به گزارش مشرق، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان پنجشنبه شب در برنامه تلویزیونی دیروز، امروز، فردا شبکه سوم به تشریح برنامه‌های دستگاه دیپلماسی در دولت یازدهم پرداخت و به سؤالات مطرح شده پاسخ گفت.
 
*مردم در انتخابات به گفتمان متفاوتی رای دادند
 
وی در ابتدا گفت که این اولین مصاحبه‌اش بعد از 6 سال و پس از ترک نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل است.
 
ظریف در خصوص سیاست خارجی دولت یازدهم با بیان اینکه اصول سیاست خارجی توسط قانون اساسی، فرمایشات امام راحل و رهنمودهای مقام معظم رهبری و اسناد بالادستی تعیین شده و این اصول مبنای روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داده، خواهد داد و تغییر نخواهد کرد، گفت: ‌این اصول شامل دفاع از تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، استقلال و آزادی مردم و خدمت در جهت بهبود وضعیت معیشتی مردم از طریق برقراری روابط عادلانه در سطح بین‌المللی است که این اصول تغییر نمی‌کند.
 
وی اضافه کرد: شرایط بین‌المللی و تحولات جهانی این نیاز را همواره ایجاد می‌کند که همه دولت‌ها، روش‌ها و گفتمان خود را متناسب با تحولات بین‌المللی تعریف و با شناخت دقیق از آنچه که در دنیا می‌گذرد و فرصت‌هایی که این تحولات برای کشور ایجاد می‌کند تا کشور حضور قدرتمندتری در صحنه بین‌المللی داشته باشد و همین طور چالش‌هایی که در شرایط متفاوت وجود دارد، براساس آن سیاست‌ها و روش‌های خود را تبیین، آزمایش و تصحیح می‌کند تا به بهترین شکل سیاست خارجی را به پیش ببرد.
 
ظریف با بیان اینکه سیاست خارجی جای پیگیری مستمر منافع ملی و آرمان‌ها براساس تحولات است، خاطرنشان کرد: این تحولات شرایط جدیدی را ایجاد کرده است. مردم در انتخابات به گفتمان متفاوتی رای دادند، گفتمانی که در سیاست اعتدال،‌ تدبیر و امید ریاست جمهوری متبلور شده و این سیاست مورد توجه مردم قرار گرفته و این سیاست را دنبال خواهیم کرد که مبتنی بر حضور قدرتمندانه،‌ عزتمندانه و معقول در صحنه بین‌المللی است.
 
وی خاطرنشان کرد: ما با زبانی با دنیا صحبت خواهیم کرد که دنیا آن زبان را متوجه شود و بتواند منطق جمهوری اسلامی را درک کند. در جهان امروز قدرت مولفه‌های جدیدی پیدا کرده برخی به آن قدرت نرم می‌گویند که به اعتقاد من عبارت جامعی نیست. قدرت گفتمانی و توان معنایی که جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب اسلامی داشته توان بسیار مهمی است که این دولت قصد دارد با استفاده از این توان و با حضور فعال و تاثیرگذار در صحنه بین‌المللی بتواند سیاست‌های جمهوری اسلامی را به پیش ببرد و منافع کشور را به سامان برساند و وضع معیشتی مردم را به کمک سیاست خارجی بهبود ببخشد.
 
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا تغییر منجر به تغییر در رفتار طرف مقابل خواهد شد؟ گفت: صحنه دیپلماسی مسابقه جدی در به دست آوردن منابعی است که برای شما قدرت ایجاد می‌کند. منابعی که در جهان امروز با توجه به تحولات عظیم در حوزه ارتباطات ایجاد شده است. امروز نه اقتصاد بلکه احساسات هم جهانی شده و نحوه ارائه دیدگاه‌های شما می‌تواند برای شما در سطح بین‌المللی نفوذ و آسیب‌پذیری ایجاد کند. اینکه چگونه سیاست‌های کشور را مطرح و با چه زبانی این سیاست‌ها را پیش می‌برید. آیا اجازه می‌دهید بدخواهان مردم ایران شما را به جنگ طلبی متهم کنند.
 
*هیچ گاه جنگ طلب نبوده‌ایم
 
وی تصریح کرد: هیچ گاه جمهوری اسلامی به دنبال جنگ طلبی نبوده و ایران نسبت به سرزمین و وضعیت ژئوپولتیکی خود راضی است و نیاز ندارد با کشورگشایی تلاش کند نیازهایش را رفع کند.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: ایران دارای منابع غنی انسانی و مادی است و ‌دسترسی به آب‌های آزاد بین‌المللی، امکانات ویژه جغرافیایی و توان علمی دارد و مجموعه شرایط جمهوری اسلامی از آن کشوری صلح طلب می‌سازد.
 
وزیر امور خارجه گفت: ما باید پیام صلح خواهی مردم ایران که در طول 250 سال گذشته هیچ تجاوزی علیه هیچ یک از همسایگانش نداشته به طور واضح و قابل فهم برای دنیا تبیین و تفهیم کنیم و دیدگاه‌‌هایمان را پیش ببریم.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به دلیل انقلاب حرف برای گفتن دارد. ما با خیلی از کشورهای دیگر از این جهت تفاوت داریم. استقلال ما با قیمت بسیار بالایی فراهم شده و این استقلال ما قدرت ویژه‌ای به ما داده که حرفی برای گفتن داشته باشیم. یک نمونه مردمسالاری داریم که مبتنی بر ارزش‌های بومی است، در شرایط کنونی که از یک طرف افراطی گری و از طرف سکولاریسم نتوانسته به نیازهای منطقه ما پاسخ دهد، چالش‌هایی که کشورهای مختلف در جهان عرب و اسلام با آن روبرو هستند، وضعیت تاسف باری که در مصر روبرو هستیم را نگاه کنید می‌بینید تنها الگوی مردمسالاری بومی جمهوری اسلامی است که توانسته بعد از 35 سال انتخاباتی برگزار کند که مردم حضور شورانگیز را داشته باشند و این سرمایه عظیم اجتماعی را برای کشور بازسازی کند که کشور چنین حضور فعالی را داشته باشد. اینها به ما قدرت می‌دهد.
 
