گروه بین‌الملل مشرق – توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 در بین اعضای کنگره آمریکا واکنش‌های متضادی را برانگیخته که حتی ممکن است اوباما را مجبور به وتوی قانون آینده کنگره کند. با گذشت یک‌ماه از توافق ایران و 1+5 در ژنو، از رئیس‌جمهور و وزیر خارجه تا سناتورهای کنگره آمریکا هریک مواضع و نظرات متفاوتی را نسبت به این توافق و آینده آن و یا مفاد و تعهدات طرفین ابراز داشته‌اند.

گروه بین‌الملل مشرق طی سلسله گزارش‌هایی به بازخوانی مواضع متفاوت و متناقض مقامات آمریکایی پس از توافق ژنو خواهد پرداخت.

جان کری: تنفس به ایران بسیار محدود است و برای تأمین امنیت اسرائیل، فشارها بر ایران باید حفظ شود

جان کری وزیر خارجه آمریکا در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان تصریح کرد که تحریم‌های لغو شده در توافقنامه هسته‌ای بسیار ناچیز است و باعث کاهش فشار علیه ایران نمی‌شود. کری همچنین با مقایسه ایران و کره‌شمالی مخالف است و معتقد است عضویت ایران در ان‌پی‌تی و تمایل این کشور به مذاکره و توافق با قدرت‌های جهانی، آن را از مدل کره شمالی جدا می‌کند.

- ایران، کره‌شمالی نیست و می‌توان شانس دیپلماسی را بررسی کرد

- ساختار تحریم‌ها سرجای خود باقی خواهد ماند

- برای تأمین امنیت اسرائیل نباید لغو تحریم‌ها باعث کاهش فشار بر ایران شود

- فرصت غافلگیر کردن جهان را از ایران گرفتیم

- امنیت اسرائیل در این دوره شش ماهه بیشتر خواهد بود

- پس از مسأله هسته‌ای، مسائل بسیاری میان ایران و آمریکا باید حل شود

- حزب‌الله یک گروه تروریستی است و ایران حامی آن است

- هیچ اعتمادی به ایران نداریم

- آنقدر بررسی می‌کنیم تا اطمینان پیدا کنیم

متن کامل گفت‌وگوی جان کری با تحلیل‌گر شبکه سی‌ان‌ان پس از امضای توافق ژنو، در ادامه آمده است:

کندی کراولی، تحلیل‌گر سی‌ان‌ان: آقای کری متشکرم که دعوت ما را پذیرفتید. سؤال اول من این است: بسیاری معتقدند که ایران هم به یک کره شمالی دیگر تبدیل خواهد شد؛ کشوری که برای لغو تحریم‌ها متعهد می‌شود اهداف هسته‌ای خود را کنار بگذارد، و سپس مخفیانه برنامه هسته‌ای خود را ادامه می‌دهد. چرا فکر می‌کنید ایران کره شمالی نیست؟

جان کری، وزیر خارجه آمریکا: دلایل زیادی وجود دارد: اولاً، ایران عضو ان‌پی‌تی است. دوماً، با ما وارد مذاکره شده است. سوماً، متعهد شده است اجازه دسترسی روزانه به برخی تأسیساتش را به ما بدهد. همچنین تعهد داده‌اند تا علاوه بر این نظارت‌ها، فعالیت‌های خود را هم محدود کنند. به علاوه، علناً متعهد شده‌اند که دست به ساخت سلاح نزنند. کره شمالی بارها آزمایش هسته‌ای انجام داده بود و می‌دهد و هیچ‌گاه متعهد نشده که سلاح هسته‌ای نسازد. بنابراین دلایل زیادی وجود دارد که موجب می‌شود دست‌کم احتمال حل مسئله از طریق دیپلماسی را بررسی و آزمایش کنیم.

