گروه اقتصادی مشرق -ماریچه شخاکه (Marietje Schaake) که اصالت هلندی دارد، عضو 3 کمیسیون امور خارجه، کمیسیون تجاری و کمیسیون آموزش، فرهنگ و رسانه در پارلمان اروپا است. او هفته آخر آذرماه به همراه همکاران خود در قالب یک هیئت نمایندگی از پارلمان اروپا به ایران آمد و با هفته نامه اطلاعات بورس به گفت وگو نشست که خلاصه آن را از نظرتان می گذرد:
*وقتی به خیابانها نگاه می کنم همه چیز نسبتاً خوب به نظر می رسد، همه چیز در فروشگاه ها هست. آدمها خوب هستند ولی وقتی با مردم صحبت می کنید همه دغدغه شغل دارند و خصوصاً برای جوانان تصور آینده سخت است. از طرفی وقتی با مقامات کشوری صحبت می کنی می گویند تحریم ها تاثیری در اقتصاد ما ندارند.
*من از تأثیر تحریم ها بر مردم باخبرم. ما در اعمال تحریم ها همیشه خط مشی ای در پیش گرفته ایم که از تأثیر منفی بر مردم جلوگیری شده و مانع پیشرفت برنامه هسته ای شود، به طوری که تحریم ها تنبیه ی برای مردم یا کشور نباشد. بنابراین تحریم های اروپایی همیشه مشخص بوده است. ولی باید درک کنیم که چنین تحریم های سنگینی بر زندگی مردم بی تأثیر نیستند.
*یکی از مسائل دیگری که درباره توسعه اقتصادی در ایران خیلی جای بحث دارد این است که تحریم به اقتصاد خاکستری (Gray Economy) کمک می کند که غیر قانونی و زیرزمینی است و هر نوع معامله ای به یک واسطه انجام می شود و همین برای مردم ایران و البته خارج از ایران دغدغه ایجاد کرده است زیر ا چنین سیستم هایی حتی در صورت لغو تحریم ها به سختی تغییر می کنند و همچنان به حیات خود ادامه می دهند.
*از نظر تاریخی مناسبات اقتصادی قوی بین ایران و اروپا وجود داشته است. برای مثال در ایران فن آوری آلمانی بسیار مورد اعتماد است. در ایران نیروی کار ماهر و افرادی که کیفیت را می شناسند فراوان هستند. اینجا به کیفیتی که از اروپا می آید بیشتر از بقیه کشورهای آسیایی اهمیت می دهند. ما امیدواریم دلایلی که باعث تحریم ها شدند به زودی برطرف شوند. وقتی تحریم ها برداشته شوند شرایط اقتصادی عادی میشود. ولی راه چندان هموار نیست.
*ما در هفته ای که در ایران بودیم درباره توافق نامه ژنو بحث های زیادی داشتیم. ما بارها و بارها تأکید کردیم که هر دو طرف باید در همه جهات به تعهدات خود پایبند باشند، زیرا در ژنو، چهارچوب کار مورد توافق قرار گرفت ولی درباره هدف های آن هنوز توافقی صورت نگرفته است.
*در واقع کار فنی زیادی باقی مانده تا اعتمادسازی انجام شود و تحریم ها برداشته شود. البته بعد از توافق شش ماهه، یک توافق جامع تری درباره مسأله هسته ای بدست می آید. بنابراین اگر این مسیر ادامه یابد بهترین راه برای گام برداشتن است. پس از آن می توانیم برای برداشتن تحریم ها به صورت بخش به بخش برنامه ریزی کنیم با این امید که بازار هم همین کار را کند.
*متاسفانه برای اروپایی ها هم وضعیت مشابه ی وجود دارد، بسیاری از کارهای تجاری ما نیز تحت تأثیر تحریم های آمریکا متوقف شده است. به دلیل آنکه تحریم های آمریکا بسیار شدیدتر از تحریم های اروپایی هستند و تأثیر آنها بر شرکتهای اروپایی هم به همان اندازه زیاد است. تحریم ها برای بیمه گذاران، بانکها و سیستم های حمل و نقل ما مشکل ایجاد کرده است.
*حتی کسانی که می خواهند از اروپا مواد غذایی یا دارو به ایران بیاورند از نظر باربری به مشکل برمی خورند زیرا سیستم های باربری نگرانند که در صورت ارسال محموله به ایران بعداً رابطه تجاری خود را با آمریکا از دست بدهند. این یکی از مشکلات است و من فکر می کنم اروپا باید در این مورد مستقل عمل کند.
