به گزارش مجله سینمایی مشرق، برنامه سینمایی هفت شب گذشته 7 اردیبهشت ماه به نقد و بررسی فیلم سینمایی "تهران 1500" با حضور بهرام عظیمی کارگردان فیلم و نیما حسنی‌نسب به عنوان منتقد مهمان و همچنین به بررسی جایگاه روحانیت در سینما با حضور حجت‌الاسلام سرلک و علی شاه‌حاتمی اختصاص داشت. امیر جعفری نیز به عنوان مهمان ویژه در برنامه حضور پیدا کرد.
در ابتدای برنامه محمود گبرلو سردبیر و مجری برنامه با اشاره به تغییر مدیریت‌های سینمایی در دو ماه آینده عنوان کرد: سینمای ایران هشت سال است که دو مدیر سینمایی به خود دیده و اوج و فرودهایی را پشت سر گذاشته است. الان فرصت مناسبی است که در محیطی آرام عملکرد چهارساله شمقدری مورد بررسی قرار گیرد. افکار عمومی نیز انتظار دارند که یک مدیر سینمایی بخش‌هایی از مشکلات اساسی سینما را در دوران مدیریتش برطرف کند.
وی ادامه داد: نمی‌توان گفت هیچ کاری انجام نشده اما کارهای انجام شده شفاف نیست و مردم علاقه مند به شفاف‌سازی عملکرد معاون امور سینمایی در این چهار سال هستند. امیدوارم بستری برای بیان مسائل مختلف چه در برنامه هفت و یا در محافل عمومی به وجود بیاید.
نظرسنجی برنامه به طرح این سئوال اختصاص داشت که به نظر شما از میان فیلم‌های "تیرباران" ، " زیر نور ماه"، "طلا و مس"، "کیمیا و خاک" و "رسوایی" کدامیک تصویر باورپذیری از روحانی ارائه داده‌اند که در پایان فیلم سینمایی "طلا و مس" بیشترین رای را از آن خود کرد.
آمار فروش فیلم‌ها و رویدادهای هفته بخش‌های بعدی برنامه دیشب بود. در ادامه امیر جعفری بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون مهمان برنامه شد. وی در ابتدا درباره این سئوال که آیا به این دلیل که پولی در تئاتر نیست به سینما و تلویزیون گرایش پیدا کرده است، گفت: این جمله غلطی است که می‌گویند اگر در تئاتر پول خوبی وجود داشت ما به سینما و تلویزیون نمی‌آمدیم. ذات بازیگری یعنی دیده شدن و مهم نیست که در چه مدیومی فعالیت کند البته ممکن است برخی کارها را من به خاطر پول کرده باشم و شهامتش را هم دارم که همه جا آن را اعلام کنم.
وی ادامه داد: باید دید چرا بازیگران ما حاضر به خودفروشی می شوند. من سال گذشته تنها یک میلیون و 700 هزار تومان برای بازی در نمایش "ترن" دستمزد گرفتم. دو فیلم سینمایی"سیزده" و "قاعده تصادف" را هم کار کردم که هیچ پولی برایم در پی نداشت. بقیه فیلم‌ها هم در حدی نبودند که بازی در آنها را قبول کنم. بالاخره یک بازیگر باید به هر نحوی هم که شده فعالیت کند. معتقدم اگر برنامه‌ریزی و مدیریت‌ها درست باشد و کار به دست کاردان سپرده شود مشکل سینمای ایران برطرف خواهد شد.
جعفری: سیستم ایمنی سینمای ایران ضعیف شده است
جعفری در ادامه درباره تعیین سقف دستمزد برای بازیگران سینما عنوان کرد: باید دید اگر سقف تعیین شود مشکل سینمای ما حل خواهد شد؟مگر ما کار خدماتی می کنیم که برایمان سقف دستمزد تعیین شود؟ من نیامده ام بازیگر شوم تا پول دربیاورم آمده ام به هدفی که دوست داشتم برسم و در کنارش هم کسب درآمد کنم.
وی ادامه داد: فکر می کنید من چرا بازی در فیلم "قاعده تصادف" را قبول کردم. البته با قرارداد سفید امضا. چون مگر چند بار می‌توان کارها را رد کرد. بنابراین یک نفر مثل من با قرارداد سفید سر فیلمبرداری می رود و برخی دیگر در دستمزدشان تخفیف می دهند چون بالاخره یک فیلمنامه خوب نصیبشان شده و می توانند دیده شوند. اگر فیلمنامه خوب را به دست یک گروه خوب بدهند مشکل حل خواهد شد.
