به گزارش مشرق به نقل از ایسنا، روانشناسان بر این عقیده‌اند که بازی، نیاز و ضرورت کودکی است و از این رو هر چه امکان بازی‌های بیشتر متناسب با سن کودک برای آنها فراهم شود، فکر، ذهن و جسم آنها پرورش بیشتری می‌یابد.

ایمان صادقی، کارشناس ارشد مشاوره خانواده معتقد است: باید به بازی کودکان اهمیت داد زیرا آنها در بازی به خود شکل واقعی می‌گیرند.

وی خاطرنشان کرد: با دقت در تفکرات خلاق و پویای کودکان در حال بازی می‌توانیم با چگونگی شخصیت آنها بیشتر آشنا شویم.

صادقی ادامه داد: نباید در بازی کودکان دخالت کنیم اما راهنما و کمک کننده خوبی باشیم و باید با همبازی شدن با کودکان راه دوستی‌ها را باز و راه پنهان کاری‌های دوره نوجوانی را ببندیم.

وی عنوان کرد: با توجه به روحیه کنجکاو کودک در بازی به گونه‌ای او را راهنمایی کنیم که به تفکر مثبت و اندیشه خلاق و سازنده دست یابد و کاری کنیم که بازی به صورت تجربه‌ای لذت بخش در ذهن کودک باقی بماند. ضمن این‌که باید مراقب باشیم که محیط بازی موجب آسیب جسمی، فکری و یا روانی نشود.

صادقی تصریح کرد: باید در انتخاب نوع بازی به سن، جنس و توانایی‌های فرزندمان توجه کنیم به صورتی که نوع و مدت زمان بازی فرزندمان را طوری کنترل کنیم که از فشارهای هیجانی و روحی بیش از حد دور باشد و از محدود کردن آنان در هنگام بازی نیز بپرهیزیم.

وی گفت: آداب اجتماعی و چگونگی رفتار با دیگران را ضمن همبازی شدن با کودکان می‌توانیم به صورت غیرمستقیم به آنها بیاموزیم و برای انتخاب الگوهای صحیح، زمینه مناسبی را برای بازی‌های تقلیدی کودکان فراهم کنیم.

صادقی با اشاره به این‌که هر صاحب نظری، براساس تجارب، مشاهدات، اعتقاد و دیدگاه خود، بازی را به نوعی تعریف کرده و هر یک از این تعاریف، با برجسته سازی جنبه‌ای از بازی، نگرشی ویژه را ارائه کرده است، ادامه داد: در بین تعاریفی که از بازی ارایه شده است وجوه اشتراک و تشابه بسیاری وجود دارد اما "پیاژه پیاژه"، روان شناس معروف سویسی، برای تمیز و تشخیص بازی از کار، پنج معیار را به عنوان شاخص‌های بازی معرفی می کند. وی می گوید"بازی دارای هدف در خود است"،"بازی اختیاری است، نه اجباری" ،"بازی دلپذیر و خوشایند است،" "بازی ترتیب و سازمانی ندارد"،" بازی از قید کشاکش و پرخاش آزاد است".

صادقی اظهار کرد: کودک در هر سنی، بازی ویژه‌ای را می‌پسندد. به عنوان مثال در همان روزهای نخست تولد، به لگد زدن و حرکت دادن دست‌ها علاقه دارد و از این که باد در گلو اندازد و از حنجره و دهان صدا خارج کند و لب‌ها را به حرکت درآورد، لذت می‌برد. کمی که بزرگتر می‌شود، اطرافیان با او بازی می‌کنند و مثلاً صورت خود را با دست‌هایشان می پوشانند و سپس آنها را بر می‌دارند و می گویند «دالّی» که این کار موجب شادمانی و لذت کودک می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: الگوی بازی کودکان در سال‌های اولیه کودکی، نشانه تغییرات رشدی آنان است. کودک خردسال بیشتر به بازی انفرادی نیاز دارد که بعداً با بازی موازی دنبال می‌شود؛ یعنی دو کودک در کنار هم و نه با یکدیگر به بازی می‌پردازند. آنان ممکن است از یک وسیله نیز استفاده کنند، ولی مستقل از یکدیگر و بدون ارتباط زیاد با هم به کار و بازی می‌پردازند.

این کارشناس ارشد مشاوره خانواده گفت: کودکان سه تا چهار ساله، بیشتر به بازی ارتباطی می‌پردازند. یعنی آنان با کودکان دیگر نیز بازی می‌کنند و می‌توانند وسایل خود را تا اندازه‌ای معین، به دیگران بدهند و با آنان شریک شوند، ولی در عین حال، نمی‌توانند علایق فردی خود را فدای گروه کنند و به اصطلاح تابع گروه شوند. از چهار تا شش سالگی است که کودک، بیشتر و بیشتر به بازی اشتراکی روی می‌آورد، یعنی در موقعیت‌های گروهی که هدفی مشترک را دنبال می‌کنند، به بازی گروهی می‌پردازند.

