به گزارش مشرق، محمد آزاد، رئیس اداره اول شرق آسیای وزارت امور خارجه در گفتگو با مهر در این باره که در حال حاضر در میانمار چه تعداد مسلمان وجود دارد، گفت: بنا برآمارهای رسمی جمعیت میانمار حدود 54 میلیون نفر ذکر شده است که 15 درصد از این تعداد مسلمان هستند. البته آمارهای دیگر این تعداد را 4 تا 25 درصد ذکر کرده اند که به علت بی اطلاعی سازمان های جهانی از وضعیت اجتماعی اقلیت های قومی و مذهبی در میانمار است.

وی ادامه داد: در استان راخین با 3 میلیون جمعیت دارای 59.7 درصد بودایی، 35.6 درصد مسلمان و 4.7 درصد جمعیت این استان به سایر ادیان اختصاص دارد. زبان مسلمانان روهنجی برمه ای با گویش خاصی از بنگالی است.

آزاد خاطرنشان کرد: مسلمانان روهنجیا یک اقلیت قومی و زبانی محسوب می گردند که جمعیت آنها بین 800 هزار تا یک میلیون و سیصد هزار نفر تخمین زده می شود، به عبارتی از 8 میلیون مسلمان میانماری یک میلیون نفر در استان راخین مستقر هستند که از دید میانمار مسلمانان بنگالی خطاب می شوند و اغلب درگیریها در این استان است.  از این تعداد حدود 30 تا 40 هزار نفر شیعیان میانماری هستند که در پایتخت و برخی شهرها در مساجد خود مشغول فعالیت است.

 آغاز بحران میانمار از 1948

رئیس اداره اول شرق آسیای وزارت امور خارجه درباره بحران مسلمانان میانمار و  زمان آغاز این بحران در میانمار بیان کرد: ریشه درگیری های اخیر بین بودائیان و مسلمانان از 8 خرداد است که به دنبال قتل یک خانم بودایی و دستگیری 3 مظنون مسلمان آغاز شد.

وی تصریح کرد: بودائیان در مقابل مقر پلیس تجمع کرده و خواستار تحویل آنها شدند ولی با استنکاف پلیس، چند روز بعد به اتوبوس مسلمانان حمله و ده نفر از مسلمانان را به قتل می رسانند و در ادامه این ماجرا مسلمانان به مقابله پرداخته و نهایتا درگیری قومی که طی سه دهه قبل جریان داشته مجددا موجب آتش افروزی شده و شعله ور شد.

به گفته آزاد، ریشه این بحران به پس از استقلال میانمار در 1948 بازمی گردد که اقلیت مسلمانان منطقه راخین را به این دلیل که انگلیسی ها برای کشاوری نیروی کار از بنگلادش و هند به میانمار آورده اند، خارجی می داند و به ویژه با وضع قانون تابعیت 1982 آنان را مشمول تابعیت میانماری نمی دانند و همزمان هم بنگلادش حتی یکنفر از آنها را حاضر نیست به تابعیت خود بپذیرد.

وی خاطرنشان کرد : اگر چه در حال حاضر 220 هزار نفر در 9 کمپ در مرز بنگلادش مستقرند و حدود نیم میلیون نفر از مسلمانان روهینگی در بنگلادش به طور غیر قانونی به فعالیت مشغول هستند به عبارتی این مسلمانان تابعیت شان مورد تایید این دو کشور نیست و هر از گاهی به بهانه های مختلف میان آنها درگیری شده و موج مهاجرت ها شروع می شود.  میانمار دارای 50 اقلیت قومی است که مسلمانان روهنجی در کنار 8 اقلیت بودایی به رسمیت شناخته نمی شوند.

