به گزارش مشرق به نقل از فارس، بنابر این گزارش،آشنایی با نحوه شکل‌گیری، اقدامات، روش‌ها و تاریخچه سازمانهای اطلاعاتی می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های ضد‌اطلاعاتی برای مقابله با اقدامات و نفوذ آنها در ارگان‌های کشور مورد استفاده قرار گیرد. از این رو شناخت سازمانهای اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی رژیم صهیونیستی موجب اشراف اطلاعاتی مناسب در داخل کشور شده و از این طریق می توان به شیوه های مقابله با آن پرداخت.
اَمان، سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل (Aman)
سازمان اطلاعات نظامی رژیم غاصب صهیونیستی اَمان نام دارد که مخفف عبارت عبریAgaf ha Modi'in می‌باشد. این سازمان در سال 1948 و پس از ادغام سه سازمان تروریستی یهودیان صهیونیست در مجمع فعالیت‌های مؤسسات اطلاعات مرکزی در دو بخش آمان یا اطلاعات نظامی و رامان یا ضداطلاعات نیروهای مسلح اسراییل تشکیل گردید. نخستین رییس این سازمان، سرهنگ ایسر بئیری بود که به‌دلیل تخلفات فراوان و علنی وی نظیر پرونده‌سازی برای صهیونیست‌های جناح مقابل و یا ترورهای باندی و... به‌سرعت موجب رسوایی‌های فراوانی برای آمان شد و در نتیجه از این کار برکنار و محاکمه گردید و حییم هرتزوگ جای او را گرفت ولی گرایش‌های متفاوت سیاسی عناصر سازمانهای تروریستی سه‌گانه هاگانا، ارغون و لیخن (اشترن) که مهره‌های اصلی جامعه اطلاعاتی اسراییل بودند با این محاکمه علاج نشد و اختلافات میان کارکنان بخش اطلاعات این رژیم تداوم یافت. با ابتکار ریوون شیلو[1] در تأسیس موساد و کمیته سران سازمانهای اطلاعاتی اسراییل وعدت[2] جامعه اطلاعاتی اسراییل و از جمله آنها آمان انسجام و هماهنگی نسبی یافتند. اما رقابت آمان و یربت همچنان برای اعمال نفوذ در کشور پابرجا ماند.
یوفان نیئمان به‌عنوان یکی از رؤسای آمان با خرید تجهیزات پیشرفته جاسوسی، افزایش کارآیی کمی و کیفی سازمان و تجهیز آمان به سیستم رایانه، این تشکیلات را به‌طور کلی متحول ساخت به‌طوری که به عقیده برخی صاحب‌نظران تأثیر ریاست کوتاه مدت وی برای آمان، تاکنون باقی مانده است.
این سازمان برای نخست وزیر و کابینه برآوردهای اطلاعات ملی، گزارشات روزانه اطلاعاتی، برآورد احتمال خطر وقوع جنگ، مطالعات هدفمند بر روی کشورهای عربی، و شنودهای مخابراتی را تهیه می‌کند. امان همچنین اقدام به اجرای عملیات‌های جاسوسی در نوار مرزی می‌نماید. اَمان سازمانی مستقل است که همطراز با نیروهای زمینی، دریایی، و هوایی محسوب می‌شود و تخمین زده می‌شود که کارکنان آن حدود 7000 نفر باشند. در حال حاضر هدایت آن به عهده سرلشکر آهارون زِوی می‌باشد.
اداره روابط خارجی اَمان مسؤل برقراری ارتباط با سرویس‌های اطلاعاتی دیگر کشورها و مسئول فعالیت‌های وابسته‌های نظامی اسرائیل در این کشورها است. «واحد شناسایی عمیق ستاد ارتش»[3]مسئول اولیه ضد تروریسم و جمع‌آوری اطلاعات می‌باشد. واحدهای کوچک اطلاعات نیروهای هوایی و دریایی به‌عنوان شاخه‌های مستقل اَمان عمل می‌کنند. اطلاعات نیروی هوایی اقدام به شناسایی هوایی و ردگیری رادیویی به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از میزان توان نیروهای هوایی کشورهای عربی و شناخت از اهداف، می‌نمایند. علاوه بر هواپیماهای شناسایی، از هواپیماهای بدون خلبان برای مشاهده تأسیسات دشمن به‌طور مکرر استفاده می‌شود. اطلاعات نیروی دریایی اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های دریایی اعراب و روس‌ها را در مدیترانه جمع‌آوری می‌کند و در راستای حملات دریایی و یورش‌های ساحلی، به مطالعه سواحل نیز می‌پردازد. تعدادی ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات و ابزارهای مراقبتی الکترونیکی در ارتفاعات جولان، از جمله تسهیلاتی بود که در آمان در سال 1962 و در جریان کیس جاسوسی سرکرده اسراییل ببر، معاون اول وقت رییس ستاد ارتش اسراییل و نایب رییس وقت سازمان آمان که به نفع شوروی فعالیت می‌نمود، با یک رسوایی جدی مواجه شد و مورد انتقاد شدید سیاستمداران و دیگر عناصر صهیونیست قرار گرفت. امان به علت شکست در عدم کسب هشدار لازم در مورد حمله مصر ـ سوریه که در جنگ اکتبر 1973 اتفاق افتاد مسئول شناخته شد. نشانه‌های زیادی در مورد حمله دریافت شده بود ولی به‌دلیل برآورد غلط در سطوح بالا موجب شد قبل از اینکه نیروهای نظامی اسرائیل بتوانند بسیج شده و در موقعیت قرار گیرند، اعراب حمله کنند.
جنگ سیوسه روزه‌ی لبنان (جنگ دوم لبنان)
رژیم اشغال‌گر قدس، جنگ دوم لبنان را (12 ژولای تا 14 آگوست) بر اساس برآوردهای کاملا ضعیف اطلاعات تاکتیکی آغاز نمود. کمیسیون وینوگراد که تحقیقات رسمی درباره‌ی جنگ را بر عهده داشت، (لازم به ذکر است تنها دو صفحه از کل گزارش به موضوع عمل‌کرد اطلاعات در جنگ اختصاص داشت) این‌گونه بیان می‌کند که " در سال‌های قبل از جنگ، امان تصویری جامع، قابل اعتماد و صحیح از حزب‌الله برای مصرف‌کنندگان سیاسی و نظامی فراهم کرده بود." این در حالی است که در ادامه‌ی گزارش چنین نتیجه‌گیری می‌نماید، "در سطح تاکتیکی، تصویر اطلاعات از شفافیت کافی برخوردار نبوده و شکاف‌های آشکاری را به نمایش می‌گذارد."
در نگاهی کلی به ناکامی‌های اطلاعاتی رژیم اشغال‌گر قدس می‌بینیم که ناکامی جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل و در راس آن امان در جنگ سیوسه روزه با دیگر ناکامی‌های اطلاعاتی به وقوع پیوسته در جنگ‌های این رژیم متفاوت است. برای مثال در جنگ شش‌روزه، امان در برآورد صحیح وقوع جنگ ناکام ماند اما قادر شد اطلاعات کارآمدی برای غلبه بر نیروهای نظامی سه کشور عربی فراهم آورد. در جنگ رمضان (یوم کیپور)، امان به طور کلی از قصد سوریه و مصر در حمله به اسرائیل بی‌اطلاع بود و دچار ناکامی اطلاعاتی بزرگی شد اما با همکاری موساد توانست از وقوع یک شگفتی اطلاعاتی تمام عیار جلوگیری کند. همچنین امان از پیش‌بینی قیام انتفاضه‌ی اول بکلی ناتوان نشان داد و نقش «یاسر» را در قیام دوم انتفاضه بیش از اندازه برآورد نموده بود.
