به گزارش مشرق به نقل از فارس، زمانی که مقام معظم رهبری امسال را "سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی" نام‌گذاری کردند، نشان از توجه و لزوم حمایت از تولید داخل و نگرانی معظم له از چالش‌هایی است که در این حوزه وجود دارد.

پنبه محصول صنعتی و استراتژیک محسوب می‌شود که به غیر از مصارف صنعتی حتی در صنعت نظامی هم استفاده می‌شود کشت آن در ایران به دوران هخامنشیان بازمی گردد،قرن سیزدهم کمپانی هندشرقی و بریتانیا در مقابل کالاهایی مانند شکر، ادویه ، رنگ و روغن  از ایران پنبه وارد می‌کردند اما در سال 1367 تولید پنبه  با 148 هزار هکتار و 900 هزار تن به پایین‌ترین سطح خود طی چهل سال گذشته رسید و در این سال برای اولین بار 3300 تن و در سال بعد هشت هزار تن پنبه از جمهوری‌های آسیای مرکزی ، وارد کشور شد و در حال حاضر نیز سالانه 30 هزار تن پنبه وارد کشور می‌شود. 

وی با انتقاد از خرید‌ها تضمینی و مراکز خرید گفت: دیگر کار یه جایی رسیده که از دولت انتظار هم نداریم از ما حمایت کند و دست تولید کننده را بگیرد بلکه پای ما را ول کند تا راحت‌تر بتوانیم تولید کنیم.

 مظفری گفت: به نظر می آید پنبه محصولی است که اهمیت و استراتژیک بودن آن از نظر تأمین مواد اولیه کارخانجات وابسته و تولید پروتئین در راستای تأمین امنیت غذائی،  بطور فزاینده در جهان بیشتر می‌شود و لذا کشورهای تولید‌کننده با حمایت از تولید آن، سعی در بهبود موقعیت خود در اقتصاد جهانی دارند.

 رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه پنبه‌کاران کشور افزود: کشور ما به برکت دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب برای کشت پنبه و داشتن سابقه طولانی مدت در کشت، از جمله کشورهای مستعد و مهم تولید‌کننده پنبه محسوب می‌شود.

وی گفت: بنابراین تأمین پنبه و تخم پنبه مورد نیاز صنایع نساجی پنبه‌ای و کارخانجات روغن کشی با توجه به اهمیت وجودی آنها در تأمین نیاز‌های اولیه مردم کشورمان و همچنین اشتغال‌زایی در بخش‌های صنایع و کشاورزی،‌باید در راستای ارتقای تولید ملی مورد توجه مسئولان قرار گرفته و همانند دیگر کشورها با حمایت عملی از تولید آن و ایجاد انگیزه‌های لازم در مولدین، حداقل در تأمین نیاز داخل و بی‌نیازی از وارداتی همت گمارند.

مظفری ادامه داد: همچنین لازم است با جذب و جلب سرمایه‌های داخل و استفاده از وجود کارشناسان و متخصصین در رشته پنبه به این خواسته ملی جامه عمل بپوشانیم.

رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه پنبه‌کاران کشور گفت: متأسفانه باید قبول کرد که دیگر کشاورزان مناطق پنبه خیز از کشت پنبه راضی نیستند و سال به سال از رغبت و علاقه آنها به کشت پنبه کم می‌شود و آمارهای موجود هم گویای آن است.

*عدم تامین نهاده خطرناک‌تر از نوسان قیمت پنبه

وی افزود: به نظر کارشناسان این عدم تمایل و رغبت تنها به نوسانات قیمت و پائین بودن آن در مقایسه با هزینه‌های تولید و درآمد محصولات جایگزین مربوط نمی‌شو،بلکه آنچه که در حال حاضر مورد نیاز کشتکاران است تدارک به موقع نیازمندی‌های تولید به خصوص نهاده‌ها و انجام به موقع عملیات زراعی و فروش بی‌دغدغه محصول و دریافت به موقع بهای آن است.

 *وضعیت نامطلوب تامین نهاده‌های پنبه

مظفری در مورد وضعیت تامین نهاده‌ها گفت: بذر که مهمترین نهاده در هر زراعتی محسوب می‌شود و بیش از 50 درصد موفقیت در کشت به نوع و کیفیت آن بستگی دارد، در مورد زراعت پنبه بذر از وضعیت مطلوب برخوردار نیست و عدم مطلوبیت آن از سه جنبه قابل بررسی است.

اول؛ ناخالصی رقم بذر

وی گفت: خلوص رقم بذر در فرآیند تکثیر حاصل می‌شود. یعنی از مرحله انتخاب تک بوته برای تهیه بذر نوکلئوس تا تهیه بذر گواهی شده است. متأسفانه دقت و کنترل‌های لازم در این فرآیند صورت نمی‌گیرد و ضوابط و مقررات مربوط به هر مرحله به دقت اعمال نمی‌شود و لذا خصوصیات ژنتیکی ارقام به ویژه خواص تکنولوژی الیاف و عملکرد در واحد سطح در محصول تولیدی بروز نمی‌کند.

