌ها درباره خارج کردن سوخت نيروگاه بوشهر بزرگنمايي شده و اقدامات انجام شده امري عادي است. حميد خادم آخوندي گفت: با توجه به مذاکرات انجام‌شده در روز سه‌شنبه 3 اسفند 89 ميان فريدون عباسي رئيس سازمان انرژي اتمي ايران و سرگئي کرينکو مديرکل روس اتم که طي آن دو طرف به توافقاتي درخصوص ايجاد تمهيدات بيشتر در روند راه‌اندازي نيروگاه اتمي بوشهر دست يافته بودند، اقدامات صورت گرفته در نيروگاه اتمي بوشهر از نوع بازرسي فني بوده و جهت حصول اطمينان از ايمني رآکتور انجام شده است..

تا امروز که در روزهاي پاياني سال 89 قرار داريم درباره تاريخ تزريق دوباره سوخت به قلب رآکتور بوشهر خبري منتشر نشده است.

اما براساس اعلام علي اکبر صالحي رئيس وقت سازمان انرژي اتمي ايران و وزير کنوني امور خارجه، از تزريق آخرين محموله سوختي و انجام تست گرم، مردم بايد دست‌کم 2ماه ديگر را براي استفاده از برق هسته‌اي بومي به انتظار بنشينند.