به گزارش سرویس فرهنگی مشرق؛ نشست شبی با علامه طباطبایی از سلسله نشست‌های شب‌های ایرانشهر در باغ هنرمندان، عصر روز گذشته جمعه دهم خردادماه با سخنرانی حسن بلخاری، استاد دانشگاه تهران و انشاالله رحمتی نویسنده و مترجم و مدیر مسئول و سردبیر «اطلاعات حکمت و معرفت» برگزار شد.
بلخاری با اشاره به بارزترین اثر علامه طباطبایی گفت: ذکر و یاد علامه را گرامی می‌داریم که به حق یکی از معتبرترین تفاسیر قرآن را نگاشته‌اند و با اعتماد به نفس عجیبی که من از آن به اعتماد به حق تعبیر می‌کنم که تفسیرشان را المیزان فی تفسیرالقرآن نامیده‌اند، به معنای تفسیر معیار و الگو.
استاد هنر دانشگاه تهران در مورد احاطه علمی علامه به مباحث گوناگون علمی عنوان کرد: علامه در عین تسلط به مباحث قرآنی و تفسیری در اندیشه‌های فلسفی هم ژرف‌نگری وسیعی داشته‌اند و از نقش مهم ایشان در احیاگری فلسفه اسلامی هم نمی‌توان چشم پوشی کرد. علامه بر خلاف پیشینیان خود مرز بین تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی و تفسیر فلسفی را مشخص کردند، به طوری که در تفسیر المیزان بعد از تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر عقلی و روایی را هم آورده‌اند که خود این مسئله از احاطه علمی و فلسفی ایشان نشأت می‌گیرد.
وی اضافه کرد:بهانه قراردادن شعرسرایی علامه برای گره زدن ایشان به عالم هنر نامناسب است. واژه‌ها و اصطلاحات در طول یک تمدن گاهی گستره منقبضی به خود دیده و دایره گستره منبسطی پیدا می‌کنند؛ بدین معنی که فراگیری معنای یک واژه ممکن است در طول زمان در زمینهای فراخ به کار رفته یا در یک عصر فراگیری معنایی محدود پیدا کند.
بلخاری تأثیرات فرهنگ غرب را در از دست رفتن فراگیری معنای هنر چنین توصیف کرد: امروزه ما با معنای مضیقی از هنر مواجهیم، البته که این عوارض سیطره فرهنگ غرب در فضاهای علمی خصوصاً دانشگاه تهران است. در سنت ما هنر چنان معنای فراخی دارد که نیازی نیست علامه را به واسطه شعر به هنر گره بزنیم؛ هنر در واقع بالذات ایرانی و اوستایی است.
وی افزود: من شواهدی از متن معیار اوستایی (گاثاها) که هنوز انحرافات زرتشتیان بدان راه نیافته است، برای معنای فراخ هنر یافته‌ام. در این متن یکی از صفت‌هایی که به اهورا داده میشود هنر است و هنر مایه تمییز نیکی از بدی معرفی میشود. حتی هنر یکی صفت‌های بهمن به شمار می‌رود که نماد خرد در این متن معیار به کار برده شده است.
استاد هنر دانشگاه تهران در خصوص مثنوی «کیش مهر» علامه طباطبایی و ارتباط آن با مفاهیم اوستایی عنوان کرد: کیش مهر گرچه میتراپرستی نیستف اما علامه عامدانه از این واژه‌ها بهره جسته است. یک نقلی از فلوطین در مورد هنر وجود دارد می گوید دو سنگ را در نظر بگیرید یکی سنگ سخت و سرد و دیگری سنگی است که تراشیده و زیباست؛ شما مسلما عاشق سنگ تراشیده شده می‌شوید. از همین جا اشاره می کند به این که این زیبایی نه ارتباطی با سنگ دارد و نه هنر؛ بلکه این زیبایی از آن استعداد کسی است توانسته است این سنگ را به این شکل موزون و زیبا بیاراید. علامه نیز هنر را زیبایی، وزانت و موزونی می داند و زیبایی که از درون هنرمند است که می‌ترواد.
