مشرق- بايد توجه داشته باشيم كه مذاكرات ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي امري تفكيك شده با مذاكرات ايران با گروه 5+1 است از اين جهت بايد گفت كه اين مذاكرات داراي موضوعي مشترك اما با دستور كارهاي متفاوت است.

اما اين مذاكرات دوگانه داراي تاثير گذاري بر يكديگر هستند به اين معنا كه اگر مذاكرات ايران با مقامات آژانس بين المللي انرژي اتمي موفقيت آميز باشد تاثير گذار بر مذاكرات آتي ايران با گروه 5+1 در بغداد خواهد بود.

منتها ورود يوكيا آمانو مديركل آژانس به جمهوري اسلامي ايران حركتي مثبت است زيرا در دي ماه سال 1390  نيز قرار بود آمانو سفري به ايران داشته باشد ولي گفت زماني به تهران مي آيد كه سفرش داراي دستاوردي باشد تا از اين رهگذر بتواند نتيجه مثبتي را كسب كند.

ورود آمانو به ايران در شرايط حاضر مي تواند نويد بخش اين مطلب باشد كه اين سفر ممكن است داراي دستاوردهاي مثبتي باشد تا ايران و آژانس بتوانند به چارچوب و دستور كار مشتركي دست يابند.

البته دور اول از مذاكرات در بهمن ماه سال گذشته انجام شده و هدف از ادامه اين مذاكرات رسيدن به چارچوبي است كه تعهدات متقابل روشن شود به اين معنا كه ايران به صورت دقيق چه خواسته هايي را براي آژانس بين المللي انرژي اتمي بر آورده كند و از سوي ديگر اين آژانس چه اقداماتي را بايد براي ايران صوررت دهد. اميدواريم با اين اوصاف يكبار براي هميشه پرونده ايران بسته و از شوراي امنيت به آژانس باز گردد و رسيدگي آن در وضعيت عادي قرار گيرد.

رويكرد سياسي آقاي مديركل

اما نكته اي كه نبايد به فراموشي سپرده شود اتخاذ رويكردهاي سياسي از سوي يوكيا آمانو مديركل آژانس در قبال ايران است و با مستنداتي كه وجود دارد امكان كتمان اين موضوع از سوي آقاي مديركل وجود ندارد.

آژانس بين المللي انرژي اتمي تنها نهاد قانوني است كه وظيفه نظارت از دو جنبه حقوقي و فني را عهده دار است. اما موضوع حقوقي به اين شكل است كه آژانس نظارت دارد تا كشورها منطبق با پيمان npt و پادمان عمل كنند و جنبه ديگر فعاليت آژانس كاملا فني است به اين صورت كه كارشناسان آژانس بر فعاليت هاي هسته اي كشورهاي عضو نظارت دارند تا كشوري از مسير صلح آميز تخطي نكند.

آقاي البرادعي مديركل سابق آژانس خاطرات خود را اخيرا منتشر نموده و در آن اين موضوع را فاش كرده كه به چه صورت از سوي آمريكايي ها و برخي از كشورهاي عربي تحت فشار بوده تا در مورد ايران گزارش هاي تندتري را تهيه و تنظيم نمايد.

البرادعي در خاطرات خود مدعي است كه به فشارها تن نمي داده و در برابر آن مقاومت مي كرده است ولي عملكرد آمانو اين واقعيت را آشكار مي كند كه وي در برابر فشارهاي غربي ها كوتاه آمده است.

از نوع ادبيات آژانس در گزارش هايي كه در زمان آمانو انتشار يافته اين موضوع عيان شده، زيرا موضوعات بايد از نظر حقوقي و فني متقن باشد تا در گزارش ها مورد استفاده قرار گيرد ولي اين رويه رعايت نشده است.

وقتي در گزارش هاي آمانو مسائل بدون مستندات انتشار مي يابد دستاوريز مانورهاي رسانه اي غربي ها مي شود در حالي كه بايد گزارش ها مستند و بدون اهداف سياسي باشد.
اين حداقل انتظار از مديركل آژانس به عنوان فردي بي طرف است كه گزارش هاي مستند و فني انتشار دهد، ولي متاسفانه آمانو صرفا بر اساس اطلاعات نادرست مسائلي را عليه ايران در گزارش هاي خود آورده است.

آمانو در آخرين گزارش خود هم فضاي كاملا منفي عليه ايران ايجاد كرد به عنوان مثال در مورد سايت پارچين همه مي دانند كه وظيفه اصلي آژانس نظارت بر تاسيسات هسته اي و نه مكان هاي نظامي است ولي با اين حال ايران براي نشان دادن حسن نيت اجازه بازرسي از اين تاسيسات را سال 2005 به آژانس داده است ولي هنوز در اين خصوص اصرار وجود دارد.

*حسن بهشتی پور كارشناس سياست خارجی و روابط بين الملل