به گزارش مشرق به نقل از فارس، نيروي انتظامي بعنوان دستگاهي که وظيفه حفظ امنيت داخلي را برعهده دارد، طي سالهاي پس از انقلاب و با ادغام کميته پاسداران، ژاندارمري و شهرباني تشکيل شده است.
پيش از پيروزي انقلاب، پليس و شهرباني رويکرد متفاوت داشتند؛ اما با پيروزي انقلاب اسلامي و به ويژه طي يک دهه گذشته نيروي انتظامي تغييرات و تحولاتي مثبت و مهمي را تجربه کرده تا بتواند خدمات مورد نياز مردم را به طور مناسب ارائه دهد.
پليس پاسخگو و مردمي يکي از تحولات اساسي نيروي انتظامي است، اين مهم نيز با تشکيل دفتر نظارت همگاني ناجا تحقق يافته است و مردم ميتوانند عملکرد پليس را نقد کنند و پيشنهاد خود را نيز ارائه دهند.
با توجه به سپري شدن 32 سال از پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي شاهد تغييرات و تحولات و نيز پيشرفتهاي بيشماري در عرصههاي مختلف هستيم که همگي از تلاش يک به يک مسئولان و دلسوزان انقلاب حکايت دارند.
نيروي انتظامي نيز به عنوان سازماني که به طور گسترده، در زمانهاي مختلف و در زمينههاي گوناگون با مردم در ارتباط است از اين قاعده مستثني نيست و طي اين سه دهه تحولات بيشماري را به خود ديده است.
موضوع گفتوگو با سردار احمدرضا رادان جانشين فرمانده نيروي انتظامي جايگاه پليس ايران در بين مردم و 32 سال پس از پيروزي انقلاب اسلامي است. در اين گفتوگو، تحولات، پيشرفتها و تغييرات نيروي انتظامي مطرح شده است.
* به عنوان اولين سؤال، به نظر شما پليس ايران نسبت به زمان طاغوت و نيز در مقايسه با کشورهاي همجوار، چه پيشرفتي کرده است؟
قبل از شروع هرگونه سخني در مورد پيشرفتهاي نيروي انتظامي در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، بايد تأکيد کنم که پليس امروز، پليس اسلامي و مبتني بر اصول و رويکردهاي ديني و اسلامي است.
در پليس اسلامي، خدمت به مردم، تکريم و احترام ارباب رجوع، سلامت در خدمت و صحت عمل از ضروريات و بديهيات به شمار ميرود و بر پايه پاسداري از ارزشهاي اسلامي و نيز حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي استوار است.
التزام به رعايت اصول و مباني اسلامي يکي از مواردي مهمي است که در تمامي فعاليتها و مأموريتهاي نيروي انتظامي مدنظر قرار گرفته است و از برنامهريزيها، طرحها، روشها و اصول گرفته تا حتي گزينش و استخدام، انتصاب و ارتقا شغلي را در بر ميگيرد تا به اين ترتيب هم سازمان و هم کارکنان آن کاملاً اسلامي باشد.
با عنايت به فعاليتهايي که بيش از سه دهه در کشور و در نيروي انتظامي صورت گرفته، توسعه و گسترش زير ساختهاي اطلاعاتي و ارتباطي در ناجا از جمله موفقيتهاي چشمگيري است که ميتوان در ابتدا به آن اشاره کرد.
با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات و نيروي متخصص در نيروي انتظامي به جرأت ميتوان گفت نيروي انتظامي هم اکنون به يکه تاز عرصه فناوري اطلاعات بين سازمانهاي و ارگانهاي دولتي و نيروهاي مسلح تبديل شده است.
هم اکنون در سايه استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات، نيروي انساني اقدام به عملياتي کردن پروژه جامع امام علي (ع) کرده است که بستر مورد نياز براي ارائه خدمات پليسي مبتني بر IT، چابکي و افزايش دقت و سرعت در مأموريتهاي محوله به پليس را سبب شده و نمونه بارز اين پروژه راه اندازي سيستم 110 و 197 است که ايران را جز ء کشورهاي دارنده اين تکنولوژي قرار داده است.