اما بگذارید به صراحت بگویم. ما این کار را با چشمان کاملاً باز انجام می‌دهیم. اصلاً توهم‌زده نیستیم. این کار را بر اساس حرف‌های ایران انجام نمی‌دهیم. بر اساس اقداماتی انجام می‌دهیم که قابل تصدیق باشند. نکته مهم‌تر این‌که ما اصل ساختار تحریم‌ها را سر جای خود نگه داشته‌ایم. تنفسی که به ایران داده‌ایم بسیار جزئی است و مطمئناً می‌توانیم در این شش ماه اهداف واقعی ایران را امتحان کنیم.

کندی کراولی: پس شما در حال حاضر به آقای حسن روحانی رئیس‌جمهور جدید ایران اعتماد دارید که بتواند به حرف‌های خود عمل کند؟ چون می‌دانید که محافظه‌کارها در ایران اعتقادات کاملاً متفاوتی از مفاد مذاکرات دارند.

جان کری: دقیقاً، دقیقاً. کاملاً می‌دانیم. پاسخ سؤال شما این است که هیچ بخشی از اقدامات ما بر اساس اعتماد نیست. موضوع اصلاً اعتماد نیست. موضوع وجود امکان صحت‌سنجی و همچنین نظارت دقیق بر برنامه هسته‌ای ایران و گرفتن تعهداتی است که ضمانت اجرایی دارد و بنابراین ما را به مکانیسم متقنی می‌رسانند که بر اساس آن تصمیم می‌گیریم. وقتی صحبت از سلاح هسته‌ای است، دیگر موضوع اعتماد معنی ندارد. بنا به ضرب‌المثل معروف درباره گورباچف و ریگان، «اعتماد کن، اما بررسی کن» بررسی کردن کلید اصلی است. هم من و هم آقای رئیس‌جمهور از همان ابتدا گفته‌ایم که قرار نیست بررسی کنیم، یا اعتماد کنیم و بررسی کنیم؛ قرار است بررسی کنیم و بررسی کنیم و بررسی کنیم. باید آن‌قدر مطمئن شویم که اسرائیل، کشورهای خلیج [فارس]، خود ما و هیچ کشور دیگری فریب اتفاقاتی را نخورد که دارد می‌افتد.

کندی کراولی: یکی از نکاتی که اسرائیل و سایر مخالفان مذاکرات به آن اشاره کرده‌اند این است که بین توقف حرکت به سمت سلاح هسته‌ای و از بین بردن تجهیزات لازم برای ساخت بمب هسته‌ای تفاوت وجود دارد. شما برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده‌اید؛ اما تجهیزات این کشور را از بین نبرده‌اید. به عربستان سعودی و اسرائیل که احساس امنیتی کم‌تری دارند و یا حتی تحت تهدید هستند، در این‌باره چه می‌گویید؟

جان کری: اسرائیل به دلیل آن‌چه در ایران اتفاق می‌افتد احساس خطر می‌کند؛ اما من عقیده دارم از الآن تا شش ماه آینده اسرائیل ایمن‌تر از دوره پیش از مذاکرات خواهد بود؛ چون اکنون مکانیسمی در اختیار داریم که زمان لازم برای غافل‌گیر کردن ما را به ایران نمی‌دهد. اکنون روش‌هایی برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران داریم که در گذشته نداشتیم. شاهد توقف غنی‌سازی 20 درصد خواهیم بود. شاهد محدود شدن ذخایر اورانیوم 3.5 درصد خواهیم بود. شاهد محدودیت در تولید و نصب سانتریفیوژ خواهیم بود. اگر این‌ها را نداشتیم ایران روز به روز به غافلگیر کردن ما نزدیک‌تر می‌شد، همان کاری را می‌کرد تا الآن انجام می‌داد.

بنابراین به نظر من اسرائیل اکنون ایمن‌تر خواهد بود، به شرط آن‌که نگذاریم لغو تحریم‌ها فشار بر ایران را کاهش دهد، و فکر هم نمی‌کنیم این اتفاق بیفتد. تنفسی تحریم‌ها بسیار اندک است و ساختار اصلی آن‌ها سر جای خود می‌ماند. بنابراین ما شدیداً اعتقاد داریم اکنون که برنامه هسته‌ای ایران به عقب برمی‌گردد و بخش‌های اصلی آن متوقف می‌شود، شرایط بیش‌تر به سود اسرائیل است تا زمانی که شرایط قبلی ادامه پیدا می‌کرد و ایران هم به سرعت به سمت سلاح هسته‌ای پیش می‌رفت.