وی گفت:‌ قدرت غیرقابل تصوری در صحنه بین‌المللی می‌دهد که اگر خودباوری داشته باشیم که باورمان شود ایران قدرتمند است و می‌تواند به عنوان کشوری که حرف برای گفتن دارد در صحنه بین‌المللی ظاهر شود، نقش ایفا کند و گفتمان جدیدی را ارائه دهد اگر این را بپذیریم می‌توانیم بسیار آرام، متین و منطقی با دنیا سخن بگوییم و حتما این سخن ما تاثیرگذار خواهد بود و قدرت و توان نفوذ ما را افزایش دهد.
 
ظریف افزود: قدرت چیزی است که به شما نفوذ می‌دهد و از آسیب پذیری شما کم می‌کند و ایران با این گفتمان چنین توانی را در سطح بین‌المللی دارد.امیدوارم دولت تدبیر و امید بتواند با این گفتمان در صحنه بین‌المللی حضور موثری داشته باشد.
 
*مردم مهمترین برگ برنده جمهوری اسلامی
 
وی اضافه کرد: مهمترین برگ برنده جمهوری اسلامی، مردم ما هستند. این توان عظیم انسانی که در حماسه سیاسی امسال خودش را نشان داد، سرمایه اجتماعی عظیمی که جمهوری اسلامی دارد، مردم هم نعمت بزرگ الهی هستند. اینها توانمندی ما را افزایش می‌دهد و امکان ورود ما را به بازی جدی در صحنه بین‌المللی فراهم می‌کند.
 
ظریف بر فهم واقع بینانه شرایط بین‌المللی تأکید کرد و گفت: دنیا عوض شده است. باید با دنیای جدید برخورد کنیم. متاسفانه خیلی‌ها در غرب علی‌رغم مطالعات و هزینه‌های زیادی که صرف کرده‌اند، هنوز نتوانسته‌اند بفهمند دنیا به کدام سمت می‌رود. نظام دو قطبی دوران جنگ سرد فروپاشیده و هنوز نظام دیگری جایگزین آن نشده است. البته آمریکایی‌ها اوائل خیال می‌کردند نظام دو قطبی با یک نظام تک قطبی جایگزین شده است.
 
وی ادامه داد: اوائل بعد از فروپاشی شوروی، آمریکایی‌ها خیال می‌کردند نظم تک قطبی به ریاست و رهبری آمریکا در دنیا درست شده، اما تحولات بعدی نشان داد که این تصور باطلی است. فقط وقت خود و دنیا را تلف کردند برای اینکه چنین نظم تک قطبی ایجاد شده و تحولات بعدی بخصوص بعد از 11 سپتامبر نشان داد که چنین وضعیتی شکل نگرفته است. این که شما بفهمید این تحول در دنیا یعنی چه و دنیا به چه سمتی می‌رود و چگونه می‌توان در سطح بین‌المللی منافع کشور را به پیش برد.
 
ظریف افزود: طرف مقابل هنوز به این فهم نرسیده که نمی‌شود در دنیای امروز به هزینه دیگران به پیشرفت، امنیت و رفاه دست یافت. اگر می‌شد 11 سپتامبر اتفاق نمی‌افتاد و آمریکایی‌ها احساس می‌کردند کاملا در امنیت هستند. بازی با حاصل جمع صفر در دنیا معنی نمی‌دهد. اگر آمریکا به دنبال بازی با حاصل جمع صفر باشد هم خودش می‌بازد و هم طرف مقابل. آمریکا نتوانسته با این بازی برای خود امنیت درست کند. ما نیازمندیم دیگران را به درک این واقعیت وادار کنیم که تنها از مسیر بازی برد - برد می‌توان نفع همگان را ایجاد کرد.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه مخاطبان امروز جهانی شده‌اند، گفت: الان دنیا کار را برای سیاستمداران سخت و برای مردم آسان کرده است و دیگر نمی‌شود سر مردم را کلاه گذاشت.
 
وی در پاسخ به این سؤال که دولت یازدهم چقدر بر دیپلماسی عمومی تأکید دارد؟ ادامه داد: دولت‌ها زیاد دوست ندارند با کسی غیر از دولت‌ها در تماس باشند. شرایط جهانی اقتضاء می‌کند شما از مجموعه دیپلماسی‌ها استفاده کنید. نمی‌شود با صرف دیپلماسی سنتی کار را به پیش برد.
 
وزیر امور خارجه اضافه کرد: دیپلماسی عمومی قسمت عمده دیپلماسی است، اما نباید هیچ یک از ابعاد مختلف دیپلماسی به هزینه بعد دیگری از دیپلماسی شکل بگیرد باید تمام ابعاد دیپلماسی را با هم در نظر بگیرید. جمهوری اسلامی در زمینه دیپلماسی ارزشی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. زیرا ما یک نظام ارزش محور هستیم. در جهان امروز به بحث‌های گفتمانی و نظام معنایی اهمیت زیادی داده می‌شود و به همین جهت جمهوری اسلامی در شرایط کنونی باید از انواع دیپلماسی به شکل متوازن و یکپارچه استفاده کند.
 