* دفتر نظارت همگاني نيروي انتظامي و سامانه 110 پليس چه هدفي را دنبال ميکنند؟
دفتر نظارت همگاني با "شعار شما پليس ما باشيد " حول چهار محور؛ انتقاد، پيشنهاد، شکايات و تقدير از عملکرد پليس راه اندازي شده است تا يکي از زمينههاي تحقق پليس مردمي و جامعه محور را محقق سازد.
از سويي ديگر، با توجه به اهميت روز افزون امنيت و احساس آن در جامعه، پليس 110 به منظور تقويت ارتباط و اعتماد مردم نسبت به پليس از يک سو و نيز کنترل و مقابله با جرايم و بزه و بزهکاران و مجرمان از سويي ديگر و همچنين ايجاد تحول اساسي و زيربنايي در چرخه دريافت، اجرا و کنترل مأموريتها در پليس راه اندازي شده است.
برخلاف سالهاي دور که چهرهاي خشن و غيرمردمي از پليس در اذهان عمومي نقش بسته بود، هم اکنون پليس 110 توانسته است به موفقيتهاي زيادي دست پيدا کند و اعتماد و اطمينان عمومي را در اذهان عمومي نسبت به پليس ايجاد کند.
* دفاتر خدمات انتظامي هم از دستاوردهاي مهم ناجاست، اين دفاتر با چه هدفي تشکيل شدند؟
دفاتر خدمات انتظامي در راستاي اجراي طرح تکريم ارباب رجوع، تسريع در خدماترساني و اجراييکردن اصل 44 قانون اساسي راه اندازي شد تا از فناوريهايي که نقش اساسي و غيرقابل انکاري در روند تسريع امور شهروندان دارد، استفاده شود. در حال حاضر دفاتر خدمات انتظامي با صدور برگه وضعيت خودرو، صدور و تمديد گذرنامه، صدور و تمديد گواهينامه، خدمات مربوط به کارت سوخت، خدمات مربوط به صدور پروانه کسب، ارائه خدمات تشخيص هويت و امور نظام وظيفه را با سرعت بيشتري انجام ميدهند.
* آيا اين تغييرات صرفاً در استفاده از فناوريهاي نوين رخ داده است يا زمينههاي اجتماعي را نيز، شامل ميشود؟
البته، اين تغييرات و پيشرفتها همچنان که استفاده از فناوري را در بر ميگيرد به زمينهها و بسترهاي اجتماعي نيز توجه کافي و وافي داشته است؛ تلاش براي ايجاد تغيير در ديدگاههاي سنتي نسبت به پليس و جايگزين کردن پليس جامعه محور به جاي پليس تهديد محور از ديگر برنامه هاي نيروي انتظامي در طول اين سالها به شمار رفته و ميرود.
در اين روند تلاش شده است تا اين مفهوم که پليس به منزله سازماني است که از بطن مردم و براي خدمتگزاري به مردم برخاسته است و برنامههاي خود را در جهت ارائه خدمات بهتر به مردم و جلب رضايت عمومي تنظيم ميکند، در اذهان عمومي شکل گيرد.
* پيشگيري يکي ديگر از برنامههاي نيروي انتظامي است، در اين راستا چه اقداماتي انجام شده است؟
پيشگيري اجتماعي مقدم بر پيشگيري کيفري و انتظامي است، نيروي انتظامي فعاليتهاي اجتماعي را طراحي و عملياتي کرده است که تشکيل معاونت اجتماعي و فعاليتهاي مختلف ادارات آن جز اين برنامهها به شمار ميرود.
اما چگونگي فعاليتهاي اجتماعي پليس، از دلايل و پيش زمينههاي بسياري برخوردار است که به صورت جزئي به مواردي از آن اشاره مي کنم.
همانطور که ميدانيم، شرايط ايجاد بزه و جرم در جامعه متنوع و فراوان است اما از آنجا که نيروى انتظامى داراى وظايف و بودجههاى براى رفع عوامل و شريط ايجاد کننده بزه و ناهنجارى در جامعه نيست قانوناً اقدامات آن محدود ميشود به اجراى قوانين و مبارزه با بزهکاران نه عوامل و شرايط ايجاد بزه، در صورتيکه اگر عوامل و شرايط موجب بزه و ناهنجار کنترل، رفع و محو شوند، طبعاً ميزان بزهکارى کاهش خواهد يافت.
