فتنه، پيچيده ترين مفهومي است که در ادبيات سياست اسلامي وجود دارد. تنها راه مهار و گذر از فتنه، بصيرت است که از پيچيدگي به مراتب دشوارتر از خود فتنه برخوردار است.
کارکرد(هدف از خلقت) فتنه، مقبوليت باطل در افکار و افواه عمومي است اما شناخت روند فتنه براي پيشگيري، که همواره مهمتر از درمان است، بسيار مهم است.
همواره فتنه در سطح استراتژيکي، ايجاد تشکيک مباني در بين عوام و... را دنبال مي کند اما در سطح عملياتي با موضع گيري هاي مختلف و چالشي در زمانهاي متوالي، 3 هدف عمده را دنبال مي کند که تطبيق آن با اوضاع روز مي تواند مبين جريان فتنه مي باشد.
1- مشغول کردن خواص : در اين مرحله جريان فتنه سعي دارد تا با گرفتن مواضع چالشي در زمان هاي کم فاصله، هم خود را در صحنه زنده نگه دارد و هم خواص را وادار به موضع گيري کند. که در اين بازي، جريان فتنه در 2 حالت برنده است. اولا در حالتي که خواص بنا به هر علتي، مترصد پاسخگويي به چالش هاي ايجاد شده نشوند، عوام الناس اين سکوت را به معني تاييد مواضع جريان فتنه تلقي مي کنند. ثانيا اينکه، خواص تمام ظرفيت خود را هزينه نشان دادن واکنش به مواضع جريان فتنه کنند که در اين صورت وقت را خريده و پاي خود را در صحنه هاي ديگر محکم مي کند .
اينکه شخصي هر 2 تا 4 هفته يک بار رفتاري از خود نشان بدهد و يا موضعي بگيرد که حتي رهبر انقلاب مجبور شود در موردي مانند فلسطين، مطلبي در جواب آن ايراد کنند، گوياي اين مرحله از برنامه فتنه است که قرار است خواص و علما را وادار به پاسخگويي کند. که البته همانطور که رهبر انقلاب فرمودند :"نبايد به موضوع اول کشور تبديل گردد" و در عين حال نيز بايد پاسخي در جواب داد. در غير اين صورت، مثل سکوت علامت رضاست موضوعيت پيدا خواهد کرد.
2- سرگرداني عوام : نتيجه طبيعي موضع گيري هاي متوالي، سرگرداني عموم مردم در پيگيري مواضع ديگران در جواب جريان فتنه است. عموم مردم يا به علت مشغله هاي روزمره قادر به پيگيري پاسخ منتقدين نيستند و يا حتي در صورت پيگيري نيز با پاسخ هاي متعددي روبرو مي شوند که به قول رهبري :"جريان فتنه سعي دارد گرد و غبار در صحنه ايجاد کن تا تشخيص سره از ناسره دشوار شود".
اينکه شخصي با وجود مواضع شديد علما و مراجع، از ظرفيت حکومتي خود براي سخنراني در هر مراسمي و پخش سي دي هاي خود استفاده مي کند، حاکي از اين است که قصد دارد بحث هاي خود را به تمام نقاط بفرستد در حالي که تمامي جواب هاي منتقدين هرگز تا آن مسير نخواهد رفت.
3- جدايي بين خواص و عوام : در قسمت آخر از نقشه راه، بايستي ميوه دو مرحله قبل را چيد. از آن جايي که در حکومت ديني، مراجع(البته ذيل ولايت) از جايگاه بسيار رفيعي برخوردار هستند، تفرقه ميان مردم و مقلدين با مراجع عظام، قطعا مي تواند ضامن موفقيت جريان فتنه در پيشبرد اهداف آنان شود.
بدين ترتيب که جريان فتنه با طرح موضوعاتي از قبيل سنت و مدرنيزم و ... سعي دارد تا مردم و مخصوصا قشر جوان را بر عليه مراجع و انديشمندان جامعه که با جريان فتنه همکاري و همفکري ندارند بشوراند. اين جريان همواره از احساسات جوانان سوءاستفاده کرده و با تشکيک در برخي مباني، مراجع را مجبور به موضع گيري مي کند که در اين صورت با مذاق بعضي جوانان سازگار نخواهد بود و جوانان به نفع جريان فتنه به اعتراض به موضع گيري مراجع بر مي آيند.
وقتي آقاي مشائي در محفلي بيان مي دارد که :" کساني که با موسيقي مخالف هستند نمي فهمند" لاجرم مرجعي با بصيرت مانند آيت الله مکارم شيرازي مجبور مي شود اين نظر را رسما رد کند. قطعا آن جريان منحوس در برنامه خود اين چنين مي پنداشته که حتي اگر مراجع بر عليه اين بحث انتقادي داشته باشند، جواناني که آماج تهاجم فرهنگي هستند، به نفع آن جريان و بر عليه مراجع موضع خواهند گرفت و اين يعني تفرقه.
اميد است با روشنگري عموم مردم ومخصوصا جوانان(به صورت کلي در راستاي بصيرت ورزي) توسط رسانه ها، هم جواب فتنه انگيزان داده شود و هم خواص و مراجع با مردم روبرو نخواهند شد.