گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
****
امروز، آخرین «امید» پاستور در صحن بهارستان برای کسب رأی اعتماد نمایندگان حضور پیدا خواهد کرد؛ به نظر می‌رسد فرهادی برای صدارت ساختمان شهرک غرب «دل‌آرام» تر از گزینه‌های پیشین خود برای عبور از گیت رأی اعتماد بهارستان است. روزنامه‌های اصلاح‌طلب روز چهارشنبه را کماکان با تمرکز خبری بر مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 آغاز نمودند؛ این روزنامه‌های زنجیره‌ای از سوی دیگر خبر از «اعتماد» مجلس به گزینه پیشنهادی وزارت علوم با رأی بالا خبر دادند و آن را «پایان» تقابل و «آغاز» تعامل پاستور و بهارستان توصیف کردند و لقب «وزیر صلح» را به فرهادی دادند.
روزنامه مردمسالاریارگان رسمی حزب مردم‌سالاری چهارشنبه را با تیتر «تمدید تعلیق تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· ایران، اوپک و جلسه اضطراری
حمیدرضا شکوهی در سرمقاله روزنامه مردم‌سالاری درصدد پاسخ به این سؤال است که چرا ایران درخواست برگزاری نشست اضطراری اوپک را مطرح نکرده است؛ وی در دو سطح به پاسخ این پرسش می‌پردازد و نوشت «از منظر بین‌المللی، برگزاری نشست اضطراری اوپک وقتی امکان‌پذیر است که همه کشورهای عضو آن را تأیید کنند و در صورتی می‌توان در این نشست، تصمیم یکسانی اتخاذ کرد که همه اعضا، بر روی یک موضوع اجماع کامل داشته باشند؛ اما اختلاف‌نظر بین اعضای اوپک در شرایط کنونی به حدی است که حتی برخی، از پایان دوران امپراتوری اوپک سخن می‌گویند و رسیدن به اجماع در بین اعضای اوپک با توجه به این اختلافات، به حدی است که نمی‌شد امیدی به اجماع کلیه اعضای اوپک، حتی برای برگزاری نشست اضطراری داشت. در چنین شرایطی، اگر ایران درخواست برگزاری نشست اضطراری اوپک را می‌داد، طبیعتاً بازنده بزرگ لقب می‌گرفت. ضمن اینکه عدم برگزاری اجلاس اضطراری اوپک پس از درخواست اعضا، به‌خودی‌خود قیمت نفت را بازهم کاهش می‌داد. این موضوع از منظری ملی هم قابل‌بحث است. به اعتقاد من، اگر زنگنه اطمینان داشت که با درخواست ایران برای برگزاری نشست اضطراری اوپک موافقت می‌شود، بازهم این درخواست را ارائه نمی‌داد. چراکه درخواست برای برگزاری نشست اضطراری اوپک در شرایط کنونی که قیمت‌ها سیر نزولی دارد به معنای درخواست برای کاهش تولید است و طبیعتاً کشوری که درخواست برگزاری نشست اضطراری را مطرح کرده، بیش از دیگران باید به تصمیم کاهش تولید پایبند باشد. درحالی‌که ایران نمی‌تواند و نباید به کاهش تولید تن دهد. تولید نفت ایران، از بیش از 4 میلیون و 250 هزار بشکه در روز در سال 1384، طی سال‌های اخیر حتی به نصف کاهش یافت و به دلیل برخی سوء مدیریت‌ها و تحریم‌های خارجی و داخلی در دولت قبل، سهم خود را از بازار جهانی نفت از دست داد. اکنون ایران از برنامه‌های تولید نفت خود بر مبنای برنامه پنج‌ساله توسعه و سند چشم‌انداز بیست‌ساله عقب‌افتاده و خیلی سریع باید عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند. در چنین شرایطی دلیلی ندارد ایران تولید نفت خود را کاهش دهد چراکه نفت ایران فعلاً سهم گذشته خود از بازار را طلب می‌کند»
روزنامه ابتکارروزنامه ابتکار چهارشنبه را به تیترهای «واکنش بازار به تمدید مذاکرات» و «تمدید عاقلانه بود» اختصاص داد.
