جستار چيست؟

دنيا مردم‌سالارى دينى را نمى‌شناخت؛ امروز مردم‌سالارى دينى يک عنوان و شعار مطلوب در ميان همه‌ى ملتهاى اسلامى است. دنيا تعريف نظام سلطه را نمى‌شناخت؛ اين را ملت ما تعريف کرد و در فرهنگ سياست بين‌المللى وارد شد. مسئله‌ى دين‌محورى سياست، قانون، مديريت کشور؛ اينها همه مفاهيم جديدى است که ملت ما توانسته است اينها را وارد کند.

بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوى 10/10/86

*  مقدمه

واژه کوچک‌ترين واحه براي تشکيل يک معناست. هرچند برخي "حس" را جزئي‌ترين شاخصه دانسته‌اند، اما از آن جا که حس، نقطه مشترک فهم و تعريف‌پذيري کم‌تري دارد براي "تحليل گفتمان" مناسب‌ترين ابزار واژگان هستند. بدين منظور و براي انجام يک پژوهش قابل توسعه و چند وجهي در گفتمان رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آيت الله خامنه‌اي ـ مد ظله العالي ـ يک بانک واژگاني از کلمات و اصطلاحات کاربردي و بنيادين از متن بيانات معظم له استخراج شده است.

عنوان اين پژوهه چند موضوعي «جستار» است. هدف اصلي ايجاد «جستار» بازيابي و انتشار تازه‌اي از مفاهيم بنياديني است که رهبر معظم انقلاب اسلامي در طي ساليان، به توليد و يا بازتوليد آن‌ها پرداخته است. مقصود ما از مفاهيم بنيادين، کليدواژه‌هايي  است که معظم له در جايگاه عالي‌ترين مدير استراتژيست کشور، براي اولين بار آن را وضع يا تبيين کرده‌اند. از نمونه واژگان توليدي مي‌توان به «عبرت‌هاي عاشورا» و «شارلاتانيزم مطبوعاتي» و از بازتوليدي‌ها مي‌توان به «بنيادگرايي»، «عوام و خواص» و «خودي و غيرخودي» اشاره کرد. گمان ما اين است که هر کدام از اين مفاهيم بنيادين، افق علمي - رسانه‌اي جديدي را به روي جامعه اسلامي گشوده و خط‌مشي‌هاي اساسي و راهبردي را به عموم مردم و مخصوصاً قشر نخبه و مسئولين ترسيم خواهد نمود. «جستار» معتقد است ايجاد اين گنجينه علمي - انديشه‌اي در جهت حفظ و نشر آثار آيت الله خامنه‌اي، تأثير شاياني بر حرکت علمي و رسانه‌اي انقلاب اسلامي گذاشته و مخاطب امروز و آينده را با سير انديشه‌اي ايشان و نيز زاويه‌هاي نامکشوف گفتمان انقلاب اسلامي آشنا مي‌سازد.

 * جستار

از آنجا که يکي از مهم‌ترين ابزار گفتماني معظم له، تأکيد بر توليدات شفاهي است؛ اين پژوهشِ جاري و تکميل شونده در چارچوب «بيانات، پيام‌ها و نامه‌ها»ي صادر شده از سوي ايشان است. پس از تکميل فيش‌برداري از بانک اطلاعات "حديث ولايت" – موسوعه کلمات و بيانات رهبر انقلاب، نمودار تحليلي سالي – عددي آن را ترسيم مي‌کنيم. نکته قابل توجه اين است که «جستار» هر چند به صورت جستجوي واژه‌اي توسط رايانه انجام گرفته است، اما به دليل اينکه در يافت واژگان و نيز فيش‌هاي مربوط هوش انساني دخيل بوده است، اطلاعات به شکل کامل و هدفمند گردآوري شده است.کليدواژه‌هاي جستار به صورت انتخابي از موضوعاتي است که به نظر تيم جستار، قابليت استفاده بيشتري داشته و البته به صورت اصطلاحي گزينش شده است.