ارتقاء فرهنگ اجتماعي، آشنايى با قوانين و مقررات و به عبارتى تربيت صحيح و آگاهى نسبت به چگونگى مقابله با بزهکاران و مواظبت از خود خصوصاً ايجاد ارتباط با پليس، اقدامى مؤثر و فراتر از وظايف اصلى پليس است. بنابراين تعامل سازنده بين پليس و مراکز فرهنگي و آموزشي ميتواند بستري مناسب براي نيل به اهداف عاليه را فراهم کند و پليس را در رسيدن به امنيت مطلوب و مقابله با جرائم ياري رساند.
بر اساس همين اصل و با اين ديدگاه ارتباط و همکاري با مدارس، مساجد و دانشگاهها شکل گرفت و اداره کل آموزش همگاني عهدهدار اين وظايف و مسئوليتها شد. اما تنها آموزش همگاني نميتوانست به تنهايي رسيدن به اهداف را ميسر و محقق سازد که به اين ترتيب، اداره مشارکت همگاني نيز با محوريت ارتباط با سازمانها، مردم و سازمان هاي مردم نهاد گوشهاي ديگر از فعاليتهاي اجتماعي پليس را عهدهدار شد.
اين اداره نيز انصافاً اقدامات و فعاليتهاي چشمگيري داشته است که برگزاري کنگره شعر اجتماعي، رزمايش امنيت و آرامش در سال 87 و نيز زنگ انضباط اجتماعي در مدارس همزمان با شروع سال تحصيلي از شاخص فعاليتهاي اين اداره به شمار ميرود که احساس ميکنم عموم مردم نيز نسبت به آنها آشنا هستند.
هر چند اقدامات و مأموريتهاي پليس تنها در اين موارد خلاصه نميشود چرا که ضرورت شناسايي ريشهها و زمينههاي بروز رفتارهاي ناهنجار و بزهکارانه و کاهش مشکلات مردم و حل معضلات در زمان تنش و استرس در کلانتريها و ارتقاء سطح بهداشت رواني احساس ميشد به اين ترتيب که نياز تشکيل اداره کل مشاوره و مددکاري اجتماعي در نيروي انتظامي را ايجاد کرد. از سال 79 اين اداره تشکيل و مراکز مشاوره نيز در کلانتريهاي سراسر کشور راه اندازي شد که تا به امروز توسعه چشمگيري نيز يافته است.
* فعاليتهاي رسانهاي و هنري نيروي انتظامي به ويژه در سالهاي اخير بسيار چشمگير بوده است؟
قطعاً همين گونه است چرا که اهتمام به فعاليتهاي رسانهاي، تعامل و ارتباط متقابل با رسانهها از جمله مواردي است که در فرآيند فعاليتهاي ارتباطي - اجتماعي پليس بسيار مدنظر قرار گرفته است و مرکز اطلاع رساني و ارتباطات ناجا بعنوان قلب تپنده اين فعاليتها، محسوب ميشود.
راه اندازي سايت و خبرگزاري پليس در سال 82 که اخبار انتظامي و حوادث سراسر کشور را پوشش ميدهد، نقطه عطف اين اقدامات آن هم در فضاي سايبر به شمار ميرود.ارتباط و تعامل تنگاتنگ مسئولان و فرماندهان پليس با رسانهها، رصد و بررسي روزانه اخبار اجتماعي و انتظامي در مطبوعات، سايتها و خبرگزاريها از ديگر فعاليتهاي رسانهاي پليس محسوب ميشوند.
انتشار هفته نامه امين جامعه نيز از مهمترين فعاليتهاي رسانهاي و ارتباطي در زمينه رسانههاي مکتوب توسط پليس به حساب ميآيد. مرکز سينمايي ناجا (ناجي هنر) که از اواخر سال 79 آغاز به کار کرده است و هم اکنون به عنوان زيرمجموعه بنياد تعاون به شمار ميرود، نقش بسزايي در توليد و تهيه فيلمهاي و سريالهاي پليسي دارد.
