مجله سینمایی مشرق - سینمای ایران را این روزها می توان به دو بخش تقسیم کرد. یک بخش آن را تمام فیلم ها اعم از روشن فکری و ارزشی و فاخر و...تشکیل میدهد و بخش دیگر را یک کلمه! لاله.

شاید دیر زمانی از آغاز جنجال های رسانه ای بر سر ساخته شدن فیلم لاله گذشته است. فیلمی که به دلیل قرار گرفتن دو فاکتور بودجه کلان و فیلمساز خارج نشین، در کنار هم اعتراض های فراوانی را بر انگیخت.

نمایندگان مجلس، فیلمسازان داخلی، برخی مسئولین ذی ربط و غیر ذی ربط از جمله کسانی  بودند که به ساخته شدن این فیلم اعتراض کردند.

البته با وجود تمام اعتراضات و حواشی متعدد در مورد این فیلم امروز خبری مبنی بر کلید خوردن پروژه لاله منتشر شد و ما را بر آن داشت تا در پرونده ای مفصل، به بررسی تمام ابعاد این فیلم سینمایی بپردازیم.

مروری کوتاه بر آنچه از آغاز به این فیلم و سازندگانش گذشته به همراه شرحی مختصر و ذکر چند سوال مطلب را بررسی و نتیجه را بر عهده خوانندگان می گذاریم.

مخابره این خبر در مرحله نخست با شایعات نزدیک به یقین همراه بود و طبق شنیده ها قرار بود این فیلم با بودجه ای دو و نیم میلیاردی ساخته شود. پس از پیگیری های متعدد این احتمال ها به یقین تبدیل شد و شفیع آقامحمدیان در گفتگویی مشروح خبر تولید چنین فیلمی را تایید کرد و گفت که این فیلم با بودجه ای 5 میلیاردی به دستور مستقیم جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی ساخته می شود.

پس از تایید این خبر، گفتگویی با علیرضا سجادپور در خصوص کم و کیف صدور پروانه نمایش ارائه داد و مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شد و وی گفت که پروانه ساخت فیلم‌ها زمانی از سوی اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد صادر می‌شود که فیلمنامه کامل به دست ما برسد. هنوز فیلمنامه کامل به اداره ارسال نشده اما مقدمات و اطلاعات اولیه این پروژه به اطلاع مسئولان رسیده و موافقت‌های اولیه برای ساخت این فیلم سینمایی اعلام شده است.

رئیس سازمان سینمایی در نخستین واکنش رسمی پیرامون پروژه سینمایی "لاله" به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد ضمن تأیید اختصاص بودجه 5 میلیاردی، این فیلم را تجربه‌ای جدید برای سینمای ایران در عرصه بین‌المللی توصیف کرد.

جواد شمقدری

جواد شمقدری رئیس سازمان سینمایی در جمع خبرنگاران با اشاره به پروژه میلیاردی "لاله" تصریح می کند: این فیلم تجربه‌ای جدید است. فیلم‌هایی خارج از کشور بر علیه ما به زبان انگلیسی با بازیگران خارجی ساخته می‌شود. ما نیز احساس کردیم که بدین گونه عمل کنیم و در داخل کشور چنین فیلمی بسازیم.

شمقدری درحالی ساخته شدن پروژه لاله را در مسیری عادی و قانونی معرفی می کند که چندی بعد جمال شورجه خبر دیگری را رسانه ای می نماید:

جمال شورجه عضو شورای‌عالی سینما خبر از ملاقات نیکنژاد کارگردان پروژه لاله با رییس جمهور در سفر به نیویورک و موافقت احمدی نژاد با ساخت این فیلم می دهد.

شورجه اینگونه توضیح می دهد: چند سال پیش که رئیس‌جمهوری به نیویورک سفر کرده بود، از نخبگان مقیم آمریکا دعوت کردند تا دیداری با احمدی‌نژاد در مرکز استقرار ایشان و تیم همراه‌شان داشته باشند. در آن زمان از اسدالله نیک‌نژاد هم برای حضور در این جلسه دعوت شد. در همین جلسه برای نخستین‌بار نیک‌نژاد طرح "لاله" را برای رئیس‌جمهور خواند.

