مرسی، ریاست جمهوری خود را بر روی ویرانههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و گردشگری در کشوری آغاز کرد که یک و نیم سال از انقلاب مردمی خود را پشت سر گذاشته بود و در مدت دیکتاتوری رئیس جمهور مخلوع نیز چیزی غیر از وابستگی و عقب افتادگی و باج دادن به قدرتهای منطقه ای و جهانی نصیب این کشور نشده بود، از سویی دیگر کارشکنی های ژنرالهای نظامی و دستگاه قضایی این کشور، اقتصاد نابسامان ناشی از انقلاب مردمی، هرج و مرج و بی ثباتی داخلی و فرار سرمایه گذارهای خارجی از این کشور در یک و نیم سال اخیر باعث شده تا انتظار دستاوردهای بزرگ از رئیس جمهوری که هنوز حتی ساختارهای سیاسی کشورش را نیز به صورت کامل در اختیار ندارد، اندکی زود بنمایاند، اما یک بررسی و ارزیابی دقیق با توجه به شرایط و ابزارهای موجود در دولت مصر و فارغ از هیاهوهای حزب گرایانه مثبت یا منفی شاید بتواند شمه ای کلی از دوره ریاست جمهوری محمد مرسی را برای سالهای آینده نمایان سازد.
نخستین کسی که مفهوم ارزیابی عملکرد ریاست جمهوری مصر در طول صد روز اول تصدی به این سمت را مطرح کرد، خود مرسی بود، او که با پیروی از الگوهای غربی می خواست آثار ملموس ریاست جمهوری خود در بازههای زمانی کوتاه را به مردم نشان دهد، در آغاز تصدی این سمت برنامه ای صد روزه برای خود تدوین کرده و وعده بهبود وضعیت زندگی مردم را از طریق اجرای 64 بند در این صد روز مطرح کرد، بر اساس این طرح که از آن تحت عنوان رنسانس مصر نام برده شد، مرسی وعده داد که پنج مشکل فوری و اساسی در مصر را که شامل عبور و مرور، امنیت، نظافت، نان و سوخت میشود، ظرف مدت صد روز حل کند.
تحقق نصفهنيمه برنامهها
با پایان یافتن این مهلت صد روزه مرسی از زمان سالروز جنگ اکتبر به عنوان یک نماد ملی گرایانه در مصر نهایت استفاده را برد تا با پیش دستی نسبت به رسانه ها دستاوردهای خود را به رخ دیگران بکشد و ضعف های موجود در اجرای این نقشه راه را نیز به نحوی توجیه کند. البته او در این میان بخشی از قصورها را نیز خود به گردن گرفت. مرسی روز شنبه گذشته در مراسم سالگرد جنگ 1973 ميلادي این کشور با رژیم صهیونیستی که با حضور دهها هزار نفر برگزار شد، به صراحت اعلام کرد که همه اهدافی که وی وعده تحقق آن را طی صد روز داده بود، محقق نشده است. وی البته اعلام کرد که از نظر خودش 70 درصد از برنامه هایش در صد روز اخیر محقق شده است.
او در سخنرانی خود سعی کرد این پیام را به ملت مصر برساند که با مشکلات مردم زندگی می کند و منافع آنها را از طریق اطلاعاتی که به دستش می رسد، دنبال می کند و از جزئیات مشکلات آنها در مرد قیمت های گاز مصرفی و مشکلات عبور و مرور خبر دارد.
سخنان او همچنین بر این نکته استوار بود که فساد در مصر بیش از حد تصور مردم است و میدان مبارزه کنونی، میدان مبارزه دولت با سران رژیم سابق و مظاهر عریض و طویل آنها در دستگاه های دولتی و ادارات است. او به این نکته اشاره کرد که مشکلات کنونی مصر بسیار ریشه ای است و از بین بردن آنها نیاز به زمانی طولانی دارد.
نارضايتي 60 درصدی؟!
وجود مشکلاتی از جمله کمبود و گرانی مواد سوختی، بی نظمی در عبور و مرور شهری و انباشت زباله ها در سطح شهر، مرسی را در عمل به وعده هایش ناکام نشان می دهد، در همین راستا سایت اینترنتی "مُرسی مِتر" که همزمان با به قدرت رسیدن مرسی فعالیت خود را آغاز کرد و رسالت خود را نظارت بر عملکرد وی و بررسی میزان اجرایی شدن وعده های او قرار داد، اعلام کرده که از 64 برنامه ای که مرسی ارائه کرد، تنها چهار مورد آن تحقق پیدا کرده است.
وجود مشکلاتی از جمله کمبود و گرانی مواد سوختی، بی نظمی در عبور و مرور شهری و انباشت زباله ها در سطح شهر، مرسی را در عمل به وعده هایش ناکام نشان می دهد، در همین راستا سایت اینترنتی "مُرسی مِتر" که همزمان با به قدرت رسیدن مرسی فعالیت خود را آغاز کرد و رسالت خود را نظارت بر عملکرد وی و بررسی میزان اجرایی شدن وعده های او قرار داد، اعلام کرده که از 64 برنامه ای که مرسی ارائه کرد، تنها چهار مورد آن تحقق پیدا کرده است.