ظریف افزود: نمی‌شود دیپلماسی رسمی شما با دیپلماسی عمومی متناقض باشد. هر دولتی مجبور است که همه اینها را به عنوان مجموعه به هم پیوسته ببیند و منافع کشور را به پیش ببرد.
 
* تحریم‌های شورای امنیت مبنای حقوقی ندارد

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه برنامه تلویزیونی دیروز، امروز،‌ فردا در خصوص دیپلماسی اقتصادی گفت:‌ دیپلماسی اقتصادی یعنی استفاده از کلیه زمینه‌ها و امکانات بخصوص زمینه‌های بخش خصوصی برای پیشبرد اهداف سیاسی و توسعه کشور؛ دیپلماسی اقتصادی به این معنا نیست که من با نمایندگان رسمی دولت مقابل درباره اقتصاد صحبت کنم؛ این همان دیپلماسی سنتی می‌شود که موضوع بحث آن اقتصاد است.
 
وی افزود: دیپلماسی اقتصادی یعنی از ابزارهایی که در حوزه اقتصادی است استفاده کنیم. لازمه این کار شناخت توانمندی‌های کشور و امکاناتی است که این توانمندی‌ها در صحنه بین‌المللی برای ایران ایجاد می‌کند.
 
ظریف استفاده وسیع از بخش خصوصی، اجازه فعالیت به بخش خصوصی در صحنه بین‌المللی، تسهیل این حضور، ارائه اطلاعات لازم به بخش خصوصی و ... را از ضروریات دیپلماسی اقتصادی برشمرد.
 
وی با بیان اینکه تحریم مانع عمده‌ای درحوزه دیپلماسی اقتصادی است، یادآور شد: البته مانعی نیست که بتواند تمام زمینه‌های کار اقتصادی را از بین ببرد و این مانعی است که دولت در ابتدای کار با آن روبرو است.
 
به گفته ظریف لازمه اینکه این مانع از مسیر اقتصاد برداشته شود، تلاش مداوم، عاقلانه و هوشمندانه، با عنایت به واقعیات است که گام به گام در مسیر نرم کردن تحریم‌ها و از بین بردن زمینه‌های تحریم‌ها و از بین بردن مشروعیت و مقبولیت تحریم‌ها و نشان دادن اینکه بسیاری از این تحریم‌ها غیرقانونی است و مبنای حقوقی ندارد و براساس سیاست‌های غیرمربوط است، حرکت کنیم.
 
وی ادامه داد: شما نیاز دارید زمینه چینی‌ها را مرحله به مرحله انجام داده و در کنار آن با مذاکرات هوشمندانه زمینه تحریم‌ها را از بین ببرید که نیاز به کار میان مدت و درازمدت دارد. امیدواریم با طراحی، برنامه‌ریزی و اجماع داخلی موفق شویم.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین کار این دولت ایجاد اجماع بین مردم و نخبگان در حوزه سیاست خارجی است تا با صبر و حوصله به سمت کاهش فشارهای اقتصادی و باز کردن زمینه برای حضور بخش خصوصی در صحنه بین‌المللی به پیش برویم.
 
وزیر امور خارجه در خصوص تحریم‌های اعمال شده با بیان اینکه در ابتدا از مکانیسم شورای امنیت برای بحث فنی و تکنیکی که جایگاهش در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود، سوء استفاده شد، گفت: از همان مرحله، تحریم‌ها مبنای قانونی درستی نداشت و بر مبنای حقوق بین‌الملل نبود و یک اقدام سیاسی بود که بر محمل حقوقی قرار گرفت.
 
وی با بیان اینکه تحریم‌های شورای امنیت مبنای حقوقی ندارد، خاطرنشان کرد: ما باید این موضوع را روشن کنیم. تحریم‌های یکجانبه ایالت متحده نیز با سوء استفاده از ابزار فشار و سیاه‌نمایی و ترساندن دنیا از جمهوری اسلامی اعمال شده که مبنای قانونی ندارد و به دنیا تحمیل شده است.
 
ظریف اضافه کرد: بر اساس اصول مسلم حقوق بین‌الملل که مداخله در امور داخلی کشورها غیرقانونی است، تحریم‌های آمریکا بر ضد کشورهایی که با ایران معاملات پولی دارند، قانونی نیست.
 
وی ادامه داد: آمریکا از اینها سوء استفاده می‌کند و تصویر نادرستی از تحریم‌های شورای امنیت ارائه می‌دهد و تلاش می‌کند ایران را به عنوان تهدید امنیتی جلوه دهد و این تحریم‌های غیرقانونی را بر تحریم‌های شورای امنیت بار می‌کند که نیاز است با اینها برخورد شود و این برخورد هم در حوزه دیپلماسی حقوقی است که باید حضور فعال حقوقی داشته باشیم و هم در حوزه دیپلماسی دوجانبه و دیپلماسی اقتصادی و در حوزه دیپلماسی عمومی نیز با زبان منطقی و آرام نشان دهیم که جمهوری اسلامی آمادگی دارد این موضوع را سامان دهد و از نظر جمهوری اسلامی برنامه هسته‌ای ما نمی‌تواند غیر صلح آمیز باشد.
 