اما جنگ سیوسه روزه مسیری متفاوت را پیش گرفت. جمع‌آوری اطلاعاتی امان از تسلیحات موشکی بردکوتاه حزب‌الله آن‌چنان ناکافی بود که نتوانست مانعِ حملات موشکی حزب‌الله شود. همچنین با آن‌که عزم حزب‌الله جهت آزادسازی نیروهای خود که در بند رژیم اشغال‌گر قدس اسیر بودند، کاملا مشخص بود و از اکتبر 2005 نیز حزب‌الله دو مرتبه برای تحقق خواسته‌ی به حق خود اقدام عملی نموده بود، اما امان قادر نشد زمان و مکان تلاش بعدی حزب‌الله را تعیین نماید. (لازم به ذکر است رییس وقت امان، «آهارون زیوی فرکاش» طی نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، «آریل شارون» و رونوشت به وزیر دفاع و رییس ستاد مشترک، احتمال افزایش درگیری در مرزهای جنوبی لبنان در سال 2006 را اعلام نموده بود و پیشنهاد کرده بود که تمهیدات بازدارندگی در این مناطق برای جلوگیری از ربایش توسط حزب‌الله افزایش یابد.)
امان و نیروی هوایی اسرائیل در طی شش‌سال از زمان عقب‌نشینی از لبنان تا جنگ سیوسه روزه، اقدام گسترده‌ای برای شناسایی سایت‌های موشکی حزب‌الله به انجام رسانده بودند که فعالیت‌های‌شان در 12 و 13 ژولای طی عملیاتی 34 دقیقه‌ای معروف به " وزن مخصوص[4]" به نتیجه نشست. اسرائیل ادعا کرد که طی این عملیات، تسلیحات استراتژیک حزب‌الله از کار افتاده و نتیجه‌ی فعالیت‌های اطلاعاتی جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل به موفقیت انجامیده است. یک مقام ارشد آمریکایی که از نزدیک جنگ را دنبال می‌کرد، برآورد نمود که "در سه‌روز اول نبرد، نیروی هوایی اسرائیل تنها هفت‌درصد از تسلیحات حزب‌الله را از بین برد." (Crooke and Perry,12 October 2006) در جمع‌آوری سایت‌های موشکی حزب‌الله، موساد نقش خود را به خوبی بازی نمود اما برآوردهای عملیاتی امان ضعیف بود.
امان هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره‌ی احتمال استفاده‌ی حزب‌الله از موشک‌های سی ـ 802 چینی ضد کشتی در اختیار نداشت. در آوریل سال 2003، یک مقام تحلیل‌گر اطلاعاتی به افسران اطلاعاتی نیروی دریایی هشدار داد که حزب‌الله ممکن است از این نوع موشک بهره‌برداری کند اما هیچ فعالیتی برای کسب اطلاعات تکمیلی صورت نگرفت. برآوردهای نیروی دریایی هیچ اشاره‌ای به موضوع ننمود. این قصور اطلاعاتی باعث شد تا در جریان جنگ، ناوچه‌ی اسرائیلی هنیث[5] در 16 کیلومتری ساحل لبنان با موشک مذکور مورد حمله قرار گیرد.
از مهم‌ترین ناکامی‌های دیگر جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل در جنگ سی و سه روزه، عدم توانایی در نفوذ به سیستم فرماندهی و کنترل حزب‌الله است که بنا به اعتقاد «باری جوزف» مهم‌ترین دلیل ناکامی در ترور رهبران آن است. (2) لیکن با تمام تجربیات اسرائیل، هیچ مقام ارشدی از حزب‌الله در جنگ هدف قرار نگرفت.
امان به دلیل عدم توانایی در جمع آوری انسانی در لبنان نتوانست تاسیسات حزب‌الله که برای مقابله با اسرائیل تعبیه شده بود نظیر موانع و میادین مین و... را به دقت شناسایی کند لذا نیروهای زمینی اسرائیل از اطلاعات لازم محروم ماند. برخی نقشه‌های تهیه‌شده از لبنان به دلیل تقلیل بودجه به سال‌های 2002 باز می‌گشت و به‌روز شده نبود. «ایلان» افسر اطلاعاتی گردان جولان که یکی از مهم‌ترین نیروهای نظامی اسرائیل است این‌گونه عنوان می‌کند:"هیچ اطلاعی از تحرک حزب‌الله در دست نداشتیم. در هر مرحله، اطلاعاتی که دریافت می‌کردیم، به‌روز نبود و از جزییات کافی برخوردار نبود."
همچنین ویژگی‌های حزب‌الله که خارج از بحث است از مهم‌ترین مواردی است که می‌توان آن را باعث ناکام‌نهادن فعالیت‌ها و برآوردهای اطلاعاتی اسرائیل دانست از جمله رعایت حیطه‌بندی، رعایت امنیت ارتباطات و... (3) به طور کلی ناکامی اطلاعاتی امان در جنگ سیوسه روزه‌ی لبنان را می‌توان در ضعف جمع‌آوری انسانی واحد 504، اطلاعات تاکتیکی سطح پایین و ناکافی و ناکارامدبودن ارتباط میان افسران اطلاعاتی، مصرف‌کنندگان و عدم درک عمیق از حزب‌الله دانست.
امان
ساختار معاونت اطلاعات نظامی (امان)
منبع: Kahana, 2006, p 337
امان به جمع‌آوری اخبار درباره‌ی ارتش‌های عربی می‌پردازد و وظیفه‌ی برآورد اطلاعاتی به منظور هشدار به‌هنگام از وقوع جنگ است. همان‌گونه که اشاره شد، در هنگام تاسیس این سازمان مسوولیت ضد جاسوسی را نیز بر عهده داشته که این وظایف امروزه به شین بث انتقال یافته است. دو بخش مهم و اصلی امان عبارتنداز دپارتمان جمع‌آوری و بخش تحقیق.
امروزه ساختار جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل به شرح زیر است:
منبع: Kahana,2006,P.335
موساد: سرویس اطلاعات مخفی اسرائیل[6]
ادبیات و انتشارات (جنگ روانی)
دبیران جنگی و مفقودین
تسلیحات غیرمتعارف
فعالیت‌های خراب‌کارانه‌‌ی خصمانه
تبادل با اطلاعات نظامی
گروه‌های پنهان در کشورهای پایه
کیدون
ماموران مستقردرکشورهای هدف
موساد سازمانی غیرنظامی است. گرچه برخی از پرسنل آن در نیروهای نظامی یا اطلاعات نظامی خدمت می‌کرده اند لیکن در این سازمان از رتبه‌های نظامی برخوردار نمی‌باشند. تخمین زده می‌شود که تعداد کارکنان این سازمان حدود 1200 تا 2000 نفر باشد. موساد دارای چندین واحد اصلی است که مقر آن در تل‌آویو آست.
تسومت[7] بزرگ‌ترین واحد موساد است که وظیفه‌ی جمع‌آوری اخبار اطلاعاتی را برعهده دارد.
نویوث[8] که در گذشته با نام کوشت[9] شناخته می‌شد، وظیفه‌ی جمع‌آوری اطلاعات از طریق ورود، تعقیب خیابانی، تجهیزات شنود و دیگر روش‌های پنهان را برعهده دارد.
