کالای اساسی

مهم‌ترین سوالی که در مواجهه با این زمزمه‌ها به ذهن متبادر می شود این است که سیستم عامل اقتصادی دولت جدید آیا اصولا متناسب با شعارها و ادبیات «عدالت محوری» و حمایت از محرومان» به روز شده است؟

سرویس سیاست مشرق- بحث حذف ارز دولتی از کالاهای اساسی و زمزمه اصلاح سهمیه‌بندی بنزین که بسیاری آن را به گرانی تفسیر کرده‌اند و افکارعمومی نیز چنین برداشتی دارد، مهم‌ترین مباحث این روزهای دولت و مردم است.

مهم‌ترین جایگزینی که تیم اقتصادی دولت برای جبران اثرات تورمی حذف ارز دولتی بر معیشت مردم در نظر گرفته‌اند، جبران مابه التفاوت با یارانه نقدی است. متاسفانه، بعد از حدود یک دهه از شروع پرداخت یارانه نقدی، با این که در این ده سال، اقتصاد کشور را طوفان‌ها در نوردیده و قیمت‌ کالاهای اساسی و معیشتی تا چند ده برابر هم افزوده شده، مبلغ یارانه ثابت مانده و تازه برای پرداخت همین یارانه ناچیز هم تا همین دولت قبل با هزار و اما و اگر همراه بود.

نکته بسیار مهم این است که حذف ارز ترجیحی در وضعیت شکننده فعلی و اثر آن بر معیشت مردم باید به خوبی کارشناسی شود و سناریوهای اجرای آن با در نظر گرفتن آثار دامنه‌دار این تصمی بر اقتصاد کشور و سایر تبعات اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی بررسی شود.

مضافا این که اتخاذ سیاست واحد رسانه ای هم برای جلب اعتماد عمومی ضروری است و تکذیب‌ها و تبصره های هر روزه  مبنی بر این که «ارز دولتی دارو حذف نمی‌شود»، یا «افزایش قیمت بنزین در دستور کار دولت نیست» با یادآوری برخی اظهارنظرها در روزهای منتهی به وقایع آبان ۹۸ ، بیشتر مردم را نگران خواهد کرد.

اوایل آبان‌ماه امسال، وقتی زمزمه‌های حذف ارز دولتی داشت جدی می‌شد، امین دلیری، معاون پیشین وزارت اقتصاد و مدرس دانشگاه، در گفتگو با تسنیم  با اشاره به مباحث درباره حذف ارز دولتی به گفته بود:

" با این اقدام متهورانه، جامعه فقیر را فقیرتر و معیشت مردم را در ضیق بیشتری قرار خواهند داد. داستان تکراری تلخ افزایش قیمت کالا وخدمات وجبران آن با پرداخت یارانه نفدی به اقشار مردم وخنثی شدن درآمد حاصل از پرداخت یارانه نقدی بر افزایش نرخ تورم، یک واقعیت تلخ و ناموفق پرداخت یارانه نقدی را تداعی می‌کند. واقعیت تلخی که در دوران دولت های مهرورزی و تدبیر و امید اتفاق افتاد. "

دلیری تصریح کرده بود:

"با توجه به کاهش ارزش پول ملی و متعاقب آن کاهش قدرت خرید مردم تا یک پنجم نسبت به پرداخت اولین یارانه نقدی، یارانه‌های نقدی باید پنج برابر افزایش یابد تا به تواند قدرت خرید سال ۸۹ راحفظ کند. سوالی که وجود دارد این است که  با کدام منابع مالی باید تأمین اعتبار مذکور انجام شود. از مشقت تأمین منابع مالی یارانه‌های نقدی فعلی سخنی نمی‌گوییم. خزانه داری کل و دولت مردان بخش اقتصادی و مالی کشور بهتر معضل تأمین مالی آن را حس می‌کنند. "[۱]

حقیقت آن است که قاطبه مردم ایران، بعد از فشارهای سنگین اقتصادی که در سال‌های اخیر (به ویژه از سال ۹۶ به این طرف) تحمل کرده، توان هضم شوک جدید را ندارد چرا که آثار شوک‌های قبلی هنوز به طور کامل التیام نیافته است. به عبارت دیگر، برای آن چیزی که به عنوان «اصطلاحات اقتصادی»، «جراحی» یا امثالهم تعبیر می‌شود، زمان چندان مناسبی نیست و اجرای طرح هایی از این دست، باید با تدابیر ویژه‌ای همراه باشد که پیش از اجرای آن، دهک‌های پایین و اقشار آسیب پذیر نسبت به حفظ کف معیشت خود اطمینان خاطر پیدا کنند.