*دنیا هنوز فهم درستی از ایران و انتخابات ایران ندارد
 
وی درباره پیام‌های تبریک کشورهای غربی به رئیس جمهور نیز گفت: پیام‌هایی که ارسال شد چه علنی و چه خصوصی، نشانگر آن است که دنیا نیاز دارد روابطش را با ایران تسهیل کند و می‌خواهد از انتخابات استفاده کرده و این روابط را تسهیل کند و ما از این استقبال می‌کنیم.
 
ظریف یادآور شد: فکر می‌کنم دنیا هنوز فهم درستی از ایران و انتخابات ایران ندارد و این در برخی پیام‌ها و در اظهارات شفاهی مقامات غربی روشن است. فکر می‌کنند بعد از انتخابات دولت آماده است از حقوق مردم صرفنظر کند، یا اینکه انتخابات را زمینه‌ای برای فشار و تاثیر فشار می‌دانند. این نشان می‌دهد که اینها یک بار دیگر جمهوری اسلامی را اشتباه فهمیدند.
 
وی توضیح داد: مردم در انتخابات نشان دادند که درست است گفتمان دیگری را می‌خواهند و شاید خیلی نسبت به گفتمانی که بود احساس رغبت نکردند؛ لااقل من دوست دارم اینگونه فکر کنم، چون ما با آن گفتمان مشکل داشتم. این مردم نشان دادند که در صحنه هستند و حاضر نیستند عزتشان را معامله کنند و قبول ندارند که با جمهوری اسلامی و کشورشان برخورد غیرعزتمندانه شود و می‌خواهند از موضع عزت ولی از طریق تعامل سازنده کار را به پیش ببرند.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: این پیام اگر اشتباه فهمیده شود راه برای همکاری آینده باز نخواهد بود. جهان غرب و به ویژه آمریکا و اروپا نیاز دارد که این پیام را درست درک کند که مردم ایران از حقوقشان نخواهند گذشت، هیچ دولتی هم نمی‌تواند از حقوق مردم بگذرد. اما در عین حال می‌خواهیم به دنیا نشان دهیم که هیچ تهدیدی از سوی ایران وجود ندارد.
 
وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی را در جهت امنیت کشور نمی‌دانیم و وجود این سلاح‌ها را تهدید امنیت می‌دانیم. این در دیدگاه‌های مقام معظم رهبری همواره متبلور بوده است و فتوای ایشان حرفی غیر قابل تردید است. دیدگاه استراتژیک ایشان که مبتنی بر واقعیات متحول بین‌المللی است، نیز همین طور است که سلاح هسته‌ای جایگاهی در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران ندارد و مایه تهدید است به جای فرصت.
 
وی خاطرنشان کرد: ایران کشور قدرتمندی است. هم قدرت معنایی دارد و هم مادی و ایران با داشتن این قدرت‌ها، نیازمند حضور فعال و قدرت اجماع سازی است و از این طریق می‌تواند کارش را به پیش ببرد.
 
وزیر امور خارجه در خصوص تشدید تحریم‌ها در کنگره آمریکا با بیان اینکه من تشدید تحریم ها را وحشت تندروها می‌دانم، اظهار داشت: آن کسی که قدرت دارد اعتماد به نفس دارد، آن کسی که ضعف دارد، تندروی می‌کند. تندروهای آمریکا و رژیم افراطی صهیونیستی نگران هستند که گفتمان دولت جدید باعث کاهش تنش و تشنج شود و چون آینده خود را بر مبنای تنش، تشنج، دعوا و اختلاف بنا کردند و منافعشان در این است، هنوز تفکر جنگ سردی دارند و هنوز احساس دارند باید در دعوا منافعشان را تامین و برای خود مقبولیتی ایجاد کنند؛ به این جهت نمی‌خواهند اجازه دهند زمینه برای گفت‌وگو و تفاهم و رسیدن به راه‌حل فراهم شود.
 
وی گفت: اگر نگرانند که ایران برنامه هسته‌ای داشته باشد باید زمینه فراهم شود که این نگرانی رفع شود. این نشان می‌دهد که آنها نگران برنامه هسته‌ای ما نیستند، آنها از این برنامه به عنوان بهانه‌ای استفاده می‌کنند برای به وحشت انداختن دنیا از ایران و ما باید زمینه این وحشت را بگیریم.
 
ظریف به تلاش آیپک برای تحمیل تحریم‌های جدید به کنگره آمریکا قبل از مراسم تنفیذ و تحلیف رئیس جمهور کشورمان، امضای نامه‌ای توسط 130 نماینده کنگره آمریکا مبنی بر انجام گفت‌وگو با ایران و امضای قطعنامه تحریم توسط 400 نماینده به دلیل فشار لابی صهیونیستی را مورد اشاره قرار داد و افزود: نیاز است که ما دیدگاه پیچیده‌تری نسبت به سیاست آمریکا داشته باشیم و با این دیدگاه پیچیده تلاش کنیم امکاناتی که در جامعه سیاسی آمریکاست را بشناسیم و از آن استفاده کنیم.
 
ظریف اضافه کرد:تندروها در آمریکا می‌خواهند مردم دنیا را از برنامه نظامی هسته‌ای ایران که وجود خارجی ندارد، بترسانند. از این وحشت کرده‌اند که گفتمان جدیدی در ایران حاکم شده که می‌تواند منافع آنها را به خطر بیندازد.
 