از جمله اقدامات اين مرکز همانگونه که گفته شد همکاري در زمينه تهيه و توليد فيلم ها و سريال هاي پليسي مي باشد که يکي از اين سريال هاي موفق که تا کنون نيز در اذهان مردم نقش بسته، سريال خواب و بيدار است. تشکيل اداره کل مستندات اجتماعي نيز در راستاي فعاليتهاي اجتماعي پليس جامعه محور صورت گرفته است که تهيه برنامه "شوک " که از صدا و سيما نيز پخش شد از جمله فعاليتهاي اين اداره به شمار ميرود.
با توجه به جايگاه تحقيقات مطالعاتي و نظر سنجي و نيز دريافت بازخورد از طرح هاي اجرا شده، مرکز افکارسنجي اداره کل مطالعات اجتماعي نظرسنجي از طرحهاي نيروي انتظامي را انجام ميدهند که پس از انعکاس نظرات؛ در طول سال، ماه، هفته و روز از نظرات اخذ شده در ديگر طرحهاي پليس استفاده ميشود. از طريق نظرسنجي با اشکالات طرح هاي اجرا شده آشنا ميشويم هرچند که اصل طرحهاي مزبور درست است اما بايد تغييراتي در روش آن اعمال شود.
* تحولات و تغيير نگرشهايي که به آنان اشاره شد بيشتر محدود به زمينههاي اجتماعي و نيز به نوعي معاونت اجتماعي شد، آيا پيشرفت هايي در ساير پليسهاي تخصصي نيز صورت گرفته است؟
با توجه به صحبتهايي که ابتدا در خصوص پليس اسلامي و ويژگيهاي آن مطرح کردم، مسلم است که اين پيشرفتها، صرفاً محدود به فعاليتهاي اشاره شده نيست بلکه دامنه آن در پليسهاي مأموريتي آن هم مبتني بر اصول و ارزشهاي اسلامي، کاملاً مشخص و محسوس است. به عنوان مثال، اگر در سالهاي گذشته مبارزه با قاچاق و مصرف مواد مخدر سنتي از اولويتهاي پليس مبارزه با مواد مخدر به شمار ميرفت، امروزه گسترش مواد مخدر صنعتي و روانگردانها از دغدغههاي مهم پليس به شمار ميرود که توان بسياري را در مقابله و مبارزه با اين مواد نيز ميطلبد.
به گونهاي که هشدارها و تلاش و اقدامات پليس مبارزه با موادمخدر در زمينه رواج استفاده از مخدرهاي جديد و آثار و تبعات فردي و اجتماعي به دنبال دارد، بالاخره به ثمر نشست و دي امسال قانون جديد مبارزه با مواد مخدر صنعتي و روانگردانها ابلاغ شد تا يکي از پيشرفتهاي پليس در امر مبارز با مواد مخدر را رقم زند.
در زمينه فعاليتهاي پليس راهنمايي و رانندگي نيز بايد تأکيد کنم، تغيير قوانين راهنمايي و رانندگي پس از 40 سال، ارائه آموزش هاي لازم براي کاهش تلفات و حوادث جادهاي از جمله پيشرفتهاي مهم پليس راهنمايي و رانندگي محسوب ميشود، نصب دوربينهاي کنترل سرعت در محورهاي مواصلاتي درون و برون شهري به منظور کنترل تخلفات رانندگي و صدور گواهينامههاي هوشمند راهنمايي و رانندگي را نيز مي توان به موارد قبل افزود.
* سازمان وظيفه عمومي نيز يکي از تحولات اساسي است؟
سازمان وظيفه عمومي نيز که ارتباطي گسترده با مردم دارد از پيشرفتهاي مثبت بي شماري در اين مدت برخوردار شده که جايگزين شدن اصطلاح "وظيفه عمومي " به جاي کلمه "اجباري " در محاورات مردمي و نيز فاصله گرفتن از آموزشهاي صرف نظامي به مهارت آموزي از جمله تحولات درون و برون سازماني محسوب ميشوند. همچنين تصويب قوانين مترقي در خصوص معافيتهاي سربازي يا بخشودگيهاي سربازي از ديگر فعاليتهاي ارزنده اين سازمان به شمار ميرود.