بخش عملیات ویژه، متسادا[10] نامیده می‌شود که در گذشته قیصر[11] نام داشت. این بخش هدایت فعالیت‌های خراب‌کارانه و عملیات‌های شبه نظامی را به انجام می‌رساند.
بخش بسیار محرمانه موساد کیدون (بایونت)[12] نام دارد که ترورهایی را که کمیته‌ی ایکس به ریاست نخست‌وزیر تصویب می‌نماید به مرحله اجرا می‌گذارد.
شاخه اطلاعات[13]مسوولیت فعالیت‌های مطبوعاتی را برعهده دارد و وظیفه‌ی آنجنگ روانی است که از طریق عملیات تبلیغاتی و فریب به انجام می‌رسد. این بخش همچنین مسوولیت جمع‌آوری اخبار از اسیران جنگی و مفقودین، تسلیحات غیرمتعارف و فعالیت‌های خراب‌کاری متخاصمین را برعهده دارد.
دپارتمان اقدام سیاسی و تبادل که به تول[14] شناخته می‌شود، فعالیت‌های سیاسی و تبادل سرویس‌های اطلاعاتی دوست و ملیت‌هایی که از ارتباطات سیاسی معمولی با اسرائیل برخوردار نیستند را سامان می‌دهد.
تسافریریم[15] بخش منحصر به فردی در موساد است که به مقولات مرتبط با حفظ امنیت یهودیان مستقر در کشورهای مختلف جهان می‌پردازد. این بخش همان واحدی است که عملیات موسی و سلیمان را برای انتقال یهودیان اتیوپیایی به فلسطین اشغالی سامان داد. تسافریریم در دهه 1950 و 1960 اقدام به تاسیس گروه‌های نظامی در داخل جوامع یهودی خارج از اسرائیل به ویژه مغرب با نام میسگریت (چارچوب)[16] نمود.
واحدهای نام‌برده شده در بالا زیر نظر قائم مقام موساد فعالیت می‌نمایند. واحد پشتیبانی و نیروی انسانی[17] مسوول واحدهای زیر است:
·شاخه‌ی آموزش
·اداری‌ـ‌مالی
·فن‌آوری و تجهیزات جاسوسی
·تحقیقات
·حفاظت
موساد به عنوان یکی از سرویس‌های برتر جهان در زمینه‌ی تکنولوژی برتر الکترونیکی به شمار می‌رود. این سازمان از ابر کامپیوترهای پایگاه داده‌های معروف به پرومیس[18] که قادر به ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات بسیار زیادی است، برخوردار است. این فن‌آوری حتی از سوی موساد به جوامع اطلاعاتی کشورهای غربی فروخته شده است. افسران اطلاعاتی موساد که مشابه افسران هادی در سیا به شمار می‌روند، کاتسا
[19] نامیده می‌شوند.
سازمان امنیت رژیم صهیونیستی
دفتر تبادل (ناتیو)
ناتیو که همواره عضوی از جامعه اطلاعاتی با نام پوششی دفتر تبادل بوده است، امروزه به دلیل تغییرات کلی با این سوال مواجه است که آیا لزومی به وجودش می‌باشد؟
ناتیو در اوج کاری خود دارای حدود 500 پرسنل بود که از مقرهای این سازمان در تل آویو و سفارت‌خانه‌ها در بلوک شرق و کنسول‌گری‌های مستقر در غرب، فعالیت‌هایش را دنبال می‌کرد. واضح است که دیگر نیازی به عملیات در این مقیاس ضروری نمی‌باشد. درحال حاضر عده‌ای از نخست‌وزیران و مقامات ارشد دولتی اسرائیل سوال فوق را مطرح می‌نمایند. در دهه‌ی 1990 سه کمیته جهت بررسی آینده‌ی ناتیو تشکیل شد. در ژولای 200 «ایهود باراک»، نخست‌وزیر وقت به «دنی یاتوم»[21] رییس‌وقت موساد دستور داد تا بر ناتیو نظارت نماید. موساد دریافت که واحد تحقیق و اطلاعات ناتیو بایستی منحل گردد که این کار به انجام رسید. در اوایل دهه 2000 بحث درباره‌ی موجودیت ناتیو به کمیته‌ی چهارم واگذار شد. در این کمیته پیشنهاد گردید که این سازمان محدود شده ولی منحل نگردد. به نظر می‌رسد که مدیران دولتی مرگی مشمول زمان را برای ناتیو در نظر دارند. رژیم اسرائیل به مرور بودجه‌ی سالانه‌ی ناتیو را تقلیل داده و بخش‌هایی از وظایف آن را به دیگر بدنه‌های دولتی واگذار می‌نمایند. مطابق با یک رویکرد، ناتیو صرفا بایستی به عنوان یک مرکز فرهنگی به فعالیت خود ادامه دهد.
مدیریت حفاظت از تاسیسات دفاعی (ملماب)
برخی ادعا می‌کنند که این سازمان در سال 1974 تاسیس شده است. مطابق با مدارکی که اخیرا توسط وزارت دفاع اسرائیل منتشر شده است، ملماب در دهه‌ی 1960 به عنوان بخشی از دفتر تبادل علمی (لاکام) تشکیل شد. این سازمان به خاطر سری‌بودن در مطبوعات اسرائیل تنها با "Y" از آن یاد می‌شود.
ملماب، ظاهرا مسوول حفاظت فیزیکی وزارت دفاع و تاسیسات آن از جمله تاسیسات هسته‌ای دیمونا است. همچنین این سازمان وظیفه‌ی جلوگیری از نشت اخبار سازمانهای امنیتی اسرائیل از جمله موساد و شین بث را دارد. ملماب به همراه پشتیبانی امنیتی (سیوا بیثونی یا سیبات)[23] در وزارت دفاع به طور نزدیکی بر کارخانجات تسلیحاتی اسرائیل نظارت می‌کنند که هدف آن دست‌یابی به فروش هرچه بیش‌تر تسلیحات می‌باشد. هدف از این نظارت، کاهش خطرات احتمالی توزیع بیش از حد فن‌آوری تسلیحاتی اسرائیل در اقصی نقاط جهان می‌باشد.
اولین رییس ملماب، «قیم کارمون»[24] بود. در آن زمان‌که ملماب واحد کوچکی در شین بث به حساب می آمد، فرامین خود را از روسای این سازمان دریافت می‌کرد.در اواسط دهه‌ی 80 و قصور این سازمان در جلوگیری از نشت اخبار توسط «مردخای وانونو»، یک کمیته‌ی تحقیق داخلی مشترک توسط شین‌بث و ملماب وظیفه‌ی بررسی موضوع را عهده‌دار شده بود و هیچ‌کس را مقصر مستقیم ماجرا ندانست. این کمیته «یهیل هورو»[25] را به عنوان رییس جدید ملماب معرفی نمود. در اوایل دهه 1980 پیش از ماجرای ونونو، «کارمون» به عنوان مسوول ملماب، سیبات و لاکام شناخته می‌شد. اما هنگامی‌که «هورو» در سال 1986 یا 1987 به ریاست ملماب منصوب شد، «کارمون» به دلایل پزشکی از منصب خود استعفا نمود. «هورو»، سازمان ملماب را به سازمانی بزرگ با اختیارات گسترده بدل نمود. در این زمان تعداد پرسنل حفاظتی ملماب در تاسیسات و صنایع دفاعی به یک هزار نفر افزایش یافت.
