«پل آر پیلار» عضو ارشد مرکز مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون و عضو ارشد در بخش سیاست خارجی موسسهی بروکینگز میباشد. او به مدت 28 سال در آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) خدمت کرده است، و استاد مدعو دانشگاه جورج تاون در مطالعات امنیت و عضو مرکز مطالعات صلح و امنیت بوده است. وی قبل از پیوستن به سیا، جزء فرماندهان ارتش آمریکا در ویتنام بود.
■ باید به اهداف برنامهی اتمی ایران توجه کرد و نه خطرات آن ■
در بحبوحهی یک کارزار طولانی که همگی ما را از نرم شدن ایران در دستیابی به سلاح اتمی نا امید کرده بود، اکنون به راحتی میتوان ذهنیت دور باطل بودن مذاکرات بر سر برنامهی اتمی ایران را از سر بیرون کرد، برنامهای که در واقع از زمان شاه آغاز شده است و همواره پیش بینیهای غلطی نیز دربارهی آن انجام شده است، پیش بینیهایی در مورد این که ایران تا چه اندازه به بمب اتمی نزدیک است. برای فهم بهتر این موضوع بهتر است به جای توجه به خطراتی که از سوی ایران وجود دارند، به اهداف این برنامه توجه کرد، چه اهداف بلند مدت و چه اهداف کوتاه مدت، که در واقع موجب ایجاد چنین خطری شدهاند.
■ انتخاب حسن روحانی، اسرائیل را با مشکل مواجه کرده است■
اخیراً برخی رخدادها نیز شتاب این گردونه را بیشتر کرده است. یکی از این اتفاقات انتخاب حسن روحانی به سمت ریاست جمهوری است، که در واقع کار افراد تندرو را برای نشان دادن ایران به عنوان یک خطر بالقوه برای کشورهای منطقه با مشکل مواجه کرده است. دشمن اصلی ایران، یعنی دولت بنیامین نتانیاهو، یکی از بهترین دستاویزهای خود یعنی محمود احمدی نژاد را از دست میدهد.
■ برنامهی اتمی ایران؛ بهانهای برای منحرف کردن توجهات از موضوع فلسطین ■
دولت نتانیاهو از جریانات اخیر برای به نتیجه رساندن نزاع بین اسرائیل و فلسطین خشنود نیست. وزیر امور خارجهی آمریکا، جان کری، برای حل این مشکل مصمم به نظر میرسد؛ و اخیراً نیز زمزمههایی از داخل اسرائیل شنیده میشود، که شامل سر دبیران روزنامههای مهم و وزیران با تجربه نیز میشود، مانند رییس سابق شاباک، یووال دیسکین، که ادامه روند دولت فعلی را به ضرر آیندهی اسرائیل میداند و معتقد است که این موضوع میتواند موجب انزوای بینالمللی اسرائیل و از دست رفتن هویتش به عنوان یک دولت یهودی و دمکراتیک شود. یکی از اهداف اصلی دولت نتانیاهو از به صدا در آوردن آژیر خطر در مورد ایران و این که این کشور را مشکل واقعی خاورمیانه نشان دهد، این است که توجه همگان را از این حقایق در مورد نزاع با فلسطینیان منحرف کند و همهی تلاشها برای خارج کردن نیروهای اسرائیلی از قلمرو فلسطین را خنثی کند. هر گونه تلاش برای حل بحران فلسطین، میتواند باعث شود تا مقامات اسرائیل هم چنان این زنگ خطر را به صدا در آورند.
■ اسرائیل سعی دارد تا مذاکرات اتمی را به شکست بکشاند ■
بنابراین جای تعجب نداشت که روز یکشنبه و در جریان یک برنامهی تلویزیونی آمریکا، بنیامین نتانیاهو بار دیگر تلاش کرد تا مقامات آمریکایی را از اهداف اتمی ایران بهراساند. درست مانند همیشه او تلاش کرد تا ترسهای خود را منتقل کند در حالی که از واقعیتهای اصلی این موضوع غافل بود. او گزارشهای سرویسهای اطلاعاتی مهم را مبنی بر این که ایران قصد ساختن سلاح اتمی ندارد و شاید هیچ وقت نیز به این سمت حرکت نکند را همواره نادیده میگیرد. تقاضای او برای توقف هر گونه غنی سازی در ایران صرفاً یک مانع تراشی و یک اقدام برای شکست خوردن راه حل دیپلماتیک است.
