قانون خود نظارتي اجرا مي شود

رئيس مجلس شوراي اسلامي چند روز پيش در در ديدار با كاركنان مجلس تاكيد كرد كه قانون خود نظارتي بايد در مجلس نهم اجرايي شود.

علي لاريجاني اضافه كرد كه بعد از فرمايشات رهبرمعظم انقلاب براي وجود خود نظارتي در پارلمان طرحي آماده شد كه بررسي آن با جلسات مستمر كميسيون مشترك تشكيل شده براي اين طرح يك سال به طول انجاميد.

وي گفت: طرح خود نظارتي پس از رسيدگي در صحن علني و تاييد شوراي نگهبان به قانون تبديل شد كه اين موضوع هم يكي از نكات نوراني رهبرانقلاب بود كه مجلس تلاش كرد تا محقق شود و ان شاءالله بايد در مجلس نهم اجراي اين قانون سامان يابد.

دغدغه رهبری رفع می‌شود

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نيز گفت: مقام معظم رهبری انتظار داشتند که طرح نظارت مجلس برنمایندگان با سرعت بیشتری بررسی می شد تا این قانون در مجلس هشتم عملا اجرا شود.

حجت الاسلام حسین سبحانی نیا در خصوص گلایه رهبر انقلاب از مجلس در خصوص قانون نظارت مجلس بر نمایندگان به مهر اظهار داشت: رهبری انتظار داشتند طرح نظارت مجلس بر نمایندگان در مجلس هشتم تصویب شده و به مرحله اجرا برسد اما به خاطر مشکلاتی که وجود داشت این طرح دو سه باربه کمیسیون بازگشت و موادی از آن هم مورد اشکال شورای نگهبان قرار گرفت همین امور باعث شد روند رسیدگی به این طرح در مجلس هشتم به طول انجامد.

نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با تصویب قانون نظارت مجلس بر نمایندگان در مجلس هشتم و اجرای آن در مجلس نهم نظر مقام معظم رهبری تامین شده است و دغدغه ایشان در خصوص نظارت بر نمایندگان مرتفع خواهد شد.

زمان و تركيب هیئت نظارت مجلس بر نمایندگان

وی در خصوص زمان تشکیل هیئت نظارت مجلس بر نمایندگان در مجلس نهم گفت: هنوز هیئت رئیسه در رابطه جلسه ای نداشته اما پس از ساماندهی کمیسیون ها و امور جاری مجلس هیئت نظارت مجلس بر نمایندگان تشکیل خواهد شد.

سبحانی نیا با بیان اینکه ظرف یک ماه آینده این هیئت آغاز به کار خواهد کرد تصریح کرد: بر اساس قانون نظارت مجلس بر نمایندگان باید یک نفر از کمیسیون اصل نود، یک نفر از کمیسیون قضایی، 4 نفر منتخبان صحن و یکی از نواب ریاست مجلس در این هیئت عضو هستند که احتمالا ریاست آن را نائب رئیس مجلس برعهده خواهد داشت.

طرح نظارت مجلس بر عملكرد نمايندگان چه بود؟

در سال 1382، وقتی اصول‎گرایان پیروز انتخابات مجلس هفتم می شوند، احمد توکلی پیشنهادی را مطرح می کند که براساس آن اولین تدوین جرقه های طرح نظارت مجلس بر نمایندگان؛ زده می شود. براساس پیشنهاد او قرار می شود برای تعیین اولویت‎‎های مجلس هفتم، قبل از آغاز رسمی این مجلس چهار اجلاس با حضور نمایندگان اصول‎گرا در تهران برگزار شود. اما با ناكام ماندن اين طرح در مجلس هفتم تدوین و بررسی طرح نظارت مجلس بر نمایندگان یک روز پس از دیدار خردادماه سال 89 نمایندگان مجلس با رهبرمعظم انقلاب دوباره کلید خورد. در آن دیدار رهبر معظم انقلاب با اشاره به شأن و اهمیت نظارتی مجلس، لزوم تدوین ساز‌وکار نظارتی برای مجلس و عملکرد نمایندگان را ضروری دانستند.