«هورو» شخصا خود به بررسی کیس‌های نشت اخبار امنیتی به شدت حساس می‌پردازد. او «آونر کوهن»، تاریخ‌نویس اسرئیلی و نویسنده‌ی کتاب "اسرائیل و بمب" را به جهت منابعی که در نوشتن کتاب خود به کار گرفته بود مورد بازجویی قرار داد. در سال 2001، «اسحاق یاکوف»[26] رییس اسبق تحقیق و توسعه‌ی دفاعی اسرائیل به خاطر نوشتن خاطرات خود توسط ملماب به صورت محرمانه دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت. ملماب به طور آشکار با انتشار هرگونه مطلبی در خصوص برنامه‌های هسته‌ای اسرائیل که مورد سانسور قرار نگرفته باشد، مخالفت می‌ورزد.
با تمام اختیارات و قدرت وسیعی که ملماب کماکان در اختیار دارد، این سازمان اطلاعاتی برخلاف موساد و شین بث، یک سازمان مستقل به حساب نمی‌آید. «دیوید اوری»[27] مدیرکل اسبق وزارت دفاع اسرائیل که مسوولیت ملماب را زمانی برعهده داشته، ادعا می‌کند که ملماب یک سازمان اطلاعاتی به شمار نمی‌رود زیرا این سازمان فعالیتی در زمینه‌ی جمع‌آوری اطلاعات ندارد. «هورو» تاکنون چندین بار با سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل خصوصا شین بث دچار چالش شده است. این چالش عمدتا در این خصوص روی می‌دهد که قانون اسرائیل هیچ حقی به ملماب برای انجام بازجویی نداده است. این وظیفه تنها در حیطه‌ی پلیس و شین بث می‌باشد. در پاسخ به این سوال، ملماب ادعا می‌کند که تنها به عنوان بررسی مقدماتی، فعالیت‌هایی از این دست را به انجام می‌رساند که بازجویی محسوب نمی‌شود. این سازمان و رییس آن کماکان مخفی باقی مانده است.
مرکز تحقیقات سیاسی
همان‌گونه که گفته شد، به دنبال اعلام موجودیت رژیم اشغال‌گر قدس، بخش سیاسی وزارت امورخارجه شکل گرفت. اولین مدیر این بخش «بوریس گوریل» بود کسی‌که بخش فوق سری هکر2 را به منظور جاسوسی و تبلیغات در کشورهای عربی به وجود آورد. بخش سیاسی وزارت امورخارجه، مسوول شاخه‌ی عملیات به نام داآت[29] (دانش) معروف بود. «آشر بن ناتان» به عنوان رییس داآت در ایستگاه پاریس مستقر می‌شود. اغلب نیروهای ستادی و بخش عملیات این واحد در اروپا مستقر بودند.
به دنبال تاسیس موساد، دپارتمان سیاسی به سوی انحلال رفته و هکر2 به واحد 131 در امان تبدیل می‌شود. در آوریل سال 1951، مدیریت اطلاعات خارجی[30] موساد مسوولیت‌های داآت را برعهده می‌گیرد و «حیم یاری»[31] مدیر آن می‌شود. به دنبال این تغییرات، «گوریل» از مقام خود استعفا می‌دهد.
پس از جنگ یوم کیپور و به دنبال پیشنهادات کمیسیون آگرانات، یک واحد تحقیقی کوچک در وزارت امورخارجه به منظور تولید برآوردهای اطلاعاتی استراتژیکی و سیاسی مستقل تاسیس می‌شود. وزیر امور خارجه وقت «ایگال آلون»[32] تمایل داشت تا این مرکز را به یک دستگاه سیاسی مهم که بازیگر شاخص در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با امور خارجه باشد، تبدیل کند. اولین حرکت «آلون» تغییر نام بخش به مرکز تحقیات و طرح‌ریزی سیاسی[33] بود. وظیفه‌ی این مرکز عبارت بود از، تحقیق و برآورد وقایعی که در خاورمیانه و جهان به وقوع می‌پیوندد و مشاوره به وزیر امور خارجه و دولت اسرائیل در سیاست خارجی. مقصود آن بود که این مرکز محور کاری را در ستاد وزارت امور خارجه برعهده داشته باشد. پرسنل این مرکز به 120 نفر رسید که اغلب آنان دارای سوابق اطلاعات نظامی بودند. هنگامی‌که «دایان» در زمان نخست‌وزیری «مناخین بگین» به وزارت امور خارجه منصوب شد، رییس این مرکز، «یهوشوآ راویو»[34] از سمت خود استعفا داد و «دایان» کلمه‌ی طرح‌ریزی را از نام این مرکز حذف کرد. «موشه دایان» که اعتقادی به این مرکز نداشت، تعداد پرسنل این مرکز را در دو ماه به کمتر از 80 نفر تقلیل داد. کارشناسان این مرکز به جلسات محرمانه‌ای که توسط وزیر امورخارجه تشکیل می‌شد، دعوت نمی‌شدند. سابقه‌ی نظامی «دایان» به وی آموخته بود که او با امان و موساد همکاری نماید و لذا نیازی به وجود سرویس اطلاعاتی درون وزارت امورخارجه نمی‌باشد. «دایان» برای کاهش فشار سوالات درباره‌ی مسوولیت‌های غیرعملیاتی مرکز، ژنرال «آهارون یاریو» را به ریاست کمیته‌ی شرح وظایف مرکز تحقیقات سیاسی منصوب کرد. او همچنین به کمیته اعلام نمود که مایل نیست مرکز در تمامی طرح‌ریزی‌ها مشارکت داشته باشد. کمیته پس از نتیجه‌گیری چنین تصریح می‌کند که مرکز تحقیقات سیاسی، وظایف ستادی مهمی (برخلاف توقعات وزیر) برعهده داشته است اما چنان‌چه وزیر علاقه‌ای به وجود این مرکز ندارد، نیازی به وجود آن نیست.
امان و موساد با مرکز تحقیقات سیاسی مخالف بوده‌اند و مطالب اطلاعاتی خامی را به آن ارسال نمی‌کردند. لذا مرکز قادر نبود تا بخش اطلاعاتی مهمی به شمار رود با این حال و با توجه به بودجه‌ی کمتر، قادر بود برخی مواقع برآوردهایی به مراتب بهتر تولید کند. برای مثال، امان برآورد نموده بود که برادر «شاه حسین» به جای وی به اریکه‌ی قدرت تکیه خواهد زد درحالی‌که مرکز تحقیات سیاسی به درستی جانشینی یکی از پسرهایش را ارزیابی نموده بود.
امروزه مرکز تحقیقات سیاسی متشکل از ده بخش و ناظر بر حوادث، پیشرفت‌ها و فرایندهای سیاسی اساسا با تمرکز بر خاورمیانه می‌باشد. وظایف اصلی مرکز شامل جمع‌آوری، تحلیل و برآورد اخبار سیاسی و راهنما برای ماموریت‌‌های اسرائیل در جهان می‌باشد. همچنین همکاری با شبکه‌ی اخبار سیاسی در اسرائیل و ماورای بحار با کارشناسان موضوعات خاورمیانه این مرکز از دیگر وظایف آن است.
با آن‌که مرکز تحقیقات سیاسی خود را به عنوان واحدی که قادر است برآوردهای اطلاعاتی قابل قبولی در موضوعات سیاسی بین‌المللی معرفی کند با این حال «ایهود باراک» در زمان وزارت امورخارجه‌ی خود، برآوردهای امان را به برآوردهای این واحد ترجیح می‌داد. مرکز تحقیقات سیاسی عموما به عنوان اتاق انتظار دیپلمات‌هایی که دوران ماموریت آنان به اتمام رسیده و منتظر جایگاه جدید می‌باشند، در نظر گرفته می‌شود.