مرسی مدعی است 75 درصد وعده هايش در 100 روز اول رياست جمهوری وي محقق شده است
فعالان مصری تأکید کرده اند که مرسی از بین هشت وعده خود در خصوص پرونده پاکسازی شهر، فقط به یک وعده عمل کرده و در عملی کردن 16 وعده خود از میان 17 وعده در زمینه مسائل امنیتی، شکست خورده است. در زمینه حل مسائل مربوط به نان مردم نیز از 16 وعده تنها در سه وعده، اندکی پیشرفت حاصل کرده است.
بر اساس اعلام این سایت، تنها 43 درصد مردم مصر از عملکرد مرسی در این مدت راضی بوده اند و 57 درصد ديگر ناراضی هستند.
هر 11 روز يک سفر خارجي
بر اساس اعلام این سایت، تنها 43 درصد مردم مصر از عملکرد مرسی در این مدت راضی بوده اند و 57 درصد ديگر ناراضی هستند.
هر 11 روز يک سفر خارجي
این پرونده نه چندان موفق از مرسی باعث شده تا وی به دنبال جایگزینی موفقیتهای احتمالی در سیاست خارجی خود در شکست های داخلی باشد، این همان چیزی است که در ارزیابی های موافقان مرسی از عملکرد وی نیز خود را نشان میدهد. آنها یکی از جنبه های مثبت وی و دولت جدید مصر را در به حرکت درآوردن ماشین سیاست خارجی و تلاش برای بازیابی نقش این کشور در معادلات منطقهای می دانند. مرسی از زمان حضورش در قدرت به طور متوسط هر 11 روز یک بار به یک کشور خارجی سفر کرده است. برخی از این سفرها از جمله سفر به چین با اهداف اقتصادی و یافتن شرکای جدید تجاری برای مصر صورت گرفته است. این کشور تاکنون موفق شده علاوه بر جلب اعتماد سرمایه گذاران و بازرگانان خارجی، حدود 10 میلیارد دلار کمک مستقیم از سوی کشورهای مختلف جلب کند.
دست دوستي به سوی "همه"
او در راستای اعلام بی طرفی خود در معادلات جهانی برای ایفای بهتر نقش راهبردی مصر از سویی بر ضرورت پایبندی به معاهدات جهانی مصر سخن گفت و از سویی دیگر با سفربه تهران نگرانی های صهیونیست ها در خصوص مواضعش را تشدید کرد. وی از طرفی مناسبات خود با آمریکا را تقویت کرد و از سوی دیگر پای چین را به عنوان شریک جدید تجاری خود به آفریقا باز کرد. او حتی به دنبال همگرایی با سلفی های داخل مصر و دولت های عربستان و قطر به عنوان پایگاه های اصلی سلفی گرایی در منطقه برآمد.
او در راستای اعلام بی طرفی خود در معادلات جهانی برای ایفای بهتر نقش راهبردی مصر از سویی بر ضرورت پایبندی به معاهدات جهانی مصر سخن گفت و از سویی دیگر با سفربه تهران نگرانی های صهیونیست ها در خصوص مواضعش را تشدید کرد. وی از طرفی مناسبات خود با آمریکا را تقویت کرد و از سوی دیگر پای چین را به عنوان شریک جدید تجاری خود به آفریقا باز کرد. او حتی به دنبال همگرایی با سلفی های داخل مصر و دولت های عربستان و قطر به عنوان پایگاه های اصلی سلفی گرایی در منطقه برآمد.
برخی از این سفرهای 9 گانه نیز با هدف احیای زعامت مصر بر جهان عرب انجام شد، مرسی در این راستا از بستر محوریت این کشور بر جنبش اخوان المسلمین و همچنین انقلابهای عربی در منطقه استفاده کرد تا مصر را به عنوان محور تحولات منطقه نشان دهد. موضعگیری های وی در راستای حمایت از آنچه وی انقلاب مردمی سوریه می نامد، در همین راستاست.
گرفتارشدن در پازل غرب و صهيونيسم عليه سوريه
در این میان نباید از فریبکاری های آمریکا و غرب در روشن نشان دادن چهره مخالفان دولت سوریه غافل شد، چرا که کشورهایی که خود تاکنون به صورت مستقیم در گود بحران سوریه گرفتار شده اند، به دنبال راه برون رفت آبرومندانه ای از نتایج مواضع خود هستند و داشتن اطلاعاتی درست و مبتنی بر واقعیت از سوریه موجب میشد تا مرسی خود را وارد بازی شکست خورده غرب در سوریه نکند.
بنابراین ورود به بازی خطرناک غرب با سوریه گرچه در کوتاه مدت می تواند برخی امتیازات مثبت برای محمد مرسی به همراه داشته باشد، اما در بلندمدت او باید حتما به دنبال راهکاری برای جبران این ناکامی بزرگ در سیاست خارجی خود باشد، شاید بتوان این مداخله مرسی را در راستای سیاست خرید وقت ارزیابی کرد تا با ساکت کردن مخالفان خود زمان بیشتری را برای حل مشکلات داخلی این کشور بیابد.
بنابراین ورود به بازی خطرناک غرب با سوریه گرچه در کوتاه مدت می تواند برخی امتیازات مثبت برای محمد مرسی به همراه داشته باشد، اما در بلندمدت او باید حتما به دنبال راهکاری برای جبران این ناکامی بزرگ در سیاست خارجی خود باشد، شاید بتوان این مداخله مرسی را در راستای سیاست خرید وقت ارزیابی کرد تا با ساکت کردن مخالفان خود زمان بیشتری را برای حل مشکلات داخلی این کشور بیابد.