■ این سلاحهای اتمی اسرائیل است که برای ایران خطر محسوب میشود ■
این گونه قدرت نماییها و مطالبات او از آمریکا و اسرائیل میتواند موجب افزایش میل مقامات ایرانی نسبت به بازدارندگی اتمی شود و آنها را نسبت به نیتهای آمریکا مشکوک کند، او همواره نسبت به این موضوع غافل است که استفاده از گزینهی نظامی میتواند نتیجهی عکس داشته باشد و ایران را به سمت تصمیم ساخت سلاح سوق بدهد، حتی اگر در حال حاضر چنین قصدی نداشته باشند. توصیفات او از حکومت ایران، به عنوان یک حکومت در انتظار موعود و یک رژیم افراطی، یک کلیشهی ناپخته است و در راستای اقدامات کارتون وار قبلی اوست، حتی وقتی که مانند سخنرانی در مجمع جهانی سازمان ملل از تصاویر کارتونی استفاده نمیکند. او به این نکته توجه نمیکند که تنها خطری که در منطقه از سوی یک کشور اتمی برای یک کشور دیگر وجود دارد، همان خطر اتمی اسرائیل علیه ایران است، و نه برعکس.
■ نامهی ۲۹ تن از مقامات اسبق آمریکا به باراک اوباما ■
صرفنظر از سردرگمی که در اثر این زنگهای خطر به وجود آمده است، باید کارهای زیادی در مورد ایران صورت بپذیرد، به خصوص با توجه به نتیجهی انتخابات ریاست جمهوری ایران. برخی از نکات مهمی که باید مد نظر داشت، به تازگی توسط ۲۹ تن از متخصصان و مقامات امنیتی سابق آمریکا (شامل من) در یک نامهی سرگشاده به باراک اوباما گنجانده شده است. در این نامه از انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور ایران، تحت عنوان یک فرصت بالقوه برای تقویت تلاشهای دیپلماتیک برای حل اختلاف بر سر برنامهی اتمی ایران، اشاره شده است. در این نامه از دولت خواسته شده تا تلاشهای خود را برای مهار کردن ایران بر سر برنامهی اتمی و دیگر موضوعات مورد نگرانی آمریکا دو برابر کند.
■ باید پیشنهادهای جدیدی را به ایران داد که بتواند منافع هر دو طرف را تأمین کند ■
در مورد برنامهی اتمی، آنها بر این باورند که باید یک پیشنهاد جدید تنظیم شود و مطالبات آمریکا و کشورهای غربی اعم از محدود کردن و تایید کردن ماهیت فعالیتهای اتمی ایران در آن گنجانده شود و از تحریمها به عنوان یک اهرم برای رسیدن به توافق استفاده شود و نه به عنوان مجازاتهای بی پایان و یا بیانیههای سیاسی داخلی. عقب نشستن و منتظر حرکت ایران ماندن در واقع تکرار اشتباهات تاریخی و از دست دادن یک فرصت دیگر در تاریخ روابط با این کشور است.
■ تهدید نظامی نتیجهی عکس در بر دارد ■
همزمان با اتخاذ این اقدامات، پرهیز از اقدامات غیر ضروری نیز واجب است. همانطور که در این نامه ذکر شده است، در حال حاضر نباید هیچ گونه تحریم دیگری علیه ایران وضع شود، چرا که میتواند تندروهای درون حکومت ایران را که مخالف توافق اتمی هستند، بر موافقان راه حل دیپلماتیک و طرفداران اعتدال برتری بدهد؛ و از طرف دیگر تهدیدات نظامی نتانیاهو نیز در این برهه از زمان بی فایده است.
* اشراف