به گزارش مشرق به نقل از مهر، دومين کارگاه از سلسله کارگاه‌هاي حاشيه‌اي مسابقه ادبي "داستان کوتاه کوتاه عاشورايي" ديروز يکشنبه 19 دي از ساعت 15 تا 17 با حضور احسان عباسلو نويسنده، شاعر و مدير سراي اهل قلم در تالار انديشه حوزه هنري برگزار شد.
احسان عباسلو که به عنوان کارشناس در اين برنامه حضور داشت، گفت: درباره داستان کوتاه کوتاه هيچ تئوري و دستورالعمل مشخصي نداريم و هيچ منبعي براي رجوع در زمينه داستان کوتاه کوتاه وجود ندارد. متاسفانه در ايران نسبت به اصطلاحات کم‌لطف هستيم و به راحتي از کنار آنها عبور مي‌کنيم بدون اينکه پس زمينه تخصصي آنها را بدانيم. درمورد داستان کوتاه کوتاه نيز همين موضوع صادق است.
نويسنده متعلق به قالب نيست
وي افزود: از قديم داستان به دو دسته رمان و داستان کوتاه تقسيم مي‌شد. داستان کوتاه بين 300 تا 5000 واژه داشت و رمان تعداد واژگاني بيش از 5000 داشت. نکته اي که بايد بدان توجه داشت اين است که نويسنده متعلق به قالب نيست بلکه اين قالب است که به نويسنده تعلق دارد و بايد در خدمت نويسنده باشد. پس آنچه مي‌خواهيم بگوييم اهميت دارد نه قالب و اين سوال که داستانم چند واژه اي شد.
اين نويسنده گفت: بزرگان داستان کوتاه معتقدند اگر حرفي را مي‌تواني در قالب داستان کوتاه بگويي احتياجي به قلم فرسايي و نوشتن داستان بلند نيست. در دهه 1920 فرماليستها اصطلاحي تحت عنوان "اصل رعايت اقتصاد در کوشش هاي خلاق" را مطرح کردند و هدف از بيان اين جمله آن بود که با کمترين واژه بيشترين معنا را برسانيم.
عباسلو ادامه داد: آمريکا سردمدار داستان ميني مال است. در دهه 80 يک مهندس هواپيماسازي در آمريکا در بيان آرا و افکارش گفت: "هر چيزي را ساده و صريح بگوييد!" اين جمله تاثير زيادي در جامعه آمريکا گذاشت و وارد اصول داستان کوتاه‌نويسي نيز شد. در همان زمان دانشگاه بيرمنگام انگلستان به همت انجمن علمي تخيلي خود مسابقه داستان نويسي 100 کلمه اي برگزار کرد. بعد از آن نيز يک مسابقه داستان نويسي در قالب 10 تا 300 کلمه برگزار شد که اين نوع داستانها به داستانهاي ميکروفيکشن معروف شدند.
شاعر مجموعه "101 هايکوي من" افزود: بعد از آن موضوع فلش فيکشن در رسانه ها مطرح شد. اين نوع داستان بين 300 تا 1000 کلمه دارد. داستان کوتاه همان فلش فيکشن است. بايد توجه داشت که فيکشن به معناي داستان است و داستان يعني هر چيزي که زاده تخيل باشد. در مقابل "نان فيکشن" هم وجود دارد که براساس واقعيات و مستندات نوشته مي‌شود.
وي گفت: داستان کجا شکل مي‌گيرد؟ داستان روي کاغذ شکل مي‌گيرد يا در ذهن خواننده آن؟ داستان هرچه کوتاه تر باشد وابستگي اش به مخاطب بيشتر مي‌شود و در واقع اين است که داستان کوتاه کوتاه را شکل مي‌دهد. تخيل و ذهن عواملي هستند که بايد مخاطب داستان کوتاه کوتاه داشته باشد.
گزينش واژه ها در داستان کوتاه کوتاه بسيار مهم است
مدير سراي اهل قلم گفت: انتخاب واژه در داستان کوتاه کوتاه بسيار مهم است. واژه ها بايد در اين ژانر همديگر را پشتيباني کنند. به عنوان مثال مي‌توان از کلماتي که تداعي بصري دارند و خود به خود ناخودآگاه مخاطب را تحريک مي‌کنند، بهره برد. مانند واژه هفت براي توصيف پرواز پرندگان که کودکان نقاشي پرندگان در حال پرواز را به صورت هفت مي‌کشند يا به کارگيري ترکيبي مثل شرشر آب که تداعي کننده صداي آب است.
وي افزود: براي نشان دادن مفهوم سکون بايد از کلماتي که در آنها واج "س" وجود دارد استفاده کرد. داستان کوتاه کوتاه به شعر بسيار نزديک است و نويسنده داستان کوتاه بايد احتياط کند وارد حيطه شعر نشود. مخاطب داستان کوتاه کوتاه بايد بشنود و خود به دنبال جواب برود. اين نوشته ها بايد پيرنگ داشته و علت و معلول مشخص داشته باشند. کنشها در داستان کوتاه کوتاه بايد علت داشته باشند که اين خود باعث منطقي بودن اثر مي‌شود.
عباسلو در ادامه يادآور شد: توجه کنيم که داستان مي‌تواند غيرمنطقي باشد ولي نمي تواند بي منطق باشد. همانطور که گفته شد ما در خدمت فرم نيستيم بلکه قالب است که در خدمت نويسنده است پس داستان کوتاه کوتاه نبايد حالت شعرگونه يا نثر ادبي به خود بگيرد. کلمات اين نوع نوشته ها بايد بازده تصويري داشته باشند. فرم غايت نيست بنابراين بايد از فرم گذشت.
نويسنده داستان بايد با روانشناسي و فلسفه آشنا باشد
اين منتقد ادبي گفت : ارنست همينگوي داستان کوتاهي 6 کلمه اي دارد که اساس و الگوي نوشتن داستان کوتاه است و خواننده با همين 6 کلمه شناخت کاملي از شخصيتها ارائه مي‌دهد. به نظرم فردي که مي‌خواهد داستان بنويسد بايد هم با روانشناسي و هم فلسفه آشنايي داشته باشد تا بتواند در عين کوتاهي شناخت خوبي از شخصيتها و دلايل منطقي در داستانش بياورد.
نشست هاي بررسي داستانهاي کوتاه کوتاه پيش از برگزاري داستان کوتاه کوتاه عاشورايي يکشنبه ها در حوزه هنري برگزار مي‌شود. مهمان هفته گذشته اين نشست با موضوع داستانهاي کوتاه کوتاه عاشورايي مهدي قزلي بود که درباره اين مساله به بيان سخناني پرداخت.