مساله بعدی، همزمانی اجرای چنین طرح هایی با مذاکرات وین است. سوال اساسی که به وجود می آید این است که با فرض عدم امکان روند سابق در تامین منابع برای ارز دولتی واردات کالاهای اساسی که بر اساس برآوردهای مختلف چیزی حدود ۱۰ میلیارد دلار است، آن‌گاه قرار است چه پیامی به طرف‌های مذاکره‌کننده در وین ارسال شود؟ این در شرایطی است که طبق بررسی های صورت گرفته، کشور به لحاظ ارزی و درآمدهای نفتی در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارد و ذخایر کالاهای اساسی نسبت به ماههای گذشته نیز بسیار بهبود پیدا کرده است. لذا لازم است در اجرای سیاست های اقتصادی، پیوست‌های بیرونی آن نیز لحاظ شود و تا مبادا پیام نامتوازنی به طرف های میز مذاکره ارسال شود.

همچنین تدابیر مقامات مسوول اقتصادی و سیاست‌گذاران مالی دولت برای تامین منابع از راههای مختلف نیز یکی دیگر از راهکارهایی است که پیش از اجرای این طرح باید اندیشیده شود و حتی بصورت آزمایشی به کار بسته شود. مالیات پلکانی بر سرمایه و حساب‌های درشت بانکی، افزایش درصد حقوق مالکانه بر معادن، کاستن از حقوق و مزایای مدیران بخش دولتی و شرکت‌ها و موسسات وابسته به دولت، انضباط اقتصادی و کاهش اساسی هزینه‌های جاری، اصلاحات در نظام بانکی وگرفتن مالیات واقعی از اقشار مالیات گریز پردرآمد چون پزشکان تنها چند مورد اساسی با درآمدزایی بسیار بالا برای دولت محسوب می شود.  همچنین ظرفیت بزرگی که برای استحصال «رمز ارز» و به تبع آن ایجاد ثروت و دور زدن تحریم ها وجود دارد، همگی راههایی است که بهتر است پیش از اقدامات اصلاحی چون حذف ارز ترجیحی، در میزهای کارشناسی نقد و بررسی شود.

در نهایت این که «تحریم‌ها حداکثر ۲۰ درصد در مشکلات نقش دارند» و «راه دور زدن تحریم، فعال کردن ظرفیت داخلی است»، و امثال این شعارها مربوط به ده سال پیش نیست، بلکه تا همین سال ۱۴۰۰، جزء لاینفک گفتمان منتقدان دولت دوازدهم بوده است. اقتصاد ایران و امکانات و ظرفیت‌های این کشور آن اندازه هست که در همین شرایط تحریمی، حجم اقتصاد و مبادلات ایران به  چند برابر  وضعیت فعلی برسد و اصولا هدف‌گذاری «انقلابی» برای اقتصاد نیز همین است و هنوز مردم امید به تحول از آن دارند.

اقناع افکار عمومی و سیاست گذاری رسانه ای واحد در اجرای طرح های کلان اقتصادی که معیشت مردم را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد ، اولین و مهمترین گام است و پیش از ورود به فاز اجرا باید فکر اساسی برای آن کرد.