صادقی افزود: این رابطه یک رابطه دو طرفه است به گونه‌ای که بازی می‌تواند سبب رشد خلاقیت و هوش کودکان شود. همچنین هوش می‌تواند بر نحوه بازی و نوع آن، انتخاب اسباب بازی و استفاده از آن تأثیر بگذارد. کودکان تیزهوش سعی می‌کنند وسایل و اسباب بازی‌هایی را انتخاب کنند که بتوانند با آنها به ابتکار و ابداع دست بزنند و قوای ذهنی خود را به کار گیرند. کودکان باهوش تر مدت کمتری به یک بازی مشغول می‌شوند؛ زیرا خواهان تنوع هستند و از تنوع لذت می‌برند.

وی ادامه داد: همچنین کودکان باهوش در سنین بالاتر به بازی‌هایی که مستلزم فعالیت‌های ذهنی و جسمی است می پردازند؛ به عنوان مثال جمع‌آوری اشیای مورد نظر (کلکسیون) برای آنان جذاب و لذتبخش‌تر است. کودکان تیزهوش به علت توانایی زیاد و کودکان کم هوش به علت توانایی کم، در گروه پذیرفته نمی‌شوند.

وی افزود: کودکان تیزهوش، به دلیل توانایی‌های بیشتر، به انجام دادن بازی‌های انفرادی تمایل نشان می‌دهند و معمولاً انرژی بدنی را در حد زیادی مصرف نمی‌کنند. به نظر می‌رسد که کودکان تیزهوش و کودکان عقب مانده بیشتر به بازی‌های انفرادی می‌پردازند، زیرا کودکان تیزهوش به علت توانایی زیاد و کودکان کم هوش، به سبب توانایی کم، معمولاً به خوبی در گروه پذیرفته نمی‌شوند.

صادقی گفت: اگر یک ماشین اسباب بازی در اختیار کودک عقب مانده گذاشته شود، ممکن است آن را به اطراف بکوبد یا آن را متلاشی کند، ولی کودک تیزهوش سعی می‌کند با آن بازی رمزی انجام دهد و حتی ممکن است به بررسی کنجکاوانه ماشین اسباب بازی بپردازد و آن را باز کند تا از محتویاتش آگاهی یابد.

وی گفت: جنسیت یکی از عوامل مؤثر در بازی است و از این رو می‌توان گفت که بازی پسرها با دخترها تفاوت دارد. در تفاوت میان بازی دختران و پسران عمده ترین عوامل مربوط به طبیعت و فطرت کودک می‌شود.

صادقی افزود: بعضی از دختران طبیعتاً به بعضی از بازی‌ها علاقه نشان می‌دهند و برخی از پسران به بازی‌های دیگر. انتظارات و توقعات والدین و جامعه از دختر و پسر نیز کم کم آنان را به سوی تفاوت میان بازی‌های دخترانه و پسرانه سوق می‌دهد.

وی اظهار کرد: کارشناسان فهرستی از بازی‌هایی را تنظیم و عرضه کرده است که دختران و پسران علاقه‌ای چشمگیر به آنها از خود نشان می‌دهند. بازی‌هایی که پسران بیشتر انتخاب می‌کنند و به آن علاقه دارند، عبارت است از استفاده از ابزارها، تیراندازی، بادبادک بازی، دوچرخه سواری، تیله بازی، کشتی، مشت زنی، فوتبال، فرفره بازی، کامیون و ماشین بازی و دویدن و بازی‌های مورد علاقه دختران عبارت است از: عروسک بازی، طناب بازی، مهمان بازی، پذیرایی، تشکیل کلاس درس، بافندگی، رقص، خیاطی، فروشندگی و معما بازی.البته بازی هایی وجود دارد که هر دو جنس به آن علاقه‌مندند.

این کارشناس ارشد مشاوره خانواده اضافه کرد: روانشناسان با استفاده از پرسشنامه و در ضمن تحقیقی گسترده، به این نتیجه رسیده‌اند که پسران بازی‌های توأم با فعالیت و پر تحرکی را که مستلزم صرف انرژی و مصرف نیروی بدنی، چابکی، مسابقه و رقابت است به انواع دیگر بازی ترجیح می‌دهند، در حالی که دختران معمولاً به بازی‌های ساکن تر و نیازمند تحرک کمتر و آرام علاقه دارند و این مطلب را تحقیقات دیگری نیز تأیید کرده است.