این مسجد دومین قربانگاه جهان بعد از منا در عربستان است که همه ساله مردم و عاشقان اباعبد‌الله احشام مختلفی را نذر آن می‌کنند.

مسجد حسینیه اعظم زنجان در جنوب شهر قرار گرفته که شهرتی جهانی داشته و یکی از اماکن متبرک و معنوی زنجان است؛ آوازه و شهرت این مسجد به برکت توجهات خاصه حضرت سیدالشهدا (ع) می‌باشد.

هیئت امنای این مکان مقدس از توان و ظرفیت‌های موجود برای ارتقای فرهنگ عاشورا و کیفیت مجالس عزاداری سرور شهیدان استفاده می‌کند؛ به طوری که با سازماندهی نیروی انسانی مخلص توانسته است تا حد نسبتاً مطلوبی در مقطع کنونی این مکان را اداره کند.

در بخش فرهنگی، ایجاد کتابخانه و بخش سمعی و بصری و تکثیر نوارهای سخنرانی وعاظ و پخش اینترنتی مراسم عزاداری و غیره به سراسر جهان و در بخش مذهبی، برگزاری مراسم دعا و عزاداری و اعیاد ائمه طاهرین(ع) و سخنرانی در حد توان، برگزاری مراسم باشکوه دهه محرم و دسته عزاداری شب تاسوعا (که تنها برای این مراسم حدود 45 روز تا دو ماه برنامه ریزی و جلسات متعددی برگزار می‌شود) از اقدامات این مجموعه بوده است.

مراسم هفتگی زیارت عاشورا در شب‌های جمعه و دعای ندبه در صبح جمعه با استقبال جمع کثیری از مردم، بویژه جوانان برگزار می‌شود.

سند مکتوب که با مهر «میرزا لطف الله شیخ الاسلام» و «آخوند ملاکاظم» ممهور شده، صفر المظفر 1295 هجری قمری را نشان می‌دهد که در زیر وقف‌نامه، نام دو شخص خیر و نیکو کار به نام های «میرزا محمد نقی» و «میرزا بابایی» که دو باب دکان را وقف صحیح شرعی کرده اند، آمده است.

در این وقف‌نامه قید شده که با اطلاع عالی جناب (آخوند ملا علی اصغر روضه‌خوان) در راه اباعبدالله الحسین (ع) در تکیه مسجد و حسینیه خرج و احسان کنند؛ از اول ماه محرم تا دوازدهم محرم هر قسم مصلحت بداند، صاحب اختیار است.

بزرگترین مجمع عاشقان امام حسین (ع) در جهان

دسته روز هشتم مسجد حسینیه اعظم زنجان را از جهات مختلف می‌توان مورد بررسی قرار داد، این دسته در عین حال که نمونه واقعی از عزاداری‌هاست، به عنوان دومین قربانگاه جهان بعد از منا در مکه نیز مورد توجه است.

طی دهه اول محرم مردم استان زنجان و سایر استان‌های کشور، بخصوص در شب‌های عزاداری با حضور در مجالس عزاداری مسجد حسینیه، تالمات قلبی خود را نشان می‌دهند؛ در این میان بخش عمده‌ای از مردم نذورات متعددی به قصد گرفتن حاجت به مسجد حسینیه اعظم زنجان اهدا کرده یا در مسیر عزاداری ها قربانی می‌کنند.

مردم عزادار شرکت‌کننده در برنامه‌های عزاداری حسینیه اعظم زنجان از راه های دور و نزدیک قربانی‌های متعددی را به‌عنوان نذر و قبولی حاجات خود به مسجد حسینیه اعظم اهدا می‌کنند؛ از گوسفند گرفته تا شتر در دسته حسینیه اعظم زنجان ذبح می‌شود یا به این دسته اهدا می‌گردد.

هر ساله از اول تا پانزدهم محرم، مراسم عزاداری حسینیه در زنجان برگزار می‌شود و مهم‌ترین و باعظمت‌ترین روز برگزاری آن، هشتم محرم (شب تاسوعا) است، این مراسم سال‌هاست شکوه و عظمت خاص خود را دارد و می‌رود تا سال به سال با افزایش خیل عظیم عزاداران شرکت‌کننده به عنوان بزرگترین مجمع عاشقان امام حسین (ع) در جهان شناخته شود.

با اینکه زنجان از نظر وسعت شهر کوچکی است، اما سال‌هاست که در این دسته عزاداری بیش از 300 هزار نفر شرکت می‌کنند. جذب گردشگر مذهبی، گویای آن است که مردم از اقصا نقاط کشور و حتی بسیاری از کشورهای خارجی برای شرکت در این حرکت عظیم به شهر زنجان می‌آیند تا خود را در دریای خروشان عزاداران ابا عبدالله الحسین(ع) غرق کنند.