پس از این تاکید مقام معظم رهبري تعدادي از نمایندگان طرحی را با 150 امضا به مجلس آوردند اما بنا به توصیه محمد ابراهیم نکونام رئیس کمیسیون اصل 90، طرح مذکور به کمیسیون اصل 90 ارجاع شد تا با تلفیق این طرح با طرحی که پیش‌ترها در همین کمیسیون در حال بررسی بود، سازوکار نظارتی پخته تری به مجلس ارجاع شود. پس از تشکیل کمیته‌ای ویژه در کمیسیون مذکور، نهایتا طرح ۳۳ ماده‌ای نظارت مجلس بر امور نمایندگان با 3محور نظارت مجلس بر مجلس، نظارت مجلس بر نمایندگان و کمیسیون‌های تخصصی و نظارت مردم بر نمایندگان و مجلس تهیه و در مجمع اعضای ثابت و غیرثابت کمیسیون تصویب شد.

در نهايت کمیسیون مشترکی مرکب از ۹نفر از اعضای کمیسیون اصل90، هفت نفر از اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی و ۷ نفر از اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی از دهم بهمن ماه سال 89 مأمور بررسی طرح نظارت مجلس بر امور نمایندگان شدند تا اینکه خروجی جلسات این کمیسیون 20 اردیبهشت ماه 90 به صحن آمد.

عملكرد ضعيف نمايندگان مجلس هشتم

با اين همه نمايندگان مجلس در فرصت يكساله نتوانستند پاسخگوي مطالبات رهبري باشند از اين رو حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در ديدار سال 90 خود با نمايندگان با تاكيد مجدد ‌بر لزوم تصويب طرح نظارت، خودنظارتي را از مصاديق تقواي جمعي برشمردند و افزودند: البته در گوشه و كنار كساني گفتند كه اين طرح با آزادي نمايندگان مخالف است اما واقعيت اين نيست و فلسفه اين طرح نظارت بر كژرفتاري احتمالي برخي نمايندگان است تا اين نهاد قانوني و اساسي كه امام بر جايگاه رفيع آن تأكيد داشتند به علت رفتار برخي نمايندگان، بدنام نشود.

ايشان از واژه "كاركي" براي عملكرد مجلس درباره طرح نظارت استفاده كردند كه به گفته رئيس كميسيون ويژه طرح نظارت به معني عملكرد ضعيف مجلس درباره اين طرح است.

شكستن طلسم طرح نظارت در صحن علني

پس از انتقاداتي كه نسبت به كم كاري مجلس در خصوص طرح نظارت صورت گرفت دوباره اين طرح در دستور كار مجلس قرار مي گرفت ولي عملا خبري از طرح آن در صحن علني نمي شد تا اينكه نمايندگان در نهايت طرح نظارت مجلس بر نمايندگان مجددا در دستور كار قرار دادند و پنج نفر از نمايندگان مجلس در خصوص ماده يك اين طرح پيشنهادات مختلفي را مطرح كردند كه پس از حدود يك ساعت و 40 دقيقه بحث و بررسي اين ماده، راي‌گيري در خصوص آن به دليل وجود پيشنهادات متعدد ديگر متوقف شد ولي در غياب لاريجاني و زماني كه محمدرضا باهنر نایب رئیس اول مجلس بر كرسي رياست مجلس تكيه زده بود، نمایندگان، مقرر کردند که هیئتی 7 نفره برای نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس تشکیل شود به اين ترتيب با تصويب اولين ماده از اين طرح طلسم رسيدگي اين طرح را بعد از گذشت يك سال و سه ماه گشودند.

تاييد نهايي طرح نظارت

طرحي كه از در مهر ماه 90 یعنی پس از 15 ماه به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید، پس از ايرادات اساسي شوراي نگهبان دوباره به مجلس بازگشت داده شد و پس از قرار گرفتن در نوبت بررسي مجدد دوباره از سوي شوراي نگهبان مورد ايراد واقع شد و در آخرين ماههاي عمر مجلس هشتم يعني جلسه علني 15 فروردين ماه سال جاري به تصويب نمايندگان رسيد و روز بعد از آن نيز شورای نگهبان طرح نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان را مغایر با موازین شرع و قانون اساسی ندانست و بالاخره پرونده اين طرح جنجالي بسته شد.

حال بايد ديد طرحي كه با اين همه فراز و فرود در روزهاي پاياني مجلس هشتم به تصويب رسيد، نمايندگان مجلس نهم آيا حاضر خواهند بود به معناي واقعي نسبت به آن تمكين كنند يا خير.