[1] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/07/30/2593510

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 6
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 4
  • IR ۱۹:۰۳ - ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
    0 0
    تو متنتون نوشتین الان از لحاظ کالاهای اساسی و فروش نفت و همه اینا وضع خوبی داریم؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ پس چدااااااا وضع اینه و همه چی گرون میشه و همششششش دم از کسری بودجه و این همههه فلاکت و بدبختی زده میشه؟؟؟؟؟؟
  • IR ۱۹:۱۹ - ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
    1 0
    خبرگزاری مشرق و اکثر خبرگزاریهای انقلابی در مورد مسائل اصلی اقتصادی کشور به حالت منفعل عمل نکنند چون بعدا جبهه انقلاب از تصمیمات اشتباه ضربه خواهد خورد پس پیشگیری بهتر از درمان است درباره حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی فعالانه وارد شوید و از نظرات اقتصاددان های اسلامی و عدالت محور مثل دکتر پرویز داوودی و دکتر صمصامی استفاده کنید لذا حذف این ارز در شرایط تورم بالا و تحریم های شدید و کم شدن تحمل مردم اشتباه استراتژیک است زیرا با حذف ارز ترجیحی قیمت مرغ طبق گفته اتحادیه مرغداران گوشتی به کیلویی حداقل ۷۰ هزار تومان و قیمت تخم مرغ و گوشت و روغن نباتی و لبنیات دویست تا سیصد درصد گران خواهد شد یعنی بیشتر کالاهای موجود در سفره مردم گرانی شدید خواهند داشت و یارانه نقدی مثلا ۱۵۰ هزار تومانی کفاف این گرانی شدید را نخواهد کرد حالا انتظارات تورمی و تورم روانی این طرح را حساب نکرده ام بهتر است آقای رئیسی تجربه یارانه ۴۵ هزار تومانی را نگاه کند که ارزش آن به مرور زمان خیلی کم شده است و آقای رئیسی به سخنان اشتباه چند وزیر اقتصادی در ظاهر انقلابی ولی در باطن دارای تفکر اقتصادی لیبرال غربی توجه نکند چون آن وزرا با بهانه های مختلف این نسخه لیبرالی را توجیه خواهند کرد بهتر است دولت بر ۲۰۰۰ وارد کننده اصلی کالاهای مشمول ارز ترجیحی نظارت کند و اگر وزرای راحت طلب توان نظارت ندارند و حذف ارز را مصلحت دانسته اند فقط یک راه موفقیت وجود دارد و آن دادن یارانه کالایی با استفاده از کارت یارانه یا هر کارت هوشمند دیگر است یعنی به طور مثال به هر فرد نیازمند با استفاده از کارت یارانه ماهانه دوکیلو مرغ و یک کیلو روغن نباتی به قیمت قبل از حذف ارز ترجیحی توسط کارتخوان های فروشگاههای زنجیره ایی و مغازه های سطح شهر داده شود و بعدا دولت مابه التفاوت قیمت قبلی و جدید را به میزان فروش به حساب مغازه دار واریز کند با این کار مردم طبقه ضعیف کالاهای اساسی را با قیمت قبلی خرید خواهند کرد و سفره مردم فقیر از دست دلالان در امان خواهد بود این طرح را آقای سعید جلیلی نیز با عنوان سبد غذایی هوشمند ارائه کرده بود کشورمان در شرایط جنگ اقتصادی است و یارانه کالایی مثل دوران دفاع مقدس خواهد توانست سفره مردم فقیر را از دست دلالان نجات دهد فقط یک کمی سختی دارد که اگر وزرای اقتصادی دولت راحت طلبی را کنار بگذارند و جهادی باشند قابل حل اس
  • ۲۰:۵۰ - ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
    0 0
    حالا که دولت پر از جاسوس قبل این کار رو کرده و امثال عبدی خوشحالند از پوست موز انداختن زیر پای دولت و مردم چرا یک نهاد معتمد زیر نظر خود رییس جمهور تشکیل نمیشه که همین ارز رو به نهادهای تولیدی قابل اعتماد بدن و دخل و خرجش رو نظارت کنند بدون اینکه رانتی بوجود بیاد و این باعث نشه بهانه برای گرانی یه عده مغرض پیدا کنند؟اینجور هم کمک به اقشار مستضعفه هم سناریوی بدخواهان از بین میره
  • IR ۲۲:۰۶ - ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
    0 0
    سلام - - رهبران دينى، بايد به مفاسد، ناهنجارى ها و خطرهاى عمومى جامعه توجّه كنند و در رفع آنها بكوشند. (حضرت لوط، در مورد گناه مشهور زمان خود هشدار داد.) «قال ... لتأتون الفاحشة» - هر ابتكارى ارزش ندارد. (نوآورىِ گناه، ضد ارزش است.) «ما سبقكم بها»
  • ۲۳:۴۵ - ۱۴۰۰/۱۰/۱۲
    0 0
    خدا روشکر نفت هست فروش هم میره هر مایحتاج که در داخل تولید نشده برای مردم وارد و سهمیه ای با کارت بدن مردم هر کالایی هم که داخل تولید میشه قیمتش با درآمد اکثریت حقوق بگیر مردم بخونه نظارت هم نباشه هیچ کاری جواب نمیده

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس