گروه فرهنگی مشرق- رمضان اسمي از اسمأ الهي است كه نبايست به تنهايي ذكر شود مثلاً بگوييم رمضان آمد يا رفت ، بلكه بايد گفت ماه رمضان آمد، يعني ماه را بايد به اسم اضافه نمود، در اين رابطه به سخنان حضرت امام محمدباقر (عليه السلام )توجه نماييد .

¤ رمضان از اسما الله است
هشام بن سالم روايت مي نمايد و مي گويد: ما هشت نفر از رجال در محضر حضرت ابي جعفر امام باقر (عليه السلام ) بوديم ، پس سخن از رمضان به ميان آورديم .
امام (عليه السلام ) فرمود: نگوييد اين است رمضان و نگوييد رمضان رفت و يا آمد؛ زيرا رمضان نامي از اسمالله است كه نمي رود و نمي آيد كه شي ء زائل و نابود شدني مي رود و مي آيد، بلكه بگوييد ماه رمضان ، پس ماه را اضافه كنيد در تلفظ به اسم ، كه اسم، اسم الله مي باشد و ماه رمضان ماهي است كه قرآن در او نازل شده است و خداوند آن را مثل و عيد قرار داده است همچنان كه پروردگار بزرگ عيسي بن مريم (سلام الله عليهما) را براي بني اسرائيل مثل قرار داده است (بحارالانوار، ج 96، ص 376)
از حضرت علي بن ابي طالب (عليه السلام ) روايت شده كه حضرت فرمود: «لاتقولوا رمضان و لكن قولوا شهر رمضان فانكم لا تدرون ما رمضان »
(بحارالانوار، ج 96، ص 377)
شما به راستي نمي دانيد كه رمضان چيست (و چه فضائلي در او نهفته است ).

¤ واژه رمضان و معناي اصطلاحي آن
رمضان از مصدر «رمض » به معناي شدت گرما و تابش آفتاب بر رمل ... معنا شده است ، انتخاب چنين واژه اي به راستي از دقت نظر و لطافت خاصي برخوردار است ؛ چرا كه سخن از گداخته شدن است و شايد به تعبيري دگرگون شدن در زير آفتاب گرم و سوزان نفس و تحمل ضربات بي امانش ؛ زيرا كه رمضان ماه تحمل شدائد و عطش مي باشد، عطشي ناشي از آفتاب سوزان يا گرماي شديد روزهاي طولاني تابستان و عطش ديگر حاصل از نفس سركشي كه پيوسته مي گدازد و سوزشش براستي جبران ناپذير است .
در مقايسه اين دو سوزش ، دقيقاً رابطه عكس برقرار است ، بدين مفهوم كه نفس سركش با چشيدن آب تشنه تر مي گردد و هرگز به يك جرعه بسنده نمي كند و پيوسته آدمي را در تلاش خستگي ناپذير جهت ارضاي تمايلات خود وا مي دارد و در همين رابطه است كه مولوي با لطافت هرچه تمامتر اين تشبيه والا را به كار مي گيرد و مي گويد: آب كم جو تشنگي آور به دست
تا بجوشد آبت از بالا و پست
تا سقا هم ربهم آيد جواب
تشنه باشد الله اعلم بالصواب زين طلب بنده به كوي حق رسيد درد مريم را به خرما بن كشيد، اما از سوي ديگر، عطش ناشي از آفتاب سوزان سيري پذير است و قانع كننده .

پيامبر اكرم (ص ): بدبخت واقعي كسي است كه اين ماه را پشت سر گذارد و گناهانش آمرزيده نشود.
(ميزان الحكمه ، حديث 7458)

