به گزارش مشرق، روزنامه آمریکایی کریستین ساینس مانیتور نوشت: « جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا در شرایطی در ساعات پایانی روز سهشنبه عازم واشنگتن شد که حاوی پیام مهمی برای «باراک اوباما» بود؛ دیدگاههای دو طرف به یکدیگر نزدیک شده، اما هنوز توافق حاصل نشده است.
به گفته این گزارش، اظهارات مثبت جان کری در نشست خبری روز سهشنبه خود در وین نشان میدهد که کری خواهان تمدید مذاکرات است.
به گفته کارشناسان، تمدید مذاکرات در حد یک دوره شش ماهه آنچنان که در توافقنامه موقت آمده بود مطرح نیست، اما به احتمال زیاد تمدید مذاکرات برای چند هفته صورت میگیرد.
با این وجود تمدید چند هفتهای مذاکرات نیز برای کنگره آمریکا که نسبت به مذاکرات بدبین است، زیاد بنظر میرسد. برخی از اعضای کنگره معتقدند که امکان حصول به توافق تا بیستم جولای وجود ندارد و از اوباما میخواهند که مسیر مذاکره را رها کرده و به تشدید تحریمها علیه ایران بپردازد.
بهنظر میرسد که خوشبینی جان کری نسبت به توافق با ایران ناشی از پیشنهاد طرحی جدید توسط ایران باشد که بهموجب آن ایران اعمال محدودیت بر فعالیتهای هستهای خود را برای چندین سال میپذیرد.
بر طبق این پیشنهاد ایران میپذیرد که برای چند سال فعالیت هستهای خود را - که بهعنوان امضا کننده ان.پی.تی برخورداری از آن را حق مسلم خود میبیند- محدود کند. اما پس از گذشت زمان مورد توافق، فعالیت صلحآمیز هستهای خود را از سر خواهد گرفت.
ظاهرا پیشنهاد ایران برای آمریکا و سایر کشورهای عضو گروه 5+1 قابل قبول واقع نشده است. اما لحن سخنان جان کری و رویکرد مثبت آن نشان میدهد که در حال حاضر آمریکا مسئله را قابل حل میبیند.
جان کری در نشست خبری کوتاه خود در وین گفت: «در مورد موضوعات کلیدی پیشرفتهای قابل ملاحظهای صورت گرفته است و در گفتگوهای گسترده خود در موارد خاصی پیشرفت داشتهایم. اما هنوز شکافهای گستردهای در مورد بعضی از موضعات وجود دارد.»
وزیر امور خارجه آمریکا افزود: «در مذاکرات طولانی خود با «محمد جواد ظریف» وی را متقاعد به وجود یک مسیر رو به جلو کردهام اما هنوز تلاش بیشتری برای قرار گرفتن در این مسیر لازم است.»
یکی از مهمترین موضوعات که هنوز طرفین بر روی آن به توافق نرسیدند تعداد سانتریفیوژهایی است که ایران میتواند در مدت محدودیت برنامه هستهای خود در اختیار داشته باشد.
بر طبق توافق موقت میان ایران و 1+5، ایران 10000 سانتریفیوژ برای غنیسازی اورانیوم در دست دارد.
آمریکا در حال حاضر خواهان کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران به 5000 عدد است. زیر ا معتقد است هرچه تعداد سانتریفیوژهای فعال کمتر باشد، گریز هستهای( مدت زمانی که میتوان درصد غنی سازی اورانیوم را تا حد تولید سلاح هستهای افزایش داد) طولانیتر خواهد شد. بنا بر ادعای بنیاد کنترل تسلیحات واشنگتن، سانتریفیوژهایی که ایران هماکنون در دست دارد میتواند در شش ماه ایران را به توانایی ساخت سلاح هستهای برساند. آمریکا میخواهد این زمان را به یکسال افزایش دهد.
بنا بر ادعای این گزارش، رویکرد مثبتی که در سخنان کری وطرفهای ایرانی مشهود است در کنگره آمریکا وجود ندارد و در صورت تصمیم به تمدید مذاکرات، این مسئله باید درکنگره مطرح گردد.
پیش از ورود جان کری به آمریکا «اد رویس» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان اظهار امیدواری کرد که دولت با توجه به شکافهای عمیق موجود میان طرفین مذاکره، با کنگره برای افزایش تحریمها همراهی کند.
حتی یکی از سناتورهای دموکرات نیز مدعی شده است که به ادامه مذاکرات به دیده ابهام مینگرد و از نتایج توافق موقت ناراضی بوده است. این سناتور مدعی شده است که پیشنهاد جدید ایران امتیاز جدیدی در بر ندارد.
هفته گذشته نیز «لنزی گراهام» سناتور جمهوریخواه کارولینای جنوبی و «رابرت منندز» سناتور دموکرات نیوجرسی با ارسال نامهای به کاخ سفید خواستار اعمال شرط بازرسیهای سرزده از تجهیزات ایران برای مدت حداقل 20 سال در توافق جامع احتمالی شدند.
ایران از ماهها پیش اعلام کرده است که افزایش تحریمها به منزله پایان مذاکرات برای آن تلقی شده وموجب لغو محدودیتهای اعمال شده بر فعالیتهای هستهای میشود.
ایران همچنین تاکید کرده است پذیرش هرگونه محدودیت در خصوص برنامه غنیسازی اورانیوم را برای صرفا بازهای 5ساله مدنظر دارد. اما طرف غربی این محدویتها را برای بیش از ده سال مطرح کرده است.