جمال شورجه 

وی در ادامه افزود: این کارگردان در ادامه عنوان کرد که این فیلم قرار بود با فیلمنامه اولیه با این شرط که خانم لاله صدیق به اتفاق همسرش در آمریکا پناهنده شود!! ساخته شود اما نیک‌نژاد نپذیرفته و ادامه روند ساخت این پروژه را متوقف کرده است. در نتیجه این مذاکرات نیک نژاد موافقت ضمنی رئیس‌جمهوری مبنی‌ بر ساخت این فیلم را کسب کرد.

پس از ملاقات اولیه، احمدی‌نژاد بار دیگر ایشان را دعوت کرد که به مرکز استقرار هیات ایرانی بیاید و نیک‌نژاد هم علیرغم مشکلاتی که برای ایشان به عنوان شهروند آمریکایی پیش می‌آمد خودش را در خطر انداخت و در جلسات مختلفی که رئیس جمهوری حضور داشت، حاضر شد.

شورجه گفت: نیک‌نژاد به نوعی در این سفرها نقش مدیر هنری برنامه‌های رئیس‌جمهوری را ایفا می‌کرد و میزگردهایی که احمدی نژاد در آن حضور داشت به لحاظ دکور، نورپردازی، فیلمبرداری مدیریت کرد و در نهایت به یکی از اعضای اصلی تیم همراه احمدی‌نژاد تبدیل شد.

حسین شریعتمداری هم سرمقاله کیهان را به لاله اختصاص می دهد و اعتماد مسئولین به نیکنژاد را ساده لوحانه توصیف می کند. اما مسئولین ارشاد بدون توجه به اعتراضات مسیر ساخته شدن فیلم را طی می کنند. گرچه اعتراضات به ساخته شدن این فیلم هیچگاه از بعد غیرقانونی بودن آن نبوده است اما اصرار بیش از اندازه و حمایت بی چون و چرای ارشاد از ساخته شدن آن خود مسئله را سوال برانگیز تر می کند.

در حالیکه حسین شریعتمداری کارگردان فیلم پنج میلیاردی "لاله" را "فیلمساز پورنو" معرفی کرده است، مدیرکل اداره نظارت ارزشیابی سازمان سینمایی اعلام کرد مجوز تولید فیلم سینمایی "لاله" در هفته آینده صادر می‌شود.

علیرضا سجادپور مدیرکل اداره نظارت ارزشیابی سازمان سینمایی از صدور مجوز تولید فیلم سینمایی "لاله" به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد و تهیه‌کنندگی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در هفته آینده خبر داد. 

علیرضا سجادپور

علیرضا سجادپور مدیرکل اداره نظارت ارزشیابی ارشاد با اعلام این خبر در توضیح کیفیت صدور پروانه ساخت این فیلم سینمایی می گوید: «بازنویسی فیلمنامه فیلم سینمایی "لاله" به پایان رسیده و به اداره نظارت ارزشیابی ارشاد تحویل شده‌است. این در حالی است که همان روز حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان در یادداشتی تند علیه کارگردان فیلم لاله نوشت: «ساخت فیلم «لاله» به كارگردانی واگذار شده كه طی دو دهه اخیر در هالیوود به تهیه فیلم های مستهجن مشغول بوده است. 

شریعتمداری با ارجاع به گزارش دو هفته پیش کیهان نوشت: «اسدالله نیك نژاد معروف به اسی نیك نژاد سالهاست در استودیوهای درجه 3 و 4 هالیوود به تولید آثار مستهجن اشتغال دارد.. 

احتمال صدور مجوز ساخت فیلم 5میلیاردی توسط سازمان سینمایی کشور باعث شده است اعتراضات شدید به این اقدام صورت گیرد.

