این نیروها اندکی بعد به سمت بغداد پایتخت این کشور حرکت کردند و در استانهای صلاحالدین و دیالی نیز پیشروی کردند که نهایتا با پایداری ارتش عراق متوقف شدند. البته مسایل عدیدهای وجود دارد که نشان میدهد تحولات سیاسی عراق نتیجه حتمی درگیریهای سیاسی و اقدامات فرقه ای در عراق و وجود فساد در این کشور و عناصر مسلح و بی تجربه بودن کادر نظامی و امنیتی عراقیها بود.
نیروهای عراقی در ابتدا نتوانستند در برابر عناصر گروهک داعش مقابله کنند، بنا به اعلام برخی گزارشها، برخی از نظامیان ارتش در لباسهای غیر نظامی مخفی شدند تا با داعش مبارزه نکنند، در مورد عوامل این فروپاشی ناگهانی ارتش عراق علتهای زیادی مطرح شده که تفسیرها بیشتر بر چند مبنا استوار شده است.
یکی از این دیدگاهها این است که عقب نشینی نیروهای عراقی و عدم پایداری آنها در مبارزه به عدم حمایت عشایر عراقی از ارتش باز میگردد، بویژه اینکه برخی رسانههای غرب گرا در عراق سعی میکنند دولت نوری مالکی را به اتخاذ سیاست های فرقه گرایانه متهم کنند.
رویکرد دیگر معتقد است که درگیری های کنونی بعد از آن دنبال شد که تحرکات اعتراض آمیز در موصل و الانبار ایجاد شده بود و این موضوع برخی طرفهای داخلی و منطقه ای را بر آن داشت که مقابله با داعش در وهله اول میطلبد که گفتگوهای سیاسی ملی انجام شود و هیچ یک از گروههای سیاسی از این گفتگوها غائب نباشند.
پیامدهای تحرکات داعش در عراق
پیشرفت نیروهای داعش و موفقیت آنها در تسلط بر تعدادی از شهرهای عراق باعث شد که پیامدهای خطرناکی برای عراق و حتی منطقه بویژه در مورد کشورهای همسایه ایجاد شود که به صورت زیر است:
الف: ایجاد گذرگاهی برای عناصر مسلح بین استانهای الانبار و موصل و مرزهای سوریه که میتواند عملیات قاچاق سلاح و پول و عناصر مبارزه را تسهیل کند. گزارشهای متعددی نشان می دهد که عناصر داعش خودروهای زرهی را در میان دیگر تجهیزات ارتش عراق منهدم نکردهاند و آنها را به مناطق مبارزاتی در سوریه منتقل کردهاند.
ب: صدها نفر از عناصر مبارزاتی داعش باز هم وارد عراق شدهاند، شعار فرقه گرایانه آنها که برای ایجاد جنگ فرقه ای در این کشور است، "جهاد برای کمک به اهل تسنن بر ضد شیعیان" اعلام شده است. احتمال دارد عراق در آینده به کشوری تبدیل شود که کانون جذب جهادگران از تمام دنیا باشد و این موضوع میتوان امتداد جغرافیایی وسیعی را برای گروههای جهادی در منطقه ایجاد کند و آنها در این حالت به راحتی میتوانند بین عراق و سوریه تردد کنند.
ج: احتمال ایجاد جنگ فرقه ای در عراق افزایش یافته است، بویژه اینکه گروهک داعش به مبارزان خود اعلام کرده که باید به سمت بغداد و کربلا حرکت کنند. ابو محمد العدنانی سخنگوی گروهک داعش در اظهاراتی مدعی شده که تسویه حساب با شیعیان در بغداد یا سامرا نیست، بلکه در نجف و کربلا است. طبعا این موضعگیری ها باعث می شود شیعیان نیز وارد معرکه نظامی با داعش شوند و این میتواند چالش های بیثباتی در عراق را افزایش دهد.
د: همچنین ممکن است درگیریهای مسلحانه در عراق به کشورهای همسایه نیز منتقل شود. بویژه اگر ابعاد فرقهای به خود بگیرد. به عنوان مثال ممکن است کشورهایی مثل ایران کمکهایی به دولت عراق انجام دهند تا این دولت بتواند با داعش وارد جنگ شود و توطئه های آنها را برای نفوذ به بغداد خنثی نماید.
به صورت خلاصه میتوان گفت که گروه های عشایری مهمترین نقش را در درگیریهای موجود بین طرفین دارند و رویکرد آنها به سمت هر کدام از جبههها میتواند کفه موازنه های قدرت را به آن سمت سنگینتر کند.