· هویت اصلاحات وابسته به اندیشه امام خمینی است
روزنامه ابتکار در صفحه سیاسی خود به انعکاس واکنش مجید انصاری نسبت به سخنان عیسی سحرخیز از فعالان اصلاح‌طلب پرداخت؛ حجت‌الاسلام مجید انصاری، دبیر اجرایی مجمع روحانیون مبارز در واکنش به ادعای یک روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب که در بخشی از آن مدعی شده بود: «خیلی از اصلاح‌طلبان هم برخلاف اول انقلاب دیگر علاقه‌ای به آقای خمینی ندارند»، اظهار کرد: هویت و فلسفه پیدایش اصلاح‌طلبان وابسته به اندیشه امام است. وی در گفت‌وگو با جماران افزود: ما امام (ره) را اصلاح‌طلبی بزرگ می‌دانیم که آمدند و مفاسدی را که در تاریخ و سرزمین ایران به لحاظ ساختار سیاسی و وابستگی به بیگانگان و رسوبات تحجرگرایی و غرب‌زدگی و خودباختگی وجود داشت را برجسته کرده و در این میدان دست به یک اصلاح بزرگ زدند. این اکمل اصلاح‌طلب و اصلاحگر که مانند جد بزرگوارشان حضرت امام حسین (ع) رویکردی مصلحانه داشتند مقتدای اصلاح‌طلبان بوده‌اند و خواهند بود. انصاری تصریح کرد: هرکسی ادعایی را مطرح کند؛ این امر ازنقطه‌نظر علمی قابلیت پرداختن ندارد.
· راه دشوار شیخ دیپلمات
مصطفی داننده در سرمقاله روزنامه ابتکار به روایت مشکلات حجت‌الاسلام روحانی درراه بازسازی چهره جمهوری اسلامی ایران در سطح جهان و حل بحران هسته‌ای پرداخته است؛ وی معتقد است که پاسخگویی به مخالفان داخلی برای «شیخ دیپلمات» از مذاکرات با غربی‌ها دشوارتر است و در همین راستا نوشت «تنها 4 میلیون نفر از گفتمان هشت سال پیش‌ازاین دولت، حمایت کرده بودند. حالا بعد از گذشت بیش از یک سال و نیم از عمر دولت روحانی، هنوز طرف مقابل این دولت را دولت تمام مردم نمی‌داند و اعلام می‌کند جامعه ایرانی سیاست‌های خارجی دولت روحانی را قبول ندارد. این دوستان در سخنرانی‌ها و نطق‌های خود به‌ویژه در مجلس از دلسوزی برای دولت روحانی سخن می‌گویند و شکست او را شکست خود می‌دانند اما معلوم نیست چرا با بنرهای خیابانی و همایش‌های ریز و درشت می‌خواهند بگویند که اصلاً نباید به‌طرف مقابل اعتماد کرد. با مرور مواضع این جریان سیاسی در مورد دولت روحانی و اتهام‌هایی که طی این مدت زده‌شده است، اعم از رابطه با خارج از کشور، خیانت و... نشان می‌دهد دلسوزی این جریان برای دولت را نمی‌شود باور کرد. به نظر می‌رسد کار دولت روحانی برای به توافق رسیدن با برخی از جریان‌های سیاسی داخل به‌مراتب سخت‌تر از تفاهم با طرف خارجی ست. تا طیف مقابل روحانی «تغییر» در کشور را نمی‌پذیرد نمی‌شود به وحدت امید داشت.»
روزنامه اعتمادروزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «ایران پس از پایان وین» و «خشم و آتش در فرگوسن» اختصاص داده است.