در این بین جواد شمقدری نیز در اقدامی بی سابقه جوابیه ای تند برای شریعتمداری منتشر می کند و حمایت کاملش از فیلم نیکنژاد را سوال برانگیز تر می نماید. کم کم فیلمسازان نیز که اکنون بیشتر در جریان جزئیات لاله قرار گرفته اند زبان به گلایه و برخی هم اعتراض می گشایند.

مرتضی رزاق‌ کریمی تهیه‌کننده سینمای ایران که عمده فعالیت‌هایش در حوزه سینمای مستند است طی اظهار نظری می گوید: پتانسیل فیلمسازان جوان ایرانی در حوزه ساخت فیلم‌های مستند و تجربی به اندازه‌ای است که اگر بودجه و امکانات در اختیار داشته باشند می‌توانند فیلم‌های خوب و اصولی با تعریف مشخص از سینمای ایران بسازند ولی متاسفانه شاهد هستیم چنین بودجه سنگینی از سوی مرکز در اختیار یک فیلمساز که کارنامه کاری مشخصی در این حوزه ندارد اختصاص داده می‌شود.من تعجب می‌کنم که چگونه است فردی مانند نیک‌نژاد با کارنامه کاری که در حوزه سینما دارد اجازه ورود به ایران دارد و در ادامه امکان فعالیت در حوزه سینمای ایران را هم می‌یابد.

مصطفی رزاق کریمی

اما سازمان سینمایی در اقدامی عجیب تر برای فیلم نیکنژاد فیلمنامه نویس می گمارد! حال سوال اینجاست که تا کنون کدام طرح ارئه شده به ارشاد برای کسب مجوز، فیلمنامه اش توسط مسئولین نوشته شده است؟ یا اینکه رییس سازمان یا همان معاونت سینمایی سابق برای کامل شدن آن فیلمنامه نویس قرار داده است؟ این رفتار عجیب هم خود گواه دیگری بر عزم راسخ بالاتر از سازمان سینمایی برای ساخته شدن این فیلم دارد.

مشاور رئیس سازمان سینمایی در حال حاضر مشغول بازنویسی فیلمنامه فیلم سینمایی" لاله" است.

جلیل عرفان‌ منش می گوید: مباحث مطرح شده درباره فیلم "لاله" بیش از اینکه جنبه علمی و تخصصی داشته باشد به حاشیه رفتن است.اگر مسائلی که در حال حاضر مطرح شده است به این شکل بیان نمی‌شد من به عنوان فیلمنامه‌نویس این فیلم  در این مقطع زمانی درباره کم و کیف این فیلمنامه صحبت می‌کردم ولی متاسفانه مسائل پیش آمده فرامتنی است.

عرفان‌منش؛ فیلمنامه‌نویس و تاریخ‌نگار سینمای ایران است. وی دارای مدرک دکتری پژوهش هنر (فیلمنامه نویسی) است و آخرین فعالیت سینمایی او داوری نخستین جشنواره فیلمنامه‌نویسی انقلاب اسلامی بوده است. این فیلمنامه‌نویس، پیش از این نگارش متن سریال "آفتاب و زمین" به کارگردانی جواد شمقدری را برعهده‌داشته است.

رفتار های ساختار شکنانه و اعتراضات مطرح شده نمایندگان مجلس را هم حساس می کند.

علی مطهری: وزیر ارشاد شخصا با ساخت فیلم لاله موافق نیست اما قدرت جلوگیری از آن را ندارد.

* علی مطهری نماینده تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌و‌گویی فیلمنامه لاله را دارای گرایشات فمنیستی می داند . وی می افزاید: فیلم لاله جامعه کنونی ایران را مردانه معرفی می کند، یعنی جامعه‌ای که زنان حق فعالیت اجتماعی مطلوب ندارند و لاله، نقش اول فیلم، به عنوان یک استثناء با این فضا مبارزه می‌کند و در نهایت موفق می‌شود در مسابقات اتومبیل رانی قهرمان شود و فضای حاکم را بشکند.