ورود مسلمانان به میانمار

رئیس اداره اول شرق آسیا در این باره که  مسلمانان از چه زمانی در میانمار ساکن شده اند و دلایل مخالفت دولت میانمار با آنها چیست، بیان کرد:اساسا ایران نقطه اتصال چین به اروپا و غرب طی قرون قبل و بعد از ورود اسلام بوده است و در این مسیر از راه آبی ادویه و راه خشکی ابریشم ارتباطات خود را با شرق آسیا داشته است، فلذا بازرگانان مسلمان عرب، ایرانی و ... به ویژه با گسترش اسلام در قرن اول هجری از مسیرهای زمینی که از منطقه غربی میانمار و ایالت آراکان این کشور می گذشت به مناطق غربی چین سفر می کردند.

آزاد خاطرنشان کرد: بسیاری از این افراد در منطقه حاصلخیز و مستعد ساحلی آراکان، رحل اقامت افکندند و اولین مناطق تجمع مسلمانان را ایجاد کردند. سیاحان چینی در نوشته های خود از مناطق ایرانی نشین در مرزهای بین میانمار و یونن ( ایالتی در جنوب غربی چین) در قرن سوم میلادی یاد کرده اند. حضور اصطلاحات دریانوردی مثل بندر و ناخدا در زبان میانماری شاهدی بر این مدعاست و یا اسامی اصفهانی و بهبهانی که هنوز حفظ شده است. بنابراین در قرن نهم و دهم میلادی بازرگانان ایرانی و عرب در این مکان استقرار یافته و به نشر اسلام پرداختند. مسلمانان ساکن هند نیز در این سرزمین به گسترش اسلام اقدام کردند و مسلمانان برمه در سطح وسیعی با هند به تجارت پرداختند. در سال 1870 م. عده ای ازمسلمانان « یون نان» موسوم به پانتای که در قیام این ناحیه شکست خورده بودند به صورت پناهنده از چین به برمه آمدند.

این کارشناس شرق آسیا با اشاره به اینکه پس از تسلط کامل انگلیس بر سراسر میانمار در 1886 میلادی، هندی ها من جمله مسلمانان بنگالی جهت اداره کردن مزارع برنج و امور بازرگانی به میانمار آمدند. بعد از جنگ جهانی دوم، حضور مسلمانان هندی و بنگالی و به دست گرفتن مشاغل عمده تجاری موجب نارضایتی مردم شده و باعث درگیری با افراد قوم " ماگ" ( بودایی مذهب) ، در آراکان شد.

 رئیس اداره اول شرق آسیا بیان کرد:حتی بعد از تسلط مجدد نیروهای انگلیس بر آراکان در 1945 تا 1948 که میانمار به استقلال رسید، مسلمانان آراکان از  محمد علی جناح، رهبر مسلمانان هند، خواسته بودند که آراکان را نیز به عنوان قسمتی از پاکستان بپذیرد دولت مستقل میانمار پس از آنکه در 1948 به استقلال رسید سعی کرد تا تسلط خود را به ایالت از هفت ایالت کشور کامل کند. در این راستا دولت مرکزی با وضع قانون تابعیت سال 1982 واجدین شرایط دریافت تابعیت در آن کشور را مشخص کرد.

آزاد با اشاره به اینکه بر اساس قانون تابعیت، روهنجی ها مهاجرین غیر قانونی بنگالی الاصل محسوب می شوند که در طول زمان و به اشکال گوناگون وارد برمه شده اند و لذا جزء ساکنین بومی برمه محسوب نمی گردند، اظهار داشت: راخین ها مسلمانان را مهاجران بنگالی و مرجین تروریسم و افراطی گرایی اسلامی می خوانند و معتقدند این افراد علاوه بر آنکه از منظر اعتقادی و مذهبی با جامعه برمه متفاوت هستند از لحاظ نژادی، رنگ، پوست، زبان، چهره و ظاهر نیز با سایر اقوام این کشور تفاوت دارند.

وی ادامه داد: به هرحال براساس تاریخ میانمار و دوره ماقبل درون استعمار انگلیس، مسلمانان روهینگا حدود 10 قرن در این کشور زندگی کرده و پادشاهی مستقل داشتند. اگرچه در سال 1784 امپراطوری اراکان تسلیم پادشاهی بودایی برمه شده و ضمیمه برمه می‌شود. در دوره استعمار انگلیس هم با سیاست تفرقه بیانداز و حکومت کن عملاً‌ مسلمانان روهینگا قربانی سیاست انگلیسی‌ها شدند.

