به گزارش سرويس جنگ نرم مشرق، حسن عباسي تحليلگر مسايل استراتژيک با حضور در برنامه هفت ،به تحليل مفهوم سينماي ديني و مذهبي در ايران و جهان پرداخت.
دکتر حسن عباسي از اساتيد برجسته علوم استراتژيک، در خصوص سينماي ديني در ايران و جهان گفت: اکثر فيلم هايي که عموم مردم به نام سينماي ديني مي شناسند، صرفا سينماي تاريخي است و اگر بخواهيم به آن ها نمره بدهيم، نمره ي سينماي تاريخي مي گيرند يک برهه اي از تاريخ را روايت مي کنند، نه سينماي ديني.
وي فيلم هايي همچون مختارنامه، مريم مقدس در ايران و ده فرمان و ال سيد در سينماي غرب را فيلم هايي تاريخي دانست و گفت: اين فيلمها برهه اي از تاريخ را روايت مي کنند و محتواي ديني آن ها در حداقل است. فيلم ديني اين است که بتواند يک حس ديني را به مخاطب منتقل کند.
عباسي با اشاره به فيلم هايي همچون طلا و مس و ترومن شو تصريح کرد: فيلمي همچون طلا و مس يک مضمون ديني را در غالب يک حس به مخاطب منتقل مي کند، و عشق به همسر را نه از نوع شهوت و بلکه از اين جهت که وي يک انسان است را به خوبي نمايش مي دهد.
اين کارشناس مسايل فرهنگي با تفکيک بين دو چهارچوب تصوري متمايز حکمت هنر و فلسفه هنر به تشريح اين موضوع پرداخت و گفت:
هنر همواره از مجراي وحي به انسان الهام مي شود و نمي تواند خارج از مقوله و چهارچوب وحي باشد . اين وحي يا وحي الهي است و يا وحي شيطاني.

اين استاد دانشگاه افزود: فلسفه هنر ، تبديل وحي شيطاني به گزاره هاي ذهني و فکري با زبان غريزه است ، وسپس تبديل اين ذهنيت به حس است. چنين هنري ماهيت اغواگري و سرگرمي دارد. درحاليکه حکمت هنر تبديل وحي الهي به عقل با زبان فطري و سپس تبديل عقل و مکنونات قلبي به حس است. چنين هنري همواره به ارشاد و اعتلاي انسان نيل مي کند. اما متغير اصلي در تفکيک اين دو حوزه متفاوت هنر، جنبه ي اغوا و ارشاد آنهاست.
رييس مرکز بررسي هاي دکترينال پس از نقد اينترتينمنت (entertainment) به عنوان محصول وحي شيطاني و فلسفه ي هنر غربي و با جايگزين نمودن حکمت هنر و ماهيت ارشاد و اعتلاي آن بحث سينماي ديني را اينگونه تشريح کرد:
براي آنکه سينماي ديني را از دل قرآن استخراج نماييم، نيازي نيست که براي سينماگران خودکلاس تفسير قرآن بگزاريم، بلکه يک سري انگاره هاي ديني در قرآن وجود دارد که معمولا با "انّ" يا "قد" در ابتداي فراز قرآني آغاز مي شوند. اين آيات دکترين هاي قرآني هستند که سنت هاي الهي هستند و تغيير ناپذير هستند و هنرمند بدون بررسي تاريخ براي رسيدن به اين دکترين ها، ميتواند اين انگاره ها را دستمايه اي براي ساخت فيلم ديني قرار دهد. ضمن اينکه يک سريگزاره هاي تشريعي نيز در تعاليم ديني مانند "قاعده ي نفي سبيل"وجود دارد که راه را بر کفار براي تسلط بر مسلمين مي بندد. به گونه اي که با اين قاعده در ژانر سينماي ديني ديگر نمي توان فيلمي چون از کرخه تا راين داشت که زن مسلمان – که در مباني هنر در يونان باستان که به آن گايا مي گويند، نماد عقيده و سرزمين است- به عقد مرد اجنبي درآيد.
اين منتقد سريالهاي غربي با تشبيه صحنه تئاتر به عالم هستي، و فيلم برداران پشت دوربين به کاتبان اعمال و افعال، اصالت را از آن مخاطبي دانست که پشت تلويزيون نشسته و به صحنه هاي تئاتر نگاه مي کند و اظهار داشت: عالم هستي هم همينگونه است، به اين مفهوم که ما انسانها مي دانيم که خدايي هست و به اعمال و افکار و افعال انسانها مسلط است، لذا اصالت از خداست.
اين استاد دانشگاه سپس فيلم ترومن شو با بازيگري جيم کري را نمونه يک فيلم ديني که به انتقال مفهوم اصالت مي پردازد عنوان کرد و گفت: در اين فيلم جيم کري در دنيايي زندگي مي کند که مردم کشورش اعمال او را از طريق دوربين ها مي بينند، در حالي که خودش از اين موضوع خبر ندارد و زماني که متوجه مي شود به فکر نوع رفتارهايش مي افتد.
وي در ادامه سخنانش، ارائه مفاهيم قرآني در قالبي هنري را ضروري دانست و گفت: ما در قرآن آيه هايي داريم که با "اِنّ" آغاز مي شود، اين آيه هاي دکترين هاي زندگي جوامع بشري بايد قرار بگيرد، به عنوان مثال فيلم طلا و مس، مفهوم آيه "ان مع العسر يسرا" را با يک حس هنري به مخاطب انتقال مي دهد.
وي افزود: اين در صورتي است که معناي اين آيه به اشتباه براي مردم گفته شده است، در اين آيه بعد از "اِنّ"، واژه "مع" آمده است که به معناي "با" است، لذا آيه اشاره مي کند که با سختي، آساني است.
وي گفت: در زندگي هاي امروزي شاهديم که مردم تلقي ديگري از اين آيه دارند به اين صورت که اين آيه اينگونه برايشان جا افتاده که "ان بعد العسر يسرا"، يعني بعد از هر سختي، آساني است.
در ادامه رئيس مر کز بررسي هاي دکترينال با اشاره به سخن رهبر انقلاب در جمع هنرمندان که فرمود کسي چيزي به شما نداده است که از شما مطالبه کند، تصريح کرد: جامعه دانشگاهي و حوزوي ما بايد به اين نکته توجه کنند که، اين عيب هنرمند و کارگردان نيست که فيلم ديني نمي سازد، چون کارگردان نمي داند فيلم ديني چيست، چون فقه نمي داند، لذا اين وظيفه جامعه دانشگاهي و حوزوي است که بايد بيايد بگويد اين اين آيه قرآني چنين مفهومي ديني در بردارد، از اينجاست که کارگردان مي تواند آنرا در قالب يک فيلم روايت کند و فيلم ديني بسازد.
عباسي تعداد فيلم هاي ديني ساخته شده در کشورمان را بسيار ناچيز خواند و با بيان اينکه حتي بسياري از کارگردانان وقتي فيلمي مي سازند نمي دانند که فيلم ديني ساخته اند گفت: يک کارگردان مي رود فيلمي مي سازد وقتي از او مي پرسيم فيلم ديني ساخته اي مي گويد نه من قصدم اين نبوده، چون نمي داند فيلم ديني چيست.
حسن عباسي با تاکيد بر اينکه در 5 منبع قدرت يعني  سياست ، اقتصاد، نظامي گري، اجتماع و فرهنگ، هنرمندان و فرهنگيان از يک سو و نظاميان با نزديک شدن به مفهوم شهادت، ديني تر هستند لذا در حوزه هاي سياست و اقتصادبه شدت غيرديني هستيم،به موضوع بانکداري اسلامي پرداخت و اظهار داشت: در قرآن آمده است که ربا به جنگ با خدا رفتن است، و ميدانيم که بانک اصلا بر پايه ربا برقرار شده است.
حسن عباسي،استاد برجسته حوزه استراتژي با اشاره به فيلم مستندي به نام "ترقي پول" که نايل فرکوسن، استاد دانشگاه هاروارد در سال گذشته در خصوص ريشه هاي تاريخي بانک ساخته است گفت: فيلم تاجر ونيزي همين موضوع را به تصوير مي کشد، در ونيز آن زمان که خيابانها آب بود، پياده رو ها هم مسقف بوده است، يهودياني که ربا مي دادند، روي يک صندلي مي نشستند که اسم آن صندلي را گذاشتند "بانک"، بعدها ساختمانهايي را ساختند و به جاي آن صندلي درون ساختمان به ربا دادن پرداختند، حالا امروز مي گوييم بانکداري اسلامي، يعني جنگ با خداي اسلامي.

اين استاد دانشگاه همچنين به موضوع رشد و غي اشاره کرد و اظهار داشت: ما دو مفهوم در قرآن داريم، يکي رشد و ديگري غي، فيلم ديني مي تواند هم رشد دهد و هم غي، هنرمند بايد بتواند جامعه را با هنر خود رشيد کند، و با مفهوم رشد، هنرمند مرشد تلقي مي شود. اين دو مفهوم از ضرورتي ويژه برخوردارند که بايد به آن توجه شود.