اما در کنار و هم‌راستا با اين بخش، رصدي رسانه‌اي هم بر توليدات مرتبط به کليدواژه‌هاي انتخاب شده در مطبوعات چاپي و برخط (آنلاين) –از قبيل روزنامه‌ها، مجلات و سايت‌ها– صورت گرفته است. اين بخش به مخاطبان کمک مي‌کند که نظرات گوناگون راجع به کليدواژه مورد نظر را مطالعه کنند و از تأثير سير انديشه‌اي مقام معظم رهبري بر فضاي رسانه‌اي و انديشه‌اي جامعه اسلامي ايران  - اعم از موافق و منتقد - اطلاع حاصل کنند و از در کنار هم قرار دادن اين انديشه‌ها مي‌توان به «توليد فکر» و پديدآمدن «قول سديد» نايل شد.

*  مخاطبان جستار:

دو نوع کاربرمخاطب براي اين محصول مي‌توان در نظر گرفت:

1. کاربران عمومي: مخاطبان عمومي شامل پژوهشگران، دانشجويان و همه کساني است که خواهان درک بيشتر سير انديشه‌اي معظم له، تأثير ايشان بر فضاي انديشه‌اي و رسانه‌اي کشور و هم‌چنين گفتمان انقلاب اسلامي هستند. طبيعي است که محدوديت‌هايي براي دسترسي اين عزيزان با توجه به فضاي کار در نظر گرفته شده است که اميدواريم در مراحل بعدي بتوانيم خدمات متنوع‌تري را در اختيار اين دسته از دوستان قرار دهيم.

2. کاربران ويژه: براي اساتيد محترم دانشگاه و حوزه، که به وسيله شناسه کاربري و رمز عبور از محصولات جانبي استفاده نموده و  در نظر گرفته‌ايم تا بتوانند ما را در بهينه کردن «جستار» ياري کنند. تلاش بر اين است که با سرعت بيشتر، دامنه استفاده از اساتيد را گسترش دهيم. بديهي است که اين امر مستلزم فراهم شدن امکانات مختلفي است و تا پوشش فراگير همه اساتيد حوزه و دانشگاه فاصله داريم. سعي کرده‌ايم با اين کار ارتباط مستمر علمي صاحبان افکار و انديشه را با يکديگر و هم‌چنين با گروه جستار برقرار نگاه داريم

* بخش‌هاي فعال:

فيش‌هاي مدخل: در اين بخش با استفاده از منابع ياد شده، تعريف‌ها و تبيين‌هاي مقام معظم رهبري از کليدواژه‌ها ارائه مي‌شود. در ذيل تبيين، تاريخ تعريف مورد نظر به همراه مخاطب بيانات، پيام‌ها يا نامه‌ها در دسترس علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد. به اين طريق مخاطبين به دوره‌هاي مختلف ارائه تبيين از سوي معظم له و اصلاحات تعريف از سوي ايشان در طي زمان آگاهي مي‌يابند.

نمودار تحليلي: سعي کرده‌ايم با استفاده از نمودار نشان دهيم که در هر دوره زماني (يکساله) از سال 1368 تا کنون، چه تعداد واژه صرف تبيين کليدواژه مورد نظر از سوي معظم له شده است. مي‌توان يکي از کارايي‌هاي نمودار و تأثيرات تحليلي آن را شناخت دغدغه‌هاي ايشان در طي سال‌هاي متمادي دانست.

مقالات موافق: تلاش دفتر حفظ و نشر آثار رهبري بر اين است که با جستجوي فراوان و کارشناسي از بين تمامي مستندات منتشر شده علمي، آثاري را که در راستاي راي و نظر رهب رانقلاب است را با کليدواژه مورد نظر سنخيت دارد را در اختيار عموم علاقه‌مندان قرار دهد.  براي جلوگيري از انتخاب‌هاي سليقه‌اي و بي ضابطه با رتبه‌بندي مقالات گوناگون، سعي کرديم علمي‌ترين و بهترين مقالات را انتخاب کنيم و با توجه به رتبه، اولويت‌بندي کنيم.

اميد است با نظرات دقيق خود ما را در ادامه کار، ياري فرماييد.