از دیگر جنبه‌های حائز اهمیت این مراسم، تعداد قربانی ذبح شده است که حسینیه اعظم زنجان را به دومین قربانگاه جهان اسلام بعد از منا در مکه (سالانه بیش‌از 7000 راس قربانی) و نخستین قربانگاه در جهان تشیع مبدل ساخته است.

حضور گسترده زنان در حاشیه این مراسم از دیگر امور منحصر به‌فرد این مراسم است، البته در گذشته زنان تنها به عنوان تماشاگر در این مراسم حضور می‌یافتند، اما از سال قبل زنان نیز توانستند به صورت یک دسته مجزا در پشت سر دسته حرکت کنند که این اقدام به یاد پرچمدار کربلا، حضرت زینب(س)، معنویت خاصی به این مراسم می‌دهد.

تاریخی بودن مراسم حسینیه بر اساس تحقیقات به عمل آمده، ثابت شده است؛ به گونه‌ای که برخی مورخان قدمت برگزاری این مراسم را حداقل از زمان قاجار می‌دانند که این مراسم در حسینیه برگزار می‌شده است. جایگاه دین اسلام و سادگی و بی‌پیرایگی انجام مراسم، باعث شده که این رونق مراسم، هر سال نسبت به سال قبل بیشتر شود.

یوم الابوالفضل و ذبح هزاران راس قربانی

این روز در زنجان به «یوم ‌الابالفضل» مشهور است و مردم در مسیر این دسته عزاداری، هزاران راس قربانی اعم از شتر، گاو و گوسفند ذبح می‌کنند؛ همچنین در طول مسیر حرکت، مردم زنجان و دیگر میهمانانی که از راه های دور و نزدیک به زنجان آمده‌اند نذورات نقدی خود را به اکیپ‌های ثابت و سیار جمع‌آوری نذورات تقدیم می‌نمایند.

عظمت و شکوه این برنامه و حضور ده‌ها هزار نفری مردم به قدری است که نظیر آن در هیچ کجای ایران دیده نشده است، به همین جهت اسفند ماه سال 87 با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این برنامه به‌عنوان دهمین میراث معنوی کشور ثبت شد و در همین راستا زنجان بین محافل مذهبی و فرهنگی کشور به عنوان «پایتخت شور و شعور حسینی» معرفی گردید.

قدمت 500 ساله مسجد و 100 سال عزاداری در زنجان

محمد جوادغم پرور، رئیس هیئت امنای مسجد حسینیه اعظم زنجان با اشاره به قدمت 500 ساله این مسجد به خبرنگار «خبرگزاری دانشجو»، گفت: قدمت عزاداری و حرکت دسته‌های عزاداری در مقابل این مسجد به 100 سال می‌رسد و سال به سال به شکوه این مراسم افزوده می شود.

وی افزود: مردم، مسجد حسینیه زنجان را به عنوان شفاگاه می‌شناسند و همه ساله نذورات بسیاری را به این مسجد اهدا می‌کنند.

غم پرور با اشاره به اینکه در روز هشتم ماه محرم نه تنها مردم این شهر، بلکه از شهرهای دیگر نیز در مراسم معنوی این روز حضور می‌یابند، ادامه داد: سال گذشته در مراسم ویژه این روز بیش از 400 هزار نفر شرکت داشتند و پیش بینی می‌شود این آمار امسال افزایش یابد.

این مراسم شکوهمند هر ساله از طریق شبکه‌های برون‌مرزی(جام جم) و رسانه‌های ملی، شبکه وب(اینترنت) به صورت مستقیم پخش می‌شود و خیل عظیمی از ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز بدین گونه نظاره‌گر این مراسم شکوهمند هستند.

غم پرور با اشاره به اینکه این استان همه ساله شاهد حضور پررنگی از مهمانان داخلی و خارجی در مراسم عزاداری امام حسین (ع) می‌شود، گفت: استان زنجان که به عنوان پایتخت شور و شعور حسینی نامگذاری شده، با اجرای برنامه‌های درخور این نام، اهداف قیام امام حسین (ع) را بین مردم جهان تبیین می کند.

جمع‌آوری بیش از 2 میلیارد تومان نذورات در این روز

غم پرور از جمع آوری بیش از دو میلیارد تومان نذورات در این مسجد از محرم سال گذشته تا محرم امسال خبر داد و اظهار کرد: نذورات جمع آوری شده از سوی مردم صرف بخش‌های فرهنگی، عام المنفعه و امور خیریه می‌شود که در نوع خود بی‌نظیر است.

وی با بیان اینکه بیش از 2500 خادم افتخاری در این مسجد خدمت می‌کنند، ادامه داد: دارالشفای مسجد نیز در طول دهه اول محرم، صلواتی به مردم خدمات ارائه می دهد.