اجتماع بیش از 5 نفر ممنوع

رئیس اداره اول شرق آسیا در پاسخ به این سئوال که در حال حاضر بحران در چه منطقه‌ای از میانمار وجود دارد، تصریح کرد:
مرکز این بحران در استان راخین،‌ هم مرز با بنگلادش و عمداً در شهرهای Buthidaung و Maoungtow و Sittway است که دولت در زمان بحران اقدام به برقراری مقررات منع رفت و آمد از ساعت 6 عصر تا 6 صبح روز بعد در این شهرها کرد. این قانون همچنین اجتماعی بیش از5 نفر را در اماکن عمومی منع می‌کند. این استان در غرب میانمار و در مرز بنگلادش است.

نگاه  کشورهای اسلامی به موضوع میانمار قومی بوده است

آزاد در این باره که چرا دولت‌های مسلمان در طی سال‌های گذشته نسبت به مسلمانان میانمار و وضعیت آنها اقدامی صورت نداده‌اند، گفت: با توجه به بسته بودن محیط میانمار به ویژه در منطقه مورد مناقشه همواره اطلاعات دقیقی برای موضع‌گیری در دسترس نبوده است.

این کارشناس شرق آسیا تصریح کرد: نگاه غالب کشورهای اسلامی به موضوع تا کنون قومی بوده است و کمتر در قالب درگیری مذهبی به آن توجه شده است اگرچه درگیری‌های اخیر نیز قومی بوده تا مذهبی اما طرفین بودایی و مسلمان هستند.

آزاد خاطرنشان کرد: در دهه 60 به دلیل اخراج جمع کثیری از مسلمانان آراکان به بنگلادش جمهوری اسلامی ایران جزو معدود کشورهایی بود که با اعزام هیاتی به بنگلادش و میانمار متشکل از سازمان‌های مختلف و هلال احمر برای ارایه کمک های خود مذاکره کرد. در این مورد مثل مورد جدید درگیری و کشتار گزارش نشده است.

تلاش ها موثر بوده است/ میانمار آرام است

رئیس اداره اول شرق آسیا  در این باره که  حل بحران در میانمار با چه ابزاری امکان پذیر است، گفت: در حال حاضر یعنی پس از 60 سال از استقلال کشور، دولت به منظور جلب نظر جامعه بین‌المللی و نیز جذب سرمایه گذاری خارجی،‌ گام‌هایی به سوی دموکراسی برداشته است. در این چارچوب، موضوع اقوام، آشتی ملی و ترک مخاصمه میان دولت و برخی از اقوام که سالها با دولت در ستیز بوده‌اند، از مهمترین اولویت‌ها و چالش‌های پیش روی دولت مرکزی محسوب می‌شود.

وی برای حل  برای حل بحران حادث شده در میانمار راه‌هایی نیز مطرح کرد. به گفته آزاد، تحرکات جوامع اسلامی،‌ سازمان های مردم نهاد، مراجع مذهبی و ... و اثراتش بر دولت میانمار، اقدام از طریق ابزار بین‌المللی و سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، آ سه آن و ...  از جمله اقداماتی است که می توان صورت داد.

وی تأکید کرد: از طریق سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای دیگر نگرانی شدید جمهوری اسلامی ایران را به میانمار ابراز کردیم. ما در میانمار سفارت نداریم.

آزاد تصریح کرد:کشورهای اسلامی نیز از طریق دبیرکل سازمان همکاری اسلامی، نامه به کمیسر حقوق بشر و ... ارسال میکنند.

وی با اشاره به اینکه  تلاش‌های صورت گرفته موثر بوده است، افزود:  هم اکنون براساس خبرها منطقه نسبتاً آرام است.