* پس از انقلاب و به ويژه طي سالهاي اخير، پليس آگاهي چه اقداماتي داشته است؟
پليس آگاهي با توجه به اقتضاي زمان و پيشرفتهاي گوناگون بشري که اتفاقاً نوع خاصي از جرايم را نيز سبب ميشوند، در برهههاي مختلف با انواع جرايم روبرو بوده است و تلاشهاي گستردهاي را نيز در اين خصوص انجام داده است.
مقابله با شرکتهاي هرمي و به ويژه شرکت هرمي کوئست و نيز فعاليتهاي مجرمانه برخي شرکتهاي کاغذي و صوري را ميتوان از جمله اقدامات مؤثر پليس آگاهي دانست.
جرايمي نيز که با استفاده از سلاح هاي سرد صورت ميگيرد، از ديگر دغدغههاي پليس به ويژه پليس آگاهي است که اميدواريم با تصويب منع حمل سلاحهاي سرد شاهد ديگر پيشرفتهاي پليس در اين خصوص هستيم. رونمايي از سامانه تطبيق و شناسايي چهره و نيز تلاش براي تشکيل بانک اطلاعات ژنتيک مجرمان، از ديگر افتخارات پليس آگاهي در سالهاي پيروزي انقلاب اسلامي بشمار ميرود.
* تشکيل سازماني تحت عنوان مرزباني نيروي انتظامي يکي ديگر از تحولات است، نظر شما چيست؟
همانطور که بارها اشاره شده است که مرزها عامل تهديد يا فرصت بشمار ميروند ميتوانم بگويم، فرماندهي مرزباني نيز طي اين سالها تلاشهاي چشمگير و روزافزوني را انجام داده است که انسداد مرزها و کنترل آن با استفاده از دوربين از حداقل اقداماتي است که توسط مرزبانان انجام شده و ميشود. البته اقداماتي که براي کاهش قاچاق کالا با تشکيل بازارچههاي مرزي صورت گرفته و نيز تغيير مسير ترانزيت مواد مخدر به خارج از مرزهاي کشور را نبايد دور از نظر داشت.
البته پليس پيشگيري هم يکي ديگر از دستاوردهاي نيروي انتظامي طي سالهاي گذشته است، پليس پيشگيري با تشکيل يگانهاي تابعه نظير پليس فرودگاه، پليس راه آهن، ميراث فرهنگي، محيط زيست و شيلات، انرژي اتمي، صداو سيماو ... در سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي لحظهاي براي تأمين امنيت فرو گذار نبوده است. فعاليت نگهبانان محله و استقرار ايستگاههاي پليس در محلات را ميتوان در اين زمره به حساب آورد.
به عنوان مثال و مصداق عيني ميتوانم به تلاشهاي پليس فرودگاه براي پيشگيري از عدم انتقال مواد مخدر از طريق برخي حجاج در سفر حج تمتع امسال اشاره کنم که تحسين دولت عربستان را نيز به همراه داشته است.
* پليس امنيت بعنوان يک پليس تخصصي، چه اقداماتي انجام داده است؟
اقدامات اين پليس در خور توجه است، پليس امنيت طرحهايي نظير مبارزه با اراذل و اوباش، طرح امنيت اخلاقي و اجتماعي و نظارت بر فعاليتهاي اصنافي نظير آتليهها را به اجرا گذاشته و همچنين صدور گذرنامه الکترونيکي که در مدت زمان اندکي جاي خود را به گذرنامههاي هوشمند ميدهند، يکي ديگر از اقدامات است.
البته بايد بگويم، تشکيل پليس فتا يکي ديگر از دستاوردهاي مهم نيروي انتظامي است، پليس فضاي مجازي يا همان فتا به دنبال ايجاد بستري امن و آرام در فضاي مجازي است.