علی مطهری

مطهری با بیان اینکه تصمیم به ساخت فیلم لاله ناشی از قول‌ آقای احمدی نژاد به آقای نیک نژاد در سفر نیویورک است تصریح کرد: آقای مشایی نیز حامی ساخت این فیلم است و آقای حسینی وزیر ارشاد شخصا با ساخت این فیلم موافق نیست اما قدرت جلوگیری از آن را ندارد.

* جمشید جعفرپور عضو کمیسیون فرهنگی مجلس می گوید: وزیر ارشاد در جلسه دیروز کمیسیون فرهنگی در پاسخ به سوالات برخی نمایندگان مبنی بر اینکه قرار است برای ساخت فیلم لاله 7 تا 8 میلیارد تومان هزینه شود برآورد هزینه برای فیلم لاله 4 میلیارد تومان اعلام می کند و افزود: به گفته وزیر ارشاد تا به حال 1 میلیارد تومان برای ساخت فیلم لاله هزینه شده است.

* شجاعی کیاسری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم می گوید: مجلس نظر مثبتی در خصوص ادامه ساخت فیلم لاله ندارد و در این باره صحبت های با وزیر فرهنگ و ارشاد نیز شده است.

اما نمایندگان مجلس هم در توقف ساخت پروژه لاله تاثیری ندارند و باز هم روند ساخته شدن پروژه ادامه می یابد.

اسد ا...نیک نژاد در یک برنامه رادیویی اعلام می کند که مشغول پیش تولید فیلم لاله است. وی درباره انگیزه اش برای ساخت «لاله» گفت: در نیویورک تایمز، مطلبی درباره یک قهرمان رالی زن ایرانی خواندم و پس از جستجو و تحقیق به ایران آمده و با او مصاحبه کردم؛ در همانجا حقوق ساخت فیلم، نشر کتاب و... از او خریداری و قرار شد درصد زیادی از این فیلم براساس زندگی واقعی «لاله صدیق» باشد.

اسد الله نیک نژاد

بودجه فیلم «لاله» موضوع دیگری بود که نیک نژاد درباره آن صحبت می کند: هنوز رقم مشخصی را نمی توان برای «لاله» گفت؛ حتی تهیه کننده هم نمی تواند به این سوال پاسخ دهد چرا که هنوز هزینه ها را برآورد نشده است و ما در مراحل اولیه پیش تولید هستیم. ۹۹ درصد از عوامل «لاله» ایرانی هستند ولی ممکن است تعداد کمی بازیگر خارجی در کار شرکت داده شوند. 

جالب اینکه لاله صدیق در مصاحبه ای از ساخته شدن این فیلم اظهار بی اطلاعی می کند.

این در حالی است که نیک نژاد در مدتی که اعلام شده بود به آمریکا رفته، در ایران مشغول انتخاب لوکیشن های فیلمش بوده است.

پروانه ساخت فیلم سینمایی «لاله» به کارگردانی اسدا... نیک نژاد رسما از سوی سازمان سینمایی صادر شد تا این فیلم بتواند بدون هیچ مشکلی وارد پروسه اجرایی تولید شود.

سعید رجبی فروتن سخنگوی سازمان سینمایی در گفت وگویی،اعلام می کند: تا آنجایی که من کسب اطلاع کردم، پروانه ساخت قطعی «لاله» صادر شده و این فیلم اکنون در مرحله پیش تولید بسر می برد.

چندی قبل جواد شمقدری گفته بود که نظر موافق اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس برای ساخت فیلم سینمایی «لاله» جلب شده است، اما چند روز بعد تعدادی از اعضای این کمیسیون این موضوع را رد کردند. این در حالی است که امروز علی مطهری عضو کمیسیون فرهنگی در گفت وگویی بیان کرده است که « کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با ساخت فیلم سینمایی «لاله» به شرط در نظر گرفتن نکات مطرح شده درباره فیلمنامه موافق است اما این توافق موجب نمی شود سوابق اسدالله نیک نژاد در هالیوود دور از نظر بماند.

