سرویس جنگ نرم مشرق - اندیشکده مرکز پژوهش‌های جهانی‌شدن در گزارشی به نقش مهم پهپادها در جنگ‌های آینده پرداخت و نوشت: در سال گذشته، تقریباً در همین روزها، ارتش آذربایجان تقریباً سراسر منطقه کوهستانی قره‌باغ ارمنستان را تصرف کرده بود. موضوعی که توجه جهانیان را به خود جلب کرد، عمدتاً به دلیل یک ویژگی بود: استفاده گسترده از پهپادهای مسلح تولید ترکیه که ارمنی‌های فاقد آمادگی را از طریق هوا تضعیف نموده و مورد هدف قرار داد.

مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش‌ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

تمایل روزافزون کشورهای بزرگ به پهپادهای مسلح

این اندیشکده کانادایی می‌نویسد: در حقیقت، امروزه اهمیت پهپادهای مسلح به اندازه‌ای است که تقریباً همه کشورهای بزرگ، روز به روز سامانه‌های پهپاد مسلح بیشتری تهیه می‌نمایند. یکی از پیامدهای این افزایش، رشد صادرات آنها است، واقعیتی که هفته گذشته با انتشار دو گزارش به صورت قطعی اثبات گردید.

در ۲۵ نوامبر، پایگاه ریپورت لینکر گزارش "پیش‌بینی بازار عایق هواپیما بر اساس پلتفرم، نوع، مواد، کاربرد و منطقه در چشم‌انداز سال ۲۰۲۶ میلادی" را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود که حجم مالی بازار جهانی عایق هواپیما از ۵.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ میلادی به ۸.۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۶ میلادی و با نرخ رشد مرکب سالانه ۸.۳ درصدی افزایش یابد.

داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که پلتفرم‌های پهپاد دارای سریع‌ترین بخش بازار عایق هواپیما هستند. همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ تأثیر چندانی بر این بخش نداشته است. بازیگران اصلی این بازار عبارتند از: دوپونت (ایالات متحده)، ترایامف گروپ (ایالات متحده)، ترنسدایم گروپ (ایالات متحده)، زوتیفومز (بریتانیا)، باسف (آلمان)، راجرز کورپوریشن (ایالات متحده)، گروه سافران (فرانسه)، و صنایع اوونیک (آلمان).

افزایش شدید ارزش بازار جهانی پهپادهای دفاعی تا سال ۲۰۲۸

گزارش دیگری که در ۲۳ نوامبر منتشر شد، تخمین زده که ارزش بازار جهانی پهپادهای دفاعی به ۱۶.۹۰۲ میلیارد دلار و با نرخ رشد مرکب سالانه ۷.۹ درصد در فاصله سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ میلادی خواهد رسید. رشد هزینه‌های نظامی در بسیاری از کشورهای جهان، مهم‌ترین دلیل این رشد چشمگیر اعلام شده است.

این گزارش که توسط شرکت بازارپژوهی ریسرچ دایو مستقر در پونا هند تهیه شده است، پیش‌بینی می‌کند که منطقه آسیا و اقیانوسیه تا سال ۲۰۲۸ میلادی، سریع‌ترین رشد را در این حوزه خواهد داشت.

بیشترین سهم بازار ویژه پهپادهای کوچک

گلوبال ریسرچ در ادامه نوشت: بر اساس محموله، تخمین زده می‌شود که در زیرمجموعه پهپادهای کوچک تا سال ۲۰۲۸ میلادی ۷.۹۰۱ میلیارد دلار درآمد کسب گردد. بدین ترتیب این بخش، بیشترین سهم بازار را در این دوره پیش‌بینی‌شده خواهد داشت. این شرایط تا حدود زیادی به دلیل کارایی پهپادهای کوچک برای بلند کردن محموله‌های تا وزن ۲۵ کیلوگرم و انجام وظایف فرماندهی، ارتباطات، کنترل و اطلاعات رایانه‌ای است.

بر اساس کاربرد، انتظار می‌رود که زیرمجموعه عملیات رزمی در چشم‌انداز سال ۲۰۲۸ میلادی، درآمدی معادل ۶.۵۵۶ میلیارد دلار کسب کند و پیش‌بینی می‌شود که شاهد سریع‌ترین رشد در طول دوره انجام این تحلیل باشد. این شرایط به میزان زیادی به دلیل نیاز روزافزون به ارتقای سامانه‌های حمله هوایی پهپادی کنونی برای مأموریت‌های حذف تهدیدها و شناسایی هدف در هوانوردی نظامی است.