وی یادآور شد: البته در داخل دولت آمریکا این گرایش وجود دارد که از یک طرف فشار بیاورند و از طرف دیگر مذاکره کنند که این سیاست به جایی نمی‌رسد.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: اگر دولت آمریکا بخواهد بفهمد که چطور با مردم و دولت ایران برخورد کند باید بداند که راه برخورد با ایران تکریم است و نه تحریم. مردم ایران به فشار جواب نمی‌دهند به خصوص مردم ایران که توانسته‌اند استقلال خودشان را با این قیمت حفظ کنند.
 
ظریف اینکه آمریکایی‌ها بعد از 60 سال اسناد کودتای 28 مرداد را منتشر کردند، را پیام برای جمهوری اسلامی ندانست و افزود: بعید می‌دانم. بیشتر در قالب مقررات داخلی آمریکا هر 30 سال یک بار اسناد محرمانه مرور می‌شود. جامعه آمریکا حتی جامعه سیاسی آمریکا یک مجموعه منسجم یکپارچه نیست. گرایشات متضاد بعضا در این مجموعه وجود دارد. چند سال پیش کتابی در دانشگاه هاروارد درباره لابی صهیونیستی منتشر شد که براساس فشارهای لابی صهیونیستی این دانشگاه کتاب را از سایت خود برداشت.
 
وزیر امور خارجه اضافه کرد: باید جامعه آمریکا را مجموعه پیچیده‌ای ببینید و این مجموعه پیچیده همانطور که جای بازی برای رژیم صهیونیستی فراهم کرده، باید امکان حضور فعال برای ایران را فراهم کند.
 
وی گفت: حضور جمعیت عظیم فرهیخته ایرانی در آمریکا باید به عنوان سرمایه‌های ایران حساب شوند. اینها نباید اجازه دهند گروه کوچکی منافع و دیدگاه‌های جنگ طلبانه خود را بر ایران، جامعه بین‌المللی و آمریکا تحمیل کنند.
 
* دوستان ما در منطقه گرفتار برخی هیجانات شده‌اند و آینده را نمی‌بینند
 
 محمدجواد ظریف در خصوص موانع موجود بر سر راه گسترش مناسبات با همسایگان از جمله عربستان، اظهار داشت: ما نیاز داریم با همسایگانمان به یک فهم مشترکی برسیم که منافعمان کجاست. احساس می‌کنم دوستان ما در منطقه گرفتار برخی هیجانات شده‌اند و آینده را نمی‌بینند.
 
وی پرسید: آیا اینها فراموش کرده‌اند برای مقابله با ایران یک بار صدام را قدرتمند کردند و نتیجه‌اش را دیدند، یک بار طالبان و القاعده را قوی کردند و چگونه علیه منافع آنها تهییج شدند؟ دوستان ما در منطقه باید این را درک کنند و باید این بحث را به طور جدی با آنها پیش ببریم که جمهوری اسلامی به دنبال آرامش و ثبات در منطقه است. اما افرادی که آنها از آنها حمایت می‌کنند دنبال افراط هستند و تندروی را سرمنشا اقدامات خود قرار داده‌اند.
 
به گفته ظریف آنها فکر می‌کنند این تندروی را به خارج صادر کرده‌‌اند و از راه صدور به خارج خودشان را از نتایج تندروی مصون کرده‌اند، ولی اشتباه می‌کنند.
 
وی افزود: این تندروی‌ها در داخل مرزهای هیچ کشوری محدود نخواهد شد. افراط پدیده‌ای است که می‌تواند کل منطقه را به آتش بکشد.
 
وزیر امور خارجه با اشاره به موضوع هلال شیعی که به گفته وی دوستان در منطقه به خاطر حفظ صدام در اوایل هزاره جدید آن را مطرح و به یک دعوای فرقه‌ای دامن زدند، اظهار داشت: این دوستان باید بدانند این دعوای فرقه‌ای ابعاد وسیع امنیتی دارد. نمی‌توان در منطقه‌ای که این میزان گروه‌ها و مذاهب مختلف حضور دارند با دعوای فرقه‌ای منافعتان را پیش ببرید. ممکن است برای مدتی کوتاه برخی امکانات را فراهم و نگرانی‌های فوری خود را رفع کنید؛ ولی منطقه را آبستن حوادثی می‌کنید و آتشی را در منطقه ایجاد می‌کنید که به این راحتی خاموش شدنی نیست.
 
وی با اشاره به استفاده از سلاح‌های شیمیایی توسط گروه‌های افراطی در سوریه برای گرفتن امتیاز سیاسی کوتاه مدت در زمان حضور تیم سازمان ملل، عنوان کرد: اینکه از این ابزارها برای پیشبرد منافع مقطعی استفاده می‌کنند نشانگر عمق درک غلط از شرایط بین‌المللی است. ما باید وارد این مفاهمه شویم و باید به طور جدی به این کشورها نشان دهیم که آنچه آنها را تهدید می‌کند افراطی است که خودشان ایجاد می‌کنند نه جمهوری اسلامی و باید این اراده را در آنها ایجاد کرد.
 
*در نشان دادن واقعیت به کشورهای منطقه یک مقدار تعلل کردیم
 
به گزارش فارس، ظریف ادامه داد: ما بزرگ‌ترین و قدرتمندترین کشور منطقه هستیم. همیشه کشور قدرتمند و بزرگ باید به دیگران این آرامش را بدهد که دیگران با فهم درست، بدون شتاب و نگرانی و ترسی که به افراط و به اقدامات نسنجیده می‌انجامد، اقدام کنند.
 
به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی ما در نشان دادن این واقعیت به کشورهای منطقه یک مقدار تعلل کردیم و خوب نشان ندادیم.
 