*بخش های انرژی، خودروسازی، ماشین آلات و نفت و پتروشیمی ایران بیشتر مورد توجه اروپایی ها هستند و به نظر من ارزش اقتصادی در این بخشها بالاتر است و درمجموع فرصتهای زیادی در ایران وجود دارد حتی در زمینه غذا و دارو.
*برای ایران مسأله مهم این است که بتواند دوباره روال عادی صادرات را در پیش بگیرد و افرادی که قصد تجارت دارند بتوانند به راحتی به ایران بیایند.
*تحریم ها حتی در سطوح شخصی نیز اثرگذارند و باعث میشوند سفر کردن و ویزا گرفتن سخت شود.
*در صورتی که اعتمادسازی هسته ای به اندازه کافی برسد، امکان توسعه هرچه بیشتر این رابطه اقتصادی وجود دارد. زیرا در حال حاضر بزرگترین بن بست میان ایران و اروپا همین مسأله هسته ای است و هیچ ربطی هم به مردم و بازار ندارد و تنها یک مشکل سیاسی است.
* مایل هستم به بورس تهران بروم و فکر می کنم این یکی از کارهای هست که در سفر بعدی ام به ایران باید برای آن برنامه ریزی کنم. در مدتی که اینجا بودم بیشتر برنامه ها توسط ایرانی ها تعیین می شد.
*یکی از مهمترین چیزهایی که در این سفر به یادم خواهد ماند، پتانسیل بسیار زیاد سرمایه انسانی در ایران است؛ سطح تحصیلات و ایده های مردم خیلی بالا است و به آنها باید فضا داد.
*من شنیده ام که وضعیت بازار پایدار شده است، مخصوصاً بعد از توافقنامه ژنو. ولی علت آن تنها به توافق ژنو مربوط نیست بلکه به رئیس جمهور جدید ارتباط دارد. به نظر من اگر فشارها از این دولتمردان جدید برداشته شود، آنها طبق اصول و آزادانه میتوانند با جامعه بین الملل ارتباط داشته باشند.
*من علاقه دارم درباره بورس تهران بیشتر بدانم. اگر از ما دعوت شود حتماً به آن جا می رویم و بازدید می کنیم. من همچنین در کمیسیون امور خارجه اروپا این مسأله را مطرح خواهم کرد که در قالب یک هیئت برای بازدید از بورس تهران بیایند.
*امیدوارم خیلی زود برگردم و در سفر بعدی برای مسائل اقتصادی هم برنامه ریزی خواهم کرد. من عضو کمیسیون تجاری پارلمان اروپا هستم ولی در مقام یک سیاستمدار باید بگویم، تجارت هم می تواند سیاسی باشد.
*وقتی به خیابانها نگاه می کنم همه چیز نسبتاً خوب به نظر می رسد، همه چیز در فروشگاه ها هست. آدمها خوب هستند ولی وقتی با مردم صحبت می کنید همه دغدغه شغل دارند و خصوصاً برای جوانان تصور آینده سخت است. از طرفی وقتی با مقامات کشوری صحبت می کنی می گویند تحریم ها تاثیری در اقتصاد ما ندارند.
*من از تأثیر تحریم ها بر مردم باخبرم. ما در اعمال تحریم ها همیشه خط مشی ای در پیش گرفته ایم که از تأثیر منفی بر مردم جلوگیری شده و مانع پیشرفت برنامه هسته ای شود، به طوری که تحریم ها تنبیه ی برای مردم یا کشور نباشد. بنابراین تحریم های اروپایی همیشه مشخص بوده است. ولی باید درک کنیم که چنین تحریم های سنگینی بر زندگی مردم بی تأثیر نیستند. *یکی از مسائل دیگری که درباره توسعه اقتصادی در ایران خیلی جای بحث دارد این است که تحریم به اقتصاد خاکستری (Gray Economy) کمک می کند که غیر قانونی و زیرزمینی است و هر نوع معامله ای به یک واسطه انجام می شود و همین برای مردم ایران و البته خارج از ایران دغدغه ایجاد کرده است زیر ا چنین سیستم هایی حتی در صورت لغو تحریم ها به سختی تغییر می کنند و همچنان به حیات خود ادامه می دهند.
*از نظر تاریخی مناسبات اقتصادی قوی بین ایران و اروپا وجود داشته است. برای مثال در ایران فن آوری آلمانی بسیار مورد اعتماد است. در ایران نیروی کار ماهر و افرادی که کیفیت را می شناسند فراوان هستند. اینجا به کیفیتی که از اروپا می آید بیشتر از بقیه کشورهای آسیایی اهمیت می دهند. ما امیدواریم دلایلی که باعث تحریم ها شدند به زودی برطرف شوند. وقتی تحریم ها برداشته شوند شرایط اقتصادی عادی میشود. ولی راه چندان هموار نیست.