¤ كل ماه
1ـ خواندن قرآن (چنانچه ختم قرآن در اين ماه سنت است ) و امام راحل نيز در اين ماه چند ختم قرآن را بجا مي آوردند.2ـ خواندن دعاي يا علي يا عظيم ... و اللهم ادخل ... پس از هر نماز.
3ـ خواندن دعاي اللهم ارزقني حج بيتك الحرام في عامي هذا و في كل عام (كه از امام صادق (ع ) و امام موسي كاظم (ع ) نقل شده است .) 4ـ خواندن صلوات وارده در اين ماه كه با عبارت ان الله و ملائكته ... تسليماً، لبيك يا رب ...شروع مي شود. 5ـ خواندن دعاي اللهم رب شهر رمضان ... و افترضت علي ...كه خداوند گناهان چهل سال او را خواهد آمرزيد. 6ـ خواندن دعاي كوتاه خاص هر روز كه پيامبر اكرم (ص ) خواندن آن را بسيار با فضيلت و ثواب بيان فرموده اند. 7ـ خواندن تسبيحات ده گانه (سبحان الله باري ء النسم ...) 8ـ خواندن دعاي اللهم هذا شهر رمضان ... و هذا شهر الانابه و هذا شهر التوبه... 9ـ خواندن دعاي يا ذا الذي كان قبل كل شي ء... كه علي بن مهزيار آن را از امام محمدتقي (ع ) نقل كرده است .

¤ موقع افطار
1ـ خواندن دعاي اللهم لك صمنا... كه امام علي (ع ) نيز آن را مي خواندند. 2ـ خواندن سوره قدر 3ـ دادن صدقه و افطار

¤ هر شب
1ـ خواندن هزار مرتبه سوره قدر 2ـ خواندن صد مرتبه سوره دخان 3ـ خواندن دعاي افتتاح 4ـ خواندن هزار نماز مستحبي در طول شب هاي ماه مبارك ، درباره اين نماز به قدري تأكيد شده كه بزرگان نسبت به انجام آن اهتمام ويژه داشتند و امام جواد(ع ) كيفيت آن را در طول ماه اينگونه بيان فرمودند: در شب هاي دهه اول و دوم ، هر شب 02 ركعت (8 ركعت بعد از نماز مغرب و 12 ركعت بعد از نماز عشأ) در شب هاي دهه سوم ، هر شب 30 ركعت (8 ركعت بعد از نماز مغرب و 22 ركعت بعد از نماز عشأ) و شب هاي قدر هر شب 001 ركعت

¤ در سحرها
1ـ خواندن دعاي سحر كه امام باقر(ع ) نيز آن را مي خواندند2.ـ خواندن دعاي يا عدتي في كربتي ... (كه مختصرترين دعاهاي سحر است ) 3ـ خواندن تسبيحات وارده (سبحان من يعلم جوارح القلوب ) 4ـ خواندن دعاي ابوحمزه ثمالي كه از امام زين العابدين (ع ) نقل شده و داراي فرازهاي عارفانه است 5.ـ استغفار در سحرها كه حق تعالي و ملائكه بر مستغفرين در سحرهاي اين ماه درود مي فرستند6.ـ خوردن سحري (كه مستحب است ).

¤ شب اول
1ـ طلب رؤيت هلال ماه (استهلال ) به هنگام طلوع ماه (سنت فراموش شده اي كه بايد احيا شود)
2ـ پس از رؤيت ماه خواندن دعاي وارده (در مفاتيح )
3ـ غسل
4ـ زيارت امام حسين (ع ) كه ثواب حج را دارد و باعث آمرزش گناهان است.
5ـ خواندن دو ركعت نماز مستحبي (در هر ركعت حمد و سوره انعام )
6ـ خواندن دعاي وارده : اللهم ان هذا الشهر المبارك...
7ـ پس از نماز مغرب ، دست ها را بلند نموده و دعايي كه امام جواد(ع ) آن را مي خواندند را بخوانيد (اللهم يا من يملك الله...)
8ـ خواندن دعايي كه امام صادق (ع ) فرموده اند: اللهم رب شهر رمضان ، منزل القرآن
9ـ خواندن دعاي چهل و چهارم صحيفه سجاديه
10- خواندن دعاي كوتاهي كه از پيامبر نقل شده و آن حضرت به هنگام دخول اين ماه مي خواندند (اللهم انه قد دخل شهر رمضان )
11ـ خواندن دعاي جوشن كبير
12- خواندن قرآن

¤ روز اول
1ـ غسل (در آب جاري و ريختن 30 كف آب بر سر)
2ـ ريختن قدري گلاب بر سر و صورت
3ـ خواندن دو ركعت نماز اول ماه (در ركعت اول بعد از حمد، 30 مرتبه توحيد و در ركعت دوم ، 30 مرتبه قدر)
4ـ دادن صدقه
5ـ خواندن دو ركعت نماز (در ركعت اول پس از حمد سوره انا فتحنا)
6ـ خواندن دعاي چهل و چهارم صحيفه سجاديه