وی با ذکر این نکته که گروه‌هایی هستند که منافعشان در درگیری است، خاطرنشان کرد: حتما منافع رژیم صهیونیستی در این است که بین ایران و همه جای دنیا اختلاف باشد و از این طریق می‌تواند به حیات غیرمشروع خود و به سیاست‌های خصمانه خود علیه مردم فلسطین و شهرک سازی ادامه دهد و مردم را گرفتار بحث‌های دیگری کند.
 
به گفته ظریف تهدید در منطقه‌‌ ما اعم از تهدید هسته‌ای، نقض حقوق بشر، تجاوز و توسعه طلبی؛ رژیم صهیونیستی است.
 
وی اضافه کرد: این تهدیدات باید برای مردم منطقه روشن باشد نه اینکه تهدید موهومی به اسم جمهوری اسلامی را برای مردم منطقه القا و براساس آن سیاست های خود را به پیش ببرند.
 
وزیر خارجه گفت: وظیفه ما این است که تلاش‌های گروه‌های تندرو را با شکست مواجه کنیم و این راهی ندارد جز مسیر اعتدال، بیان منطقی مواضع جمهوری اسلامی و اجتناب از هیجان زدگی‌های سیاسی و اجتناب از اینکه منافع ملی را هزینه دعواهای سیاسی داخلی کنیم.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: منافع ملی جمهوری اسلامی بسیار ارزشمندتر از این است که در دعوای سیاسی داخلی خرج کنیم.
 
*هر تصمیمی بگیرند بنده در حد خودم در خدمت آن تصمیم خواهم بود
 
وی در پاسخ به این سؤال که آیا قرار است علاوه بر شورای عالی امنیت ملی وزارت خارجه نقش فعال‌تری در بحث هسته‌ای داشته باشد؟ گفت: تصمیمی است که رئیس جمهور باید اتخاذ کنند. من در حوزه مذاکره هسته‌ای سابقه‌ای دارم و زمانی ایشان مسئول مذاکرات بودند من مسئول مذاکرات کارشناسی بودم. ورودی به بحث هسته‌ای دارم؛ اما اینکه چه میزان بنده یا وزارت خارجه در بحث هسته‌ای نقش داشته باشیم مربوط می‌شود به تصمیم ریاست جمهوری و مقامات عالی نظام. هر تصمیمی بگیرند بنده در حد خودم در خدمت آن تصمیم خواهم بودم.
 
ظریف ادامه داد: بنده عضو شورای عالی امنیت ملی هستم در جاهایی که این موضوع بحث می‌شود شرکت می‌کنم و افتخارم این است که همیشه به عنوان یک کارشناس عمل کردم، هنوز علاقه دارم که اگر موضوعی پیش بیاید کامپیوترم را باز کنم و شروع کنم به تایپ کردن و طرحی ارائه دهم. چه مسئولیت مستقیم مذاکره با بنده باشد و یا با یک برادر بزرگوار، هنوز می‌نشینم و برایش می‌نویسم و ارائه می‌دهم و از هر امکانی که داشته باشم استفاده می‌کنم. حتی در مدتی که کاری نداشتم اگر چیزی به ذهنم می‌رسید می‌نوشتم.
 
وزیر خارجه گفت:‌برای من خیلی مهم نیست که بنده قرار باشد مذاکره کنم یا شخص دیگری؛ اگر چیزی به عقل ناقصم برسد حتما ارائه خواهم داد.
 
وی عنوان کرد که ظرف یکی دو هفته آینده روحانی بعد از اینکه مسئولیت دبیری شورای عالی امنیت ملی تعیین شد، در این باره تصمیم گرفته و ابلاغ خواهد کرد.
 
*با فشار، تغییر سیاست حاصل نمی‌شود
 
وزیر خارجه در پاسخ به این پرسش که به نظر می‌آید غربی‌ها دائم در حال پرونده سازی برای ما و تشدید تحریم‌ها هستند تا امتیازات بیشتری دریافت کنند؟ گفت: تحریم‌ها بر مردم فشار ایجاد می‌کنند، اما باعث تغییر سیاست نمی‌شوند. غربی‌ها باید این را بفهمند که با فشار، تغییر سیاست حاصل نمی‌شود؛ اگر نیاز است به فهمی برسند این روش راه آن نیست.این فشار نه به تغییر سیاست انجامیده و نه خواهد انجامید.
 
وی با بیان اینکه تحریم‌های هوشمند برای غربی‌ها نتیجه بخش نبود، خاطرنشان کرد: الان هدف تحریم‌ها مردم عادی هستند و تاثیری بر سیاست ندارد و مردم علی‌رغم تحریم‌ها آمادگی ندارند کشور و دولتشان از حقوقشان صرفنظر کند.
 
وزیر خارجه با بیان اینکه نیاز است به سمت حل و فصل موضوع برویم، اظهار داشت: ایران حقوقی دارد، از بین بردن این حقوق هیچ تضمین امنیتی برای هیچ جای دنیا ایجاد نمی‌کند. چه چیزی تضمین امنیتی ایجاد می‌کند؟ اینکه ایران بتواند از حقوق خود به شکلی که در مقررات بین‌المللی تعیین شده استفاده کند. ضمنا ما این آمادگی را داریم که برای دنیا مشخص شود ما برنامه غیر شفافی در حوزه هسته‌ای نداریم و کل برنامه ما صلح‌‌‌‌آمیز است. اگر قرار باشد مفاهمه‌ای صورت گیرد باید براساس این دو محور باشد.
 