به نظر می رسد پس از حواشی فراوان پیرامون «لاله» و سابقه اسدا... نیک نژاد به عنوان کارگردان آن، اکنون این فیلم چند میلیارد تومانی می تواند با منتقدان کمتری وارد پروسه تولید شود.

اما نکته جالب توجه دیگر اینجاست که همچنان که پروسه تولید فیلم طی می شود برآورد تهیه آن از سوی مسئولین افزایش می یابد.

شفیع آقامحمدیان با حضور در برنامه هفت درباره لاله می گوید: این فیلم قابلیت عرضه شدن در محافل بین‌المللی را دارد.و در پاسخ به اینکه چرا تمرکز مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی که وظیفه حمایت از فیلم‌های مستند و داستانی کوتاه را دارد بر روی این فیلم با این بودجه زیاد زیاد قرار گرفته می گوید:فیلم «لاله» می‌تواند یک پروژه فیلم اولی به حساب بیاید.

آقامحمدیان با گفتن این جمله عملا عدم صلاحیت ماموریتی مرکز تحت مدیریتش را برای تهیه لاله اعلام می کند.و این خود گواه دیگریست بر دستوری بودن تهیه فیلم لاله توسط مرکز گسترش و یا عدم پذیرش  احتمالی مراکز ذی صلاح مانند فارابی برای تقبل ساخت این فیلم.

آقامحمدیان درباره بودجه فیلم «لاله» عنوان می کند: ما اعلام کردیم که سازمان سینمایی بین 3.5 تا 4 میلیارد تومان می‌خواهد در این پروژه سرمایه‌گذاری کند اما هزینه‌های فیلم بیش از 8 میلیارد است که این هزینه‌ها را قرار است اسپانسرهای خارجی تامین کنند که البته با مسایلی که در زمینه افزایش ارز به وجود آمده باید در این زمینه بازنگری کنیم.قصد داریم بازیگران نقش‌های اصلی را از میان هنرپیشه‌های خارجی انتخاب کنیم البته این انتخاب نیز شرایطی دارد.

البته به گفته مسئولین مرکز، کل بودجه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در سال کمتر از 5 میلیارد تومان است. و حال سئوال این است که چطور فیلمی با این بودجه در دستور کار این موسسه سینمایی قرار می‌گیرد.

همه عوامل ساخت فیلم سینمایی لاله صبح روز دوم آبان به دلایلی که هنوز مشخص نشده استعفا کردند.

برخی از عوامل ساخت فیلم لاله که در بین آنها اسامی تهیه کننده (سبط احمدی) و مدیر تولید (محمد رضا نجفی) و طراح (ایرج رامین فر) و لباس (علی عابدینی) دیده می شود از حضور در این فیلم انصراف دادند.

پیش تولید این فیلم از خرداد ماه و با سرمایگذاری مرکز گسترش سینمای تجربی آغاز شد و بهترین های سینمای ایران برای تولید این فیلم دعوت به کار شدند. در آخر مرداد ماه دستیار اول (ایرج حبشی) به طور ناگهانی استعفا داد و در آخر شهریور مدیر فیلمبرداری (تورج اصلانی) نیز همین رویه را تکرار کرد.

علیرضا سبط احمدی پس از استعفا از تیم تهیه و تولید فیلم سینمایی"لاله" به کارگردانی اسدالله نیک نژاد با اعلام این خبر و اشاره به این مطلب که حاضر نیست درباره جزئیات دلایل استعفای خود از پروژه "لاله" صحبت کند، می گوید: پیش آمد مسائلی از این دست از جمله اتفاق هایی است که ممکن است در هریک فعالیت های سینمایی و یا تلویزیونی رخ دهد بنابراین پدیده عجیبی نیست.