اَمان، سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل (Aman)
سازمان اطلاعات نظامی رژیم غاصب صهیونیستی اَمان نام دارد که مخفف عبارت عبریAgaf ha Modi'in می‌باشد. این سازمان در سال 1948 و پس از ادغام سه سازمان تروریستی یهودیان صهیونیست در مجمع فعالیت‌های مؤسسات اطلاعات مرکزی در دو بخش آمان یا اطلاعات نظامی و رامان یا ضداطلاعات نیروهای مسلح اسراییل تشکیل گردید. نخستین رییس این سازمان، سرهنگ ایسر بئیری بود که به‌دلیل تخلفات فراوان و علنی وی نظیر پرونده‌سازی برای صهیونیست‌های جناح مقابل و یا ترورهای باندی و... به‌سرعت موجب رسوایی‌های فراوانی برای آمان شد و در نتیجه از این کار برکنار و محاکمه گردید و حییم هرتزوگ جای او را گرفت ولی گرایش‌های متفاوت سیاسی عناصر سازمانهای تروریستی سه‌گانه هاگانا، ارغون و لیخن (اشترن) که مهره‌های اصلی جامعه اطلاعاتی اسراییل بودند با این محاکمه علاج نشد و اختلافات میان کارکنان بخش اطلاعات این رژیم تداوم یافت. با ابتکار ریوون شیلو[1] در تأسیس موساد و کمیته سران سازمانهای اطلاعاتی اسراییل وعدت[2] جامعه اطلاعاتی اسراییل و از جمله آنها آمان انسجام و هماهنگی نسبی یافتند. اما رقابت آمان و یربت همچنان برای اعمال نفوذ در کشور پابرجا ماند.
یوفان نیئمان به‌عنوان یکی از رؤسای آمان با خرید تجهیزات پیشرفته جاسوسی، افزایش کارآیی کمی و کیفی سازمان و تجهیز آمان به سیستم رایانه، این تشکیلات را به‌طور کلی متحول ساخت به‌طوری که به عقیده برخی صاحب‌نظران تأثیر ریاست کوتاه مدت وی برای آمان، تاکنون باقی مانده است.
این سازمان برای نخست وزیر و کابینه برآوردهای اطلاعات ملی، گزارشات روزانه اطلاعاتی، برآورد احتمال خطر وقوع جنگ، مطالعات هدفمند بر روی کشورهای عربی، و شنودهای مخابراتی را تهیه می‌کند. امان همچنین اقدام به اجرای عملیات‌های جاسوسی در نوار مرزی می‌نماید. اَمان سازمانی مستقل است که همطراز با نیروهای زمینی، دریایی، و هوایی محسوب می‌شود و تخمین زده می‌شود که کارکنان آن حدود 7000 نفر باشند. در حال حاضر هدایت آن به عهده سرلشکر آهارون زِوی می‌باشد.
اداره روابط خارجی اَمان مسؤل برقراری ارتباط با سرویس‌های اطلاعاتی دیگر کشورها و مسئول فعالیت‌های وابسته‌های نظامی اسرائیل در این کشورها است. «واحد شناسایی عمیق ستاد ارتش»[3]مسئول اولیه ضد تروریسم و جمع‌آوری اطلاعات می‌باشد. واحدهای کوچک اطلاعات نیروهای هوایی و دریایی به‌عنوان شاخه‌های مستقل اَمان عمل می‌کنند. اطلاعات نیروی هوایی اقدام به شناسایی هوایی و ردگیری رادیویی به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از میزان توان نیروهای هوایی کشورهای عربی و شناخت از اهداف، می‌نمایند. علاوه بر هواپیماهای شناسایی، از هواپیماهای بدون خلبان برای مشاهده تأسیسات دشمن به‌طور مکرر استفاده می‌شود. اطلاعات نیروی دریایی اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های دریایی اعراب و روس‌ها را در مدیترانه جمع‌آوری می‌کند و در راستای حملات دریایی و یورش‌های ساحلی، به مطالعه سواحل نیز می‌پردازد. تعدادی ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات و ابزارهای مراقبتی الکترونیکی در ارتفاعات جولان، از جمله تسهیلاتی بود که در آمان در سال 1962 و در جریان کیس جاسوسی سرکرده اسراییل ببر، معاون اول وقت رییس ستاد ارتش اسراییل و نایب رییس وقت سازمان آمان که به نفع شوروی فعالیت می‌نمود، با یک رسوایی جدی مواجه شد و مورد انتقاد شدید سیاستمداران و دیگر عناصر صهیونیست قرار گرفت. امان به علت شکست در عدم کسب هشدار لازم در مورد حمله مصر ـ سوریه که در جنگ اکتبر 1973 اتفاق افتاد مسئول شناخته شد. نشانه‌های زیادی در مورد حمله دریافت شده بود ولی به‌دلیل برآورد غلط در سطوح بالا موجب شد قبل از اینکه نیروهای نظامی اسرائیل بتوانند بسیج شده و در موقعیت قرار گیرند، اعراب حمله کنند.
جنگ سیوسه روزه‌ی لبنان (جنگ دوم لبنان)
رژیم اشغال‌گر قدس، جنگ دوم لبنان را (12 ژولای تا 14 آگوست) بر اساس برآوردهای کاملا ضعیف اطلاعات تاکتیکی آغاز نمود. کمیسیون وینوگراد که تحقیقات رسمی درباره‌ی جنگ را بر عهده داشت، (لازم به ذکر است تنها دو صفحه از کل گزارش به موضوع عمل‌کرد اطلاعات در جنگ اختصاص داشت) این‌گونه بیان می‌کند که " در سال‌های قبل از جنگ، امان تصویری جامع، قابل اعتماد و صحیح از حزب‌الله برای مصرف‌کنندگان سیاسی و نظامی فراهم کرده بود." این در حالی است که در ادامه‌ی گزارش چنین نتیجه‌گیری می‌نماید، "در سطح تاکتیکی، تصویر اطلاعات از شفافیت کافی برخوردار نبوده و شکاف‌های آشکاری را به نمایش می‌گذارد."
در نگاهی کلی به ناکامی‌های اطلاعاتی رژیم اشغال‌گر قدس می‌بینیم که ناکامی جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل و در راس آن امان در جنگ سیوسه روزه با دیگر ناکامی‌های اطلاعاتی به وقوع پیوسته در جنگ‌های این رژیم متفاوت است. برای مثال در جنگ شش‌روزه، امان در برآورد صحیح وقوع جنگ ناکام ماند اما قادر شد اطلاعات کارآمدی برای غلبه بر نیروهای نظامی سه کشور عربی فراهم آورد. در جنگ رمضان (یوم کیپور)، امان به طور کلی از قصد سوریه و مصر در حمله به اسرائیل بی‌اطلاع بود و دچار ناکامی اطلاعاتی بزرگی شد اما با همکاری موساد توانست از وقوع یک شگفتی اطلاعاتی تمام عیار جلوگیری کند. همچنین امان از پیش‌بینی قیام انتفاضه‌ی اول بکلی ناتوان نشان داد و نقش «یاسر» را در قیام دوم انتفاضه بیش از اندازه برآورد نموده بود.