· لاریجانی رهبر جدید جناح اصولگرایان؟
محمدرضا باهنر مخالف و کاظم جلالی موافق تشکیل حزب از سوی لاریجانی هستند؛ «تردید» در نزدیکان رییس مجلس زمزمه‌ها را برای تشکیل یا عدم تشکیل حزب افزایش می‌دهد؛ مجتبی حسینی در صفحه سیاسی روزنامه اعتماد حزب لاریجانی را انشعاب جدیدی در اردوگاه اصولگرایان برای بقا و بازیگری در فضای سیاسی کشور خواند؛ وی در همین راستا پیرامون تلاش برای فعالیت حزبی حامیان لاریجانی نوشت «راه‌اندازی حزب از سوی رییس مجلس نشان از آن دارد که او در مقام یک سیاستمدار میانه‌رو اصولگرا می‌خواهد جناح اصولگرایی را با نوسازی اجباری مواجه سازد و این دقیقاً همان چیزی است که نسل دوم اصولگرایان خواهان آن هستند. چهره‌های وابسته به این نسل همچون امیر محبیان و کاظم جلالی استمرار و ادامه مدیریت فعلی جناح راست با نسخه‌های امتحان پس داده را پایان اصولگرایی می‌دانند و معتقدند که اگر اصولگرایان هرچه سریع‌تر نسبت به بازخوانی گفتمانی و بازسازی تشکیلاتی خود اقدام نکنند، زودتر ازآنچه گمان می‌کنند دچار انهدام و اتمام خواهند شد. بر همین اساس این چهره‌های جوان‌تر از اینکه بگویند رهبری جناح اصولگرایی و مدیریت کادر رهبری این جناح باید به چهره‌هایی همچون علی لاریجانی واگذار شود، ابایی ندارند. این‌ها معتقدند که انتخاب علی لاریجانی شاید بتواند از مرگ محتوم اصولگرایی جلوگیری کند. راه‌اندازی حزب از سوی نسل دومی‌های اصولگرا برای لاریجانی یقیناً نخستین اقدام اصولگرایان جوان برای مجبور کردن دیگر اصولگرایان در جامعتین و تشکل‌های سنتی جناح راست برای پذیرش تغییرات جدید است. شاید همین مسئله باعث شده تا محمدرضا باهنر دیروز در کنفرانس خبری بازهم واکنش منفی نسبت به تأسیس حزب با محوریت لاریجانی از خود نشان بدهد.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «بازتاب جهانی تفاهم وین» و «آتش فرگوسن» اختصاص داد.
· یک‌قدم تا پایان سردرگمی
فرهادی یک گام دیگر برای حضور در کابینه دولت یازدهم فاصله دارد؛ روزنامه شرق در صفحه جامعه خود ابتدا به دلایل عدم رأی اعتماد مجلس به گزینه‌های قبلی وزارت علوم می‌پردازد و سپس با ابراز امیدواری نسبت به رأی اعتماد فرهادی نوشت «وزارت علوم در دولت روحانی به‌واسطه سیاسی‌کارها؛ بیش از 145 روز (حدود پنج ماه) بدون وزیر اداره شده است؛ مسئله‌ای که تا حد زیادی دانشگاه‌های ایران را با چالش‌های جدی همراه می‌کند. حالا در صورت رأی اعتماد مجلس به فرهادی می‌توان گفت او در قدم اول می‌تواند «وزیر صلح» میان دولت و مجلس شود و در قدم دوم بخش زیادی از پرونده‌های متوقف‌شده در وزارت علوم را دوباره به حرکت بیندازد»
· توضیح علی مطهری درباره سخنرانی مشهد
سخنان بحث‌برانگیز علی مطهری در دانشگاه فردوسی مشهد همه ناظران سیاسی را متعجب کرد؛ علی مطهری پس از گذشت یک روز از رسانه‌ای شدن سخنرانی‌اش طی پیامی خواهان اصلاح سخنانش شد؛ در پیام نماینده مردم تهران آمده است «در برخی از رسانه‌ها جمله‌ای تحریف‌شده از صحبت‌های این‌جانب در بخش پرسش و پاسخ سخنرانی‌ام در دانشگاه فردوسی نقل‌شده که لازم است تصحیح شود. گفته‌شده است که بنده گفته‌ام «حمایت رهبری از آقای احمدی‌نژاد ریشه فتنه 88 بوده است» درحالی‌که سخن من که بارها تکرار کرده‌ام چنین بود: «اینکه عده‌ای از مدتی قبل از انتخابات سال 88 راه افتادند و گفتند نظر رهبری به آقای احمدی‌نژاد است باعث شد قشر متدین و ولایی اصرار داشته باشند که ایشان رأی بیاورد و افرادی هم که عناد داشتند تلاش کردند که وی رأی نیاورد تا رهبری تضعیف شود. درنتیجه جامعه دوقطبی شد و این امر یکی از عوامل مؤثر در فتنه سال 88 بود.»