رشد بالای بازار آسیا و اقیانوسیه برای پهپادهای دفاعی

بر اساس منطقه، انتظار می‌رود ارزش بازار آسیا و اقیانوسیه برای پهپادهای دفاعی تا سال ۲۰۲۸ میلادی از ۴.۰۷۱ میلیارد دلار فراتر رود و شاهد سریع‌ترین رشد صنعت جهانی در دوره پیش‌بینی‌شده باشیم. افزایش هزینه‌های نظامی کشورهای بزرگ منطقه مانند چین، هند، ژاپن، استرالیا و ... عامل اصلی افزایش رشد بازار منطقه‌ای تا سال ۲۰۲۸ میلادی است.

پهپاد بایراکتار تی‌بی۲ ترکیه (Bayraktar TB۲) هم‌اینک به چند کشور صادر شده و آنکارا تضمین کرده است که توسعه و تولید این پهپاد می‌تواند تا حد امکان به صورت مستقل انجام گردد. در میان مشتریان پهپاد بایراکتار تی‌بی۲ نام کشورهای اوکراین و لهستان به چشم می‌خورد.

ایالات متحده پیشتاز این بازار می‌باشد، چرا که از سال‌ها پیش، از هواپیماهای بدون سرنشین در درگیری‌ها به ویژه در جنگ‌های نامتقارن با شدت کم (برای پوشش گروه‌های زمینی از هوا و در عین حال برای هدف قرار دادن اهداف مشکوک تروریستی) استفاده کرده است. در افغانستان، پاکستان، عراق و یمن، پهپادهای های آمریکایی‌ام کیو-۱ پریدیتور (MQ-۱ Predator) و ام کیو-۹ رپیر (MQ-۹ Reaper) به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

۴ دلیل برای گسترش پهپادهای نظامی در جهان

در مجموع، اگر پهپادهای نظامی به صورتی فزاینده برای نیروهای مسلح در سراسر جهان ضرورت یافته‌اند، بی‌تردید چهار دلیل در فراسوی این روند وجود دارد:

۱- نخست اینکه کم‌هزینه‌تر بوده و به عنوان پلتفرم‌های اطلاعاتی-عملیاتی برای جریان مناسب داده‌ها، بسیار مؤثر هستند و نظارت برخط واقعی را برای شناسایی تهدیدهای موشک‌های بالستیک فراهم می‌نمایند.

۲- دوم اینکه پهپادهای نظامی را می‌توان در مکان‌های دورافتاده که در آنها سیستم‌های ارتباطی ضعیف هستند، استفاده نمود. لذا پهپادهای نظامی قادر به ارائه داده‌های حیاتی در هر مکانی هستند. در نتیجه، مرکز کنترل کاربر قادر به برنامه‌ریزی و آماده کردن شرایط جهت حملات غیرمطمئن است. بنابراین، آنها به تصمیم‌گیری‌های با داده‌های مناسب کمک می‌کنند.

۳- دلیل سوم و به عنوان نتیجه موارد فوق این نکته است که در مناطق دارای جنگ سنگین، پهپادها در ارائه اطلاعات به مرکز فرماندهی برای شناسایی بهتر اهداف، بهبود امنیت و حفاظت از زیرساخت‌ها در برابر هر نوع تهدید و یا ریسک خارجی کمک می‌کنند. از این نظر، پهپادهای نظامی به میزان زیادی از قرار گرفتن پرسنل نظامی در معرض آسیب و یا در نبرد می‌کاهند.

۴- چهارمین دلیل اثبات‌شده این است که پهپادها همانند هواپیماهای جنگی برای نبرد با دشمنان، کشنده هستند. این موضوع بدین معناست که خنثی کردن قدرت دشمن با استفاده از پهپاد با کمترین تلفات انسانی، آسان‌تر است.

بزرگ‌ترین مشکل استفاده از پهپادهای نظامی

با این حال، بزرگ‌ترین انتقاد علیه پهپادهای نظامی این است که آنها در بسیاری از موارد، خسارات جانبی به جان و اموال غیرنظامیان وارد می‌کنند... جای تعجب نیست که چرا پهپادهای ام کیو_۱ پریدیتور (MQ-۱ Predator) و ام کیو_۹ رپیر (MQ-۹ Reaper) آمریکا، کلمات کثیفی در پاکستان، افغانستان، عراق و سوریه به شمار می‌روند.

گلوبال ریسرچ در پایان هشدار داد: با ورود پهپادهای نظامی، جنگ مدرن به صورتی فزاینده نسبت به غیرنظامیان بی‌توجه شده است. منافع ملی بر مفاهیم حق و باطل در جنگ‌ها چیره شده، به‌ویژه زمانی که دشمنان، کسانی هستند که کمترین احترام را برای همین مفاهیم حق و باطل قائلند. و این مفهوم توضیح می‌دهد که چرا بازار پهپادهای مسلح در حال رشد است و این رشد، بیشتر هم خواهد شد.