کندی کراولی: آقای کری آینده روابط بین آمریکا و ایران را چگونه می‌بینید؟ آیا شاهد عادی‌سازی روابط خواهیم بود؟ چه احتمالاتی در این رابطه وجود دارد؟

جان کری: هیچ احتمالی وجود ندارد تا زمانی که مشکل هسته‌ای را حل کنیم. در شش ماه آینده هم تنها مسئله پیش رو همین است و باید بکوشیم آن را حل کنیم. اگر توانستیم این مسئله را حل کنیم، امیدواریم بتوانیم درباره بقیه مسائل هم قدم برداریم. اما به صراحت گفته‌ایم که در حال حاضر جامعه جهانی انتظار دارد موضوع قطعنامه‌های سازمان ملل و سؤالات آژانس انرژی اتمی حل شود. همه این مسائل باید حل شود و بنابراین داریم می‌کوشیم روندی را تدوین کنیم که به کمک آن بتوانیم صحت برنامه هسته‌ای ایران را بررسی کنیم، بدانیم چه کاری داریم می‌کنیم، این برنامه را محدود کنیم و در عین حال برای رسیدن به توافقنامه جامع مذاکره کنیم.

کندی کراولی: رفتار ایران تأثیر بدی در منطقه و جهان گذاشته است؛ نه تنها به خاطر تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای، بلکه به خاطر روابطش در منطقه؛ از جمله حمایتش از بشار اسدی که دولت آمریکا و بسیاری کشورهای دیگر معتقدند نباید در سوریه باقی بماند. بنابراین درباره ایران موضوعات دیگری هم وجود دارد. آیا این‌ها هم باید تغییر کند؟ آیا از نظر شما این هم بخشی از روندی است که منجر می‌شود عادی‌سازی روابطمان‌پذیر شود؟

جان کری: مسلماً در درازمدت و اگر می‌خواهیم روابط بین دو کشور واقعاً تغییر کند، این‌ها هم باید تغییر کند. حزب‌الله یک سازمان تروریستی است؛ اما مشتری اصلی ایران است. حزب‌الله در سوریه حضور دارد. ایران در سوریه دست دارد. این‌ها موضوعاتی است که موجب نگرانی شدید همه ما است. به علاوه، ایران از فعالیت‌هایی در سراسر جهان حمایت کرده که گاهاً با هنجارها و استانداردهای بین‌المللی در تضاد بوده است. بنابراین متأسفانه هنوز مسائل زیادی وجود دارد که باید روی آن‌ها کار کنیم.

امیدواریم آقای روحانی و آقای ظریف این روابط جدید را برقرار کنند و بخواهند در آینده به طور شفاف نشان دهند که برنامه هسته‌ای این کشور صلح‌آمیز است. همان‌طور که آقای اوباما هم گفت، ما آماده هستیم، نه برای این‌که گول بخوریم، فریب بخوریم، یا خیال‌پردازی کنیم؛ بلکه آماده هستیم تا روندی قابل تصدیق و شفاف را تدوین کنیم تا همه، اسرائیل، دوستان ما در منطقه، خود ما، جامعه جهانی، متحدان ما، و 1+5، بتوانیم به وضوح ببینیم که ایران درباره برنامه هسته‌ای خود چه می‌کند.، و مطمئن شویم که مصمم است به استانداردهای بین‌المللی پایبند باشد. این یعنی آغاز راهی که به تغییر روابط منجر خواهد شد. و این همان راهی است که همه ما از جمله ایران فکر می‌کنیم این کشور آماده است تا در پیش بگیرد و به این ترتیب رابطه بین دو کشور را تغییر دهد.