روزنامه آرمان امروزروزنامه آرمان صفحه اول خود را به تیترهای «رونمایی ظریف از گام بلند توافق» و «عزم بهارستان برای اعتماد به پاستور» اختصاص داد.
· حمله حلقه معین به بهارستان
جعفر توفیقی از اعضای برجسته حلقه معین در وزارت علوم پس از عزل فرجی دانا نوک‌تیز انتقادهای خود را به‌سوی بهارستان روانه کرده است؛ این عضو حلقه معین درباره آنچه سنگ‌اندازی نمایندگان ملت در برابر فعالیت فرجی دانا خواند، اظهار داشت «افرادی در مجلس هستند، دوست دارند کسانی بر سرکار بیایند که از پایگاه سیاسی خودشان باشند و افکار و برنامه‌هایی که از دولت قبل داشتند، در این دولت پیاده کنند. مصداقش در بحث بورسیه‌ها دیدند بعضی از نماینده‌ها معترض بودند که چرا دولت یازدهم بحث بورسیه‌ها را در دستور کار خود قرار داده است. همین بحث بورسیه‌ها کافی است تا به این نتیجه برسیم که عده‌ای می‌خواهند همان سیاست دولت قبلی ادامه پیدا کند درحالی‌که مبنای دولت یازدهم، مبنای علمی، کارشناسی و شایسته‌سالاری در کیفیت علمی به شمار می‌آید و خواهان بازنگری در بحث بورسیه‌هاست که بالاخره افرادی به‌عنوان هیات علمی انتخاب بشوند که از بالاترین کیفیت‌های علمی برخوردار باشند»
· بدعت پیامکی
ارسال پیامک تخریبی علیه فرهادی در بهارستان. روزنامه آرمان امروز در صفحه سیاسی خود به موج سازمان‌دهی شده از سوی خارج از بهارستان علیه فرهادی، گزینه جدید پاستور پرداخته است؛ گروه سیاسی این روزنامه در همین راستا نوشت «معرفی وزرای پیشنهادی علوم با تمام حواشی‌اش؛ چند رکورد بی‌سابقه در مجلس به‌جا گذاشت. یکی عدم رأی اعتماد به چهار وزیر متوالی و دوم راه افتادن موج عجیب تخریب با ارسال پیامک که از معرفی دانش آشتیانی آغاز شد. آن‌طور که محمدرضا تابش خبر داده بود این حرکت سازمان‌دهی شده بود و فضایی ایجاد می‌کرد تا نماینده‌ها بدون اطلاع از سوابق وزیر معرفی‌شده، تحت تأثیر یک یا دو پیامک از بیرون، شأن خود را پایین بیاورند. ایلنا نوشت؛ بر اساس آنچه برخی رسانه‌ها و تعدادی از نمایندگان مطرح کرده‌اند، پروژه پیامک‌های تخریبی باهدف تخریب سوابق وزرای پیشنهادی و به‌ویژه وزرای پیشنهادی علوم در میان مجلسی‌ها منتشر می‌شود، از سوی جریانی شکل می‌گیرد که ماهیت آن به‌صورت رسمی افشا نشده و همچنان در ظن و گمان باقی‌مانده است»
روزنامه شهروندروزنامه اصلاح‌طلب شهروند صفحه اول خود را به تیترهای «تحرک مشکوک سفته‌بازان در بورس» و «پیش‌بینی رأی اعتماد بالای مجلس به فرهادی» اختصاص داد.
