به گزارش مشرق به نقل از مهر، یکی دو دهه از اجرای طرحی موسوم به سالمسازی دریا  در استان شمالی مازندران، همزمان با آغازین روزهای تابستان و اوج استفاده از دریای خزر که دیروزها زیباتر و سالمتر از امروز بود، می گذرد.

اجرای این طرح در سالهای اخیر با اما و اگرهای متعددی در بزنگاه تعطیلات خرداد ماه و شروع فصل سفرهای تابستانی آغاز می شود و گاه اتمام تعدادی از آنها تا پایان تابستان که دیگر اغلب مسافران با دریا خداحافظی می کنند به طول می انجامد.

ولی اغلب اوقات این طرح ها که در واقع به تدارک بخش کوچکی از ساحل عمومی دریای خزر برای شنای شهروندان و گردشگران از قبیل ایجاد دوش آب شیرین، جداسازی محوطه شنای زنان و مردان، استقرار نجات غریق، تعیین نقاط امن شنا خلاصه می شود و معلوم نیست به چه مناسبتی به سالمسازی دریا و نه سالمسازی ساحل دریا نامیده می شود رامی توان مصداق هر سال دریغ از پارسال را به کار برد.

 

اگرچه نمی توان از همه تلاش های مسئولان و دستگاههای اجرایی پر تعداد برای برگزاری هرچه بهتر این طرح چشم پوشاند و زحمت های اغلب دیر هنگام اما مسئولانه آنها را نادیده گرفت اما بنا به اذعان معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران، این طرح ها تا نقطه مطلوب فاصله بسیار دارد.

طرح مکانیزه سالمسازی دریا از حدود سالهای 83-82 به طور جدی تر در استان مطرح شد و هر سال تعدادی از مسئولان پیرامون نحوه و چگونگی اجرای آن صحبت کردند اما اگر یک طرح مکانیزه به معنای مستدل و واقعی آن در ساحل مازندران سراغ دارید نشانی آن را به ماهم بدهید.

چرایی عدم رضایت شهروندان و گردشگران از طرح های سالمسازی دریا موضوع اصلی این گزارش است و این در شرایطی است که همین گردشگران و قریب به اتفاق اهالی مازندران نمی دانند که چقدر شنا در آبهای آلوده خزر ضرر دارد و به صلاح نیست؛ امری که کمتر مسئول و کارشناسی تن به اقرار درباره آن می دهد.

دریای خزربزرگترین دریاچه بسته جهان است که‌ ازمجموع شش هزار و‪۴۰۰‬ کیلومتر نوار ساحلی آن، ‪ ۷۴۰‬ کیلومتر در حاشیه سه استان شمالی ایران، مازندران، گیلان و گلستان قرار دارد.

بر اساس آمار تنها چهار درصد از مجموع ‪ ۳۳۸‬ کیلومتر نوار ساحلی خزر در مازندران آزاد و مابقی در اختیار بخش دولتی و خصوصی است.

طبق آمارهای سال گذشته، مازندران داری 338 کیلومتر خط ساحلی است که در 228 کیلومتر آن یعنی 74 درصد نوار ساحلی ساخت و ساز انجام شده که 95 کیلومتر آن معادل 28 درصد متعلق به دولت و 120 کیلومتر معادل 36 درصد متعلق به بخش خصوصی و 33 کیلومتر معادل 10 درصد متعلق به بخش‌ های نظامی و انتظامی است و از این میان تنها 15 کلیومتر یعنی چهار درصد نوار ساحلی برای عموم مردم قابل استفاده است.

جایگاه صنعت گردشگری و لزوم حفظ محیط زیست سالم و مزیت سواحل شمال در ارتقای صنعت گردشگری موجب شد تا در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، بهره ‌برداری همگانی و سالم ‌از سواحل مورد توجه و بازنگری قرار گیرد.

طبق ماده ‪ ۶۳‬ این قانون، دولت موظف شد تاپایان سال اول برنامه چهارم توسعه، طرح ساماندهی سواحل را تهیه و تا پایان این برنامه، ‪ ۶۰‬متر از حریم دریا را آزاد کند.

در اجرای طرح آزادسازی سواحل، بایستی سازمانهای دولتی که مجتمع های رفاهی و خدماتی دارند، شرایط را برای استفاده عموم مهیا می کردند! امری که اکنون تقریباً هیچ رنگی از واقعیت به خود نگرفته است.

در سالجاری نخستین طرح های سالمسازی دریا، سه طرح در تفرجگاه ساحلی نمک آبرود، هتل پارسیان خزر و رادیو دریای چالوس به صورت نیمه فعال از ابتدای خرداد ماه راه‌اندازی شد.