*ما در هفته ای که در ایران بودیم درباره توافق نامه ژنو بحث های زیادی داشتیم. ما بارها و بارها تأکید کردیم که هر دو طرف باید در همه جهات به تعهدات خود پایبند باشند، زیرا در ژنو، چهارچوب کار مورد توافق قرار گرفت ولی درباره هدف های آن هنوز توافقی صورت نگرفته است.
*در واقع کار فنی زیادی باقی مانده تا اعتمادسازی انجام شود و تحریم ها برداشته شود. البته بعد از توافق شش ماهه، یک توافق جامع تری درباره مسأله هسته ای بدست می آید. بنابراین اگر این مسیر ادامه یابد بهترین راه برای گام برداشتن است. پس از آن می توانیم برای برداشتن تحریم ها به صورت بخش به بخش برنامه ریزی کنیم با این امید که بازار هم همین کار را کند.
*متاسفانه برای اروپایی ها هم وضعیت مشابه ی وجود دارد، بسیاری از کارهای تجاری ما نیز تحت تأثیر تحریم های آمریکا متوقف شده است. به دلیل آنکه تحریم های آمریکا بسیار شدیدتر از تحریم های اروپایی هستند و تأثیر آنها بر شرکتهای اروپایی هم به همان اندازه زیاد است. تحریم ها برای بیمه گذاران، بانکها و سیستم های حمل و نقل ما مشکل ایجاد کرده است.
*حتی کسانی که می خواهند از اروپا مواد غذایی یا دارو به ایران بیاورند از نظر باربری به مشکل برمی خورند زیرا سیستم های باربری نگرانند که در صورت ارسال محموله به ایران بعداً رابطه تجاری خود را با آمریکا از دست بدهند. این یکی از مشکلات است و من فکر می کنم اروپا باید در این مورد مستقل عمل کند.
*بخش های انرژی، خودروسازی، ماشین آلات و نفت و پتروشیمی ایران بیشتر مورد توجه اروپایی ها هستند و به نظر من ارزش اقتصادی در این بخشها بالاتر است و درمجموع فرصتهای زیادی در ایران وجود دارد حتی در زمینه غذا و دارو. *برای ایران مسأله مهم این است که بتواند دوباره روال عادی صادرات را در پیش بگیرد و افرادی که قصد تجارت دارند بتوانند به راحتی به ایران بیایند.
*تحریم ها حتی در سطوح شخصی نیز اثرگذارند و باعث میشوند سفر کردن و ویزا گرفتن سخت شود.
*در صورتی که اعتمادسازی هسته ای به اندازه کافی برسد، امکان توسعه هرچه بیشتر این رابطه اقتصادی وجود دارد. زیرا در حال حاضر بزرگترین بن بست میان ایران و اروپا همین مسأله هسته ای است و هیچ ربطی هم به مردم و بازار ندارد و تنها یک مشکل سیاسی است.
* مایل هستم به بورس تهران بروم و فکر می کنم این یکی از کارهای هست که در سفر بعدی ام به ایران باید برای آن برنامه ریزی کنم. در مدتی که اینجا بودم بیشتر برنامه ها توسط ایرانی ها تعیین می شد.
*یکی از مهمترین چیزهایی که در این سفر به یادم خواهد ماند، پتانسیل بسیار زیاد سرمایه انسانی در ایران است؛ سطح تحصیلات و ایده های مردم خیلی بالا است و به آنها باید فضا داد.
*من شنیده ام که وضعیت بازار پایدار شده است، مخصوصاً بعد از توافقنامه ژنو. ولی علت آن تنها به توافق ژنو مربوط نیست بلکه به رئیس جمهور جدید ارتباط دارد. به نظر من اگر فشارها از این دولتمردان جدید برداشته شود، آنها طبق اصول و آزادانه میتوانند با جامعه بین الملل ارتباط داشته باشند.
*من علاقه دارم درباره بورس تهران بیشتر بدانم. اگر از ما دعوت شود حتماً به آن جا می رویم و بازدید می کنیم. من همچنین در کمیسیون امور خارجه اروپا این مسأله را مطرح خواهم کرد که در قالب یک هیئت برای بازدید از بورس تهران بیایند.
*امیدوارم خیلی زود برگردم و در سفر بعدی برای مسائل اقتصادی هم برنامه ریزی خواهم کرد. من عضو کمیسیون تجاری پارلمان اروپا هستم ولی در مقام یک سیاستمدار باید بگویم، تجارت هم می تواند سیاسی باشد.