* آيا پيشرفتهايي که به آن اشاره شد صرفاً محدود به مواردي است که در حوزه خدمات و فعاليتهاي سازمان در رابطه با عامه مردم محسوس است يا در درون سازمان و از سوي خود پرسنل نيروي انتظامي نيز ملموس مي باشد؟
قطعاً اين پيشرفتها از يک سو در ارتباط مستقيم با نيازهاي جامعه و متناسب با مأموريتها و وظايف نيروي انتظامي است و از سويي ديگر اين پيشرفتها در درون سازمان و از سوي پرسنل محسوس و مشهود است. با کمک و استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات، هماکنون در نيروي انتظامي اتوماسيون اداري برقرار است و تمام استعلامات نيز از طريق سيستمهاي جامع انجام ميشود بگونهاي که مديريت کاغذي از بين رفته است.
الزام کارکنان به آموزش مهارتهاي هفتگانه و چهارگانه شامل تسلط به ICDL از ديگر پيشرفتهاي سازمان محسوب ميشود که در عصر حاضر نيازمند کارکناني زبده و مجهز به علم و عمل است.
* اگر بپذيريم نيروي انساني به عنوان عامل مهم و موثر در پيشبرد اهداف سازماني است، وضعيت پشتيباني و طرحهاي حمايتي از پرسنل را چگونه ارزيابي ميکنيد؟
کارکنان نيروي انتظامي سختترين مسئوليتها را برعهده دارند و حتي در دشوارترين شرايط نيز خدمت به مردم، ايجاد امنيت و مقابله با جرم و مجرمان را نصب العين خود قرار دادهاند.پر واضح است که ارتقاي روحيه پرسنل و طرحهاي حمايتي از آنان با توجه به وظايف دشواري که انجام ميدهند، در نيل به آرمانها و اهداف سازمان لازم و ضروري است.
تأسيس بنياد تعاون ناجا در راستاي کسب درآمد در راستاي بهبود معيشت کارکنان ناجا از مهمترين اقدامات است، ميتوان به تسهيلات ارائه شده توسط بانک قوامين، تسهيلات ارائه شده در خصوص تهيه مسکن کارکنان، سفرهاي تفريحي و زيارتي و نيز تدارک برنامههاي آموزشي براي پرسنل جز اشاره کرد که موجب شده کارکنان با روحيه بيشتري به وظايف و مأموريتهاي خود بپردازند.
* به عنوان سؤال آخر، تجهيزات و امکانات نيروي انتظامي متناسب با مأموريتها و تغييرات ايجاد شده در سازمان است؟
استفاده از فناوريهاي روز و تجهيزات علمي پيشرفته از جمله برنامههاي نيروي انتظامي است که متناسب با هر زمان براي دستيابي به اهداف سازماني همواره مورد توجه قرار گرفته است. توجه به توسعه و پيشرفت علم و دانش اندوزي نيز از ديگر چشم اندازهاي نيروي انتظامي محسوب ميشود که تشکيل هفت رشته کارشناسي ارشد و دکترا در دانشگاه علوم انتظامي در راستاي رسيدن به اين هدف است.
اقدامات انجام شده در معاونت فناوري اطلاعات و ارتباطات ناجا سبب طراحي و راه اندازي سيستمهاي اطلاعاتي و ارتباطي شده که به موازات آن نيز تجهيزات مورد استفاده نيز همگام با تکنولوژي روز دنيا است.
کشف علمي جرم با استفاده از توسعه پايگاههاي D.N.A، انگشت نگاري، چهره نگاري، پليس 110، ثبت تخلفات رانندگي با استفاده از دوربين از جمله موارد تجهيز پليس به فناوريهاي روز است. از سويي ديگر، هم اکنون در تمامي ادارات نيروي انتظامي کارکنان مجهز به رايانه و متصل به شبکه داخلي هستند.
حتي در ماموريت ها نيز، از خودروهايي نظير سمند استفاده ميشود و ديگر از خودروهاي قديمي نظير پيکان در اين سازمان خبري نيست.
در پايان تأکيد ميکنم نيروي انتظامي هيچگاه و در هيچ برههاي از زمان از تلاش براي برقراري و حفظ همه جانبه امنيت در جامعه دريغ نميورزد و خود را جزئي از اين مردم و در خدمت به آنان ميداند.