شفیع آقامحمدیان در گفت‌و‌گو با یکی از خبرگزاری‌ها درباره استعفای دسته‌جمعی تهیه‌کننده و برخی از عوامل «لاله» تصریح می کند: تاکنون هیچ سند رسمی و استعفای دسته‌جمعی را به عنوان مدیر فیلم «لاله» دریافت نکرده‌ام، حتی تسویه حساب‌های مالی آقای سبط احمدی (تهیه‌کننده سابق فیلم) هم انجام نشده است.

توضیحات مبهم تهیه کننده مستعفی لاله نشان از وجود مسائل پشت پرده در پشت صحنه فیلم دارد. پروژه ای که تنها مصربودن مسئولین بر ساخته شدنش سرپا نگهش داشته است. شاید اگر اختیار را به خود نیک نژاد هم می دادند تاکنون از ساخت آن منصرف می شد.

اما اظهار نظر یکی دیگر از نمایندگان نشان می دهد مجلس همچنان از لاله گله مند است اما وجاهت قانونی را بر ورود دغدغه مندانه به مسئله ترجیح داده است.

مرتضی حسینی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در جواب آن‏ دسته از رسانه‏‌هایی که خواستار موضع صریح کمیسیون فرهنگی مجلس در مقابل فیلم لاله بودند، می گوید: اگر سازندگان این فیلم و متولیان دولتی آن معتقدند که در همچنان بر همان پاشنه بچرخد، مجلس از ابزارهایی که در اختیار دارد استفاده خواهد کرد و قول می‏‌دهم که نمایندگان شما هرگز در این کار با کسی مماشات نخواهند کرد.

سازندگان فیلم لاله مراحل پیش تولید فیلم را جدی تر کرده و تصمیم گرفتند فیلم را کلید بزنند. در این میان انتخاب بازیگر نقش لاله زمان زیادی از گروه می گیرد. نقشی که آنجلینا جولی و جسیکا آلبا در ابتدا کاندیدای ایفای آن بودند سرانجام به یک بازیگر جوان ایرانی می رسد.

بهاره کیان افشار

بر اساس اخبار رسیده سازندگان فیلم لاله بهاره کیان افشار را برای بازی در نقش لاله انتخاب کرده اند. بازیگری که این روزها سریال کلاه پهلوی با بازی او در حال پخش است و دو فیلم گناهکاران و هیچ کجا هیچ کس به عنوان اولین فیلم های سینمایی اش محسوب می شوند. 

اسدالله نیک نژاد از ابتدا تاکید داشت که بازیگران فیلمش باید به زبان انگلیسی مسلط باشند و به نظر می رسد کیان افشار توانسته نظر این کارگردان را برای بازی در این نقش جلب کند.

مذاکره با بازیگران دیگر برای حضور در این فیلم همچنان ادامه دارد و نیکی کریمی و همایون ارشادی از گزینه های جدی بازی در نقش های دیگر فیلم لاله هستند.

اما روند افزایش براورد بودجه همچنان در نمودار زمان سیر صعودی را طی می کند.

شنیده ها حاکی است، در هیاهوی جشنواره فیلم فجر، عوامل این پروژه با کمک بیش از 10 میلیارد تومانی مسئولین ارشد دولت و در سکوت کامل خبری کار خود را آغاز نموده و گام به گام به جلو می روند. 

مسئولین اعلام کرده اند به دلیل حواشی بوجود آمده در ایران سرمایه گذاران خارجی از سرمایه گذاری در این پروژه صرف نظر کرده اند. واین بدان معنی است که بار سهم سرمایه گذاری خارجی هم به دوش داخل افتاد.

در میان حاشیه‌ها حرف‌های ضد و نقیضی از حضور سرمایه‌گذار خارجی و حضور بازیگران مطرح هالیوودی چون جورج کلونی نیز به گوش رسید. بودجه میلیاردی فیلم هم که با افزایش قیمت دلار هماهنگ بود و روز به روز افزایش داشت.