بهرام حسنی با خانواده اش از تهران راهی مازندران شده و پس از گذران یک عصر نسبتاً گرم تابستانی در ساحل می گوید:  امروز که بدلیل مواج بودن دریا نتوانستیم شنا کنیم. دو فرزند 14 و 9 ساله به شوق شنا در دریا به شمال آمده اند که امیدواریم فردا با بهتر شدن هوا بتوانیم شنا کنیم.

این مسافر درباره امکانات طرحها می گوید: طرح سالمسازی که امروز دیدیم تفاوت چندانی با سال گذشته ندارد فقط فکر می کنم یک مقدار سرویس بهداشتی آن بهتر شده ولی حضور ناجیان غریق در کنار ساحل و هلال احمر اگر چه کم بود اما برای هشدار به گردشگران جای تقدیر دارد.

حسنی با بیان اینکه امیدوارم همه مسافران و شهروندان هشدارها را جدی بگیرند و در نقاط ممنوعه شنا نکنند، می افزاید: به نظرم لازم است تمام نقاط کور و غیر قابل شنا توسط دستگاههای اجرایی شناسایی و با تابلوهای راهنما مشخص شود تا کمتر شاهد اتفاقات ناگوار باشیم.

مریم جوادیان همسر این گردشگر با بیان اینکه با گذشت 33 سال از انقلاب اسلامی انتظار می رود طرحها از امکانات بهتری از نمازخانه های ترو تمیز تا سرویس های بهداشتی برخوردار باشد می گوید: حتی نقاطی که به لحاظ آلودگی دارای خطرات زیادتری است به مردم معرفی نشده است.

همچنین مقدار بیشتری از ساحل به گردشگران عمومی اختصاص بدهند و خانواده هایی که قادر به استفاده از ویلاهای ساحلی نیستند بتوانند ساعات بیشتری از نعمت دریا که در همه ایران وجود ندارد، استفاده کنند.

امسال در حالی  180 طرح سالمسازی دریا در مازندران اجرا می شود که تاکنون 200 نقطه که قابلیت تبدیل به طرح های سالم سازی دریا دارند مشخص شده، بیش از هزار و 300 ناجی غریق در این طرحها مستقر بوده و افزون بر 400 نقطه کور در سواحل استان شناسایی شده است.

روزانه هزار و 200 نفر ازافراد نیروی انتظامی با همکاری فرماندهی یگان ویژه پاسداران و دریابانی استان نظم و امنیت را برای مسافران در طرح های سالم سازی دریا برقرار می کنند.

یک کارشناس حوزه گردشگری درمعرفی طرح های سالمسازی دریا به خبرنگار مهرمی گوید: این طرح در سال های متمادی توسط سازمانها و نهادهای دولتی متعددی مدیریت می شود و مجریان اصلی آن بخش خصوصی هستند و هنوز به همین صورت هر ساله یا همان افراد بخش خصوصی یا گاهاً افراد جدید مجری می شوند با هزینه ای که بخش دولتی هر ساله به آنها اختصاص می دهد.

تهمینه اسدی می افزاید: اما مشکل اصلی طرح در همین قسمت نمود پیدا می کند. اول اینکه طرح ها به صورت مقطعی و برای همان سال اجرا می شود و نکته دوم تغییر مجریان در سال های بعدی است. در سالجاری طرح ها به همان روال گذشته با مدیریت فرمانداری و اجرای بخش خصوصی اجرا می شود. تاکنون مطالعات علمی و فنی درباره طرح های مکانیزه انجام نشده است.

این عضو ستاد تسهیلات سفر مازندران در پاسخ به این سئوال که آیا این طرح روند بهبودی در جهت افزایش رضایتمندی گردشگران و شهروندان نسبت به سالهای گذشته داشته است، می گوید: در  خصوص طرح های دریا و استقبال گردشگران از آن، مشکل اصلی گردشگران یا هموطنان در اجرای طرح ها نیست بلکه فضایی است که بدان اختصاص داده می شود.

چون این فضا  ظرفیت محدودی را داراست که با حجم گردشگران تابستانی تناسب ندارد. دوم اینکه مدت استفاده از این طرح ها دارای ساعت زمان بندی است که بعضی ها مایل نیستند در این ساعت از آن استفاده نمایند. در ساعت تعطیلی طرح، چادرها بالا کشیده می شود و هیچ غریق نجات یا پلیس ساحلی حضور ندارد.

اسدی با بیان اینکه اجرای طرح دریا اقدام مطلوبی است اما در نظر گرفتن خواسته گردشگران و تامین آن امر دیگری است که بدان کمتر توجه می شود در خصوص عدم تحقق اجرای طرح های مکانیزه می گوید: تاکنون مطالعات علمی و فنی در این باره صورت نگرفته بود که خوشبختانه امسال در حال اجرایی شدن است.