وی خاطرنشان کرد: بعید می‌دانم هنوز اراده سیاسی در غرب شکل گرفته باشد ولی اگر اراده سیاسی در غرب شکل بگیرد، راه‌حل دم دست است؛ اما اگر فکر کنند با فشار و تحریم می‌توانند کار را پیش ببرند ما باید نشان دهیم این راه جواب نمی‌دهد.
 
*از تمام امکانات برای رسیدن به راه‌حل در مذاکرات استفاده نکردیم
 
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که اگر مدیریت هسته‌ای را برعهده گرفتید و همه تلاش را کردید ولی طرف مقابل همچنان بر مواضع خود پافشاری کرد، چه می‌کنید؟ گفت: امیدوارم به این وضعیت نکشد. معتقدم طرف مقابل خیلی برای رسیدن به راه‌حل وارد مذاکره نشده است؛ ولی از طرف دیگر فکر می‌کنم ما هم از تمام امکانات برای رسیدن به راه‌حل در مذاکرات استفاده نکردیم.
 
وی افزود: معتقدم با تغییر این روش این امکان وجود دارد که طرفین برای رسیدن به راه‌حل اقدام کنند. ما یک دور نشان دادیم که می‌توانیم خوب مذاکره کنیم. فکر می‌کنم باز می‌توانیم درست مذاکره کنیم و کار را به نتیجه برسانیم. جمهوری اسلامی قدرتمند است و می‌تواند از موضع اعتماد به نفس درست مذاکره کند و نگران این نباشند که اگر ما وارد بده بستان سیاسی شویم، حقوقمان را از دست می‌دهیم. ما حقوقمان را به هیچ وجه معامله نمی‌کنیم.
 
ظریف خاطرنشان کرد: اگر آنها عقب نروند اشتباه بزرگی مرتکب شده‌اند جمهوری اسلامی متناسب با آن اقدام خواهد کرد. جمهوری اسلامی از حقوق مردم کوتاه نخواهد آمد و بر حقوق مردم ایستادگی خواهد کرد و هیچ دولتی در ایران نمی‌تواند این کار را بکند.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود:‌اطمینان دارم با صبر، حوصله و اجماع ملی می‌توانیم و ما باید تصویر روشنی از آینده ایجاد کنیم، حقوق ایران حفظ شود و اگر دنیا نگرانی دارد از اینکه ما دنبال برنامه سلاح هسته‌ای هستیم باید این نگرانی رفع شود. باید از عبارات هیجان زده‌ای که ممکن است چنین تصوری را در دنیا ایجاد کند که چنین قصدی را داریم، اجتناب کنیم.
 
وزیر خارجه اضافه کرد: متاسفانه از این عبارات در گذشته استفاده شد چون هیچ پایه‌ای در سیاست کشور و در دیدگاه‌های مقام معظم رهبری ندارد که ایران بخواهد دنبال برنامه هسته‌ای غیر صلح‌‌آمیز باشد.
 
وی خاطرنشان کرد: بعضی وقت‌ها از عباراتی استفاده کردیم که مفاهیم و معانی بین‌المللی آن را نمی‌دانستیم. نمی‌دانستیم وقتی می‌گوییم ایران هسته‌ای برای خارجی‌ها یک تصور دیگری ایجاد می‌شود. عبارات در دنیا مفهوم دارد، دشمنان ایران از آن مفاهیم استفاده و تبلیغات کردند. الان یکی از گروه‌های فعال علیه ایران کمپین علیه ایران هسته‌ای است. اسم لایحه‌ای که در مجلس آمریکا تصویب شد لایحه مبارزه با ایران هسته‌ای است. از یک واژه غلطی که دوستان ما استفاده کردند، برای پیشبرد یک سیاست تهاجمی رژیم صهیونیستی استفاده شده است. باید مراقبت کنیم.
 
وی گفت: منظور ما از ایران هسته‌ای، ایران مجهز به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای بوده، ولی متوجه نبوده‌ایم این عبارت در دنیا معنی دیگری می‌دهد و از این معنی سوء استفاده شده است و باید مواظب باشیم.
 
ظریف تصریح کرد: سیاست خارجی نه حوزه آزمون و نه خطاست، حوزه‌ای تخصصی است. واژه‌ها در سیاست خارجی معنا می‌دهند و از همه دوستان تقاضا می‌کنم مواظب واژه‌ها باشند، برخی از این واژه‌ها برای پیشبرد اهداف غلط استفاده می‌کنند.
 
*سفر سلطان قابوس به تهران
 
 محمدجواد ظریف در ادامه برنامه دیروز، امروز، فردا درباره سفر سلطان قابوس به تهران و اینکه آیا حامل پیامی از سوی آمریکا برای ایران است؟ ایران و عمان را دو کشور همسایه دارای روابط دیرینه برشمرد و گفت:‌ رهبران دو کشور همواره با هم تبادل نظر داشتند. سلطان عمان قبل از تحلیف رئیس جمهور اظهار علاقه کرده بود که اولین رهبر خارجی باشد که بعد از تحلیف به ایران بیاید.
 
ظریف با بیان اینکه موضوعات جدی روابط دوجانبه در این سفر مطرح خواهد شد، عنوان کرد: اینکه ایشان پیامی از جایی برای جمهوری اسلامی داشته باشد باید صبر کنیم در سفر ایشان مشخص شود؛ من نمی‌توانم پیش‌بینی کنم.
 