آخرین رقمی که برای لاله البته به صورت غیر رسمی اعلام شده است 16 میلیارد تومان است. گروهی از عوامل در دفتری که برای پروژه آماده شده بود در کنار هم قرار گرفتند تا بتوانند در کنار کارگردان قرار بگیرند و‌ فیلمنامه‌ای که سه بار توسط جلیل عرفان‌منش بازنویسی شده است را آماده ساخت کنند. اولین فردی که از گروه جدا شد، «تورج اصلانی» مدیر فیلمبرداری بود که رسانه‌ای شد.

زرین دست (فیلمبردار سابق لاله)

گروهی از افراد حرفه‌ای سینما از جمله ‌محمدرضا نجفی (مدیر تولید)، ایرج رامین فر (طراح صحنه، نغمه نظری (برنامه‌ریز)، مرتضی کریمی (مدیر تدارکات)، سحر صباغ سرشت (مسئول هماهنگی وجانشین تولید)، علی عابدینی (طراح لباس)، تورج اصلانی (مدیر فیلمبرداری) و ایرج حبشی (دستیار کارگردان) با کارگردان همکاری می‌کردند و طبعا باید از تهیه‌کننده حق‌الزحمه حضور در فیلم را دریافت کنند. چه کسی پاسخگوی هزینه‌هایی است که تاکنون صورت گرفته است. بخشی‌ از کارها که برای یک پروژه انجام شده، اعم از ساخت ماشین‌ها برای اجرای مسابقات طبعا به تهیه‌کننده بعدی پروانه پرتو ارائه خواهد شد اما پاسخگوی هزینه‌های جانبی برای تولید این فیلم و ‌افرادی که مدت‌ها (بیش از سه ماه) درگیر پروژه بودند و از این پروژه ظرف این مدت حقوق دریافت کردند، چه کسی خواهد بود؟

از سوی دیگر سپردن ساخت چنین پروژه سنگینی به فردی چون اسدالله نیک نژاد آن هم با سابقه مشارکت در ساخت فیلم های پورنو و اروتیکال در سینمای آن سوی آبها به ویژه با پشتوانه رسانه ای سنگین شبکه هایی چون بی بی سی فارسی، تردیدها را در خیر بودن اصل این اتفاق دو چندان می کند. 

این پروژه آن هم با صرف هزینه هنگفت چند میلیاردی از بیت‌‌المال آن هم در سالی که مشکلات اقتصادی و کسری بودجه کشور بی سابقه است ، ضمن در نظر داشتن خدشه دار بودن تم اصلی داستان، از دیگر نقاط منفی آن است که معلوم نیست جریان دولت با چه هدفی موکدا پیگیر آن است.

میزان واکنش‌هایی که سینماگران و سیاستمداران نسبت به ساخت این پروژه و کارگردانش نشان داده‌اند از زمانی که هنوز فیلمی جلوی دوربین نرفته بود، بی‌سابقه است. تاریخ سینمای ایران به‌یاد ندارد برای فیلمی که هنوز ساخته نشده این همه جنجال و هیاهو به راه بیفتد. دفاع تمام قد جواد شمقدری از اسدالله نیک‌نژاد نشان می‌دهد که پروژه «لاله» برای سازمان سینمایی کشور تبدیل به موضوعی حیثیتی شده و قرار است به هر قیمتی این فیلم ساخته شود. اعتراضی که در محافل بیشتر غیرسینمایی درباره این پروژه به راه افتاده ناظر بر کارنامه اسدالله نیک‌نژاد است. کارنامه‌ای که در سایت IMDB ثبت شده و حالا شهرتی برای سازنده‌اش رقم زده که آن را نشانه بدنامی می‌دانند. اگر در هالیوود مشارکت در تولید آثاری غیراخلاقی تنها یک شغل عادی است در جمهوری اسلامی ایران نمی‌توان از چنین کارنامه‌ای دفاع کرد.