· صدارت فرهادی بر وزارت علوم
گروه سیاسی روزنامه شهروند معتقدند که بهارستان با چهره‌ای باز به استقبال گزینه جدید پاستور برای صدرات ساختمان شهرک غرب رفته است و به‌احتمال فراوان وی با رأی بالای در صحن مجلس بدرقه خواهد شد؛ گروه سیاسی شهروند نوشت «حالا تندترین منتقدان وزرای پیشنهادی علوم نیز می‌خواهند به فرهادی رأی اعتماد بدهند. محمد فرهادی امروز در کفه ترازوی مجلس می‌ایستد و چنانکه انتظار می‌رود با رأی اعتماد بالایی از خانه ملت راهی ساختمان وزارت علوم در خیابان هرمزان می‌شود، ساختمانی که بیش از 3 ماه است با سرپرست اداره می‌شود و وزیر پیشین هم پس از 9 ماه صدارت با رأی عدم اعتماد مجلس روبه‌رو شد. محمدمهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش به خبرگزاری خانه ملت گفته است: بر اساس استنباط صورت گرفته به نظر می‌رسد دکتر فرهادی بتواند رأی بالایی در صحن علنی مجلس از آن خود کند؛ اما یکی از مسائلی که باعث انتقاد نمایندگان از وزیر پیشین و نیز وزرای پیشنهادی دولت بود موضوع انتصاب برخی از افراد به گفته آنان مسئله‌دار در دانشگاه‌ها بوده است. زاهدی دراین‌باره و مذاکراتی که با محمد فرهادی صورت گرفته نیز گفته است: در جلسه‌ای که با آقای فرهادی داشتیم موضوعاتی همچون حضور برخی از افرادی که سابقه‌ای در فتنه هم در حوزه ستادی و هم در حوزه دانشگاه‌ها دارند، همچنین بحث بورسیه‌هایی که برخی‌ها از آن سوءاستفاده سیاسی کردند و به‌ناحق فضاسازی را مبنی بر بورسیه غیرقانونی 3 هزار و 700 نفر اعلام کردند که البته بعدازآن مشاهده شد که کمتر از یک‌صدم درصد تخلف صورت گرفته بود مطرح و از وزیر پیشنهادی علوم درخواست شد در صورت کسب رأی اعتماد برخورد قاطعی باکسانی که این فضاسازی را به وجود آوردند و همچنین متخلفان در این زمینه صورت گیرد.»
روزنامه ایرانروزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «صف بلند حامیان مذاکرات هسته‌ای» و «مصمم به توافق در نزدیک‌ترین زمان هستیم» اختصاص داد.