اما جنگ سیوسه روزه مسیری متفاوت را پیش گرفت. جمع‌آوری اطلاعاتی امان از تسلیحات موشکی بردکوتاه حزب‌الله آن‌چنان ناکافی بود که نتوانست مانعِ حملات موشکی حزب‌الله شود. همچنین با آن‌که عزم حزب‌الله جهت آزادسازی نیروهای خود که در بند رژیم اشغال‌گر قدس اسیر بودند، کاملا مشخص بود و از اکتبر 2005 نیز حزب‌الله دو مرتبه برای تحقق خواسته‌ی به حق خود اقدام عملی نموده بود، اما امان قادر نشد زمان و مکان تلاش بعدی حزب‌الله را تعیین نماید. (لازم به ذکر است رییس وقت امان، «آهارون زیوی فرکاش» طی نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، «آریل شارون» و رونوشت به وزیر دفاع و رییس ستاد مشترک، احتمال افزایش درگیری در مرزهای جنوبی لبنان در سال 2006 را اعلام نموده بود و پیشنهاد کرده بود که تمهیدات بازدارندگی در این مناطق برای جلوگیری از ربایش توسط حزب‌الله افزایش یابد.)
امان و نیروی هوایی اسرائیل در طی شش‌سال از زمان عقب‌نشینی از لبنان تا جنگ سیوسه روزه، اقدام گسترده‌ای برای شناسایی سایت‌های موشکی حزب‌الله به انجام رسانده بودند که فعالیت‌های‌شان در 12 و 13 ژولای طی عملیاتی 34 دقیقه‌ای معروف به " وزن مخصوص[4]" به نتیجه نشست. اسرائیل ادعا کرد که طی این عملیات، تسلیحات استراتژیک حزب‌الله از کار افتاده و نتیجه‌ی فعالیت‌های اطلاعاتی جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل به موفقیت انجامیده است. یک مقام ارشد آمریکایی که از نزدیک جنگ را دنبال می‌کرد، برآورد نمود که "در سه‌روز اول نبرد، نیروی هوایی اسرائیل تنها هفت‌درصد از تسلیحات حزب‌الله را از بین برد." (Crooke and Perry,12 October 2006) در جمع‌آوری سایت‌های موشکی حزب‌الله، موساد نقش خود را به خوبی بازی نمود اما برآوردهای عملیاتی امان ضعیف بود.
امان هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره‌ی احتمال استفاده‌ی حزب‌الله از موشک‌های سی ـ 802 چینی ضد کشتی در اختیار نداشت. در آوریل سال 2003، یک مقام تحلیل‌گر اطلاعاتی به افسران اطلاعاتی نیروی دریایی هشدار داد که حزب‌الله ممکن است از این نوع موشک بهره‌برداری کند اما هیچ فعالیتی برای کسب اطلاعات تکمیلی صورت نگرفت. برآوردهای نیروی دریایی هیچ اشاره‌ای به موضوع ننمود. این قصور اطلاعاتی باعث شد تا در جریان جنگ، ناوچه‌ی اسرائیلی هنیث[5] در 16 کیلومتری ساحل لبنان با موشک مذکور مورد حمله قرار گیرد.
از مهم‌ترین ناکامی‌های دیگر جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل در جنگ سی و سه روزه، عدم توانایی در نفوذ به سیستم فرماندهی و کنترل حزب‌الله است که بنا به اعتقاد «باری جوزف» مهم‌ترین دلیل ناکامی در ترور رهبران آن است. (2) لیکن با تمام تجربیات اسرائیل، هیچ مقام ارشدی از حزب‌الله در جنگ هدف قرار نگرفت.
امان به دلیل عدم توانایی در جمع آوری انسانی در لبنان نتوانست تاسیسات حزب‌الله که برای مقابله با اسرائیل تعبیه شده بود نظیر موانع و میادین مین و... را به دقت شناسایی کند لذا نیروهای زمینی اسرائیل از اطلاعات لازم محروم ماند. برخی نقشه‌های تهیه‌شده از لبنان به دلیل تقلیل بودجه به سال‌های 2002 باز می‌گشت و به‌روز شده نبود. «ایلان» افسر اطلاعاتی گردان جولان که یکی از مهم‌ترین نیروهای نظامی اسرائیل است این‌گونه عنوان می‌کند:"هیچ اطلاعی از تحرک حزب‌الله در دست نداشتیم. در هر مرحله، اطلاعاتی که دریافت می‌کردیم، به‌روز نبود و از جزییات کافی برخوردار نبود."
همچنین ویژگی‌های حزب‌الله که خارج از بحث است از مهم‌ترین مواردی است که می‌توان آن را باعث ناکام‌نهادن فعالیت‌ها و برآوردهای اطلاعاتی اسرائیل دانست از جمله رعایت حیطه‌بندی، رعایت امنیت ارتباطات و... (3) به طور کلی ناکامی اطلاعاتی امان در جنگ سیوسه روزه‌ی لبنان را می‌توان در ضعف جمع‌آوری انسانی واحد 504، اطلاعات تاکتیکی سطح پایین و ناکافی و ناکارامدبودن ارتباط میان افسران اطلاعاتی، مصرف‌کنندگان و عدم درک عمیق از حزب‌الله دانست.
امان
ساختار معاونت اطلاعات نظامی (امان)
منبع: Kahana, 2006, p 337
امان به جمع‌آوری اخبار درباره‌ی ارتش‌های عربی می‌پردازد و وظیفه‌ی برآورد اطلاعاتی به منظور هشدار به‌هنگام از وقوع جنگ است. همان‌گونه که اشاره شد، در هنگام تاسیس این سازمان مسوولیت ضد جاسوسی را نیز بر عهده داشته که این وظایف امروزه به شین بث انتقال یافته است. دو بخش مهم و اصلی امان عبارتنداز دپارتمان جمع‌آوری و بخش تحقیق.
امروزه ساختار جامعه‌ی اطلاعاتی اسرائیل به شرح زیر است:
منبع: Kahana,2006,P.335
موساد: سرویس اطلاعات مخفی اسرائیل[6]
ادبیات و انتشارات (جنگ روانی)
دبیران جنگی و مفقودین
تسلیحات غیرمتعارف
فعالیت‌های خراب‌کارانه‌‌ی خصمانه
تبادل با اطلاعات نظامی
گروه‌های پنهان در کشورهای پایه
کیدون
ماموران مستقردرکشورهای هدف
موساد سازمانی غیرنظامی است. گرچه برخی از پرسنل آن در نیروهای نظامی یا اطلاعات نظامی خدمت می‌کرده اند لیکن در این سازمان از رتبه‌های نظامی برخوردار نمی‌باشند. تخمین زده می‌شود که تعداد کارکنان این سازمان حدود 1200 تا 2000 نفر باشد. موساد دارای چندین واحد اصلی است که مقر آن در تل‌آویو آست.
تسومت[7] بزرگ‌ترین واحد موساد است که وظیفه‌ی جمع‌آوری اخبار اطلاعاتی را برعهده دارد.
نویوث[8] که در گذشته با نام کوشت[9] شناخته می‌شد، وظیفه‌ی جمع‌آوری اطلاعات از طریق ورود، تعقیب خیابانی، تجهیزات شنود و دیگر روش‌های پنهان را برعهده دارد.
بخش عملیات ویژه، متسادا[10] نامیده می‌شود که در گذشته قیصر[11] نام داشت. این بخش هدایت فعالیت‌های خراب‌کارانه و عملیات‌های شبه نظامی را به انجام می‌رساند.