هر چند شمقدری فعالیت بحث‌انگیز نیک‌نژاد در هالیوود را به مشارکت قطعه‌سازی شبیه دانسته که قطعه‌ای را ساخته و به کارخانه اصلی تحویل داده است! از سوی دیگر اداره نظارت و ارزشیابی اعلام کرده همه چیز برای تولید فیلم لاله مهیاست. پروژه‌ای که قرار بوده به فیلمی جهانی برای عرضه در بازارهای بین‌المللی بینجامد دچار حاشیه‌‌های فراوانی شده ولی حتی ورود سیاستمداران به ماجرا هم مدیران سینمایی را از تولید این پروژه منصرف نکرده است.

لاله صدیق

موضع سینماگران از طیف‌های مختلف در خصوص تولید پروژه‌ای چند میلیاردی توسط نیک‌نژاد نشان می‌دهد که برای ساخته شدن «لاله» جز مدیران سینمایی و احیانا یکی دو فیلمساز همسو، تقریبا هیچ موافقی وجود ندارد. بحث اینکه کارنامه نیک‌نژاد غیراخلاقی است یا او قطعه‌ساز بوده(!) به کنار؛ پهن کردن فرش قرمز برای کسی که نزدیک به سه‌دهه در آمریکا به فعالیت مشغول بوده نوعی دهن‌کجی به فیلمسازانی است که در این سال‌ها با خون دل در مملکتشان فیلم ساخته‌اند. در واقع سینماگران ما حق دارند معترض شوند که چرا و بر چه مبنایی و براساس کدام سابقه درخشان باید میلیاردها تومان از بودجه عمومی صرف پروژه فیلمساز هالیوود نشین شود؟! کل تجربه سینمایی نیک‌نژاد به عنوان کارگردان سینما، ساخت چند سکانس از فیلم «برنج خونین» است که این تنها پیشینه نیک‌نژاد در فیلمسازی برای سینما محسوب می‌شود. سریال «پاییز صحرا» هم هست که در دهه60 سروصدای زیادی به پا کرد و به عنوان ملودرامی خانوادگی با محوریت دعوای مادرشوهر و عروس توانست مخاطب زیادی را جذب کند.

فعالیت نیک‌نژاد در هالیوود هم به شهادت دفاعیات رئیس سازمان سینمایی بیشتر شبیه قطعه‌سازی است تا فیلمسازی. فرض بر این بگیریم که فیلم‌های ثبت شده در کارنامه نیک‌نژاد ربطی به او ندارد و او به عنوان یک فیلمساز ایرانی حق دارد که در وطنش فیلم بسازد. نکته اینجاست که چرا باید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برخلاف مأموریتی که برایش تعریف شده تولید این پروژه را که نه تجربی است و نه مستند بر عهده بگیرد و سؤال کلیدی‌تر اینکه این میزان حمایت مدیران سینمایی از یک فیلمساز مقیم هالیوود چه دلیلی می تواند داشته باشد؟

وقتی سازمان سینمایی اعلام می کند که ما 100 میلیارد تومان برای رسیدن به کلیه اهدافمان در سال جاری درخواست کرده ایم که تنها حدود 15 میلیارد آن را تاکنون گرفته ایم ،اختصاص بودجه حدود 20 میلیاردی به ساخت یک فیلم از سوی کدام منبع مالی صورت گرفته است؟ و چگونه این نسبت برقرار می شود که کل سینما 15 میلیارد و یک فیلم 20 میلیارد؟ ضمن اینکه شنیده می شود تاکنون حدود 5 میلیارد برای ساخت این فیلم هزینه شده است!

راستی حالا که لاله سازها و لاله پسندها تا اینجای کار آمده اند، خیال ما از بابت کاندید شدن این فیلم برای اسکار و گلدن کلاب و بفتا و غیره راحت است. خیال شما هم راحت.