بازیگر "نفوذی" اظهار کرد: مگر می شود برای هنر سقف تعیین کرد. اگر می خواهند بخشنامه برای دستمزد ما تعیین کنند پس باید مسئله بیمه بیکاری بازیگران هم حل شود و بازیگری به عنوان یک شغل در جامعه ما شناخته شود.
جعفری در ادامه توضیح داد: هر اتفاقی می افتد فقط بازیگران را می بینند چون ما در دید هستیم. تعارف که نداریم سینمای ما مرده است و معضل سینمای ما باید ریشه ای تر حل شود. اگر نیروی متخصص و کارشناس را وارد سینما کنیم معضلات برطرف خواهد شد. سیستم ایمنی سینمای ما ضعیف شده است و مشکل هم دستمزد بازیگران نیست. اگر رقابت سالمی در سینما وجود داشته باشد دیگر این مشکلات هم حل خواهد شد اما الان چون هیچ فیلم خوبی ساخته نمی شود یک بازیگر می خواهد دستمزد یک سالش را از یک فیلم به دست بیاورد.
نقشم را در "قاعده تصادف" از دست بهزادی قاپیدم
در بخش دیگری از این گفتگو جعفری درباره حضورش در فیلم "قاعده تصادف" توضیح داد: معتقدم بازیگر باید ریسک‌پذیر باشد و علاقه‌مند بودم نقش متفاوتی را برعهده بگیرم که خوشبختانه این اتفاق افتاد. اما ای کاش فیلم در یک سیستم برابر و متعادل نسبت به بقیه فیلم‌ها اکران می‌شد چون این فیلم تنها 9 سینما در اختیار داشت و من به عنوان بازیگر فیلم حتی نفهمیدم کی این کار اکران شد.
وی افزود: من عطش کار خوب دارم و هیچ ابایی هم ندارم از اینکه اگر نقشی خوب باشد خودم پیشنهاد بدهم که در آن نقش بازی کنم. نقش پدر در این فیلم نیز از همین دست بود. در واقع من این نقش را از بهنام بهزادی قاپیدم و توانستم آن را بازی کنم.
آیتم صنوف سینمایی که به معرفی فعالیت های دستیاران کارگردان می‌پرداخت و همچنین بخش چهره‌ها که به فعالیت‌های هنرمندانی چون فرزاد موتمن، محمد پاک‌سیما، پروانه معصومی، مجید برزگر، پیمان معادی، سام قریبیان و محمدرضا سکوت اشاره داشت از بخش‌های بعدی برنامه شب گذشته بود.
در ادامه نیز نقد فیلم سینمایی " تهران 1500" با حضور بهرام عظیمی و نیما حسنی‌نسب پخش شد.
ملاحظات مدیران درباره آینده باعث تغییر فیلمنامه "تهران 1500" شد
عظیمی در ابتدای این بخش درباره فیلم گفت: خوشبختانه فیلم در مدتی که اکران شده از فروش خیلی خوبی برخوردار شده است البته من همیشه جزو افرادی بوده ام که معتقدم فروش بالا دلیل بر خوب بودن فیلم نیست اما مخاطبان این کار ناخواسته یک حس حمایتی از فیلم دارند و راغب هستند ببینند که اولین فیلم سینمایی انیمیشن ما چطور ساخته شده است. فیلم چون اولین فیلم آینده‌نگر سینما بود مقداری حساسیت و ملاحظات را به وجود آورد و من مجبور شدم تعداد زیادی از سکانس‌ها را حذف کنم بنابراین به خاطر برخی ملاحظات نقص هایی در فیلمنامه فیلم وجود دارد.