بخش بسیار محرمانه موساد کیدون (بایونت)[12] نام دارد که ترورهایی را که کمیته‌ی ایکس به ریاست نخست‌وزیر تصویب می‌نماید به مرحله اجرا می‌گذارد.
شاخه اطلاعات[13]مسوولیت فعالیت‌های مطبوعاتی را برعهده دارد و وظیفه‌ی آنجنگ روانی است که از طریق عملیات تبلیغاتی و فریب به انجام می‌رسد. این بخش همچنین مسوولیت جمع‌آوری اخبار از اسیران جنگی و مفقودین، تسلیحات غیرمتعارف و فعالیت‌های خراب‌کاری متخاصمین را برعهده دارد.
دپارتمان اقدام سیاسی و تبادل که به تول[14] شناخته می‌شود، فعالیت‌های سیاسی و تبادل سرویس‌های اطلاعاتی دوست و ملیت‌هایی که از ارتباطات سیاسی معمولی با اسرائیل برخوردار نیستند را سامان می‌دهد.
تسافریریم[15] بخش منحصر به فردی در موساد است که به مقولات مرتبط با حفظ امنیت یهودیان مستقر در کشورهای مختلف جهان می‌پردازد. این بخش همان واحدی است که عملیات موسی و سلیمان را برای انتقال یهودیان اتیوپیایی به فلسطین اشغالی سامان داد. تسافریریم در دهه 1950 و 1960 اقدام به تاسیس گروه‌های نظامی در داخل جوامع یهودی خارج از اسرائیل به ویژه مغرب با نام میسگریت (چارچوب)[16] نمود.
واحدهای نام‌برده شده در بالا زیر نظر قائم مقام موساد فعالیت می‌نمایند. واحد پشتیبانی و نیروی انسانی[17] مسوول واحدهای زیر است:
·شاخه‌ی آموزش
·اداری‌ـ‌مالی
·فن‌آوری و تجهیزات جاسوسی
·تحقیقات
·حفاظت
موساد به عنوان یکی از سرویس‌های برتر جهان در زمینه‌ی تکنولوژی برتر الکترونیکی به شمار می‌رود. این سازمان از ابر کامپیوترهای پایگاه داده‌های معروف به پرومیس[18] که قادر به ذخیره‌سازی و بازیابی اطلاعات بسیار زیادی است، برخوردار است. این فن‌آوری حتی از سوی موساد به جوامع اطلاعاتی کشورهای غربی فروخته شده است. افسران اطلاعاتی موساد که مشابه افسران هادی در سیا به شمار می‌روند، کاتسا
[19] نامیده می‌شوند.
سازمان امنیت رژیم صهیونیستی
دفتر تبادل (ناتیو)
ناتیو که همواره عضوی از جامعه اطلاعاتی با نام پوششی دفتر تبادل بوده است، امروزه به دلیل تغییرات کلی با این سوال مواجه است که آیا لزومی به وجودش می‌باشد؟
ناتیو در اوج کاری خود دارای حدود 500 پرسنل بود که از مقرهای این سازمان در تل آویو و سفارت‌خانه‌ها در بلوک شرق و کنسول‌گری‌های مستقر در غرب، فعالیت‌هایش را دنبال می‌کرد. واضح است که دیگر نیازی به عملیات در این مقیاس ضروری نمی‌باشد. درحال حاضر عده‌ای از نخست‌وزیران و مقامات ارشد دولتی اسرائیل سوال فوق را مطرح می‌نمایند. در دهه‌ی 1990 سه کمیته جهت بررسی آینده‌ی ناتیو تشکیل شد. در ژولای 200 «ایهود باراک»، نخست‌وزیر وقت به «دنی یاتوم»[21] رییس‌وقت موساد دستور داد تا بر ناتیو نظارت نماید. موساد دریافت که واحد تحقیق و اطلاعات ناتیو بایستی منحل گردد که این کار به انجام رسید. در اوایل دهه 2000 بحث درباره‌ی موجودیت ناتیو به کمیته‌ی چهارم واگذار شد. در این کمیته پیشنهاد گردید که این سازمان محدود شده ولی منحل نگردد. به نظر می‌رسد که مدیران دولتی مرگی مشمول زمان را برای ناتیو در نظر دارند. رژیم اسرائیل به مرور بودجه‌ی سالانه‌ی ناتیو را تقلیل داده و بخش‌هایی از وظایف آن را به دیگر بدنه‌های دولتی واگذار می‌نمایند. مطابق با یک رویکرد، ناتیو صرفا بایستی به عنوان یک مرکز فرهنگی به فعالیت خود ادامه دهد.
مدیریت حفاظت از تاسیسات دفاعی (ملماب)
برخی ادعا می‌کنند که این سازمان در سال 1974 تاسیس شده است. مطابق با مدارکی که اخیرا توسط وزارت دفاع اسرائیل منتشر شده است، ملماب در دهه‌ی 1960 به عنوان بخشی از دفتر تبادل علمی (لاکام) تشکیل شد. این سازمان به خاطر سری‌بودن در مطبوعات اسرائیل تنها با "Y" از آن یاد می‌شود.
ملماب، ظاهرا مسوول حفاظت فیزیکی وزارت دفاع و تاسیسات آن از جمله تاسیسات هسته‌ای دیمونا است. همچنین این سازمان وظیفه‌ی جلوگیری از نشت اخبار سازمانهای امنیتی اسرائیل از جمله موساد و شین بث را دارد. ملماب به همراه پشتیبانی امنیتی (سیوا بیثونی یا سیبات)[23] در وزارت دفاع به طور نزدیکی بر کارخانجات تسلیحاتی اسرائیل نظارت می‌کنند که هدف آن دست‌یابی به فروش هرچه بیش‌تر تسلیحات می‌باشد. هدف از این نظارت، کاهش خطرات احتمالی توزیع بیش از حد فن‌آوری تسلیحاتی اسرائیل در اقصی نقاط جهان می‌باشد.
اولین رییس ملماب، «قیم کارمون»[24] بود. در آن زمان‌که ملماب واحد کوچکی در شین بث به حساب می آمد، فرامین خود را از روسای این سازمان دریافت می‌کرد.در اواسط دهه‌ی 80 و قصور این سازمان در جلوگیری از نشت اخبار توسط «مردخای وانونو»، یک کمیته‌ی تحقیق داخلی مشترک توسط شین‌بث و ملماب وظیفه‌ی بررسی موضوع را عهده‌دار شده بود و هیچ‌کس را مقصر مستقیم ماجرا ندانست. این کمیته «یهیل هورو»[25] را به عنوان رییس جدید ملماب معرفی نمود. در اوایل دهه 1980 پیش از ماجرای ونونو، «کارمون» به عنوان مسوول ملماب، سیبات و لاکام شناخته می‌شد. اما هنگامی‌که «هورو» در سال 1986 یا 1987 به ریاست ملماب منصوب شد، «کارمون» به دلایل پزشکی از منصب خود استعفا نمود. «هورو»، سازمان ملماب را به سازمانی بزرگ با اختیارات گسترده بدل نمود. در این زمان تعداد پرسنل حفاظتی ملماب در تاسیسات و صنایع دفاعی به یک هزار نفر افزایش یافت.