وی اجرای طرح سالمسازی دریا برای جذب گردشگران مسلمان و غیر مسلمان را به شرطی موثر می داند که امکانات مورد نیاز آن فراهم شود.

این کارشناس ابراز امیدواری می کند: در طرح های جدید علاوه بر قسمت فنی  واجرایی آن از لحاظ سازه های دریایی و مقاومت به بخش کاربردی تر و استفاده انواع گردشگران توجه شود.

همان گونه که مطلعید حدود 75 تا 80 درصد گردشگران ورودی تابستانی به مازندران جهت استفاده از دریا به این منطقه می آیند و در طرح نظر سنجی از گردشگران در تابستان 91  آیتمی در مورد دریا و طرح های سالمسازی در نظر گرفته شده که می تواند رضایت مندی یا عدم رضایت مندی را مشخص کند.

ممانعت از شنا در نقاط ممنوعه و خارج از طرح، نظارت بر رعایت شئونات اسلامی، پیشگیری از جرائم و برقراری نظم و امنیت عمومی و مقابله با ناهنجاری های اجتماعی در بهره برداری سالم از دریا  از جمله اقدامات پلیس با همکاری سایر دستگاه های اجرائی استان در این طرح ها است.

در سالجاری 40 طرح سالم سازی دریا توسط سازمان بسیج سازندگی استان اجرا می شود. پنج میلیارد ریال اعتبار برای تجهیز پنج طرح سالم سازی دریا در فرح آباد ساری، گهرباران میاندرود، لاریم جویبار، بابلسر و نوشهر اختصاص یافته که این طرح برای آقایان و خانم‌ها به صورت جداگانه اجرا شده است.

معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران با بیان اینکه بسیج سازندگی امسال برای بازسازی و اصلاح زیرساخت ها در ساحل به کمک ما آمده است به خبرنگار مهر می گوید: بسیج با بودجه ای که استانداری اختصاص داده برخی نواقص و نارسایی ها را در طرح های سالمسازی مرتفع می کند اما از سوی آنها مدیریت نمی شود. اگرچه مجموعاً به لحاظ حقوقی در بازپس گیری بخش های از ساحل دچار مشکل هستیم که امیدواریم حل این مسئله توسط کارگروهی که با نظر استانداری و دستگاه قضا شروع شده، انجام شود.

ابراهیمی به طرح های اجرا شده در سالجاری اشاره کرد و افزود: تعدادی از این طرحها کمتر از طرح های مکانیزه نیستند اما قطعاً تا نقطه مطلوب فاصله داریم.

وی با اشاره به تخصیص 51 میلیارد ریال اعتبار از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان جهت اقدامات مطالعاتی طرحهای مکانیزه دریا می افزاید: علاوه بر بخش های دولتی و شهرداری ها، بخش خصوصی در طرح های سالمسازی دریا مشارکت دارند که بطور مثال در ساری بخش خصوصی نزدیک به 20 میلیارد ریال هزینه کرده است.

اما همانطور که شاهدیم علیرغم حضور پرتعداد سازمان های دولتی و حتی مشارکت بخش خصوصی این طرح ها آن طور که باید نه رضایتمندی گردشگران را فراهم می کنند و نه آن طور که سایرین می توانند به نفع اقتصاد بی رمق مازندران تمام می شود.

یعنی ساحل و آب دریا آلوده می شوند و دهها مشکل از زیست محیطی تا ناهنجاریهای اخلاقی دامن مازندران را در همین تعطیلات می گیرد، بی هیچ سود پر فروغی!

تاسیس سازمان توسعه و عمران ساحل که سالها تنها حرفش زده می شود و بخصوص به همت نمایندگان استان در خانه ملت گاه و گداری سرزبان ها می افتد و روی بورس سخنرانی ها می رود شاید بتواند گرهی از این مشکل باز کند، شاید!

ابراهیمی در این باره می گوید: ما کاملاً آماده و چشم به راه تاسیس سازمان توسعه و عمران ساحل در مازندران هستیم.

مسئولان کشوری دراین باره باید اهتمام بیشتری داشته باشند چراکه دریا ملی است و ما با این امکانات استانی نمی توانیم در ابعاد مختلف اعم از تاسیسات و زیرساخت ها تا بخش فرهنگی در سواحل سرمایه گذاری کنیم.

معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران با بیان اینکه دریا باید یک متولی مستقیم داشته باشد که اهم تصمیم گیریهای دریا باشد  افزود: طرح های حال حاضر در قالب اقدامات موقت صورت می گیرد اما دریا به استراتژی بلند مدت و تشکیل ساختاری در قالب سازمان نیاز دارد که ساحل، سرمایه گذاری و گرشگری دریایی را مدیریت کند.

وی با اشاره به وجود  بیشترین مقدار نوار ساحلی دریای خزر در استان مازندران از میان استانهای شمالی کشور می گوید: به رئیس جمهور پیشنهاد دادیم این سازمان در استان مازندران مستقر شود تا از برجستگی ها، توانمندی ها و ظرفیت های دریای خزر به درستی و در جهت درآمد زایی استفاده شود.

ابراهیمی درپاسخ به این سئوال که دلیل اجرایی نشدن حریم 60 متر و عدم حل معضل کمبود ساحل عمومی چیست افزود: برای آزاد سازی ساحال و به اعتبارات کلان و ملی نیاز داریم چرا که 55 درصد ساحل مشرف به دریا توسط بخش خصوصی اشغال شده است.

او معتقد است؛ اگر زیرساخت ها در مازندران آماده شود این استان می تواند قطب گردشگری جهان اسلام شود.

در طرح مکانیزه سالم سازی دریا، سرویس‌های بهداشتی، دوش آب شیرین، رخت کن با ایجاد غرفه‌های لباس، کمپ 115، کمپ پلیس نیروی انتظامی، کمپ هلال احمر، کمپ ناجیان غریق و مدیر طرح، نمازخانه، آلاچیق و سطل‌های زباله ایجاد می‌شود.

امکانات پایدارطرح سالمسازی به منظور ایجاد سازه های سنگین نیست.

تهمینه اسدی، کارشناس گردشگری جهت بهبود وضعیت طرح های دریا پیشنهاد می دهد: مجریان طرح های دریا دارای دو مشکل هستند واگذاری مقطعی و تغییر مجری که موجب می شود مجری طرح دریا نتواند امکانات پایدارتری را ایجاد کند البته امکانات پایدار به منظور ایجاد سازه های سنگین نیست بلکه برنامه ای چند ساله تا بتواند حتی سازه های سبک تهیه کند تا زود مستهلک نشود و چهره زیباتری را به محیط بدهد.

در زمینه جلب و جذب گردشگر بایستی مجریان نیزدارای دانش گردشگری باشند و صرف محلی بودن یا آشنایی به دریا ملاک نباشد بلکه مجریان که در اصل با گردشگران ارتباط مستقیم دارند بایستی آموزش های لازم را علاوه بر مدیریت طرح در خصوص ارتباط با گردشگر ببیند که این هم از ضعف های موجود است.

عضو ستاد تسهیلات سفر مازندران نیز معتقد است: مازندران با 370 کیلومتر ساحل زیبای ماسه ای و تلاقی دریا با جنگل از بزرگترین نعمت های خدادادی برخوردار است که با برنامه ریزی درست می تواند در جهان مطرح شود.

البته ناگفته پیداست وضعیت کنونی آن جای نگرانی بسیار دارد که هر لحظه بر خطر آن نیز افزوده می شود و نیاز به همت ملی و عزم ایرانی دارد تا بتواند نجات یابد.

یکی از مشکلاتی که در سال گذشته گریبانگیر تعدادی از گردشگران را گرفته بود و متاسفانه به غرق تعدادی از هموطنان انجامید تعطیلی طرح ها در ایام ماه مبارک رمضان بود .اگرچه امسال نیز این طرح ها در این ماه پر خیرو برکت تعطیل می شود اما در عین حال و جهت استفاده مسافران، تعداد محدودی از طرح ها با نظر استانداران استانهای شمالی در این ایام دایر خواهد بود.

در جلسه ای که باحضور قائم مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی تشکیل شد علیرضا افشار با اشاره به اینکه این کار در راستای خدمات رسانی به مسافران و با نظرخواهی از علما و صاحب نظران صورت خواهد گرفت تصریح کرد: اما می بایست مراقبت شود تا از مظاهر روزه خواری در این طرح ها نیز به شدت جلوگیری شود.

امیدواریم روزی برسد که نه تنها طرحهای سالم‌سازی دریا در استان به چند پارچه برزنت و نرده خلاصه نشود که از آلودگی ساحل و دریای مازندران که دیروزها زیباتر و پاکیزه تر بود کاسته شود و هیچ کس نباشد که در قبال دریای خزر احساس مسوولیت کند و دلش برای ماهی هایی که دارند می میرند و سلامتی کودکانی که به شوق آب تنی در دریا آغوش پدرها ومادرها را رها می کنند نسوزد.