حسنی‌نسب نیز در ادامه بحث عنوان کرد: متاسفانه یا خوشبختانه "تهران 1500" در ایران هیچ منبع مقایسه ای ندارد پس ناخودآگاه این فیلم را در مقام مقایسه با انیمیشن های مطرح دنیا قرار می دهیم که قیاسی نابرابر است. به نظر شما این فیلم برخی از الگوهای جواب پس‌داده و کلیشه‌ای را برای جذب مخاطب به کار نگرفته است؟ چون به نظر می‌رسد طراحی شخصیت‌ها و اتفاقات پیچیده نیست و دنیای سهل‌الوصولی در فیلم به نمایش درمی‌آید. چرا دنیای تازه و نویی که در انیمیشن های دیگرتان مثل "سیا ساکتی" در پیش گرفته بودید در این فیلم دیده نمی شود؟
عظیمی در پاسخ عنوان کرد: سلیقه مخاطب ایرانی در این فیلم لحاظ شده است. من دوست داشتم سلیقه مخاطب ایرانی را وارد فیلم کنم و آن را شبیه فیلم‌های ایرانی خودمان بسازم. ما فکر می‌کردیم مسایلی مثل معرفی فیلمسازان ایرانی و یا تبلیغ مستقیم برای یک بانک برگ برنده فیلم هستند و مردم خوششان می آید چون قبلا جواب داده است.
جهان فانتزی در "تهران 1500" کم‌رنگ است
حسنی نسب درباره این انیمیشن گفت:به نظر می رسد فانتزی و رویاگونگی جهان انیمیشن در فیلم کنار گذاشته شده و ما تخیل انیمیشن را در این فیلم نمی بینیم. یکی از خلاءهای فیلم نیز این است که هیچ ارتباطی با کودکان برقرار نمی کند و در واقع رویاگونگی و جهان فانتزی در "تهران 1500" وجود ندارد.
عظیمی توضیح داد: این کار آگاهانه انجام شد. اما اگر من بخواهم این فیلم را دوباره بسازم بازهم همین داستان را برایش انتخاب می کنم اما با شوخی های بیشتر. ملاحظات بسیاری به فلیم ما تحمیل شد. حتی مدیری بعد از سه سال کار مداوم به من گفت فیلمت مشکل دارد و ممکن است این تصور را به وجود بیاورد که امام زمان(عج) ظهور نخواهد کرد. بنابراین فیلمنامه ما در نهایت بسیار تغییر کرد.
وی افزود: معتقدم که از نظر فنی کار ما بسیار پیشرفته است و ما نمره قبولی می گیریم. به عنوان یک فیلم سینمایی این کار از 20 نمره 17 - 18 می گیرد البته نباید انیمیشن های هالیوودی و ژاپنی را با آن مقایسه کنیم. مشکل اصلی "تهران 1500" پرداخت فیلمنامه‌اش بوده نه خود فیلمنامه. کل این فیلم با سرمایه شخصی ساخته شده و تهیه‌کنده حدود 800 میلیون تومان به نهادهای مختلف بدهکار است. هزینه تولید این انیمیشن نیز دو میلیارد و سیصد میلون تومان شده است که امیدوارم بتواند برخی حساب‌ها را تسویه کند.
در پایان این بحث حسنی‌نسب از عزت الله ضرغامی رئیس رسانه ملی درخواست کرد تا به حضور منتقدان در برنامه های صدا و سیما بیشتر توجه و از لحاظ مالی نیز مطالباتشان به درستی پرداخت شود.
آیتم جدید سکانس دیروز نیز که به پخش سکانسی از فیلم "پائیزان" به کارگردانی رسول صدرعاملی و بخش هایی از پشت صحنه این فیلم که در سال 1365 ساخته شده اختصاص داشت. بخش نقل قول های هفته نیز که به صحبتهای هنرمندانی چون مسعود کیمیایی، مجید مجیدی، مسعود ده نمکی، امیر دژاکام، مهناز افشار، سعید سهیلی، حسین شمقدری و بهروز شعیبی می پرداخت نیز از بخش های دیگر برنامه شب گذشته بود.
میزگرد هفت بخش پایانی برنامه شب گذشته بود که به موضوع بررسی جایگاه روحانیت در سینما اختصاص داشت. این بخش با حضور حجت الاسلام علی سرلک عضو هیات علمی دانشگاه هنر و دبیر جشنواره روحانی در قاب سینما و علی شاه حاتمی فیلمساز برگزار شد.