وی درباه علت تردید رئیس جمهور کشورمان برای سفر به نیویورک نیز با بیان اینکه این طور نیست که رئیس جمهور هر ساله در اجلاس‌های مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند، افزود: خیلی مرسوم نیست همه ساله همه روسای جمهور در اجلاس‌های مجمع عمومی شرکت کنند.
 
وزیر خارجه توضیح داد: آقای روحانی اصرار دارد سفرهایش محتوایی باشد و برای شکل سفر نمی‌کند. می‌خواهد سفر دستاورد داشته باشد و کار اساسی، مذاکرات جدی دوجانبه و حضور فعال در مجمع عمومی داشته باشد.
 
وی با بیان اینکه اجلاس‌های مجمع عمومی فرصت را برای روسای جمهور و وزرای خارجه فراهم می‌کند که بدون سفر به دیگر کشورها با همتایان خود ملاقات کنند، اظهار داشت: آقای روحانی وسواسی در این کارها و هزینه‌ها دارد و یک مقدار تامل کردند، ولی معتقدم با توجه به شرایط و مباحث مهمی که امسال در مجمع عمومی هست از جمله اجلاس ویژه خلع سلاح هسته‌ای، حضور رئیس جمهور در سازمان ملل حتما مفید خواهد بود؛ البته تصمیم با ایشان است.
 
*خشونت و نسخه‌های بیگانه مشکلات منطقه را حل نمی‌کند
 
وی درباره اوضاع سوریه و مصر و راهبرد ایران در این زمینه نیز گفت: راهبرد جمهوری اسلامی در همه موارد احترام به حقوق مردم است. ما معتقدیم مداخله خارجی در این منطقه آثار نامناسبی دارد. هر تلاشی باید صورت گیرد که از کشتار و سرکوب جلوگیری شود و نباید اجازه داده شود افراط در منطقه پا بگیرد و با استفاده از کمک خارجی زمینه برای رشد و نمو آن فراهم شود که تهدیدی علیه منطقه و کل جهان شود.
 
ظریف ادامه داد: به نظر ما آرامش و ثبات در منطقه و توجه به نظر و دیدگاه‌های مردم در همه این دولت‌ها ضروری است. امیدواریم این مسیر به پیش برود، ضمن اینکه معتقدیم خشونت و مداخله خارجی و نسخه‌های بیگانه نمی‌تواند مشکلات این منطقه را حل کند.
 
رئیس دستگاه دیپلماسی بار دیگر گفت که ارتباط با همسایگان برای همه کشورها اولویت است و برای جمهوری اسلامی ایران نیز اولویت است.
 
*وزارت خارجه پر است از کارشناسان زبده
 
وی در پاسخ به این سؤال که چقدر امیدوار هستید ظریف‌های جدیدی در آینده متبلور شوند؟ پاسخ داد: من خدمتگذاری کوچک هستم؛ خیلی خبری نیست که ظریف‌های جدیدی پیدا شوند. وزارت امور خارجه پر است از کارشناسان زبده. این افتخار را داشتم که در شش سال گذشته هیچ وقت دانشگاه را ترک نکردم و همه ترم‌ها درس دادم و این مدت با دانشجویان بودم، خیلی دانشجویان خوبی داریم. باید به دانشجویان و نخبگان این حوزه شخصیت دهیم. من به کار کارشناسی اهمیت می‌دهم. باید کارشناس در تحلیل استقلال داشته باشد و حرفش را بزند.
 
ظریف ادامه داد: برای تحلیل مخالف دادن باید تشویق کرد، نباید دیدگاه مخالف در حوزه تحلیل سرکوب شود. نیروی انسانی ما بزرگترین قدرت ماست که در این حوزه هم داریم.
 
* ایرانیان خارج از کشور حامیانی برای کشور
 
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که برنامه شما برای استفاده از ظرفیت‌ علمی و فرهنگی دانشجویان خارج از کشور چیست؟ گفت: مجموعه ایرانیانی که در خارج از کشور هستند ظرفیت عظیمی برای کشور هستند و دانشجویان می‌توانند زمینه مناسبی برای گفت‌وگو فراهم کنند. ایرانیان مقیم می‌توانند حامیانی برای کشور باشند که کسی نتواند منافع ملی ایران را به این راحتی قربانی منافع بیگانه کند.باید به ایرانیان ارج بنهیم و برای موقعیتشان ارزش قائل باشیم. اینها همیشه منادیان فرهنگ ایرانی هستند و برای ما افتخار آفریده‌اند ایرانیان در خارج از کشور از فرهیخته‌ترین گروه‌ها هستند و می‌توانند زمینه حضور بهتر ما را در جامعه مردمی کشورها فراهم کنند.
 
* استفاده از نیروهای غیر زبده را متوقف می‌کنم
 
وی در پاسخ به این سؤال که برنامه شما برای اصلاح ساختار سفارتخانه‌های ایران در خارج از کشور چیست نیز گفت: اصلاح ساختار به معنای استفاده از نیروهای زبده و متخصص است که به صراحت گفتم ما نیروی زبده و متخصص بسیاری داریم باید سلسله مراتب را طی کنند و به مراحل بالای سیاسی برسند.
 
وزیر خارجه تصریح کرد: استفاده از نیروهای غیر زبده را به یاری خدا متوقف می‌کنم. نباید از کسانی که با اتوبوس و بدون بلیط آمده‌اند زیاد استفاده کنیم.
 
ظریف در پایان گفت: به دعای هم‌ میهنان خیلی نیازمندم که بتوانم در این حوزه خدمت کنم.

*فارس