· پیش‌بینی 200 رأی اعتماد به فرهادی
همه نگاه‌ها به سمت بهارستان روانه شده است؛ آیا فرهادی از گیت رأی اعتماد عبور خواهد کرد؟ روزنامه دولتی ایران خبر از شرایط مناسب فرهادی در صحن مجلس می‌دهد؛ در همین راستا این روزنامه نوشت «محمدرضا خباز معاون امور تقنینی معاونت پارلمانی رئیس‌جمهوری که در این نشست مشترک حضورداشته است به ایلنا گفت: جلسه به‌خوبی پیش رفت و در آن حرف‌های متفاوتی مطرح شد به‌گونه‌ای که بسیاری از نمایندگان حاضر در این جلسه بالای 200 رأی را برای فرهادی پیش‌بینی کردند. خباز بابیان اینکه قطعاً فرهادی با رأی بالایی به‌عنوان وزیر علوم انتخاب خواهد شد، گفت: در این جلسه یکی از نمایندگان از فرهادی پرسید آیا شما در سال 88 در ستاد موسوی حضور داشتید که فرهادی با صحبت‌های شفافی ضمن تأیید این مسئله عنوان کرد وقتی رهبری در نماز جمعه فرمودند که انتخابات تمام‌شده من هم چون بیانات رهبری را فصل‌نامه می‌دانم طبق آن عمل کردم. محمدمهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و از مخالفان جدی وزرای پیشنهادی قبل هم با یادآوری جلسه دیروز دو فراکسیون اصولگرایان و رهروان ولایت مجلس، گفت: بر اساس استنباط صورت گرفته از این جلسه به نظر می‌رسد فرهادی بتواند رأی بالایی از مجلس کسب کند. او گفت که به وزیر پیشنهادی رأی اعتماد می‌دهد. یک عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس هم گفت که محمد فرهادی وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری شاخص‌های لازم را برای تصدی این وزارتخانه دارد. «محمد دهقان» که او هم از مخالفان وزرای پیشنهادی قبلی است، در گفت‌وگو با ایرنا، اظهار داشت: ایراداتی که نسبت به وزرای پیشنهادی قبلی درباره سوابقشان در فتنه بود این وزیر پیشنهادی ندارد. فرهادی سابقه تصدی وزارتخانه را دارد که این می‌تواند برگ مثبتی برای وی باشد.»
· مخالفان مذاکره در تهران و تل‌آویو
آفرین چیت‌ساز اول در یادداشت صفحه اول روزنامه دولتی ایران مخالفان مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 1+5 را به دو گروه وطنی و خارجی تقسیم کرد و سپس به چگونگی واکنش آنان نسبت به مذاکرات پرداخت؛ این روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب پیرامون کنش رفتاری مخالفان خارجی نوشت «جناح مخالفان خارجی چنانکه از شواهد خبری پیداست اصل مذاکره را زیر سؤال نمی‌برد مراقب آن است که در نگاه افکار عمومی به ضدیت با مذاکره و صلح متهم نشود. آن‌ها هیچ‌گاه حریم و حرمت مذاکره‌کنندگان را هتک نمی‌کنند زیرا بیم آن دارند در این صورت به بی‌اخلاقی و عمل غیرانسانی متهم می‌شوند. آن‌ها به‌راحتی خبرهای مربوط به اظهارات و تصمیم‌های دو طرف مذاکره را تحریف یا سانسور نمی‌کنند زیرا در این صورت مخاطبان خویش را از دست می‌دهند. به مثال‌ها و مصداق‌های این ماجرا در ایام مذاکرات وین نگاه کنید. ظرف این‌یک هفته دیده نشد که لابی یهود به‌عنوان سرسخت‌ترین مخالف مذاکره زبان به دشنام علیه کری و یا دیپلمات‌های اروپایی بگشاید. همه مقام‌های اسرائیلی و شرکای کنگره نشین آن‌ها حتی به هیات مذاکره‌کننده ایرانی و شخص ظریف بدگویی و اهانت نکردند.» و سپس پیرامون رفتار آنچه مخالفان وطنی می‌خواند نوشت «رفتار طایفه مخالفان وطنی دیدنی است رسانه‌های تندروهای داخلی همه خبرهای وین را به تیغ تحریف و سانسور سپردند. آن‌ها خیلی راحت حتی اندک خوانندگان خود را از دسترسی به خبرهای وین محروم ساختند. گردانندگان و سران طایفه ترجیح دادند به‌جای نقد نتیجه و برآیند مذاکره وین با واژگان اهانت آلود کارگزاران امور را متهم ساختند.»