دوم؛ اختلاط ارقام بذر

مظفری افزود: وجود تنوع بذر برای هر کشتی در یک منطق معین، وضعیت مطلوبی است ولی در مورد بذر پنبه در حال حاضر وجود تنوع بذر در یک منطقه معین، بر اساس مطالعات سازگاری با محیط فراهم نمی‌شود،‌بلکه به علت  کمبود بذر، انتقال بذر از منطقه‌ای به منطقه دیگر صورت گرفته و موجب این تنوع می‌شود. برای مثال در حال حاضر در استانهای گلستان و مازندران بعلت کمبود بذر رقم ساحل، از بذر بختگان که برای شرایط آب و هوایی استان فارس ایجاد و معرفی شده است، برای کشت استفاده می‌شود و این دو رقم از جهت خصوصیات تکنولوژی الیاف متفاوت هستند و اختلاط وش آنها در زمان تصفیه و تولید الیاف مختلط موجب مشکل در ریسندگی می‌شود.

سوم؛کیفیت نامطلوب بذر

وی همچنین در مورد کیفیت بذر گفت: این وضعیت در ارتباط با مدیریت مزرعه است به عبارت دیگر به تعهدات پیمانکار مربوط می شود که عملیات کاشت، داشت، را برا اساس ضوابط و تحت نظر کارشناسان انجام دهد. متأسفانه در حال حاضر انتخاب پیمانکار تکثیری تحت ضوابط و شرایط مربوطه صورت نمی‌گیرد و نظارتهای لازم در طول عملیات زراعی بعمل نمی‌آید. خریداران وش‌های بذری تجار هستند و عامل تهیه کننده بذر، تنها تخم پنبه از تجار می‌خرد و در کیسه می‌کند. به این ترتیب می‌توان گفت که کیفیت بذر چگونه خواهد بود.

* کود یارانه‌ای کفاف نیاز کشاورز را نمی‌دهد

وی همچنین اظهار داشت: در مورد تهیه کودهای شیمیایی وضع بیش از پیش بدتر شده است در حال حاضر برای کودهای شیمیایی اوره و فسفات دو قیمت متفاوت وجود دارد، یارانه‌ای و غیر یارانه‌ای. مقدار کود یارانه‌ای کم و کفاف نیاز را نمی‌کند برای مثال در سرخس که یکی از مناطق تولید پنبه در خراسان رضوی است به ازای هر 6 هکتار یک کیسه فسفات و  8 کیسه اوره به قیمت یارانه‌ای توزیع شده است. در گرگان فقط کود فسفات و آنهم به ازای هر هکتار نصف کیسه ( 25 کیلو) تحویل شده است، قرار است برای هر هکتار یک کیسه اوره هم داده شود، کود پتاس وجود ندارد در  استان فارس کودهای فسفات و پطاس تحویل نشده و فقط یک ششم نیاز کود اوره تأمین شده است. در سایر مناطق هم وضع به همین منوال است.

* و ماجرای اسف بار سموم

مظفری گفت: موضوع سموم واقعا اسف‌بار است. هیچ‌گونه نظارتی روی سموم مصرفی وجود ندارد. پنبه کار هم پول سم را می‌دهد و هم هزینه سمپاشی، نتیجه کار 30 درصد خسارت آفت است. این وضع مبارزه با آفات است، این وضعی است که سال گذشته در استان گلستان رخ داد. در دیگر مناطق هم پنبه کاران از وضع سم و بی‌تأثیری آن گله‌مند و ناراضی بودند.

*نبودن برداشت مکانیزه پنبه و مضرات آن 

رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه پنبه‌کاران کشور اظهار داشت:‌از جمله مسائلی که در رابطه با کشت پنبه مطرح می‌شود، موضوع برداشت است. در حال حاضر بعلت عدم توسعه مکانیزاسیون در زراعت پنبه، برداشت با دست صورت می‌گیرد که مشکلاتی را برای تولید کنندگان ایجاد می‌کند.

وی در خصوص معایب نبودن کشت مکانیزه افزود: دستیابی به تعداد کارگر لازم، که در حال حاضر بسیار سخت و دشوار شده است و لذا برداشت دچار تأخیر شده و باقی ماندن محصول در مزرعه باعث افت کیفیت می‌شود از طرف دیگر کارگران دل بخواهی محصول را برداشت می‌کنند یعنی با غوزه و با شاخ و برگ که باعث افت کیل و کیفیت و صدمه به ماشین آلات کارخانه پنبه پاک کنی می‌شود.

وی افزود: چاره کار حمایت از خرید محصول توسط تعاونیهای پنبه کاران است. تعاونیها در صورت تأمین تسهیلات لازم می‌توانند خرید محصول را بخوبی مدیریت کنند و با ایجاد رابطه درست با پنبه‌کاران و پرداخت مساعده، ضمن رفع مشکلات مالی آنها، در بهبود وضعیت برداشت نیز مؤثر باشند در این رابطه باید نقش صنایع نساجی را در خرید مستقیم محصول از پنبه کاران مد نظر قرار داد. صنایع می‌توانند با برقراری ارتباط با اتحادیه تعاونیها، این مهم را سامان دهی‌ نموده و به سرانجام مطلوب راهبری کنند.

*راه حل رفع انحصار دولت است

رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه پنبه‌کاران کشور تصریح کرد: به هر صورت برای تولید پنبه در راستای حمایت واقعی و عملی از آن باید این محصول بعنوان یک محصول مهم و استراتژیک شناخته ‌شود، در مناطق مستعد تولید که در حال حاضر 17 استان کشور را شامل می‌شود سهم کشت پنبه مشخص و بر تحقق آن تأکید شود، همچنین امور اجرایی پنبه همراه با امکانات موجود از قبیل انبارها و کارخانجات کرک زدایی از بذر پنبه (دلینته بذر) به تعاونیها و اتحادیه آنها واگذار شود و دولت صرفا حق نظارت و هدایت را عهده‌دار باشد.