منبع: تسنیم
بلخاری با اشاره به بارزترین اثر علامه طباطبایی گفت: ذکر و یاد علامه را گرامی می‌داریم که به حق یکی از معتبرترین تفاسیر قرآن را نگاشته‌اند و با اعتماد به نفس عجیبی که من از آن به اعتماد به حق تعبیر می‌کنم که تفسیرشان را المیزان فی تفسیرالقرآن نامیده‌اند، به معنای تفسیر معیار و الگو.
استاد هنر دانشگاه تهران در مورد احاطه علمی علامه به مباحث گوناگون علمی عنوان کرد: علامه در عین تسلط به مباحث قرآنی و تفسیری در اندیشه‌های فلسفی هم ژرف‌نگری وسیعی داشته‌اند و از نقش مهم ایشان در احیاگری فلسفه اسلامی هم نمی‌توان چشم پوشی کرد. علامه بر خلاف پیشینیان خود مرز بین تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر روایی و تفسیر فلسفی را مشخص کردند، به طوری که در تفسیر المیزان بعد از تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر عقلی و روایی را هم آورده‌اند که خود این مسئله از احاطه علمی و فلسفی ایشان نشأت می‌گیرد.
وی اضافه کرد:بهانه قراردادن شعرسرایی علامه برای گره زدن ایشان به عالم هنر نامناسب است. واژه‌ها و اصطلاحات در طول یک تمدن گاهی گستره منقبضی به خود دیده و دایره گستره منبسطی پیدا می‌کنند؛ بدین معنی که فراگیری معنای یک واژه ممکن است در طول زمان در زمینهای فراخ به کار رفته یا در یک عصر فراگیری معنایی محدود پیدا کند.
بلخاری تأثیرات فرهنگ غرب را در از دست رفتن فراگیری معنای هنر چنین توصیف کرد: امروزه ما با معنای مضیقی از هنر مواجهیم، البته که این عوارض سیطره فرهنگ غرب در فضاهای علمی خصوصاً دانشگاه تهران است. در سنت ما هنر چنان معنای فراخی دارد که نیازی نیست علامه را به واسطه شعر به هنر گره بزنیم؛ هنر در واقع بالذات ایرانی و اوستایی است.
وی افزود: من شواهدی از متن معیار اوستایی (گاثاها) که هنوز انحرافات زرتشتیان بدان راه نیافته است، برای معنای فراخ هنر یافته‌ام. در این متن یکی از صفت‌هایی که به اهورا داده میشود هنر است و هنر مایه تمییز نیکی از بدی معرفی میشود. حتی هنر یکی صفت‌های بهمن به شمار می‌رود که نماد خرد در این متن معیار به کار برده شده است.
استاد هنر دانشگاه تهران در خصوص مثنوی «کیش مهر» علامه طباطبایی و ارتباط آن با مفاهیم اوستایی عنوان کرد: کیش مهر گرچه میتراپرستی نیستف اما علامه عامدانه از این واژه‌ها بهره جسته است. یک نقلی از فلوطین در مورد هنر وجود دارد می گوید دو سنگ را در نظر بگیرید یکی سنگ سخت و سرد و دیگری سنگی است که تراشیده و زیباست؛ شما مسلما عاشق سنگ تراشیده شده می‌شوید. از همین جا اشاره می کند به این که این زیبایی نه ارتباطی با سنگ دارد و نه هنر؛ بلکه این زیبایی از آن استعداد کسی است توانسته است این سنگ را به این شکل موزون و زیبا بیاراید. علامه نیز هنر را زیبایی، وزانت و موزونی می داند و زیبایی که از درون هنرمند است که می‌ترواد.
منبع: تسنیم