در ابتدای بحث سرلک با اشاره به برگزاری نخستین جشنواره روحانی در قاب سینما که از سه شنبه 11 اردیبهشت ماه در سینما فلسطین آغاز می شود گفت: در نخستین دوره این جشنواره به نمایش فیلم های مستند و کوتاه و برگزاری همایش های مختلف پرداختیم. آثار خوبی نیز که به دبیرخانه جشنواره رسیده نشان دهنده افق های تازه ای در زمینه نقش روحانی در قاب سینما است.
تعامل و ارتباط بین هنرمندان و روحانیون به درستی در سینمای ایران شکل نگرفته است
در ادامه شاه حاتمی درباره تعامل بین هنرمندان و روحانیون گفت: بیش از نیم قرن از سینمای بعد از انقلاب ما می‌گذرد که در این مدت برخی آثار غرورآفرین دینی نیز داشته‌ایم اما باید دید چرا بعد از 36 سال روحانیت سینما را جدی گرفته و تازه اولین جشنواره روحانیت در قاب سینما را برگزار کرده است.
سرلک توضیح داد:معتقدم نگاه غیر دینی که در تعاملات مردم در قبل از انقلاب وجود داشته باعث شده روحانیون با تاخیر به مقوله سینما بپردازند. ما اگرچه حکومت اسلامی تشکیل دادیم اما جامعه اسلامی در کشور ما وجود ندارد. هنر و هنرمندان نیز در جایگاه خاص خود وجود ندارند. سوءتفاهمات بسیاری چه به حق یا ناحق در مورد هنرمندان ما وجود داشته که باعث شده جامعه متدینین از ورود به سینما پرهیز کند از طرف دیگر هم هنرمندان تلاشی برای پرداختن به روحانیون نکردند.
شاه‌حاتمی در این زمینه عنوان کرد: اگر ما نتوانیم برآیند انقلابمان را به این نسل منتقل کنیم کار سختی در پیش داریم. احساس من این است که غفلت بزرگی اتفاق افتاده و در طول این 36 سال هنرمندان انقلابمان را هم از دست داده ایم. خیلی از فیلمسازانی که نگاهشان با فیلم های دینی شکل گرفته الان رویکردشان را تغییر داده اند و برخی از آنها به خارج از کشور مهاجرت کرده اند.
وی ادامه داد: هنرمندان ما از شروع انقلاب همیشه در تعامل با بزرگان بوده اند اما ما نزدیک به دو سال است که شاهد حضور روحانیون در جشنواره فیلم فجر هستیم و تا پیش از این حضورشان را در سینما جایز نمی دانستند. هنرمندان ما برای پرداختن به مسائل مربوط به روحانیت و یا حتی وقایع دینی با نظرات بسیار متفاوتی از طرف روحانیت روبرو هستند. بنابراین فیلمسازان ما جرات ورود به این مسائل را ندارند. در همه فیلم‌های ما روحانیت شخصیتی وارسته و تمام و کمال تصویر می شود در حالی که این نگاه منصفانه نیست.
حجت الاسلام سرلک در بخش دیگری از این میزگرد عنوان کرد: باید دید اصلا ما چه مطالبه ای از یکدیگر داریم و فیلمسازان ما تا چه اندازه به بهره‌گیری از نظرات اهالی دین معتقدند. برخی از فیلمسازان دینی ما خودشان را صاحب‌نظر می‌دانند و نیازی به بهره گرفتن از نظرات روحانیون احساس نمی‌کنند. روحانیون بسیاری در حوزه سینما و نقد فیلم ورود کرده اند و کارشناسان بسیاری نیز به اندازه کفایت در سینما وجود دارند اما متاسفانه کسی از حضورشان اطلاعی ندارد. تا امروز کدام سوال جدی با روحانیت مطرح شده و جوابی دریافت نشده است.
وی متذکر شد: در فیلم های ایرانی هیچگاه به ابعاد مختلف روحانیت پرداخت نشده است. به بعد انقلابی، وجه راهبردی و کاریزماتیک روحانیون و بسیاری از خصوصیات این قشر هیچگاه اشاره نشده و هنرمندان ما خودشان را به بهره گیری از نظرات کارشناسان مذهبی ملزم نمی بینند چون بدون پیش فرض به گفتگو و تبادل نظر نمی نشینند.
در همین زمینه نیز صحبتهای سینماگرانی چون علی قوی‌تن، مسعود ده‌نمکی، محسن علی‌اکبری و جواد نوروزبیگی نیز پخش شد.