«هورو» شخصا خود به بررسی کیس‌های نشت اخبار امنیتی به شدت حساس می‌پردازد. او «آونر کوهن»، تاریخ‌نویس اسرئیلی و نویسنده‌ی کتاب "اسرائیل و بمب" را به جهت منابعی که در نوشتن کتاب خود به کار گرفته بود مورد بازجویی قرار داد. در سال 2001، «اسحاق یاکوف»[26] رییس اسبق تحقیق و توسعه‌ی دفاعی اسرائیل به خاطر نوشتن خاطرات خود توسط ملماب به صورت محرمانه دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت. ملماب به طور آشکار با انتشار هرگونه مطلبی در خصوص برنامه‌های هسته‌ای اسرائیل که مورد سانسور قرار نگرفته باشد، مخالفت می‌ورزد.
با تمام اختیارات و قدرت وسیعی که ملماب کماکان در اختیار دارد، این سازمان اطلاعاتی برخلاف موساد و شین بث، یک سازمان مستقل به حساب نمی‌آید. «دیوید اوری»[27] مدیرکل اسبق وزارت دفاع اسرائیل که مسوولیت ملماب را زمانی برعهده داشته، ادعا می‌کند که ملماب یک سازمان اطلاعاتی به شمار نمی‌رود زیرا این سازمان فعالیتی در زمینه‌ی جمع‌آوری اطلاعات ندارد. «هورو» تاکنون چندین بار با سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل خصوصا شین بث دچار چالش شده است. این چالش عمدتا در این خصوص روی می‌دهد که قانون اسرائیل هیچ حقی به ملماب برای انجام بازجویی نداده است. این وظیفه تنها در حیطه‌ی پلیس و شین بث می‌باشد. در پاسخ به این سوال، ملماب ادعا می‌کند که تنها به عنوان بررسی مقدماتی، فعالیت‌هایی از این دست را به انجام می‌رساند که بازجویی محسوب نمی‌شود. این سازمان و رییس آن کماکان مخفی باقی مانده است.
مرکز تحقیقات سیاسی
همان‌گونه که گفته شد، به دنبال اعلام موجودیت رژیم اشغال‌گر قدس، بخش سیاسی وزارت امورخارجه شکل گرفت. اولین مدیر این بخش «بوریس گوریل» بود کسی‌که بخش فوق سری هکر2 را به منظور جاسوسی و تبلیغات در کشورهای عربی به وجود آورد. بخش سیاسی وزارت امورخارجه، مسوول شاخه‌ی عملیات به نام داآت[29] (دانش) معروف بود. «آشر بن ناتان» به عنوان رییس داآت در ایستگاه پاریس مستقر می‌شود. اغلب نیروهای ستادی و بخش عملیات این واحد در اروپا مستقر بودند.
به دنبال تاسیس موساد، دپارتمان سیاسی به سوی انحلال رفته و هکر2 به واحد 131 در امان تبدیل می‌شود. در آوریل سال 1951، مدیریت اطلاعات خارجی[30] موساد مسوولیت‌های داآت را برعهده می‌گیرد و «حیم یاری»[31] مدیر آن می‌شود. به دنبال این تغییرات، «گوریل» از مقام خود استعفا می‌دهد.
پس از جنگ یوم کیپور و به دنبال پیشنهادات کمیسیون آگرانات، یک واحد تحقیقی کوچک در وزارت امورخارجه به منظور تولید برآوردهای اطلاعاتی استراتژیکی و سیاسی مستقل تاسیس می‌شود. وزیر امور خارجه وقت «ایگال آلون»[32] تمایل داشت تا این مرکز را به یک دستگاه سیاسی مهم که بازیگر شاخص در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با امور خارجه باشد، تبدیل کند. اولین حرکت «آلون» تغییر نام بخش به مرکز تحقیات و طرح‌ریزی سیاسی[33] بود. وظیفه‌ی این مرکز عبارت بود از، تحقیق و برآورد وقایعی که در خاورمیانه و جهان به وقوع می‌پیوندد و مشاوره به وزیر امور خارجه و دولت اسرائیل در سیاست خارجی. مقصود آن بود که این مرکز محور کاری را در ستاد وزارت امور خارجه برعهده داشته باشد. پرسنل این مرکز به 120 نفر رسید که اغلب آنان دارای سوابق اطلاعات نظامی بودند. هنگامی‌که «دایان» در زمان نخست‌وزیری «مناخین بگین» به وزارت امور خارجه منصوب شد، رییس این مرکز، «یهوشوآ راویو»[34] از سمت خود استعفا داد و «دایان» کلمه‌ی طرح‌ریزی را از نام این مرکز حذف کرد. «موشه دایان» که اعتقادی به این مرکز نداشت، تعداد پرسنل این مرکز را در دو ماه به کمتر از 80 نفر تقلیل داد. کارشناسان این مرکز به جلسات محرمانه‌ای که توسط وزیر امورخارجه تشکیل می‌شد، دعوت نمی‌شدند. سابقه‌ی نظامی «دایان» به وی آموخته بود که او با امان و موساد همکاری نماید و لذا نیازی به وجود سرویس اطلاعاتی درون وزارت امورخارجه نمی‌باشد. «دایان» برای کاهش فشار سوالات درباره‌ی مسوولیت‌های غیرعملیاتی مرکز، ژنرال «آهارون یاریو» را به ریاست کمیته‌ی شرح وظایف مرکز تحقیقات سیاسی منصوب کرد. او همچنین به کمیته اعلام نمود که مایل نیست مرکز در تمامی طرح‌ریزی‌ها مشارکت داشته باشد. کمیته پس از نتیجه‌گیری چنین تصریح می‌کند که مرکز تحقیقات سیاسی، وظایف ستادی مهمی (برخلاف توقعات وزیر) برعهده داشته است اما چنان‌چه وزیر علاقه‌ای به وجود این مرکز ندارد، نیازی به وجود آن نیست.
امان و موساد با مرکز تحقیقات سیاسی مخالف بوده‌اند و مطالب اطلاعاتی خامی را به آن ارسال نمی‌کردند. لذا مرکز قادر نبود تا بخش اطلاعاتی مهمی به شمار رود با این حال و با توجه به بودجه‌ی کمتر، قادر بود برخی مواقع برآوردهایی به مراتب بهتر تولید کند. برای مثال، امان برآورد نموده بود که برادر «شاه حسین» به جای وی به اریکه‌ی قدرت تکیه خواهد زد درحالی‌که مرکز تحقیات سیاسی به درستی جانشینی یکی از پسرهایش را ارزیابی نموده بود.
امروزه مرکز تحقیقات سیاسی متشکل از ده بخش و ناظر بر حوادث، پیشرفت‌ها و فرایندهای سیاسی اساسا با تمرکز بر خاورمیانه می‌باشد. وظایف اصلی مرکز شامل جمع‌آوری، تحلیل و برآورد اخبار سیاسی و راهنما برای ماموریت‌‌های اسرائیل در جهان می‌باشد. همچنین همکاری با شبکه‌ی اخبار سیاسی در اسرائیل و ماورای بحار با کارشناسان موضوعات خاورمیانه این مرکز از دیگر وظایف آن است.
با آن‌که مرکز تحقیقات سیاسی خود را به عنوان واحدی که قادر است برآوردهای اطلاعاتی قابل قبولی در موضوعات سیاسی بین‌المللی معرفی کند با این حال «ایهود باراک» در زمان وزارت امورخارجه‌ی خود، برآوردهای امان را به برآوردهای این واحد ترجیح می‌داد. مرکز تحقیقات سیاسی عموما به عنوان اتاق انتظار دیپلمات‌هایی که دوران ماموریت آنان به اتمام رسیده و منتظر جایگاه جدید می‌باشند، در نظر گرفته می‌شود.
